Dramat
Dramat - to utwór przeznaczony do wystawienia na scenie oraz czytania (istnieją też odmiany niesceniczne, mające formę dramatu, ale nie przeznaczone do inscenizacji);
- centralne znaczenie w utworze ma akcja pokazana bezpośrednio na scenie;
- dramat zawiera:
* tekst główny (dialogi, monologi),
* tekst poboczny inaczej didaskalia (informacje od autora, wskazania inscenizacyjne).
Główne gatunki dramatu:
Komedia - jeden z podstawowych gatunków dramatu, obejmujący utwory o nastroju wesołym, charakterze lekkim, często satyryczno-obyczajowym, o akcji żywej, pełnej perypetii, kończącej się pomyślnie. Odznacza się m. in. nieskomplikowaną akcją z pomyślnym zakończeniem, nasyconą komizmem sytuacyjnym, postaciowym (charakterologicznym) i językowym.
Farsa – odmiana komedii oparta na błahych konfliktach, karykaturze i komizmie sytuacyjnym.
Tragedia - dramat wierszem albo prozą, o charakterze poważnym i wzniosłym, zazwyczaj. przedstawiający konflikt moralny między bohaterem a siłą wyższą (losem, okolicznościami, interesem publicznym itp.), prowadzący nieuchronnie do klęski bohatera.
Dramat romantyczny – typ dramatu ukształtowany w okresie romantyzmu w opozycji do poetyki dramatu klasycystycznego. Kompozycja dramatu romantycznego była luźna, poszczególne epizody cechowała duża niezależność, utwór nie podlegał typowym zasadom poetyki klasycystycznej jak zasada trzech jedności czy zasada pięciu aktów, sceny monumentalne przeplatały się z kameralnymi i lirycznymi. Typowe dla dramatu romantycznego było łączenie uważanych przez klasyków za wykluczające się kategorii estetycznych - patosu i groteski, realizmu i fantastyki, komizmu i tragizmu.
Dramat właściwy – gatunek dramatu ukształtowany w czasach nowożytnych przez odejście od wprowadzania tradycyjnych wyróżników starożytnych form komedii i tragedii takich jak elementy komiczne, tragiczne konflikty czy bohaterowie. Początkowo mianem tym określano tragikomedie, czyli utwory łączące elementy tragedii i komedii. Z czasem jednak nazwę tę zaczęto używać w stosunku do poważnych utworów teatralnych, budujących napięcie na innych zasadach niż zasady konfliktu tragicznego.
Opera - utwór dramatyczno-muzyczny, w którym całe libretto (tekst słowny scenicznego utworu) jest śpiewane.
Operetka to opera, charakteryzująca się lekką, melodyjną muzyką i komediową akcją. Do charakterystycznych cech operetki zaliczyć można lekki, żartobliwy temat, melodyjność arii (często funkcjonujących jako samodzielne utwory sceniczne), optymistyczne zakończenie perypetii (najczęściej sercowych) głównych bohaterów i nieskomplikowane libretto. Istotną częścią przedstawień operetkowych jest ich strona choreograficzna, częste przeplatanie scenami baletowymi występów śpiewaków. Od opery odróżnia ją słowo mówione, które przeplata się ze śpiewanym.
olaaab