Czynniki fizyczne. Wpływ czynników środowiskowych na ustrój człowieka.

Wpływ prądu stałego na organizm

•                     Prądem stałym nazywamy taki prąd elektryczny, który w czasie przepływu nie zmienia kierunku ani wartości natężenia.

Prąd

•                     W tkankach prąd płynie najkrótszą drogą o najmniejszym oporze.

•                     W skórze są to ujścia i przewody wyprowadzające gruczołów potowych i łojowych,

•                     Głębiej prąd płynie w przestrzeniach międzykomórkowych oraz wzdłuż naczyń krwionośnych, limfatycznych i nerwów.

Przewodnictwo elektryczne tkanek

•                     Zależy od zawartości wody i stężenia w niej elektrolitów.

•                     Jest tym większe im więcej jest jonów w danej tkance.

Przewodnictwo elektryczne tkanek

              Dobre przewodnictwo wykazują:

•                     krew,

•                     mocz,

•                     limfa,

•                     płyn mózgowo-rdzeniowy,

•                     mięśnie,

•                     tkanka łączna.

Przewodnictwo elektryczne tkanek

              Gorsze przewodnictwo wykazują:

•                     tkanka tłuszczowa,

•                     nerwy,

•                     ścięgna,

•                     torebki stawowe,

•                     kości.

Zjawiska fizykochemiczne towarzyszące przepływowi prądu stałego

              1. Działanie elektrotermiczne

              2. Działanie elektrochemiczne

              3. Działanie elektrokinetyczne

              4. Działanie biologiczne

Zjawiska fizykochemiczne towarzyszące przepływowi prądu stałego

              1. Działanie elektrotermiczne – polega na powstawaniu w tkankach ciepła pod wpływem prądu elektrycznego.

              Jest ono tym większe, im większe jest natężenie prądu.

Zjawiska fizykochemiczne towarzyszące przepływowi prądu stałego

              2. Działanie elektrochemiczne – jest związane z elektrolizą występującą w czasie przepływu prądu przez elektrolity tkankowe.

              Polega na właściwości rozszczepiania elektrolitów na skutek wędrowania anionów do anody a kationów do katody.

Zjawiska fizykochemiczne towarzyszące przepływowi prądu stałego

              2. Działanie elektrochemiczne cd..

              Podczas działania prądu stałego wskutek znacznego nagromadzenia anionów przy biegunie dodatnim występuje martwica skrzepowa, a przy biegunie ujemnym martwica rozpływna.

Zjawiska fizykochemiczne towarzyszące przepływowi prądu stałego

              3.  Działanie elektrokinetyczne – polega na przesunięciu względem siebie faz rozproszonej i rozpraszającej koloidów tkankowych pod wpływem pola elektrycznego.

              Do zjawisk elektrokinetycznych należą elektroforeza i elektroosmoza.

Zjawiska fizykochemiczne towarzyszące przepływowi prądu stałego

•                     Elektroforeza – ruch jednoimiennie naładowanych cząsteczek fazy rozproszonej (dodatnie do katody, ujemne do anody) względem fazy rozpraszającej.

•                     Elektroosmoza – ruch całego ośrodka, czyli fazy rozpraszającej do fazy rozproszonej.

Zjawiska fizykochemiczne towarzyszące przepływowi prądu stałego

              4. Działanie biologiczne – polega na wywoływaniu określonych, różnorodnych reakcji ustrojowych.

              Na ogół prądy o napięciu poniżej 50V nie są dla ustroju ludzkiego niebezpieczne.

              Decydujące znaczenie w działaniu prądu na ustrój ma nie napięcie ale natężenie.

Skutki biologiczne działającego prądu o różnych natężeniach:

              1. Prąd o natężeniu poniżej 25mA

•                     W chwili przekroczenia progu pobudliwości następuje działanie prądu na mięśnie poprzecznie prążkowane, powodujące skurcze tężcowe mięśni.

•                     Podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi – wywołane stanem skurczowym mięśni.

Skutki biologiczne działającego prądu o różnych natężeniach:

              2. Prąd o natężeniu od 25-75mA.

•                     Prąd o tym natężeniu przepływając przez kończyny górne, klatkę piersiową działa przede wszystkim na czynność serca powodując migotanie komór.

•                     Powoduje silniejszy stan skurczowy mięśni oddechowych z następowym uduszeniem oraz podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi.

Skutki biologiczne działającego prądu o różnych natężeniach:

              3. Prąd o natężeniu od 75mA do 4A.

•                     Jest to zakres prądu najsilniej działający na czynność serca.

•                     Powoduje nieodwracalne migotanie komór z zatrzymaniem serca w rozkurczu i zejście śmiertelne.

Skutki biologiczne działającego prądu o różnych natężeniach:

              4. Prąd o natężeniu powyżej 5A.

•                     Prądy o tym natężeniu nie powodują migotania komór i dla tego są mniej niebezpieczne.

•                     Główne szkodliwe działanie polega na wywoływaniu mniej lub bardziej rozległych oparzeń – zależnie od natężenia prądu.

Zmiany powstające w ustroju pod wpływem działającego prądu

              1. Zmiany anatomiczne.

              2. Zmiany czynnościowe.

1. Zmiany anatomiczne

              Polegają na działaniu termicznym prądu:

•                     Oparzenia (I, II, III stopnia),

•                     Zakrzepy naczyń krwionośnych (zgorzel kończyny porażonej),

•                     Porażenia ośrodkowego układu nerwowego,

•                     Porażenia obwodowego układu nerwowego.

2. Zmiany czynnościowe

•                     Zaburzenia pracy serca (migotanie komór),

•                     Zmiany chorobowe naczyń wieńcowych,

•                     Pobudzenie mięśni oddechowych do skurczów tężcowych (zatrzymanie oddechu),

•                     Skurcz tężcowy mięśni poprzecznie prążkowanych (zginaczy lub prostowników).

Miejscowe zmiany pod wpływem prądu stałego wykorzystywanego w lecznictwie

•                     Odczyn ze strony naczyń krwionośnych.

•                     Reakcja nerwów i mięśni na prąd stały.

Odczyn ze strony naczyń krwionośnych

              Prąd stały elektryczny powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych.

              W przebiegu odczynu można wyróżnić trzy okresy:

•                     Pierwszy – rozszerzenie naczyń powierzchownych skóry, zaczerwienienie skóry.

•                     Drugi – rozszerzenie naczyń po upływie ok. 30 min. słabnie lub ustępuje.

•                     Trzeci – głębokie przekrwienie tkanek utrzymujące się do kilku godzin.

Odczyn ze strony naczyń krwionośnych

              Przekrwieniu towarzyszy miejscowe żywoczerwone zabarwienie skóry zwane rumieniem galwaniczym, który powstaje pod wpływem histaminy uwalnianej z magazynów tkankowych i innych związków rozszerzających naczynia.

Reakcja nerwów i mięśni na prąd stały

•                     Prąd stały przepływający przez nerwy i mięśnie nie pobudza ich.

•                     Przyczyną powstawania bodźca elektrycznego nie jest sam prąd ale dostatecznie szybka zmiana jego natężenia w czasie.

•                     Przepływający przez nerwy i mięśnie prąd nie powoduje ich pobudzenia ale zmienia pobudliwość tkanki nerwowej wykorzystywaną w zabiegach elektroleczniczych.

Zabiegi elektrolecznicze przy użyciu prądu stałego

•                     Galwanizacja,

•                     Jonoforeza,

•                     Kąpiele elektryczno-wodne.

Galwanizacja

              Jest to rodzaj elektroterapii polegający na wykorzystaniu prądu stałego (o niskim napięciu ok. 50V i małym natężeniu ok. 0,01-0,5 mA/cm2) wytwarzanego przez aparaty przetwarzające prąd zmienny na prąd stały.

Galwanizacja

              Wskazania:

•                     nerwobóle,

•                     przewlekłe zapalenie stawów, splotów i korzeni nerwowych w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa,

•                     leczenie porażeń wiotkich,

•                     zaburzenia krążenia obwodowego,

•                     przyspieszenie procesów gojenia się ran,

•                     resorpcja wysięków, krwiaków, obrzęków.

Jonoforeza

•                     Jest to metoda lecznicza polegająca na miejscowym wprowadzeniu leków do organizmu przez skórę lub śluzówkę za pomocą prądu stałego.

•                     Ilość wprowadzonego leku jest proporcjonalna do napięcia prądu i czasu jego przepływu.

•                     Od strony anody wprowadzane są jony metali, alkaloidy a od strony katody aniony.

•                     Najczęściej stosowane są: hydrokortyzon, histamina, salicylany.

Jonoforeza

              Wskazania:

•                     jod: blizny, przykurcze bliznowate,

•                     lidokaina, prokaina: zapalenia tkanek okołostawowych,

•                     salicylany: przewlekłe zapalenia stawów, urazy sportowe,

•                     histamina: rwa kulszowa, przewlekłe zapalenia stawów, odmrożenia.

Kąpiele elektryczno-wodne

•                     Są to zabiegi e...