Wyspa Wielkanocna.pdf

Wyspa Wielkanocna

Piotr Wojciechowski

Wyspa Wielkanocna to jedno z najbardziej wyjątkowych

miejsc na Ziemi. Pod względem nagromadzenia tajemnic oraz

ilości ich interpretacji stanowi niewątpliwy fenomen.

Co tak naprawdę wiadomo o tym zakątku świata? Skąd wzięły

się słynne posągi i po co je wzniesiono? Z nadzieją na

uzyskanie odpowiedzi na te i inne pytania poszedłem na

spotkanie z prof. Karolem Piaseckim, antropologiem, który

zajmuje się zgłębianiem tajemnic tej najsłynniejszej części

Polinezji.

Słynne posągi Moai.

Prof. Piasecki, podczas swojego wystąpienia 23 stycznia w

Sali Strumiańskiej Biblioteki Głównej Uniwersytetu

Szczecińskiego, przedstawił wiele niezwykłych faktów i

ciekawostek związanych z Wyspą Wielkanocną, którą sam

miał okazję odwiedzić. Swój wywód rozpoczął od określenia

położenia Wyspy na Kuli Ziemskiej. Leży ona w południowej

części Oceanu Spokojnego w odległości ok. 3600 km od Chile

i jest integralną częścią tego państwa. Przy sprzyjającej

pogodzie Wyspa jest widoczna ze statków oddalonych nawet

o kilkadziesiąt kilometrów! Jej powierzchnia wynosi 163

km².

Jest to ląd niemal całkowicie wylesiony. Niegdyś rosły tam

lasy tropikalne, jednak tubylcy doszczętnie wycięli drzewa,

które były potrzebne do budowania łodzi, domów oraz

transportowania posągów, którymi prof. Piasecki zajął się w

dalszej części swojego wykładu. Wśród niewielu drzew

rosnących na Wyspie znajdują się bananowce, palmy i

eukaliptusy. Jeden z najstarszych eukaliptusów ma ok. stu

lat, jednak swoimi rozmiarami przypomina dużo bardziej

wiekowy okaz. Drzewa, które obecnie rosną na wyspie

zostały posadzone przez Chilijczyków. Ich średni wiek to 50

lat, a więc są one bardzo młode.

Niektóre posągi posiadają na głowach czapki.

Wyspa Wielkanocna posiada także kilka nieczynnych

wulkanów. Z opowieści prof. Piaseckiego wynika, że nietrudno

znaleźć ślady ich dawnej aktywności w postaci zastygłej

lawy. Nabrzeża Wyspy są wyjątkowo nieprzyjazne dla

żeglugi, zatem przy małych przystaniach mogą cumować

jedynie kutry i jachty.

Oficjalną nazwą Wyspy Wielkanocnej jest Isla de Pascha

pochodząca z języka hiszpańskiego, będącego tam również

językiem urzędowym. Inne stosowane nazwy to: Rapa Nui,

oraz Mata Ki Te Rangi, co oznacza „Oczy patrzące w niebo”.

Mnie najbardziej zaintrygowała nazwa Te Pito o Te He Nua.

Tłumaczy się ją bowiem jako „pępek świata” i co

najciekawsze ów „pępek” istnieje na Wyspie naprawdę w

formie kamiennego kręgu z dużą, także kamienną, kulą w

środku. Kilku śmiałków próbowało ją wywieźć, jednak okazało

się, że jest ona zbyt ciężka i nie udało się jej wydobyć (może

Pudzianowski dał by radę?:)

Po aspektach geograficznych przyszedł czas na historię, bo

przecież Wyspa Wielkanocna musiała kiedyś zostać

zasiedlona a potem odkryta przez Europejczyków. Badacze

spierają się o datę pierwszego zasiedlenia. Prof. Piasecki

uważa, że miało to miejsce pomiędzy IV a VI wiekiem naszej

ery. Pierwsi mieszkańcy Wyspy Wielkanocnej przybyli z

Hawajów. Polinezyjczycy natomiast imigrowali tam

najprawdopodobniej z Markizów przywożąc ze sobą banany,

taro (roślina uprawna – przyp. red.) oraz kurczaki i szczury.

Osadnicy mieszkali w domach zbudowanych z kamienia (wiele

zachowało się po dziś dzień), bądź z drewna. Polowali na foki,

delfiny i inne ssaki morskie. Nie gardzili też szczurami

polinezyjskimi. Jedynymi zwierzętami hodowlanymi na

Wyspie były kury. Wyspiarze trzymali je w kamiennych

kurnikach, do których nie docierało światło słoneczne.

Wierzyli oni bowiem, że mięso kur żyjących w takich

warunkach jest lepszej jakości. Nie wiadomo jednak skąd u

mieszkańców wyspy takie przekonanie.

Skały, z których wykuwano posągi, do dziś noszą ślady tych

działań.

Obecna nazwa Wyspy wiąże się z jej odkryciem przez

Holendra, Jacoba Roggeveena, który dotarł tam 5 kwietnia

1722; a była to niedziela Wielkanocna. Po zejściu na Wyspę

Roggeveen odkrył, że jest zamieszkała przez ok. 3000 osób.

Liczba ta nie jest jednak pewna, gdyż przezorni wyspiarze

potrafili dobrze ukryć się przed obcymi. Jak się prawie sto

lat później okazało - ich obawy były jak najbardziej

uzasadnione. W 1862 r. Wyspa Wielkanocna została

najechana przez peruwiańskich łowców niewolników, których

zadaniem było pozyskanie darmowej siły roboczej do pracy

przy wydobywaniu guana. Przyczyniło się to do redukcji

liczby ówczesnych mieszkańców. Wielu z nich zostało

bowiem wziętych do niewoli, a inni zginęli w walce z

Peruwiańczykami. Deportacje wyspiarzy trwały wiele lat, aż

w końcu w 1877 roku na Wyspie Wielkanocnej pozostało ich

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: