Fizjoterapia oddechowa
Fizjologia
n Wymiana tlenu i dwutlenku węgla między powietrzem atmosferycznym a krwią naczyń włosowatych płuc.
n Oddychanie - czynnością autonomiczną, sterowaną przez ośrodek odechowy, przez wiele pięter ośrodkowego układu nerwowego i obwodowy układ nerwowy
n Wpływ receptorów w:
- zatoce szyjnej
- łuku aorty,
- błonie śluzowej d.oddechowych,
- płucach
- skórze
- Zawartość CO2 we krwi
Upośledzenie czynności układu oddechowego
n Zaburzenia :
n Regulacji oddychania
n Wentylacji pęcherzykowej (VA)
n Stałego przepływu krwi przez naczynia włosowate płuc (Qc)
n Stosunek wentylacji pęcherzykowej do przepływu krwi przez naczynia włosowate płuc(VA/QC)
n Dyfuzji gazów
Zaburzenia regulacji oddychania
n Nadmierne pobudzenie, lub obniżenie pobudliwości
n Odruchy obronne:
- kichanie
- kaszel
- zatrzymanie oddechu
Zaburzania metaboliczne
n Kwasica metaboliczna:
- cukrzyca
- mocznica
* Pogłębione ,nasilone oddychanie
Obniżenie pobudliwości ośrodka oddechowego
n Niedotlenienie mózgu :
- zatrucie lekami (morfina, barbiturany, narkoza)
n Czynniki psychogenne
Odruchy obronne
n Nerwowe zaburzenia regulacji oddychania
n Kichanie: podrażnienie receptorów błony śluzowej j nosa środkami chemicznymi, pyłkami, wydzieliną
> oczyszczenie jamy nosowej
n Kaszel: podrażnienie receptorów bł.śluzowej krtani > po głębokim wdechu nagły wydech przy zamkniętej głośni>wzrost ciśnienia w płucach>powietrze wydostaje się na zewnątrz otwierając głośnię
Kaszel
n Sprzyja:
- rozedmie płuc
- odmię
- pęknięciu naczyń
- pogorszenie układu krążenia\( (upośledzenie wypełnienia prawego przedsionka> zastój w żyłach dużego krążenia)
Objętość i pojemność płuc
n Ilość powietrza w płucach = objętość ( volumen)
n Dwie lub więcej objętości =pojemność ( capacity)
Zaburzenia wentylacji płuc.
n Klatka piersiowa = pompa ssąca dla układu oddechowego i krążenia:
- powietrze do płuc w czasie wdechu
- napływ krwi żylnej do serca.
• Ruchy oddechowe>zmiany ciśnienia w oplucnej>pokonanie oporów elastyczności kl.p.
• Wdech- akt czynny:
• - mięśnie miedzyżebrowe
• - PRZEPONA
• Mięśnie pomocnicze:poczhyłe,SCM,
• Wydech:akt bierny
Objętość płuc
n Objętość oddechowa:(TV-tidal volume)= objętosć powietrza wdychanego i wydychanego podczas jednego spokojnego cyklu oddechowego
n Objętość wdechowa zapasowa ( (IRV inspiratory reserve volumen)= pojemność powietrza,którą można wprorowadiz do płuc w czasie maksymalnego wdechu.
Objętość płuc (2)
n Objętość wydechowa zapasowa (ERV-expiratory reserve volumen) to objętość powietrza,którą badany wydycha z płuc w czasie maksymalnego wydechu
n Objętość zalegająca: (RV- residual volumen) = objetość powietrza,która pozostaje w płucach po najgłębszym wdechu
Pojemność płuc
n Pojemność życiowa płuc (VC-vital capacity) VC =TV+ IRV+ERV) suma objętości oddechowej i wdechowej zapasowej i wydechowej zapasowej)
n Ilość powietrza,która jest wydalana z płuc w czasie maksymalnego wydechu poprzedzonego maksymalnym wdechem)
Pojemność płuc (2)
n Pojemnosć wdechowa:( IC-inspiratory capacity=TV+IRV= ilosć powietrza wprowadona do płuc w czasie maksymalnego wdechu
n Czynnościowa pojemność zalegająca (FRC- functional residual capacitya)=ERV+RV = ilosć powietrza zajdująca się w płucach w chwili zakończenai spokojnego wydechu
n Całkowita pojemność płuc (TLC-total lung capacity)= TV+IRV+ERV+RV= ilość powietrza w płucach na szczycie najgłębszego wdechu
Zaburzenia wetylacji płuc
n Restrykcyjna (ograniczająca) postać zdolność rozszerzania płuc zmniejszona przy ptawidłowej drożności oskrzeli (marskie płuco,nacieki zapalne,zrosty opłucnej,zniekształcenie kl.piersiowej)
n Zaporowa (obstrukcyjna) rozwija się w nastepstwie zwiększonych oporów w oskrzelach.(wydzielina woskrzelach,skurcz oskrzeli)
n Mieszana:restrykcyjna +obstrukcyjna
Zaburzenia przepływu krwi
n 5 litrów/ min
n Zmniejszenie łożyska płucnego: rozedma,włóknienie śrómiąższowe,resekcja tkanki płuc,choroby naczyń płucnych
Zaburzenia dyfuzji gazów
n Prężność (ciśnienie parcialne 02) w powietrzu pęcherzykowym= 100 mmHg,a w krwi żylnej =37 mmHg,
n C0 2 w krwi żylnej 46,a w powietrzu pęcherzykowym płuc 40 mm Hg
n Współczynnik dyfuzji C02> 02
n Zaburzenie dyfuzji przy zniszczeniu płuc.
Niewydolność oddechowa
n Insufficientia respiratoria powstaje najczęściej w nastepstwie chorób układu oddechowego prowadzących do zaburzeń wymiany gazów w płucach.
n Ostra i przewlekla niewydolność oddechowa
n Przewlekla to:
- jawna -objawy w spoczynku
- utajona-objawy podczas wysiłku
• Objawy:
• - duszność (dyspnoe)
• - sinica (cyanosis)
• - pliglobulia
Metody badania UO
n Dolegliwości ze strony UO:
- kaszel:suchy,wilgotny
objaw chorób UO i UK
- plwocina:domieszka krwi,ropy,odkrztuszanie,pełny- mi ustami’’
- duszność:spoczynkowa,
wysiłkowa;wdechowa,wydechowa
- ból:w czasie oddychania,nagły
Badanie przedmiotowe
n Rytm i tor oddychania
n Kształt klatki piersiowej (kl.kurza,klatka nadmiernie wysklepiona,
n Osłuchiwanie:szmer oskrzelowy,szmer pecherzykowy osłabiony,tarcie opłucnej
Badania pomocnicze
n Rtg kl.piersiowej,tomografia,
n Bronchoskopia
n Biopsja płuca
n Nakłucie opłucnej
n Badanie plwociny
n Badania cytologiczne
n Badania czynnościowe płuc
Próby czynnościowe
n Badanie spiro-metryczne, graficzne
- pojemność życiowa (VC):
najgłębszy wydech po najgłębszym wdechu
• Zmniejszenie:
- o 25% małe
- o 25-50% średnie
- > 50% duże
Spirografia
n Podczas spokojnych oddechów mierzona jest:
- objętość oddechowa (TV)
- częstość oddechów
- wentylacja minutowa (MC)=6-8l
• Objętość zalegająca (RV)=
pojemność zalegająca (FRC) –
objętość wydechowa zapasowa (ERV)
Próby dynamiczne
n Próba maksymalnego natężonego wydechu ( próba Tiffeneau )
n Maksymalny przepływ wydechowy ( MEF)
n Maksymalna wentylacja (MVV)- szybkie i głębokie oddechy w ciągu 15 sek. (90-190 l/min)
Próby prawności UO spirometryczne
n Czas bezdechu dowolnego ( 60 sek. mężczyźni i 45 sek. kobiety)
n Stopień ograniczenia rezerw wentylacyjnych
n Próba Jamesa:
wchodzenie na stopień ze stałą częstością (20 x/min)-liczba wejść na stopień ->80 pełna wydolność
Próby prawności UO
n Próba gaszenia zapałki:
- 15 cm od szeroko otwartch ust
- pozycja siedząca,albo leżąca
• Maksymalna szybkość wydechu
• Siła wdechu
Badania gazometryczne krwi tętniczej
n P O2 > 80 mm Hg
n P CO2 36-45 mmHg
n Sa 02 > 95%
n pH 7,35-7,45
n HC03 21-27 mEq/l
Zburzenia równowagi ...
Venuss20