Lesmian Boleslaw - Opowiadanie Krola Wysp Hebanowych.pdf - Lesmian Boleslaw - TOMI-3231

Bolesław Leśmian

Opowiadanie króla Wysp Hebanowych

Oto jest bajka, w której król Wysp Hebanowych opowiedział sułtanowi historię swego

życia.

- Ojciec mój nazywał się Mahmud i był królem tego państwa, które jest znane pod nazwą

Ziemi Wysp Hebanowych. Nazwa ta pochodzi od czterech wzgórz porosłych drzewami

hebanowymi. Wzgórza te za bardzo dawnych czasów były wyspami. Lecz na ziemi z

biegiem czasu wszystko się zmienia: rzeki wysychają i na ich miejscu zjawiają się jary

lub doliny, wyspy zaś urastają we wzgórza. Tak się stało z owymi czterema wyspami -

przemieniły się we wzgórza, ale kraj pomiędzy tymi wzgórzami zachował dawną nazwę

Wysp Hebanowych.

Stolica mego ojca Mahmuda znajdowała się w samym środku czarnozłotego jeziora, tam

gdzie teraz kwitną cztery lilie czterech kolorów.

- Królu! - zawołał sułtan. - Początek twego opowiadania jest tak dziwaczny i ciekawy, że

serce bije mi mocniej, a twarz cała płonie ogniem od natężonego słuchania. Zaledwo

zdołałem przyzwyczaić się do myśli, że jesteś do połowy człowiekiem, od połowy zaś

czarnym marmurem, a już muszę się pogodzić z inną myślą: że w samym środku jeziora,

gdzie kwitną cztery lilie, znajdowała się stolica twego ojca! Jakimże sposobem ojciec twój

Mahmud potrafił na jeziorze zbudować stolicę? I czemu po zniknięciu owej stolicy zostały

cztery lilie czterech kolorów?

- Sułtanie! - rzekł król Wysp Hebanowych. - Początek mego opowiadania pełen będzie

dziwów i cudów niezrozumiałych, lecz przy końcu wszystkie te dziwy i cuda wyjaśnią się i

wytłumaczą. Nie mogę dla zaspokojenia twej ciekawości zacząć opowiadania od końca,

bo powstałby taki zamęt i taka plątanina, że nic byś nie zrozumiał. Muszę opowiadać po

kolei i w takim porządku, w jakim zdarzenia po sobie następowały. Toteż nie przerywaj mi

mojej opowieści i bądź cierpliwym słuchaczem.

Ojciec mój umarł w siedemdziesiątym roku życia. W trzy dni po jego śmierci objąłem tron

i postanowiłem się ożenić.

Wybrałem na żonę jedną z moich dalekich kuzynek. Nazywała się Chryzeida. Była

piękna, ale dziwnie małomówna i tajemnicza.

Przez lat pięć żyliśmy w zgodzie i miłości.

Po upływie lat pięciu Chryzeida zaczęła stronić ode mnie i okazywać brak miłości.

Zasmuciłem się bardzo, ale cierpiałem w milczeniu, nie robiąc jej żadnych uwag ani

wyrzutów.

Pewnego razu Chryzeida wyszła za miasto na przechadzkę, ja zaś zostałem w pałacu.

Dzień był duszny i upalny.

Znużony upałem, położyłem się na otomanie. Dwie niewolnice, stanąwszy po obu

stronach otomany, poruszały z lekka złotymi wachlarzami, aby mi ochłodzić spocone

skronie. Miarowy ruch i chłodny powiew wachlarzy kołysały mię do snu. Przymknąłem

oczy, aby sen przyśpieszyć, gdy nagle usłyszałem rozmowę dwóch niewolnic. Myślały, że

już zasnąłem i że nie słyszę ich rozmowy.

Przymknąłem więc oczy jeszcze mocniej i leżałem bez ruchu, udając śpiącego.

- Nie rozumiem - rzekła pierwsza niewolnica czemu Chryzeida nie kocha naszego króla.

Pięć lat minęło od czasu, jak się pobrali, a król zawsze jest dla niej pełen miłości i

dobroci.

- Żal mi naszego króla! - rzekła druga niewolnica.

- Wziął za żonę czarownicę, bo jestem pewna, że Chryzeida jest czarownicą. Król się

nawet nie domyśla, że Chryzeida co noc wychodzi cichaczem z pałacu, ażeby się

spotkać z pewnym potworem, którego czci i uwielbia.

- Jakżeby król mógł się tego domyślić? - zawołała pierwsza niewolnica. - Przecież

Chryzeida daje mu wieczorem do picia krople czarodziejskie, które pogrążają króla w

śnie kamiennym na całą noc. Król śpi snem zaklętym, a nad ranem Chryzeida budzi go

uderzeniem błękitnej róży, bo zapach tej róży ma taką właściwość, że usuwa wszelką

senność owymi kroplami wywołaną.

- Czemuż król się zgadza na zażywanie tych kropli? - spytała druga niewolnica.

- Król nic nie wie o tym, że je zażywa - odpowiedziała pierwsza. - Ma on zwyczaj pić na

noc szklankę wody. Chryzeida korzysta z tego zwyczaju króla i potajemnie wlewa do

wody kilka kropel czarodziejskich. Król natychmiast zasypia, a Chryzeida wychodzi z

pałacu do ogrodu, gdzie na nią czeka potwór. Lubi on, aby go czczono jako bożka.

Chryzeida od dawna czci potwora i chce podobno zmusić naszego króla, aby też go czcił

jako bożka. Jestem jednak pewna, że król się nigdy na to nie zgodzi.

Mówiąc to, niewolnica wachlowała moje skronie złotym wachlarzem.

Rozmowa niewolnic wprawiła mię w takie zdziwienie, żem o mało nie porwał się z

otomany na równe nogi.

Powstrzymywałem się jednak i udałem, że powoli budzę się ze snu. Przetarłem oczy,

ziewnąłem i wstałem. Niewolnice przestały mię wachlować i skłoniwszy się, wyszły z

pokoju.

Chryzeida wieczorem wróciła z przechadzki do pałacu. Była uśmiechnięta, ale

małomówna.

- Jestem zmęczona przechadzką - rzekła, nie patrząc mi w oczy. - Noc się już zbliża.

Trzeba się do snu ułożyć. Przygotowałam już dla ciebie szklankę wody, bo wiem, że jako

dobra żona powinnam dogadzać twoim upodobaniom i obyczajom.

I z uśmiechem podała mi szklankę wody. Wziąłem szklankę do ręki i udając, że piję,

wylałem wodę za okno, tak że Chryzeida nie zauważyła mego ruchu.

Natychmiast położyłem się do łóżka i przymknąłem oczy, udając sen kamienny.

Noc już zapadła i w pokoju zapanowała ciemność zupełna.

- Czy śpisz, mój drogi mężu? - zapytała Chryzeida.

Nie odpowiedziałem na to obłudne pytanie.

Chryzeida, przekonana, że mię zmorzył sen zaklęty, zawołała radośnie:

- Śpij, śpij, śpij, dopóki w twarz cię nie uderzę różą błękitną! Nadeszła noc pełna czarów.

Muszę przywdziać strój najpiękniejszy, aby się podobać temu, kogo czczę i uwielbiam.

Wyciągnęła potem dłonie ku lampom zawieszonym na ścianach i szepnęła:

- Zapłońcie, lampy, zapłońcie!

Wszystkie lampy zapłonęły nagle światłem złocistozielonym. W tym złocistozielonym

świetle ujrzałem Chryzeidę uśmiechniętą i straszną. Nie wątpiłem, że jest czarownicą.

Nie tylko lampy, ale wszystkie przedmioty w pokoju były posłuszne jej rozkazom. Stała

wyprostowana, z rękami wyciągniętymi przed siebie. Oczy jej powiększyły się, nozdrza

rozszerzyły, a na ustach trwał uśmiech tajemniczy, cudowny, lecz groźny.

Spojrzała na zwierciadło, stojące na drugim końcu pokoju, i rzekła:

- Pójdź do mnie, zwierciadło, pójdź do mnie!

Natychmiast zwierciadło poruszyło się niby żywe i przesunąwszy się szybko po

podłodze, stanęło naprzeciw Chryzeidy.

Chryzeida przejrzała się w zwierciadle i zawołała:

- Pójdź do mnie, suknio złocista, pójdź do mnie!

Szafa, w której zamknięta była suknia Chryzeidy, sama rozwarła się na oścież. Złocista

suknia wyskoczyła z szafy, podbiegła do Chryzeidy i przystroiła ją w swe fałdy bogate.

Wówczas Chryzeida zawołała znowu:

- Pójdźcie do mnie, wierne moje klejnoty, pójdźcie do mnie!

Na te słowa otworzyły się wszystkie szuflady i szkatułki. Na własne oczy widziałem, jak

ze szkatułek i szuflad wyfrunęły pierścienie, naszyjniki i bransolety. Fruwając w

powietrzu, napełniły cały pokój, niby owady złote, i z brzękiem uderzały o siebie

nawzajem. Potem skierowały swój lot ku Chryzeidzie, wtłaczając się na jej szyję, na ręce

i na palce. W jednej chwili Chryzeida została suto przybrana w pierścienie, bransolety i

naszyjniki.

Raz jeszcze przejrzała się w zwierciadle i uczyniła ręką znak tajemniczy. Zwierciadło

wróciło na dawne miejsce, lampy zgasły i pokój znów się pogrążył w ciemności.

- Śpij, śpij, śpij! - szepnęła do mnie Chryzeida. Obyś się nigdy nie obudził!

I szybko wyszła z pokoju. Wysunąłem się z łóżka za nią. Stąpałem tak cicho, że nie

słyszała moich kroków.

Przeszła przez szereg komnat aż do ostatniej komnaty, której drzwi wychodziły na ogród.

Drzwi były zamknięte. Chryzeida szepnęła jakieś słowo czarnoksięskie - i drzwi się same

przed nią otworzyły. Chłodne powietrze ogrodu powiało przez drzwi otwarte i poruszyło

fałdy sukni złocistej.

Chryzeida wbiegła do ogrodu. Szedłem wciąż za nią. Noc była pogodna. Gwiazdy

błyszczały.

Chryzeida szła przez aleję kasztanową i skręciła w aleję cyprysową. Z alei cyprysowej

udała się do alei palmowej. Minęła aleję palmową i weszła w aleję krzewów różanych,

gdzie czekał na nią olbrzymi potwór.

Ukryłem się pod jednym z krzewów różanych i z zapartym oddechem przysłuchiwałem

się ich rozmowie.

- Dlaczego przychodzisz tak późno? - spytał potwór.

- Nie mogłam przyjść wcześniej - odrzekła Chryzeida. - Musiałam czekać, aż sen zaklęty

zmorzy króla.

- Jestem niezadowolony i jest mi smutno - rzekł potwór.

- Czemu ci smutno? - spytała Chryzeida. - Czyż nie dość cię czczę i uwielbiam?

- Cóż mi z tego, że ty jedna mię czcisz i uwielbiasz? - odparł potwór. - Nikt prócz ciebie

nie chce uznać mego piękna. Wszyscy mię nazywają potworem. Smutno mi i nudno na

tym świecie. Marzyłem o tym, że zostanę bożkiem nie tylko twoim, lecz i króla, i

wszystkich jego poddanych. Obiecałaś mi, że zmusisz króla do tego, ażeby mię czcił i

uwielbiał. Tymczasem dotąd nie spełniłaś swej obietnicy.

- Nie mogę jej jeszcze spełnić - odpowiedziała

Chryzeida - bo wiem, że król jest uparty. Wolę zachować przed nim w tajemnicy nasze

spotkania w ogrodzie. O, nie bądź smutny, mój drogi, mój kochany! Uczynię wszystko,

czego tylko zapragniesz! Dość mi szepnąć słowo, aby całe państwo mego męża

zamienić w pustynię, a jego poddanych, w sępy i w kruki. Jeśli wolisz, rozkażę piorunom,

aby spadły na stolicę królewską i objęły ją pożarem. Może widok pożaru rozweseli cię i

zabawi, mój drogi, mój kochany! Powiedz mi tylko swoje życzenie, a spełnię je

natychmiast!

- Ja chcę być bożkiem! Ja chcę być bożkiem! - powtarzał potwór uparcie i twarz jego

pełna była smutku i niezadowolenia.

Zbliżyli się oboje do krzewu różanego, w którym się właśnie ukryłem. Szybko obnażyłem

miecz i ugodziłem mieczem w kark potwora.

Zanim Chryzeida spostrzegła, co się stało, wysunąłem się niepostrzeżenie z krzaka i

jąłem uchodzić do pałacu.

Chryzeida, przerażona krwią, która trysnęła z karku potwora, nie zwracała na mnie

uwagi. Zdawało się jej, że jakiś włóczęga nocny przedostał się do ogrodu i zranił

potwora, aby go potem obrabować.

Gdym już był w alei kasztanowej, usłyszałem przeraźliwe, pełne bólu jęki Chryzeidy.

Wróciłem do mego pokoju i położyłem się znów do łóżka.

Zamordowanie potwora zmęczyło mię tak bardzo, żem wkrótce zasnął snem głębokim.

Całą noc przespałem bez przebudzenia. Śnił mi się tylko czarny kark potwora z

wetkniętym weń mieczem, ale śnił się niewyraźnie i mgliście. To znikał, to znów się

zjawiał, brocząc krwią, która ściekała falistymi strugami.

Starałem się nie patrzeć na ten kark, co chwila zjawiający się przed oczami, i spałem

zawzięcie, krzepiąc snem ciało znużone okropnymi wypadkami nocy ostatniej.

Nad ranem zbudziłem się nagle, uderzony w twarz różą błękitną. Chryzeida rzuciła we

mnie tę różę, myśląc, że po zażyciu kropli czarodziejskich śpię snem zaklętym. Nie

podejrzewała mnie o nic i była pewna, że ktoś inny zabił czczonego przez nią potwora.

Nie wątpiłem, żem zadał mu w kark cios śmiertelny, gdyż Chryzeida stała przede mną

blada, w szatach żałobnych. Oczy miała czerwone od łez, a usta wykrzywione bólem.

Udałem, że nie wiem o tym, co się stało tej nocy, i spytałem zdziwiony, czemu

przywdziała szaty żałobne i czemu ma oczy zapłakane.

- Nie pytaj mnie o to! - odrzekła smutnie Chryzeida. - Tej nocy spadły na mnie trzy

największe i najsroższe nieszczęścia. Już do końca życia na ziemi nie zrzucę żałoby,

którą dzisiaj przywdziałam!

- Cóż to za trzy nieszczęścia spadły na ciebie tej nocy? - spytałem znowu.

Chryzeida załamała dłonie i rzekła smutnie:

- Śmierć ojca, który zginął na wojnie, śmierć matki, która umarła nagle od porażenia

słonecznego, i śmierć brata, który utonął w morzu podczas podróży...

Wiedziałem dobrze, że Chryzeida zmyśla te trzy nieszczęścia, aby w ten sposób

wytłumaczyć mi przyczynę swego smutku i swej żałoby. Wszakże znów udałem, że jej

wierzę najzupełniej.

- Chryzeido - rzekłem - trzy nieszczęścia, które cię tej nocy spotkały, są rzeczywiście tak

wielkie, że chyba większych na świecie być nie może. Powiedz mi jednak, jakim

sposobem dowiedziałaś się o nich tej nocy? O ile pamiętam, wczoraj wieczorem byłaś

jeszcze wesoła i spokojna, więc zapewne nie wiedziałaś o śmierci swego ojca, matki i

brata?

- Dowiedziałam się dziś w nocy - odparła Chryzeida. - Gdy spałeś snem smacznym,

przybył do pałacu zwiastun, który mi przyniósł te trzy smutne wieści. Chcę cię prosić,

abyś rozkazał wybudować w ogrodzie małą świątynię z marmurowym sarkofagiem we

wnętrzu. W tym sarkofagu ułożę zwłoki mego ojca i będę tam co dzień spędzała kilka

godzin na smutnych rozmyślaniach. Lecz nikomu prócz mnie jednej nie wolno będzie

wchodzić do tej świątyni, bo smutek mój jest tak wielki, że wymaga zupełnej samotności.

- Czy i mnie wstęp do tej świątyni będzie wzbroniony? - spytałem, uważnie przyglądając

się Chryzeidzie.

- I tobie, i wszystkim twoim poddanym! - odrzekła groźnie Chryzeida i w oczach jej

błysnęła nienawiść.

- Dobrze! - odpowiedziałem. - Uczynię to, czego pragniesz. Dziś jeszcze każę zbudować

świątynię z marmurowym sarkofagiem we wnętrzu. Ani ja, ani żaden z moich poddanych

nie wejdzie do tej świątyni i nie zakłóci twego spokoju i twej samotności. Spełniam

posłusznie twe życzenie na dowód, jak cię kocham. Może z biegiem czasu zapomnisz o

swych nieszczęściach, zrzucisz żałobę i przestaniesz poglądać na mnie z nienawiścią,

jak poglądałaś przed chwilą...

Chryzeida nic na to nie odpowiedziała. Wzruszyła tylko ramionami i wyszła z pokoju.

Co do mnie - spełniłem swoją obietnicę. Kazałem natychmiast budować świątynię na

końcu ogrodu, w miejscu, gdzie został zabity potwór, gdyż Chryzeida sama wskazała to

miejsce, żądając, aby tu właśnie stanęła świątynia.

Nazajutrz świątynia była już gotowa. Zbudowano ją według wskazówek samej Chryzeidy,

która była obecna przy robocie.

Dziwna to była świątynia! Cała z różowego marmuru, bez okien i bez drzwi. Zamiast

drzwi Chryzeida kazała zostawić jedną tylko wąską szczelinę, przez którą jeden tylko

człowiek mógł się przecisnąć do wnętrza. Szczelinę tę Chryzeida zasłoniła ciężką,

złocistą kotarą. Na samym środku świątyni ustawiono olbrzymi sarkofag z białego

marmuru.

Wieczorem Chryzeida sama poniosła zwłoki potwora do świątyni i złożyła je w

marmurowym sarkofagu. Widziałem przez okno mego pokoju, jak dźwigała na rękach te

potworne, czarne zwłoki w purpurowym świetle zachodzącego słońca. Niosła je przez

aleję kasztanową, cyprysową, palmową, aż wreszcie wkroczyła wraz z nimi w aleję

krzewów różanych, gdzie właśnie znajdowała się świątynia.

Lesmian Boleslaw - Opowiadanie Krola Wysp Hebanowych.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: