TARMOREGULACJA ORGANIZMU
Wytworzenie ciepła w organizmie zależy:
1. Podstawowej przemiany materii (BMR),
2. Pracy wykonywanej przez komórki mięśniowe,
3. Czynności przewodu pokarmowego związane z trawieniem i wchłanianiem.
Podstawowa przemiana materii (GMR) – zależy od zapotrzebowania na energię w spoczynku dla podtrzymania fizjologicznych czynności komórek i narządów.
Wysiłek fizyczny
Wartość energetyczna (kJ/h)
Spoczynek w łóżku
300
Praca siedząca
400
Chodzenie
1500
Ciężka praca fizyczna
2500
Termoregulacja dzięki fizjologicznemu mechanizmowi termoregulacji ciała ludzkiego jest stała i wynosi 37 0,5 – 0.7 °C
Ośrodek termoregulacyjne:
1. Zlokalizowany w podwzgórzu,
2. Działa na zasadzie termostatu kontrolującego inne ośrodki:
· Ośrodka wyzwalającego drżenie mięśniowe - termogeneza drżenia,
· Ośrodek kontrolujący układ współczulny – pobudzenie układu współczulnego powoduje wydzielanie noradrenaliny, wzrost metabolizmu komórek mięśniowych i tkanki tłuszczowej,
· Ośrodek kontrolujący wydzielanie gruczołów dokrewnych – pobudzenie rdzenia nadnercza, pobudzenie gruczołu tarczowego – wzrost przemiany materii (tyroksyna, trójodotryna),
· Ośrodka naczyniowo – ruchowego – rozszerzenie lub kurczenie średnich naczyń skóry.
Oddawanie ciepła u ludzi.
Droga oddawania ciepła
kJ
Kalorie
%
Promieniowanie
60
Przewodzenie
14
Parowanie wody przez płuca i skórę
23,7
Ogrzewanie wydychanego powietrza
209
50
1,7
Kał i mocz
84
20
0,6
Odprowadzanie nadmiaru wytworzonego ciepła z organizmy.
Czynniki zwiększające przemianę materii komórek.
Wzrost wytworzonej energii w komórkach
Przekazanie energii krwi odpływającej komórki
Wzrost temperatury krwi
Dostarczenie krwi o podwyższonej temperaturze do podwzgórza, gdzie znajduje się ośrodek termoregulacji:
Pobudzenie ośrodka hamującego drżenie mięśni. Pobudzenie tremo efektronów.
Utrata nadmiaru ciepła.
Normalizacja temperatury krwi.
Utrata ciepła zachodzi w organizmie przez:
1. Skórę:
· Promieniowanie,
· Przewodnictwo,
· Pocenie się.
2. Przewód pokarmowy – z kałem,
3. Układ moczowy – z moczem.
Wzrost odparowania nadmiaru ciepła z organizmu zachodzi dzięki:
1. Rozszerzenie naczyń skórnych wydzielanie potu przez gruczoły potowe,
2. Pogłębienie oddechu,
3. Przyspieszenie pracy serca,
4. Pobudzeniu ośrodka hamującego drżenie mięśni w śródmózgowiu.
Gorączka – jest to podwyższenie temperatury ciała przy zachowanej sprawności ośrodków i mechanizmów termoregulacji, które jedynie ulegają przystosowaniu lub przestawieniu się do utrzymania wyższej temperatury ciała.
Patofizjologia powstawania gorączki.
Toksyn, bakterie i inne czynniki.
Wszystkie komórki organizmu (głównie leukocyty i makrofagi) wytwarzają interleukiny a (i b), (endogeny, pirogeny).
Krążą wraz z krwią w organizmie.
Docierają do podwzgórza przez miejsca pozbawione briery krwi – mózg (blaszka końcowa pod skrzyżowaniem wzrokowym i narządem podsklepieniowym).
Pod wpływem interleukinów a postępują prostogle cyny.
Obniżenie wrażliwości ośrodków termoregulacji.
Gorączka.
Okres przebiegania gorączki:
1. Okres wzrostu – powstanie substancji gorączkotwórczych:
· Czas przestawienia się ośrodka i mechanizmu termoregulacji na wyższy,
· Skurcz naczyń skórnych, przemieszczenie krwi do narządów wewnętrznych,
· Główną rolę w rozwoju tego okresu spełniają impulsy z termoreceptorów zimna,
· Skurcz, który poprzez..... tylnej okolicy podwzgórza wymagają mięśni poprzecznie – prążkowanych.
2. Okres trwania (ustalony stan gorączki),
3. Okres końcowy – zejście (obniżenie gorączki).
Gorączka w zależności od temperatury ciała wyróżniamy:
1. Stan gorączkowy do 38 °C,
2. Gorączka mała 38-38,5 °C,
3. Gorączka umiarkowana 38,5 – 39 °C,
4. Gorączka wysoka 39-40 °C,
5. Stan hiperpirencji pow3yżej 41 °C, w którym dochodzi do zaburzeń czynności OUN i utraty świadomości.
Gorączka może być:
1. Stała – dobowe wahania nie przekraczają 1 °C,
2. Wzrastają – w której temperatura ciała po osiągnięciu pewnej wielkości z małymi wahaniami dobowymi powoli się obniża,
3. Odpadają, - w której temperatura ciała po osiągnięciu pewnej wielkości z małymi wahaniami dobowymi powoli się obniża,
4. Prawie stała, - w której dobowe wahania temperatury ciała są nieco większe niż w gorączce ciągłej,
5. Zwalniające, - w której dobowe wahania temperatury przekraczają 1 °C i mogą wynosić 2 °C i więcej, temperatura nie obniża się do prawidłowej wartości,
6. Przepuszczająca – krótkie trwające kilka godzin napady podwyższonej temperatury ciała, po czym ustępuje
7. Powrotna – występuje w durze pierwotnym, od gorączki przepuszczającej różni się tym, że zarówno napad gorączki jak i okresy bez gorączki trwają zazwyczaj kilka dni,
8. Trwająca – z bardzo dużymi dobowymi wahaniami temperatury, która podwyższa się do wartości czasem towarzyszą dreszcze i ból głowy. Występuje ona w zapaleniu ropnym gruźlicy i w innych ciężkich- chorobach zakaźnych.
9. Nieregularna – występuje w posocznicy, czerwonce i wielu innych chorobach zakaźnych.
Rodzaje gorączki:
1. Zakaźna,
2. Z nadwrażliwości,
3. Z uszkodzenia tkanek,
4. W zapaleniu jałowych,
5. Steroidawi,
6. Z odwodnienia,
7. W wyniku działania substancji, w tym również leku.
Zmiany czynnościowe w ustroju z HIPERTERMIĄ:
21
...
justysia_koscian