Informel lub art informel.docx

(5254 KB) Pobierz

Informel lub art informel (fr. art informel – sztuka bezkształtna) – termin odnoszący się do europejskiego malarstwa lat 50., równoległego wobec amerykańskiego abstrakcyjnego ekspresjonizmu i charakteryzującego się dążeniem do swobodnej ekspresji poprzez stosowanie barwnych plam, linii itp, nie poddanych żadnym rygorom kompozycyjnym, które mogłyby ograniczyć dramatyzm dzieła sztuki. Do wyodrębnionych później odmian informelu należą: taszyzm, malarstwo kaligraficzne, malarstwo materii i action painting. Termin bywa czasem stosowany zamiennie z terminem taszyzm. Do przedstawicieli informelu zalicza się m.in. Wolsa, Hansa Hartunga, Jeana Fautriera, Jeana Dubuffeta, Henri Michauxa i Antoniego Tàpiesa.

Po raz pierwszy terminem informel posłużył się Georges Mathieu w 1945 roku, jednak określenie spopularyzowało się w 1951 za sprawą krytyka Michaela Tapie i zorganizowanej przez niego pod taką nazwą wystawie.

Taszyzm - Nazwa wywodzi się od francuskiego la tache oznaczającego dosłownie "plamę". Taszyzm jest bardzo bliski informelowi. Różni się od drippingu przede wszystkim wykorzystaniem pędzli albo drewnianych szpachelek. Praca taszystów charakteryzowała się znaczną gwałtownością, niekiedy "atakowali" oni płótno, mając na celu pozostawienie na nim barwnych śladów. Z ich sumy powstawał w końcu gotowy obraz, skończony wtedy, gdy artysta go za taki uznał. Taszyści wierzyli, iż praca jest poddana ich instynktowi, a tworzenie nie jest kontrolowane w żadnym stopniu przez rozum czy rozwagę twórcy. Obecnie uważa się, iż jest wiele odmian taszyzmu – jest ich tak wiele, jak wielu było malarzy posługujących się tą techniką, bowiem każdy przedstawiał ją na swój sposób, według własnego instynktu.

Termin został użyty przez krytyka Félixa Fénéona w 1889 do określenia techniki impresjonistów, później (w 1909) Maurice Denis wykorzystał go do opisu dzieł fowistów. Wprowadzenie znaczenia tego słowa w dzisiejszym rozumieniu przypisuje się krytykowi Pierre'owi Guéguenowi (1951). T został przyswojony w Eu po Miedzynarodowym Bienale w Wenecji, gdzie swoje prace prezentował Jackson Pollock. W 1951 michel Tapie zorganizował szereg wystaw promujących nowa sztuke, a w 1952 wydal Mnifest w postaci albumu u art. autre. W 1953 odbywa się wystawa Pollocka w muzeum szt współczesnej / nowoczesnej w paryzu. Ok. r 1954 uciera się nazwa taszyzm, która miala wyrazac krytyke nowej sztuki, ale podchwycona utracila znaczenie pejoratywne.

Co się sklada na geneze taszyzmu.. poczatki siegaja l. 30 i dokonan artystow AM. Jak Marc toby, który zapoznal się z jap kaligrafia i kultura dalekiego wsch w czasie swoich podrozy. Przyswoil sobie forme znaku który nieczego nie opisuje a tylko znaczy slad pedzla. Z kolei po II w św dokonania Pollocka w zakresie drippingu i action painting zrewolucjonizowaly malarstwo wykluczając z niego pierwiastek ludzki i sprowadzając sztuke nie tyle do dziela co do dzialania, dziania się, tworzenia, a przypadek uczynily gluwna sila sprawcza. Niekontrolowany spontaniczny gest miał teraz najważniejsze znaczenie. Spontaniczność była utożsamiana z autentycznością, gleboka prawda zachowan. Mialo to swoje podstawy w rewolucji jakiej dokonala pschychoanaliza freudowska.

Do PL te tendencje dotarly wraz z powrotem Tadeusza Kantora z Paryza w 1955. Zafascynowany nowym nurtem w szt artysta propagowal go w esejach odczytach i artykułach, ale przede wszystkim w dzielach. Podobno żaden inny malarz nie zrozumial tak dobrze taszyzmu jak kantor. Jego fascynacja była tak silna, ze przeniosl informel nawet do teatru gdy w 1956 na deskach Cricot 2 wystawiano sztuke z aktorami uwiezionymi w workach, tworzących bezksztaltna mase.

Wizja spontanicznego gestu silnie oddziaływała tez na Alfreda Lenice. Artysta ten do tej pory związany z surrealizmem zaczyna włączać do swoich prac elementy taszyzmu w pracach trujaca roslina, cechy lwa, pozbawiony praw, krazenie. Malarz tworzy kłębiaste zywe formy abstrakcyjne a na nie wylewa wprost z puszki lub tuby farbe lub lakier, który zalewa plutno.

Surrealistyczny rodowod taszyzmu znajdujemy tez w pracach Jerzego Tchorzewskiego. Do 1956 artysta ten pod wpływem grupy krakowskiej tworzyl GL pejzaże, jednak po tym roku jego obrazy zdaja się wybuchac, rozpadac i pokrywac dziwna materia.

Kolejnym artysta w którego twórczości odnajdujemy wpływy informelu jest Stefan Gierowski. Jego zainteresowanie materia, jaka jest farba widac w kresleniu znakow w latach 1957-8 . jest to rodzaj kaligrafi, jaka nie sluzy pisaniu a malowaniu litera, co ma odniesienia do TOBEYA. Kaligrafia wywiera na artystow nowe swieze wrazenie. Przykładem tego sa prace Ireneusza pierzgalskiego. Wykorzystuje on cale teksty uzywane na przestrzeni wiekow przez rozne kultury. Jeszcze inne podejście do znaku ma marian warzecha tworząc od 1959 kolaze z wykorzystaniem fragmentow starych rękopisów które często podklejal odwrotna strona, tak , ze można je było tylko czytac wspak. W ten sposób odbieral im pierwotne znaczenie a pozostawial tylko znak jako forme graficzna.

Kaligrafia malarska stala się istota linorytow Janiny Kraupe Świderskiej, gdzie zapis tekstowy przestal przekraczac sama kaligrafie, a staje się odpowiednikiem utworu muz jak w cyklu zapisy do pasji Pendereckiego, horoskopu w cyklu horoskop, czy nosnikiem kontemplacji, jak w metamorfozach medytacjach.

Uzycie swobodnego gestu ma tez Duzy wpływ na grafike, która szczególnie upodabnia się to technik malarskich, szczegolnie przez ulubione monotypie. Np. Mieczysław Wejman i cykl zaslony. Szczególnie popularny jest linoryt i drzeworyt.

Mal Materii

Pozadane sa materialy nieestetyczne, w stanie rozkładu, po zuzycia slowem ze śmietnika. Tego rodzaje dziabania wywodza się od Jeana Dubuffeta i jego koncepcji lart brut. w języku polskim oznacza "surową, niefałszowaną sztukę". W języku francuskim brzmi "szlachetna, gorzka sztuka" ("szampański margines"). To wszelkie formy sztuki tworzonej nieprofesjonalnie i spontanicznie przede wszystkim przez osoby dotknięte chorobą psychiczną oraz szeroko rozumianych prymitywistów jako twórców bez wykształcenia artystycznego, często w ogóle niewykształconych, wizjonerów z tzw. marginesu społecznego. Zgodnie z pierwszą definicją twórcy art brut – podejmując jakikolwiek temat, używając określonych materiałów, w określony sposób – "czerpią" sami z siebie, z własnego wnętrza, a nie z zapożyczonych szablonów i wzorców sztuki klasycznej czy współczesnej.

O ile taszyzm z PL panowal dosyc krotko i przyjal się raczej w formie powierzchownej to już mal materii odbilo się głębszym echem a w pozniejszych fazach jest często utożsamiane ze strukturalizmem.