Towarzystwo Odpowiedzialnego Rodzicielstwa 5 "Metody naturalnego planowania rodziny to nic innego jak tylko samokontrola z mi�o�ci". Matka Teresa z Kalkuty UWAGA! Aby dobrze nauczy� si� stosowania NPR, nale�y zapozna� si� z wybran� metod� poprzez lektur� ksi��ek na ten temat, a przede wszystkim poprzez uko�czenie kursu i / lub sta�y kontakt z nauczycielem lub instruktorem danej metody. CYKL MIESI�CZKOWY Cyklem miesi�czkowym nazywamy zmiany zachodz�ce w organizmie kobiety pod wp�ywem hormon�w w ustalonym rytmie biologicznym. D�ugo�� cyklu liczymy od pierwszego dnia miesi�czki do ostatniego dnia przed nast�pnym krwawieniem. Pod wzgl�dem hormonalnym cykl miesi�czkowy dzielimy na 2 fazy: 1/ Faza estrogenowa 2/ Faza progesteronowa. Pod wzgl�dem p�odno�ci cykl dzielimy na 3 fazy: 1/ Faza przedowulacyjna 2/ Faza oko�oowulacyjna - p�odna 3/ Faza poowulacyjna. Ca�y problem zwi�zany z p�odno�ci� polega na okre�leniu pocz�tku i ko�ca fazy oko�oowulacyjnej (p�odnej) w ka�dym cyklu. KT�REGO DNIA CYKLU MA MIEJSCE OWULACJA? 1___________________________________K 1____________________________________________K 1_____________________________________________________K 1_______________________________________________________________K 1 - pierwszy dzie� cyklu K - miesi�czka Bez wzgl�du na d�ugo�� cyklu owulacja zawsze wyst�pi oko�o 14 dni przed ko�cem cyklu. NIE W PO�OWIE CYKLU. NIE W 14 DNIU CYKLU. TYLKO 14 DNI PRZED KO�CEM CYKLU! OWULACJA = JAJECZKOWANIE uwolnienie dojrza�ej kom�rki jajowej z pecherzyka Graafa. Owulacja wystepuje zawsze 12 - 16 dni przed ko�cem cyklu - �rednio 14 dni przed ko�cem cyklu. 1__________________O_________________K K/ K/ K/ K/ ...................................14 dni.............. 1_____________________________O_________________K K/ K/ K/ K/....... ..................................................14 dni.............. 1____________________________________________O_________________K K/ K/ K/ K/....................................................................................... 14 dni.............. 1 - pierwszy dzie� cyklu K - miesi�czka Niezale�nie od d�ugo�ci cyklu owulacja wyst�puje zawsze 14 dni przed ko�cem cyklu. Po owulacji, z p�knietego p�cherzyka Graafa powstaje cia�ko ��te, kt�re produkuje hormon - progesteron. PROGESTERON - hormon p�ciowy �e�ski, produkowany przez cia�ko ��te - w jajniku. PROGESTERON - powoduje wzrost podstawowej temperatury cia�a - (PTC). Ustali� to Van de Velde w 1904 roku. W 1947 roku Ferin opracowa� praktyczne zastosowanie testu termicznego do rozpoznawania p�odno�ci, od tamtego czasu dokonano ogromnego postepu w dziedzinie rozpoznawania p�odno�ci. Latwo powiedzie� kiedy by�o jajeczkowanie w cyklu, ju� po jego zako�czeniu. Czy mo�na okre�li� dzie� jajeczkowania w cyklu aktualnie trwaj�cym? TAK! - je�eli kobieta prowadzi obserwacje objaw�w - wska�nik�w p�odno�ci. Objawy p�odno�ci dzielimy na: 1/ g��wne, 2/ dodatkowe - pomocnicze. G��WNE OBJAWY PLODNO�CI S� to objawy, kt�re wyst�puj� u wszystkich p�odnych kobiet, podczas ka�dego cyklu owulacyjnego. Na podstawie tych objaw�w mo�na wyznaczy� fazy p�odno�ci. Do g��wnych objaw�w p�odno�ci zaliczamy: 1/ zmiany podstawowej temperatury cia�a - (PTC), 2/ zmiany �luzu szyjkowego, 3/ zmiany szyjki macicy. DODATKOWE OBJAWY PLODNO�CI Objawy te, nie wyst�puj� u wszystkich kobiet oraz nie we wszystkich cyklach u tej samej kobiety. Mog� by� pomocne w interpretacji objaw�w g��wnych. Do dodatkowych objaw�w p�odno�ci zaliczamy: 1/ b�l owulacyjny (k�ucie lub napiecie w podbrzuszu), 2/ plamienie oko�oowulacyjne (wywo�ane spadkiem estrogen�w), 3/ obrzeki - wywo�ane zatrzymaniem wody w ustroju, 4/ wra�liwo�� piersi, 5/ zmiany nastroju (wzmo�ona pobudliwo��), 6/ zmiany sk�rne (wypryski, k�ucie w obr�bie �ylak�w), 7/ powi�kszenie w�z��w ch�onnych pachwinowych. METODY OBSERWACJI CYKLU MIESI�CZKOWEGO "Kalendarzyk ma��e�ski" Najstarsz� metod�, pozwalajac� na wyodrebnienie kolejnych faz cyklu, by�a metoda kalendarzowa - rytmu: a/ w 1932r Ogino opracowa� regu�� wyznaczania faz p�odno�ci, b/ w 1934r Knaus poda� regu�� wyznaczania dni p�odnych i niep�odnych. By�a to pierwsza metoda wyznaczania faz p�odno�ci, polegaj�ca na obliczeniach. Knausowi i Ogino zawdzi�czamy odkrycie zwi�zku miedzy jajeczkowaniem, a nast�puj�c� po nim oko�o 14 dni miesi�czk�. Metoda "kalendarzowa" ma dzi� jedynie znaczenie historyczne. KALENDARZYK MA��E�SKI TO JU� HISTORIA! Metody obserwacji cyklu miesi�czkowego: I. METODY JEDNOOBJAWOWE: 1/ metoda termiczna �cis�a, 2/ metoda owulacji - Billingsa. II. METODY WIELOOBJAWOWE: 1/ metoda termiczna poszerzona, 2/ metody objawowo-termiczne, 3/ metoda podw�jnego sprawdzenia tzw. angielska. Zasad� tej metody jest u�ywanie co najmniej dw�ch objaw�w w celu wyznaczenia zar�wno pocz�tku jak i ko�ca fazy p�odno�ci. WSZYSTKIE METODY WYMAGAJ� CODZIENNYCH OBSERWACJI I ZAPISYWANIA WYNIK�W OBSERWACJI NA BIE��CO! Kto nie prowadzi zapisu obserwacji, ten nie prowadzi w og�le obserwacji! NA PRAWIDLOWE PROWADZENIE OBSERWACJI I PRAWIDLOW� INTERPRETACJ� POTRZEBA DZIENNIE 5 - 8 MINUT. METODA PODW�JNEGO SPRAWDZENIA (tzw. Metoda angielska) UWAGA! Aby dobrze nauczy� si� stosowania NPR, nale�y zapoznaa si� z wybran� metod� poprzez lekture ksi��ek na ten temat, a przede wszystkim poprzez ukonczenie kursu i / lub staly kontakt z nauczycielem lub instruktorem danej metody. W celu rozpoznania pocz�tku i ko�ca fazy p�odno�ci, w metodzie tej zastosowano obserwacje trzech g��wnych objaw�w p�odno�ci: 1/ podstawowej temperatury cia�a, 2/ objawu �luzu, 3/ objawu szyjki macicy, oraz obliczenia, kt�re s� wska�nikiem dodatkowym. Pocz�tek fazy p�odno�ci okre�la si� na podstawie: 1/ objawu �luzu, 2/ oblicze� (kalkulacji), 3/ objawu szyjki. Koniec fazy p�odno�ci okre�la si� na podstawie: 1/ podstawowej temperatury cia�a, 2/ objawu �luzu, 3/ objawu szyjki WARUNKI MIERZENIA PTC. Podstawow� temperatur� cia�a mierzymy: 1. po przynajmniej 3 godzinnym �nie (spoczynku), 2. bezpo�rednio po przebudzeniu si�, 3. przed wstaniem z ��ka, 4. przez 5 minut, 5. w ustach pod j�zykiem, w pochwie lub w odbycie, 6. przez ca�y cykl w tym samym miejscu, 7. przez ca�y cykl tym samym termometrem, 8. o tej samej porze (od 4.00 do 11.00), 9. temperatur� zapisujemy bezpo�rednio po zmierzeniu, 10. ka�dy cykl zapisujemy na osobnej karcie. Wzrost (skok) temperatury jest rozpoznawany wtedy, gdy r�nica wynosi 0,2oC lub wi�cej pomi�dzy ostatni� ni�sz�, a jedn� z trzech nast�puj�cych po sobie, niezak��conych, wy�szych temperatur. CZYNNIKI, KT�RE MOG� MIE� WP�YW NA PTC * zmiana godziny pomiaru PTC, * zmiana termometru, * dolegliwo�ci chorobowe (katar, b�l gard�a itp.), * zmiana klimatu, * bezsenno��, * wypity poprzedniego dnia wieczorem alkohol, * zdenerwowanie. Na karcie zaznaczamy wszystkie czynniki, kt�re mog� mie� wp�yw na PTC. Zak��cenia PTC nie maj� wp�ywu na prawid�ow� interpretacj� zapisu. powr�t do "G��wne objawy p�odno�ci" SPOS�B OBSERWACJI �LUZU. Na obserwacj� �luzu sk�adaj� si� odczucia i ocena wzrokowa. W ci�gu dnia kobieta jest w stanie zauwa�y� i rozr�ni� odczucie sucho�ci, wilgotno�ci lub mokro�ci, �lisko�ci, wyst�puj�ce w okolicy uj�cia pochwy. Ocene wzrokow� �luzu kobieta prowadzi ka�dorazowo przy korzystaniu z toalety. Dotykaj�c papierem toaletowym okolicy sromu, stwierdza obecno�� �luzu i jego w�a�ciwo�ci. Obserwacje notuje si� wieczorem. Notuje si� cechy �luzu najbardziej p�odnego. ODCZUCIA JAKIE DAJE �LUZ I WYGL�D �LUZU. Odczucia: * sucho } brak �luzu * wilgotno lub "ju� nie sucho" } �luz mniej p�odny * mokro } �luz p�odny * �lisko } �luz p�odny * "naoliwienie" } �luz p�odny Wygl�d: * metny } �luz mniej p�odny * lepki } �luz mniej p�odny * g�sty } �luz mniej p�odny * kleisty } �luz mniej p�odny * p�ynny } �luz p�odny * przejrzysty } �luz p�odny * rozci�gliwy } �luz p�odny powr�t do "G��wne objawy p�odno�ci" BADANIE SZYJKI MACICY Badanie szyjki macicy poleca si� kobietom w sytuacjach szczeg�lnych: * w okresie premenopauzy, * przy trudno�ciach z pocz�ciem, * gdy �luzu jest ma�o, * po porodzie. Kobieta przeprowadza autopalpacje szyjki macicy: * raz dziennie, * o tej samej porze, * niekoniecznie wieczorem. Badaj�c szyjk� zwracamy uwag� na: * po�o�enie, * konsystencje, * rozwarcie, * obecno�� �luzu. Zapis obserwacji nanosimy na kart� cyklu. OBSERWACJA SZYJKI MACICY 1. Na pocz�tku cyklu szyjka jest: - nisko, - zamkni�ta, - twarda. 2. Gdy narastaj� objawy p�odno�ci: - wy�ej, - otwarta, - mi�kka. 3. Gdy zbli�a si� owulacja: - wysoko, - otwarta, - mi�kka. 4. Po owulacji szyjka jest: - nisko, - zamkni�ta, - twarda. powr�t do "G��wne objawy p�odno�ci" REGU�Y WYZNACZAJ�CE POSZCZEG�LNE FAZY CYKLU I. FAZA PRZEDOWULACYJNA 1/ W pierwszych 6-ciu cyklach obserwowanych nie wyznacza si� fazy niep�odno�ci przedowulacyjnej. * W przypadku rozpocz�cia obserwacji, w pierwszych 6-ciu cyklach nie wyznacza si� fazy niep�odno�ci przedowulacyjnej. Dla tych cykli za pocz�tek fazy p�odno�ci przyjmuje si� pierwszy dzie� cyklu. 2/ W cyklach od 7 do 12: * Po uzyskaniu obserwacji (na kartkach) z sze�ciu kolejnych cykli, w cyklu 7-ym mo�emy wyznaczy� faz� niep�odno�ci przedowulacyjnej, pod warunkiem, �e poprzedni cykl by� dwufazowy. a) rozpoczyna si� 1 dnia cyklu, b) koniec tej fazy wyznacza si� przez podwojne sprawdzenie: - za pomoc� oblicze�: * znaj�c d�ugo�� 6-12 cykli - od najkr�tszego z nich odejmuje si� 21, - na podstawie obserwacji �luzu: * wg. obserwacji objawu �luzu do: ostatniego dnia odczucia "sucho" i braku �luzu lub ostatniego dnia niezmieniaj�cej si� wydzieliny i / lub ostatniego dnia niezmieniaj�cego si� odczucia. Decyduje objaw, kt�ry wst�pi wcze�niej! 3/ W cyklach od 13 i wi�cej: * Po uzyskaniu obserwacji (na kartach) z 12-tu kolejnych cykli, w cyklu 13-ym ...
Katoliczka