Fizjologia ogólna egzamin.doc

Fizjologia

Ogólnie

Fizjologia – nauka o czynnościach żywego organizmu

Środowisko biologiczne – to warunki w jakich żyje organizm człowieka, wyznaczone przez czynniki fizyczne, chemiczne oraz społeczne

Środowisko wewnętrzne to płyny ustrojowe:

-          wewnątrzkomórkowe (PWK)

-          zewnątrzkomórkowe (PZK)

Masa ciała:

·         woda 62%

·         białka 18%

·         tłuszcze 13%

·         sole mineralne 7%

Homeostaza – stan równowagi, zdolność organizmu do zachowania stałego środowiska wewnętrznego, pomimo zmieniającego się środowiska zewnętrznego 

Skład PZK:

-          osocze (Na+, Cl-, HCO3)

-          chłonka

-          płyn tkankowy

Skład PWK:

1

-          K+

-          Fosforan

-          Na+

-          Pr-

-          HCO3

Stałość PWK jest utrzymywana przez błonę komórkową

Mechanizmy transportu przez błonę komórkową:

·         dyfuzja prosta – proces bierny elektrolitów od mniejszego stężenia do większego

·         Osmoza – proces bierny wody

·         Transport czynny – wbrew stężeniu

·         Transport pęcherzykowy:

-          endocytoza

-          egzocytoza  

Wydalanie wody:

-          nerki 0,5-10 l/dobe

-          parowanie ze skóry ok. 500 ml

-          płuca ok. 300 ml

Osoba dorosła wydala ok. 2,5 l

Zaburzenia brakiem płynów ustrojowych:

·         odwodnienie – obniżenie H2O i elektrolitów

-          hiperosmotyczne – woda

-          hyposmotyczne – NaCl

-          izoosmotyczne – krew

·         niedobór NaCl prowadzi zawsze do zmniejszenia PZK

·         przy zwykłym niedoborze H2O objętość PWK i PZL zmniejsza się

Układ nerwowy

Budowa układu nerwowego:

1.       ośrodkowy:

·         mózgowie

·         rdzeń kręgowy

2. obwodowy:

-          część czuciowa

-          część ruchowa

·         zwoje nerwowe

·         nerwy czaszkowe

·         nerwy rdzeniowe

Ø       Neuron = ciało komórkowe + akson

Ø       Neuroprzekaźnik to acetycholina

Ø       Odznacza się:

·         przewodzeniem

·         przekazywaniem bodźców

·         dużą wrażliwością

Ø       reguluje i koordynuje czynności narządów

Ø       receptory – komórki czuciowe

Ø       przekazuje informacje na określoną drogę nerwową w celu dojścia jej do efektorów

Ø       magazynuje długoterminowo wiadomości

Ø       Czynności komórek nerwowych:

·         pobudzenie – to zmiana właściwości błony komórkowej lub metabolizmu kom pod wpływem bodźców zewnętrznych

·         potencjał spoczynkowy

Rodzaje potencjału elektrycznego kom pobudliwych

·         potencjał błonowy

·         potencjał czynnościowy

·         potencjał spoczynkowy

Łuk odruchowy – droga którą przebiegają impulsy od miejsca zadziałania bodźca do narządu , którego czynność stanowi reakcję na ten bodziec. Części łuku:

1.       receptor:

·         to narząd, w którym na skutek działania bodźców powstaje stan czynny

·         cechuje zdolność wybiórczego działania

·         bodziec adekwatny lub swoisty – określony rodzaj energii na który receptor jest najbardziej wrażliwy 

2.       droga doprowadzająca (aferentna, dośrodkowa)

3.       ośrodek analizujący:

·         zespół neuronów kierujących czynnością danego narządu wykonawczego

·         funkcją jest przekazywanie stanu czynnego z neuronu doprowadzającego do neuronu odprowadzającego

·         Na pobudliwość ośrodka mają wpływ dwa mechanizmy

-          oparty jest na ujemnym sprzężeniu zwrotnym czynności komórek Renshawa i zapobiega nadmiernemu pobudzeniu kom. eferentnych

-          polega na regulacji przez inne struktury nerwowe, który mogą mieć wpływ pobudzający lub hamujący

4.       droga odprowadzająca (eferentna, odśrodkowa)

5.       narząd wykonawczy (efektor – mięśnia, gruczoły)

·         wyzwalają czynność, która stanowi reakcję na bodziec

Ø       Przewodzenie impulsów w łuku zachodzi tylko w jedną stronę – od neuronu dośrodkowego do neuronu odśrodkowego 

Badanie reakcji odruchowej

Rodzaje odruchów:

I.

1.       aksonowe, włókienkowe, czyli jednoneuronowe – pseudodruchy, gdyż receptor i efektor unerwiane są przez jeden neuron, a stan czynnościowy odbywa się na obwodzie bez udziału ośrodkowego układu nerwowego

2.       rdzeniowe –  zachodzą w wyniku czynności neuronów w jądrach ruchowych w rogach przednich rdzenia kręgowego

3.       mózgowe - odruchy dokonujące się przez komórki nerwowe skupione w jądrach odpowiednich nerwów czaszkowych w rdzeniu przedłużonym, moście i śródmózgowiu

II. ze względu na budowę łuku odruchowego:

1.       odruchy jednoneuronowe (aksonowe)

2.       dwuneuronowe czyli monosymnaptyczne – receptor i efektor znajdują się w jednym narządzie; łuk odruchowy = neuron dośrodkowy + odśrodkowy połączony jedną synapsą ośrodkową, czas odruchu = 20ms (krótki, stały, niezależny od siły bodźca)

3.       trój- lub wieloneuronowe czyli polisynaptyczne – receptor i efektor w różnych narządach; łuk odruchowy = wiele komórek + synapsy w różnych odcinkach rdzenia; czas odruchu = 30-200 ms (długi, niestabilny, zależny od siły bodźca) 

III. ze względu na rodzaj receptorów:

1.       odruchy eksteroceptywne

2.       interoceptywne

3.       proprioreceptywne

IV. ze względu na rodzaj efektorów:

1.       odruchy ruchowe

2.       wydzielnicze

3.       naczynioworuchowe

4.       troficzne (odżywcze) 

V. ze względu na unerwienie i wykonanie czynności:

2.       somatyczne – podlegają naszej woli

3.       wegetatywne (autonomiczne) – nie podlegają naszej woli (organy wewnętrzne):

·         współczulny

·         przywspółczulny – transmitery to: Ach i NA

VI. Odruchy:

1.       bezwarunkowe (wrodzone, czyli gatunkowe) – ta sama odpowiedź na ten sam bodziec

2.       warunkowe (nabyte, czyli osobnicze) – zmienność odpowiedzi

Odruch podeszwowy Babińskiego:

–         odruch automatyzmu rdzeniowego,

–         w warunkach fizjologicznych są zahamowane i nie dają się wyzwolić

–         aby je wyzwolić trzeba uszkodzić ośrodkowy neuron ruchowy

Odruchy rozciągania:

2.       Odruch kolanowy (rzepkowy) – polega na skurczu mięśnia czwrorogłowego uda = wyprost nogi; odruch monosynaptyczny, składa się  z dwóch neuronów 

3.       Odruch ścięgna Achillesa

Odruchy wegetatywne:

-          efektorami są wszystkie inne komórki i tkanki organizmu poza mięśniami szkieletowymi poprzecznie prążkowanymi

-          odruch wegetatywny eksteroreceptywny (odruch źreniczny) – polisynaptyczny – wielkość źrenicy zmienia się na drodze odruchowej pod wpływem światła, akomodacji, zbieżności gałek ocznych oraz wielu czynników nerwowych i humoralnych

Synapsa to:

-          zakończenie komórek nerwowych

-          przestrzeń synaptyczna

-          wypustki

-          pęcherzyki z Ach

Komórka nerwowa (neuron)

Komórka nerwowa - neuron - jest najważniejszym elementem składowym układu nerwowego. W obrębie komórki nerwowej wyróżnia się ciało komórki i dwa rodzaje wypustek: wypustkę długą (akson) i liczne wypustki krótkie (dendryty) (Ryc.6-2). Aksony przenoszą informacje z ciała komórki do innych komórek nerwowych lub narządów wykonawczych (efektorów), dendryty natomiast przekazują pobudzenia do ciała komórki nerwowej

Poszczególne komórki nerwowe łączą się ze sobą poprzez złącza (synapsy), które pośredniczą w przekazywaniu informacji. W zależności od rodzaju substancji chemicznej pośredniczącej w przekazywaniu pobudzenia, wyróżnia się synapsy pobudzające i hamujące. Komórkom nerwowym towarzyszą komórki glejowe, które spełniają funkcje pomocnicze (odżywcze, izolacyjne, podporowe) w stosunku do neuronów.

Sumowanie bodźców:

1.       w czasie –, zachodzi w obrębie jednego łuku odruchowego

2.       w przestrzeni – pobudzenie kilku łuków odruchowych, mających wspólną drogę końcową (wspólny neuron ruchowy), zachodzi w synapsach

potencjał spoczynkowy                depolaryzacja (szybki napływ sodu)

...