Ekonomia 20.12.08r.
Polityka państwa
Polityka fiskalna
· Decyzje państwa w zakresie wydatków i podatków
Polityka stabilizacyjna
· Działania rządu zmierzające do utrzymania poziomu produkcji
EKONOMICZNE FUNKCJE RZĄDU
· Wzmacnianie działanie prawa i mocy wiążącej umów
· Podtrzymywanie konkurencji
· Prowadzenie polityki podziału dochodu ( gwarancja bezpieczeństwa ekonomicznego )
· Dostarczanie dóbr publicznych ( bank wyłączności, współudział w konsumpcji )
· Korygowanie niepowodzeń rynku
o korygowanie negatywnych efektów zewnętrznych
o subsydiowanie posiadających dóbr
· stabilizowanie gospodarki
o obniżenie inflacji
o obniżenie bezrobocia ( stabilizacja zatrudnienia )
BUDŻET PAŃSTWA
· zestawienie wpływów i wydatków budżetowych danego kraju
· opracowywany corocznie na szczegół centralnym w formie ustawy
· rząd ponosi konstytucyjną odpowiedzialność za wykonanie budżetów
Zasada tworzenia budżetu
· Zasady techniczne
o Uprzężności
o Jawności
o Roczności
o Jedności
o Zupełności
· Zasada merytoryczności
o Równowagi
Funkcje budżetu
· Regulacyjna
· Redystrybucyjna
· Kontrolno –
FUNKCJE PINANSÓW PUBLICZNYCH
Redystrybucyjna
· Przeprowadzenie ponownego podziału dóbr przez państwo
· Cel to zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego danego kraju, zaspokojenie podstawowych potrzeb materialnych i niematerialnych obywateli
Alokacyjna
· Podział środków przyjętych od społeczeństwa zgodnie z polityką państwa ( konsumpcja dóbr prywatnych i publicznych )
· Dotacje produkcji dóbr publicznych niezbędnych dla społeczeństwa
Stabilizacyjna
· Stabilizacja życia gospodarczego
· Wykorzystywanie na różne instrumenty podatkowe, zmiany w wydatkach budżetowych
STAN BUDŻETU
· Stan budżetu określany jest poprzez :
o Stopę podatkową
o Wydatek państwa
o Poziom dochodów
· Stan równowagi
S + NT = G + I
S – I = G – NT
S – planowane oszczędności
I – planowane inwestycje
G – planowane wydatki
NT – podatki netto
Deficyt budżetowy = G – NT NT – podatki netto , G – wydatki rządowe
BUDŻET
Rzeczywisty
· Wpływy, wydatki, deficyt w danym okresie
Strukturalny
· Jakie byłyby wpływy, wydatki, deficyt, gospodarka osiągnęła poziom produkcji potencjalnej
Cykliczny
· Oblicza wpływ cyklu koniunkturalnego mierząc zmiany wydatków, wpływów, deficytu gdy produkcja różni się od potencjalnej
Dochody budżetowe
· Podatki bezpośrednie i pośrednie
· Cła i opłaty
· Dochody z własności publicznej
· Dochody z prywatyzacji
· Pożyczki i kredyty krajowe oraz zagraniczne
Wydatki budżetowe
· Wydatki bieżące
o Utrzymanie jednostek budżetowych
o Dotacje do jednostek budżetowych
o Dodatki na płace sfer budżetowych
o Dotacje na fundusz ubezpieczeń, społecznych i kasę rolniczego ubezpieczenia społecznego
o Wydatki na naukę, kulturę itp.
· Wydatki inwestycyjne
o Zakup środków trwałych i robót budowlanych oraz montażowych
o Budowa dróg, mostów, infrastruktury wojskowej
DEFICYT
Koniunkturalny
· Gdy PKB spadnie pociągając spadek wpływów, mogą wzrastać wydatki ( zniżki dla bezrobotnych )
· Parlamentu uchwala większe wydatki, pozostawiając podatki na tym samym poziomie
Sposoby finansowanie deficytu
· Emisja pieniądza
· Wzrost zadłużenia w drodze emisji papierów wartościowych
· Kredyty i pożyczki krajowe i zagraniczne
· Wzrost podatków
Automatyczne stabilizatory
· Po stronie dochodów
Podatki uzależnione od poziomu aktywności gospodarczej – podatki od dochodów, podatki pośrednie od sprzedaży
· Po stronie wydatków
Transfery uzależnione od sytuacji materialnej jednostek – zasiłki dla bezrobotnych, pomoc społeczna, subsydia dla rolnictwa
Aktywna polityka budżetowa dyskrecjonalna
Wymaga od państwa dostosowywania wyznaczników polityki fiskalnej do zmian w cyklu gospodarczym poprzez np.:
· Zmiany stawek i struktury podatków
· Zmiany wpłat przelewów dla samorządów
· Zmiany wydatków na roboty i inwestycje publiczne
Skutki deficytu budżetowego
· Nasilenie presji inflacyjnych w gospodarce
· Ograniczenie dostępu w przyszłości potencjału produkcyjnego ( ograniczenie możliwości wzrostu gospodarczego )
Efekt wypychania
Wydatki budżetowe ( deficyt ) powodują wzrost zapotrzebowania państwa na kredyty. Wzrost popytu na rynku kapitałowym prowadzi do wzrostu stopy procentowej. Wysoka stopa procentowa zmniejsza zainteresowanie sektora prywatnego inwestycjami.
Dług publiczny
Zobowiązanie Skarbu Państwa wynikające z zaciągniętych kredytów w krajowych i zagranicznych instytucjach finansowych, pozostających do wykupienia papierów wartościowych oraz innych tytułów.
dworka