12 ŚW. TOMASZ Z AKWINU - SUMA TEOLOGICZNA - TOM XII - O WADACH I GRZECHACH.pdf - Św Tomasz z Akwinu - Suma Teologiczna - Klaryssas

Ś W . T O M A S Z Z A K W I N U

S U M A T E O L O G I C Z N A

T o m 1 2

_________________________

O WAD ACH I GRZECHACH

(1 – 2, q. 71 – 89)

Przetłumaczył i objaśnieniami zaopatrzył

O. Feliks Wojciech Bednarski, O.P.

"Jak najgoręcej pragniemy, by z każdym dniem

wzrastała liczba ludzi czerpiących z dzieł

Tomasza z Akwinu oświatę i naukę; dotyczy to

nie tylko księży i ludzi wielkiej nauki... Wielce

też sobie życzymy, by ze względu na potrzeby

Chrześcijaństwa coraz więcej wydobywano

skarbów z jego wskazań. Trzeba więc jego pisma

tłumaczyć i wydawać w jak największej ilości

języków..."

Papież Jan XXIII, 16 września 1960

(AAS. 25.X.1960)

NAKŁADEM KATOLICKIEGO OŚRODKA

WYDAWNICZEGO "VERITAS"

4-8, PRAED MEWS, LONDON, W.2.

ZAWARTOŚĆ TOMU 12

1. Przedmowa tłumacza

2. Traktat: O WADACH I GRZECHACH (1-2, q. 71-89)

3. Odnośniki

4. Objaśnienia

5. Spis wyrazów objaśnionych

6. Wskazówki bibliograficzne

7. Spis zagadnień i artykułów (Spis rzeczy)

P R Z E D M O W A T Ł U M A C Z A

Wyraz „grzech”, skazany na wygnanie z tzw. etyki świeckiej, oznacza

największą tragedię życia ludzkiego, bo odwrócenie się od tego, co stanowi sens

naszego istnienia, od naszego celu ostatecznego, a tym samym od naszej własnej

natury. Co gorsze grzech jest obrazą naszego Ojca i to tak wielką, że gdyby za cenę

jednego, choćby najmniejszego grzechu, można było odwrócić największe

nieszczęście, a nawet ocalić cały świat od zniszczenia, jeszcze by nie godziło się

popełnić jakiegokolwiek grzechu. Niestety grzech tak wrósł w nasze życie, że

spowszedniał nam; przyzwyczailiśmy się do niego i nieraz nawet nie odczuwamy jego

zgrozy.

Zarzuca się moralistom XVIII i XIX, czasem nawet XX stulecia, że zbyt wiele

uwagi poświęcali grzechom, pomijając inne traktaty teologii moralnej, takie jak

zagadnienie celu ostatecznego, uczuć, sprawności, a przede wszystkim cnót

teologicznych i obyczajowych. Była to niewątpliwie przesada. Ale nie mniejszą

przesadą jest sprzysiężenie milczenia na temat grzechu w tzw. etyce niezależnej.

Nikt nigdy nie mógłby zarzucić św. Tomaszowi z Akwinu przesady ani w

jednym, ani w drugim kierunku. W swej etyce ogólnej (tzw. pierwsza część drugiej

części) zagadnieniu grzechu i wad moralnych poświęca szóstą część swych rozważań,

po traktacie „O celu ostatecznym, czynach ludzkich oraz ich moralności”, „O

uczuciach”, „O sprawnościach”, a przed traktatem „O prawie” i „O łasce”. W części

zaś szczegółowej (tzw. druga część drugiej części) grzechami zajmuje Się ubocznie

jako przeciwieństwami czynów cnotliwych, poświęcając na 189 zagadnień o cnotach i

stanach życia duchowego 61 zagadnień na omówienie wad moralnych, których ilość

jest co najmniej dwukrotnie większa niż przeciwstawnych im cnót, gdyż każdej cnocie

moralnej przeciwstawia się przynajmniej jedna wada przez nadmiar i przynajmniej

jedna przez niedostatek.

Gdy Akwinata omawia zagadnienie grzechów, podchodzi do nich w sposób

rzeczowy, syntetyczny, z perspektywy swej uniwersalistycznej filozofii i teologii,

opierając swe rozważania na solidnej podbudowie nie tylko ontologicznej, ale także

psychologicznej i socjologicznej.

W niniejszym przekładzie usiłujemy wiernie oddać myśl św. Doktora, a w

miarę możności także sposób jego wyrażania się. Nieraz by przekład uczynić

jaśniejszym dodajemy pewne wyrazy, których odpowiedników w oryginale nie było.

Do każdego artykułu dodajemy krótkie objaśnienia, umieszczając je na końcu tomu.

Ufamy n że przekład niniejszy ułatwi czytelnikom nie tylko zapoznanie się z

myślą Doktora Powszechnego na temat tego największego nieszczęścia, jakim jest

grzech, ale także posłuży im do zapobiegania mu i zwalczania zarówno w naszym

życiu, jak i w życiu naszych braci.

Tłumacz

w święto Zwiastowania N.M.P., 25 marca 1963.

O W A D A C H I G R Z E C H A C H

Po tra kt acie o sp rawn ościa ch nal eży pr zystąp ić do o mówien ia wa d

i grz echó w. Zac zynaj ąc od pojęc ia wady i grz echu, o mów i my ic h

zróżni cowan ie, na stęp nie

ich

wzaje mny s tosu ne k, z

kol ei p od mi o t

gr zech u i je go prz yczy ny, a w końcu je go s kut ki.

Z A G A D N I E N I E 7 1

O P O J Ę C I U W A D Y I G R Z E C H U

Zagadnienie to obejmuje sześć pytań

1. Czy wada sprzeciwia się cnocie?

2. Czy wada sprzeciwia się naturze?

3. Co jest gorsze: wada czy uczynek wadliwy?

4. Czy uczynek wadliwy da się pogodzić z cnotą?

5. Czy w każdym grzechu zachodzi uczynek?

6. Określenie grzechu, podane przez św. Augustyna, że grzech to wypowiedź

lub czyn albo pożądanie wbrew prawu wiecznemu.

A r t y k u ł 1

C Z Y W A D A S P R Z E C I W I A S I Ę C N O C I E ?

Postawienie problemu. Wydaje się, że wada nie sprzeciwia się cnocie n gdyż:

1. Jak dowiedziono w Metafizyce

, jednemu przedmiotowi tylko jedna rzecz

może się sprzeciwiać. Lecz cnocie sprzeciwia się grzech i złość. A więc nie sprzeciwia

się jej wada, gdyż do niej zalicza się także niewłaściwe przysposobienie członków

ciała, czy jakichkolwiek rzeczy.

2. Cnota to doskonałość władzy psychicznej. Otóż wada nie ma nic wspólnego

z władzą. A więc nie sprzeciwia się cnocie.

3. Zdaniem Cycerona

, „cnota to zdrowie duszy”. Zdrowiu zaś raczej

przeciwstawia się słabość i choroba aniżeli wada. A więc wada nie sprzeciwia się

cnocie.

, że wada to taka jakość, która duszę

czyni złą, a cnota to jakość, która czyni dobrym tego kto ją posiada, jak to

wykazaliśmy poprzednio

Ale z drugiej strony św. Augustyn mówi

. A więc wada sprzeciwia się cnocie.

Odpowiedź. W cnocie należy uwzględnić dwie rzeczy: jej istotę i jej cel. Otóż

do istoty cnoty coś może należeć wprost albo następczo. Wprost: cnota to pewne

przysposobienie, odpowiadające naturze danego jestestwa, zgodnie z nauką Filozofa

że cnota to przysposobienie bytu doskonałego do tego co najlepsze; byt zaś doskonały

to taki byt, który jest przysposobiony zgodnie z swą naturą. Następczo zaś w tym

znaczeniu, że następstwem cnoty jest pewna dobroć. Dobroć bowiem każdego

jestestwa polega na tym, że jestestwo to ma się odpowiednio do swej natury. Celem

zaś cnoty jest dobry uczynek, jak to widzieliśmy poprzednio

Wobec powyższego trzy rzeczy mogą sprzeciwiać się cnocie: Po pierwsze,

grzech który sprzeciwia się celowi cnoty, gdyż grzech to właściwie uczynek

nieuporządkowany, podobnie jak uczynek cnotliwy to postępowanie uporządkowane i

należyte. Po drugie, następczo - cnocie sprzeciwia się złośliwość ze względu na to, że

następstwem cnoty jest dobroć. Po trzecie, wprost - jednak pojęciu cnoty sprzeciwia

12 ŚW. TOMASZ Z AKWINU - SUMA TEOLOGICZNA - TOM XII - O WADACH I GRZECHACH.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: