Zbigniew Salwa -Prawo pracy i ubespieczeń społecznych.pdf

(1018 KB) Pobierz
PRAWO PRACY
PRAWO PRACY
l UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
Zbigniew Salwa
Wydanie III zmienione
Wydawnictwa Prawnicze PWN Warszawa 1998
Projekt okładki i stron tytułowych
Maryna Wiśniewska
738898
Redaktor
Agata Jędrasik
Redaktor techniczny
Małgorzata Tas
Copyright (c) by
Wydawnictwa Prawnicze PWN Sp. z o. o. Warszawa 1998
ISBN 83-87558-13-3
SPIS TREŚCI
PRZEDMOWA .................................................... 11
CZĘŚĆ OGÓLNA
Rozdział L GENEZA I OGÓLNE KIERUNKI ROZWOJU PRAWA PRACY ...... 15
Rozdział II. POJĘCIE I PRZEDMIOT PRAWA PRACY ...................... 20
1. Pojęcie prawa pracy ...........................................20
2. Przedmiot prawa pracy ......................................... 21
Rozdział Ul. WŁAŚCIWOŚCI PRAWA PRACY ............................ 24
1. Uwagi wstępne ............................................... 24
2. Złożoność sytuacji prawnej pracownika ............................. 24
3. Złożoność metod regulacji stosunków pracy .......................... 26
4. Mechanizm działania przepisów prawa pracy ......................... 28
5. Uniformizacja i dyferencjacja prawa pracy ........................... 29
6. Stosunki społeczno-ekonomiczne a prawo pracy .......................
32
Rozdział IV. FUNKCJE PRAWA PRACY ................................ 35
1. Pojecie i rodzaje funkcji prawa pracy ............................... 35
2. Ochronna funkcja prawa pracy ................................... 36
3. Organizacyjna funkcja prawa pracy ................................ 38 i
Rozdział V. ZASADY PRAWA PRACY .................................. 40
1. Pojęci* zasad prawa pracy ....................................... 40
2. Podstawowe zasady prawa pracy .................................. 44
3. Inne zasady prawa pracy ........................................ 48
Rozdział VI. ŹRÓDŁA PRAWA PRACY ................................. 51
1. Uwagi ogólne ................................................ 51
r
2. Kodeks pracy ................................................ 53
3. Układy zbiorowe pracy ......................................... 55
A. Uwagi ogólne ............................................. 55
B. Rodzaje układów zbiorowych .................................. 57
C. Strony układów zbiorowych ................................... 58
D. Zakres podmiotowy układów zbiorowych pracy ..................... 59
E. Zakres przedmiotowy układów zbiorowych pracy ....................60
F. Rejestracja^układów ......................................... 62
G. Przystąpienie do układu i rozszerzenie układu ...................... 63
H. Moc wiążąca układów ....................................... 65
I. Zmiana i rozwiązanie układów ................................. 6j5_
4. Regulamin pracy ............................................. 67
A. Uwagi ogólne ............................................. 67
B. Tryb wydawania regulaminu i jego wejście w życie ................... 68
C. Treść regulaminu ........................................... 68
5. Międzynarodowe źródła prawa pracy ............................... 69
Rozdział VH. STOSUNEK PRACY ...................................... 76
1. Ogólna charakterystyka stosunku pracy ............................. 76
2. Rodzaje prawnych stosunków pracy ................................ 81
3. Podmioty (strony) stosunku pracy .................................84
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA
Rozdział VIII. NAWIĄZANIE STOSUNKU PRACY ........................ 91
1. Nawiązanie stosunku pracy w drodze umowy o pracę ................... 91
A. Pojęcie umowy o pracę i składniki jej treści ........................ 91
B. Rodzaje umów o pracę .......................................92
C. Kształtowanie treści umowy o pracę .............................
D. Zawieranie umowy o pracę .................................... 98
Rozdział IX. ZMIANA TREŚCI UMOWY O PRACĘ ........................ 101
1. Uwagi ogólne ................................................ 101
2. Wypowiedzenie zmieniające ...................................... 102
A. Konstrukcja prawna wypowiedzenia zmieniającego ................... 102
B. Przesłanki i tryb wypowiedzenia zmieniającego ...................... 104
3. Czasowa zmiana treści stosunku pracy .............................. 106
A. Czasowa zmiana treści stosunku pracy na podstawie art. 42 § 4 k.p. ...... 106
B. Czasowa zmiana treści stosunku pracy na innej podstawie prawnej ........ 108
4. Przejście zakładu pracy na innego pracodawcę ........................ 109
Rozdział X. ROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ .......................... 112
1. Uwagi ogólne ................................................ 112
2. Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron ................ 113
3. Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem ...................... 114
A. Pojęcie, konstrukcja prawna i zakres wypowiedzenia umowy ............ 114
B. Forma wypowiedzenia ....................................... 116
C. Okresy i terminy wypowiedzenia ................................ 117
D. Tryb wypowiedzenia ........................................ 119
E. Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę ...................... 122
F. Skutki nieprawidłowego wypowiedzenia umowy .....................
123
95
4. Szczególna ochrona pracowników przed wypowiedzeniem umowy o pracę .....
125
A. Uwagi ogólne ............................................. 125
B. Zakazy wypowiadania umów o pracę ............................ 125
C. Uzyskanie zgody na wypowiedzenie umowy ........................ 128
5. Zwolnienia grupowe ........................................... 129
A. Przesłanki i tryb zwolnień grupowych ............................ 129
B. Ułatwienia w zwalnianiu pracowników przy zwolnieniach grupowych ...... 131
C. Uprawnienia pracowników zwalnianych w ramach zwolnień grupowych .... 132
6. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia ....................... 133
A. Przesłanki rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia ............. 133
B. Forma i tryb rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia ........... 138
C. Skutki rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika . .
139
D. Roszczenia pracownika z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy
o pracę bez wypowiedzenia ...................................139
7. Wygaśnięcie umowy o pracę ..................................... 140
Rozdział XI. ODRĘBNOŚCI NAWIĄZANIA I ROZWIĄZANIA STOSUNKU PRACY
NA PODSTAWIE MIANOWANIA, POWOŁANIA I WYBORU ...... 142
1. Nawiązanie i rozwiązanie stosunku pracy na podstawie mianowania ......... 142
2. Nawiązanie i rozwiązanie stosunku pracy z powołania ................... 146
3. Nawiązanie i rozwiązanie stosunku pracy z wyboru ..................... 148
Rozdział XH. ŚWIADECTWO PRACY ................................... 150
Rozdział XIII. SYTUACJA PRAWNA BEZROBOTNYCH .................... 152
1. Pojęcie bezrobotnego .......................................... 152
2. Uprawnienia i obowiązki bezrobotnego ............................. 153
3. Prawo do świadczeń pieniężnych ................................... 155
A. Prawo do zasiłku i dodatku szkoleniowego ......................... 155
B. Stypendia dla absolwentów .................................... 157
C. Zasiłki przedemerytalne i świadczenia przedemerytalne ................ 158
Rozdział XIV. OBOWIĄZKI PRACODAWCY ............................. 160
1. Uwagi ogólne ................................................ 160
2. Obowiązek prawidłowego zatrudniania pracowników ................... 161
3. Obowiązek organizowania i kierowania procesem pracy .................. 162
4. Obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych .... 163
5. Obowiązek zaspokajania socjalnych potrzeb pracowników ................ 163
Rozdział XV. OBOWIĄZKI PRACOWNIKA ..............................
165
1. Uwagi ogólne ................................................ 165
2. Obowiązek przestrzegania ustalonego czasu pracy ...................... 166
3. Obowiązek sumiennego i starannego wykonywania pracy ................. 168
4. Obowiązek przestrzegania porządku pracy ........................... 169
5. Obowiązek dbałości o dobro pracodawcy ............................ 170
6. Obowiązek przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy ... 171
7. Obowiązek przestrzegania zasad współżycia społecznego ................. 173
r
Rozdział XVI. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NARUSZENIE OBOWIĄZKÓW PRA
COWNICZYCH ......................................... 174
1. Odpowiedzialność porządkowa i dyscyplinarna pracowników ..............
174
2. Odpowiedzialność materialna pracowników .......................... 179
3. Odpowiedzialność karna ........................................ 186
Rozdział XVII. WYNAGRODZENIE ZA PRACĘ ........................... 188
1. Pojęcie czasu pracy ............................................ 209
2. Rodzaje czasu pracy ........................................... 212
A. Podstawowy czas pracy ...................................... 212
B. Przedłużony czas pracy .......................................214
C. Skrócony czas pracy ......................................... 215
D. Nienormowany czas pracy .................................... 216
E. Przerywany czas pracy ....................................... 216
3. Praca w godzinach nadliczbowych ................................. 217
A. Pojęcie pracy w godzinach nadliczbowych ......................... 217
B. Dopuszczalność pracy w godzinach nadliczbowych ................... 218
C. Wynagrodzenie za czas pracy w godzinach nadliczbowych .............. 220
4. Praca w dni świąteczne i w porze nocnej ............................. 222
Rozdział XIX. URLOPY WYPOCZYNKOWE .............................. 225
1. Pojęcie i rodzaje urlopów ....................................... 225
2. Nabycie prawa do urlopu ....................................... 226
3. Wymiar urlopu ............................................... 227
4. Urlopy dodatkowe ............................................ 231
5. Zasady udzielania i wykorzystywania urlopów ........................232
6. Gwarancje prawne należytego wykorzystania urlopu .................... 234
7. Urlopy bezpłatne ............................................. 234
Rozdział XX. OCHRONA PRACY ...................................... 236
1. Pojęcie ochrony pracy .......................................... 236
2. Obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy ....... 237
A. Podmioty uprawnione do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy . . .239
B. Podmioty zobowiązane do zapewnienia warunków pracy odpowiadających
wymogom bhp ............................................ 243
3. Uprawnienia osób poszkodowanych wskutek wypadków przy pracy i chorób
zawodowych ................................................ 244
A. Uwagi ogólne ............................................. 244
B. Pojecie wypadku przy pracy i choroby zawodowej ................... 245
C. Podstawy odpowiedzialności pracodawcy za wypadek przy pracy ......... 249
D. Rodzaje i wysokość świadczeń ................................. 250
209
1. Pojecie wynagrodzenia za pracę ................................... 188
2. Ustalanie wynagrodzenia ........................................ 189
3. Systemy prawne regulacji wynagrodzenia za pracę ...................... 191
4. Składniki wynagrodzenia ........................................ 193
5. Forma i tryb wypłaty wynagrodzenia ............................... 195
6. Wypłaty za czas niewykonywania pracy ............................. 196
A. Uwagi wstępne ............................................ 196
B. Wypłaty za czas przestoju ..................................... 196
C. Wypłaty za czas urlopu ...................................... 197
D. Wypłaty za czas tymczasowego aresztowania ....................... 198
7. Odprawa pośmiertna ..........................................199
8. Ochrona prawna wynagrodzenia za pracę ............................ 200
9. Ochrona roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy ....... 206
Rozdział XVIII. CZAS PRACY .........................................
E. Postępowanie w sprawach świadczeń ............................. 253
4. Szczególna ochrona pracy kobiet ..................................255
A. Ochrona trwałości stosunku pracy w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego .
257
B. Szczególna ochrona zdrowia pracownicy w okresie ciąży i karmienia ...... 260
C. Urlop macierzyński ......................................... 261
D. Przerwy na karmienie ........................................ 263
E. Urlop wychowawczy ........................................ 263
5. Szczególna ochrona pracy młodocianych ............................ 266
6. Nadzór nad przestrzeganiem ustawodawstwa o ochronie pracy .............270
A. Uwagi wstępne ............................................ 270
B. Państwowa Inspekcja Pracy ................................... 272
C. Społeczna Inspekcja Pracy .................................... 274
D. Inne organy nadzoru i kontroli ................................. 276
7. Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika .......... 278
Rozdział XXI. ROZSTRZYGANIE SPORÓW PRACY ....................... 282
1. Uwagi ogólne ................................................ 282
2. Postępowanie pojednawcze ...................................... 283
A. Organizacja i skład komisji pojednawczej .......................... 283
B. Właściwość komisji pojednawczych .............................. 284
C. Postępowanie przed komisjami pojednawczymi ......................284
3. Rozstrzyganie sporów przez sądy .................................. 286
A. Organizacja i właściwość sądów rozstrzygających spory pracy ...........286
B. Zasady postępowania ........................................289
C. Rozstrzyganie sporów pracy w pierwszej instancji ....................
D. Rozstrzyganie sporów pracy w drugiej instancji ..................... 293
E. Kasacja .................................................. 294
F. Przedawnienie roszczeń ze stosunku pracy ......................... 295
ZBIOROWE PRAWO PRACY
UWAGI WSTĘPNE ................................................ 301
Rozdział XXII. ZWIĄZKI ZAWODOWE ................................. 303
1. Uwagi wstępne ............................................... 303
2. Uprawnienia związków zawodowych ............................... 306
A. Uprawnienia związków zawodowych w zakresie stanowienia norm
prawnych ................................................ 307
B. Uprawnienia związków zawodowych w zakresie stosowania norm prawa
pracy ................................................... 309
C. Uprawnienia związków zawodowych w zakresie nadzoru nad warunkami pracy 310
D. Uprawnienia związków zawodowych w zakresie indywidualnych i zbiorowych
sporów pracy ............................................. 311
r
Rozdział XXIII. ORGANIZACJE PRACODAWCÓW ........................ 313
1. Tworzenie i zrzeszanie się w organizacjach pracodawców ................. 313
2. Podstawy i zakres działania organizacji pracodawców ................... 314
3. Uprawnienia organizacji pracodawców .............................. 315
Rozdział XXIV. ZAŁOGA ZAKŁADU PRACY ............................ 317
Rozdział XXV. SAMORZĄD PRACOWNICZY ............................ 320
1. Uwagi wstępne ............................................... 320
2. Struktura samorządu załogi ...................................... 321
3. Uprawnienia organów samorządu załogi ............................. 322
291
Zgłoś jeśli naruszono regulamin