psychologia - luźne notatki.doc

1.      Różnica wrażenie – spostrzeżenie

Spostrzeżenia – (wzrokowe, słuchowe, dotykowe) powstają na skutek docierających o nas bodźców zewnętrznych, odgrywają poważną rolę w procesie poznawania rzeczywistości, są to procesy psychiczne polegając na odzwierciedlaniu przedmiotu działającego na receptory

Wrażenie – elementarne zjawisko psychiczne polegające na odzwierciedlaniu cechy przedmiotu działającego na receptor

2.                   Złudzenia a omamy

Złudzenie – spostrzeżenie odzwierciedlające w sposób zniekształcony przedmiot działający na receptor (zniekształcone spostrzeżenie)

Omamy = halucynacje - zaburzenia spostrzegania definiowane jako fałszywe doświadczenia zmysłowe, patologiczne postrzeganie przedmiotów, które w rzeczywistości nie znajdują się w polu percepcji jednostki (lub w ogóle nie istnieją), któremu towarzyszy silne przekonanie o realności doznań i rzutowanie (projekcja) ich na zewnątrz. Wyróżnia się omamy elementarne (obejmują takie wrażenia jak pojedyncze błyski, migotanie, niezróżnicowane pojedyncze dźwięki), proste (spostrzeżenia dotyczące tylko jednego zmysłu) i złożone (angażujące więcej niż jeden zmysł).

3.      Czynniki zakłócające przebieg percepcji

- zakłócenia zewnętrzne, związane z otoczeniem zewnętrznym: nieodpowiednia temperatura (upał lub chłód), szumy, czynniki rozpraszające, rażące światło, odległość etc.

- zakłócenia wewnętrzne, czyli uczucia i predyspozycje psychiczne uczestników procesu, np. ból zęba, głód, zmęczenie czy roztargnienie, stereotypy i uprzedzenia

4.      Warunki powstawania złudzeń.

Złudzenie to każda sytuacja bodźcowa, w której tego, co jest spostrzegane nie da się przewidzieć na podstawie analizy bodźców fizycznych. Złudzenia są normalnymi, relatywnie spójnymi, międzyosobniczo sprawdzalnymi zjawiskami, które podlegają stałym regułom.

Mechanizm iluzji i zaprzeczania jest zakorzeniony w systemie myślenia magiczno-życzeniowego. Jest więc źródłem specyficznej wiary w istnienie irracjonalnych mocy, które mogą być zaprzęgnięte w służbie pragnień osoby uzależnionej.

Powstawanie złudzeń (przykład osoba uzależniona):

-wpada w nałóg, niszczy siebie i rodzinę

-sama tłumaczy sobie, że to nie przez używkę

-sądzi, że cały świat jest przeciwko niej

-zmiana systemu wartości ( używka na pierwszym miejscu)

-wydaje jej się, że bez tego nie może żyć, lub, że jeśli z tym skończy to będzie jeszcze gorzej (tu mamy już złudzenie)

-itd., co tam wymyślicieJ

5.      Składniki i cechy emocji.

Emocje wyrażają stosunek podmiotu do ludzi lub zjawisk, rzeczy bądź siebie, swego organizmu czy działania.

Cechy emocji: treść, znak (+/-), siła (=natężenie), trwałość, głębokość (to motywacyjna funkcja emocji).

Rodzaje emocji (ewolucyjne): popędy i uczucia wyższe.

Stany emocjonalne:

-nastroje (słabe natężenie, długi okres trwania)

-afekty (krótkotrwałe, duże natężenie, znużenie po ustąpieniu)

-wzruszenia (duże natężenie, nagły początek)

Emocje dzielimy na steniczne (wzmagają gotowość do działania) i asteniczne (obniżają).

6.      Inteligencja emocjonalna - definicja.

Są to zdolności rozpoznawania przez nas naszych własnych uczuć i uczuć innych, zdolności motywowania się i kierowania emocjami zarówno naszymi własnymi, jak i osób, z którymi łączą nas jakieś więzi. W naszym życiu osobistym i zawodowym dużą rolę odgrywa inteligencja emocjonalna, która ma wpływ na to, jak wykorzystujemy swoja wiedzę i umiejętności.

Na inteligencję emocjonalna składa się pięć kompetencji emocjonalnych i społecznych. Są to:
- samoświadomość - wiedza o sobie
- samoregulacja - panowanie nad sobą
- motywacja - skłonności emocjonalne, które prowadzą do nowych celów lub ułatwiają ich osiągnięcie
- empatia - uświadamianie sobie uczuć, potrzeb i niepokojów innych osób
- umiejętności społeczne - umiejętność wzbudzania u innych pożądanych reakcji

7.      Znaczenie emocji w funkcjonowaniu człowieka.

- kontakty interpersonalne (funkcja społeczna)

- wpływ na motywację (funkcja indywidualna)

-funkcje obronne (np. strach, agresja)

itd.

8.      I i II prawo Yerkesa-Dodsona (oba związane z motywacją)

I: Występuje krzywoliniowy związek między poziomem pobudzenia a sprawnością działania

II: im trudniejsze zadanie, tym wcześniej przypada maksimum pobudzenia

9.      Osobowość a temperament – podstawowe różnice, definicje.

Osobowość – wewnętrzny system regulacji pozwalający na adaptację i wewnętrzną integrację myśli, uczuć i zachowania w określonym środowisku w wymiarze czasowym (poczucie stabilności).

Osobowość jest także definiowana jako charakterystyczny, względnie stały sposób reagowania jednostki na środowisko społeczno-przyrodnicze, a także sposób wchodzenia z nim w interakcje.

Osobowość kształtowana jest przez całe życie, szczególnie w okresie dzieciństwa oraz młodości poprzez wpływ bodźców zewnętrznych w procesie socjalizacji, a także własnej aktywności jednostki. Istotną rolę odgrywają tu również wrodzone cechy biofizyczne.

Temperament - podstawowe, względnie stałe czasowo cechy osobowości, które manifestują się w formalnej charakterystyce zachowania. Cechy te występują już we wczesnym dzieciństwie i są wspólne dla człowieka i zwierząt. Będąc pierwotnie zdeterminowany przez wrodzone mechanizmy fizjologiczne, temperament podlega zmianom zachodzącym pod wpływem dojrzewania (i starzenia się) oraz niektórych czynników środowiskowych.

10.  Pojęcie ekstrawersji i introwersji.

Ekstrawersja - pojęcie wprowadzone przez Carla Gustava Junga. W psychologii oznacza ono cechę osobowości polegającą na tendencji do kierowania swojej percepcji i działań ku otoczeniu.

Introwersja - w psychologii oznacza ono cechę osobowości polegającą na tendencji do kierowania swojej percepcji i działań do wewnątrz – na własne myśli i emocje, z jednoczesnym zmniejszonym zainteresowaniem i aktywnością skierowanymi na świat zewnętrzny.              

11.  Rodzaje temperamentów wg Hipokratesa – Galena.

Wyróżnił w organizmie cztery podstawowe soki (płyny, "humory"):

krew, żółć, śluz, czarna żółć

Zaburzenie równowagi między nimi miało być przyczyną choroby (patologia humoralna). Przewaga jednego z tych elementów miała również być przyczyną określonego typu temperamentu:

Naukę o temperamentach kontynuował Galen.

12.              Koncepcja psychodynamiczna

Założenia:
-Ludzkie działanie warunkują wewnętrzne siły motywacyjne, często kolidujące ze sobą, które są z zasady nieświadome
- Działania człowieka są ukierunkowane przez potężne siły wewnętrzne, o których istnieniu jednostki nawet nie wiedzą
- Osobowość to system sił dynamicznych zwanych popędami lub potrzebami, zewnętrzne reakcje człowieka to symptom wewnętrznej dynamiki.
- psychoterapia jako metoda kliniczna, która ma pomagać człowiekowi w rozwiązaniu nieświadomych konfliktów, przystosowaniu do świata.

Aktywność psychiczna:
a) świadoma - obejmuje to, co doświadczane jest bezpośrednio to, co dzieje się tu i teraz;
stanowi najmniejsza część życia psychicznego;
b) przedświadoma- to fakty, zdarzenia, spostrzeżenia, które pozostają w nieświadomości, lecz
łatwo mogą zostać z niej wydobyte, jeśli tylko skupimy na nich uwagę (np. poprzez
psychoterapię);
c) nieświadoma - to wszystkie treści naszego życia psychicznego, których nie akceptujemy (a
także te, których nie pamiętamy); mogą to być zagrażające wspomnienia z dzieciństwa, ale też doświadczenia bieżące: myśli, lęki, nadzieje, impulsy i pragnienia. Strefa ta obejmuje największą część naszej aktywności psychicznej. Treści te są podatne na zniekształcenie, ich struktura jest podoba do marzeń sennych; mimo to właśnie one wpływają na nasze zachowanie, determinując je niemal całkowicie.

Opisuje trzy struktury psychiczne: id, ego i superego (osobowość wg Freuda)
a) id:
- najbardziej prymitywna, pierwotna część struktury ludzkiej
- kształtuje się jako pierwsza
- siedlisko popędów : seksualnego i agresywnego
- zajmuje się zaspokajaniem tych popędów czyli ich gratyfikacją
- kieruje się przy tym zasadą przyjemności - dąży do natychmiastowego zaspokojenia potrzeby bez względu na warunki
- jest biologiczną reprezentacją biologicznego substratu osobowości
- funkcjonuje wg reguł procesów pierwotnych
b) ego:
- rozwija się z części id
- jej podstawową funkcją - radzenie sobie z rzeczywistością
- pośredniczy między id, rzeczywistością i superego
- kieruje się zasadą rzeczywistości - skłania do wyboru dojrzalszych form gratyfikacji, zwykle
odroczonych w czasie
- dopuszcza potrzeby wynikające z id jeśli superego na to pozwoli
- sterowana jest przez procesy wtórne - ocenia i wybiera najbardziej właściwe metody
zaspokajania potrzeb
- wykorzystuje w swym działaniu procesy poznawcze takie jak myślenie, pamięć,
spostrzeganie
- jest ŚWIADOME i odpowiedzialne za nasze decyzje i postępowanie
- pełni funkcję \\\"wykonawczą\\\" pośredniczy między wymaganiem impulsów popędowych a
wymaganiami rzeczywistości
c) superego:
- reprezentuje wartości moralne
- rozwija się z części ego
- kształtuje się poprzez wychowanie i procesy : internalizacji (uwewnętrznienia wartości) i
introjekcji ( uwewnętrznienia bez charakterystycznego dla internalizacji procesu różnicowania i integracji z innymi wartościami)
- złożone z 2 systemów : sumienie (wskazuje czego nie powinno się robić) i ego idealne (idealny obraz osoby - \\\"taki powinienem się stać\\\")
- poczucie winy to kara superego
- poszukuje ono perfekcji
Struktury te pozostają w nieustannym konflikcie, ponieważ konfliktowe są ich motywy i cele.

Mechanizmy obronne:

-Wyparcie - usunięcie ze świadomości lub utrzymywanie poza świadomością myśli, wyobrażeń i wspomnień, które są bolesne lub budzą lęk.
-Zaprzeczenie - udawanie, że sytuacja naprawdę zagrażająca lub wzbudzająca lęk nie ma
miejsca.

              -Reakcja upozorowana - wyrażanie uczuć lub zachowań przeciwnych niż rzeczywiście
odczuwane, po to by prawdziwe zostały wyparte. Zachowanie przeciwne wyrażane jest
przesadnie.
-Projekcja - przypisanie własnego nieakceptowanego impulsu innej osobie.
-Przemieszczenie - przeniesienie uczuć, zainteresowań, itp., uznanych za nieodpowiednie, z jednej osoby na inną, z jednej rzeczy na drugą, mniej zagrażającą, bardziej „dozwoloną”.
-Sublimacja - przemieszczenie celu popędowego na zgodny z wartościami społecznymi. Np;
osoba z tendencjami sadystycznymi zostaje chirurgiem.
-Izolacja - oddzielenie myśli (zwykle o treści agresywnej lub seksualnej) od towarzyszących im uczuć, które podlegają stłumieniu. Np; pozbawiona złości czy wściekłości myśl żeby6 wyrządzić krzywdę bliskiej osobie.
- Intelektualizacja - intelektualne opracowanie impulsów agresywnych lub seksualnych,
pozwalające na odcięcie się od doznań cielesnych, konfliktowych myśli lub uczuć. Np; mąż
odczuwający narastającą niechęć do żony z pasją rozprawia o polityce.
-Racjonalizacja - użycie samooszukujących się usprawiedliwień nieakceptowanego zachowania lub niepowodzenia.

              -Anulowanie - usunięcie czynu agresywnego (bądź uważanego za taki) w rytualny sposób,
poprzez odkupienie go, wynagrodzenie komuś.
- Regresja - powrót, zwykle pod wpływem stresu, do zachowania charakterystycznego dla
wcześniejszego okresu rozwojowego.
- Identyfikacja z agresorem - przejęcie roli i/lub atrybutów agresora, by zmienić się z
odczuwającego strach w tego, który budzi strach.

Lęk to rodzaj niecelowej reakcji mobilizacyjnej organizmu, pojawiającej się nie na widok realnego niebezpieczeństwa, ale spowodowanej naszymi myślami, wyobrażeniami, sądami i słowami innych ludzi.

Strach to lęk przedmiotowy i w przeciwieństwie do lęku bezprzedmiotowego (wewnętrznego) musi być poprzedzony percepcją przedmiotu zagrożenia.

13. Koncepcja behawiorystyczna

...