andrzej trzecieski - żywot i sprawy mikołaja reja.pdf - Trzecieski Andrzej - czaszkaolga

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

ANDRZEJ TRZECIESKI

ŻYWOT I SPRAWY...

MIKOŁAJA REJA...

Tower Press 2000

Żywot i sprawy poczciwego

szlachcica polskiego, Mikołaja Reja

z Nagłowic, który był za

sławnych królów polskich,

Zygmunta Wielkiego,

pirwszego tym imieniem

króla polskiego, a potym

za Zygmunta Augusta,

syna jego, także

wielkiego a sławnego

króla polskiego.

Który napisał Andrzej

Trzecieski, jego dobry

towarzysz, który wiedział

wszytki sprawy jego

Ten to Mikołaj Rej wyszedł był z staradawnego a poczciwego domu, które zawżdy

Rejmi zwano, którzy się zawżdy pisali z Nagłowie, ze wsi ziemie krakowskiej,

powiatu księskiego, niedaleko rzeki Nidy. A ci to Rejowie byli z staradawna herbu

Okszej, który to herb zaniósł był do Polski niejaki Nankerus Ślężak, który tu jeżdził w

poselstwiech do królów polskich, i potym mu się w Polszcze spodobało, i tu był

osiadł, i był biskupem krakowskim, i ten kościół wielki, jako teraz sam w sobie jest na

zamku krakowskim, on z gruntu zbudował. I wiele potym tu tych Okszyców do Polski

się za nim było przyniosło, których i po ty czasy dosyć jest. A był to naród tych Rejów

zawżdy cichy, skromny, poczciwy, nie bawiąc się nigdy żadnymi świeckimi

sprawami; tylko zawżdy spokojnego a poczciwego żywota swego ślacheckiego

używali. Acz był jeden starostą na Rowie, gdzie dziś Barem zową, rycerskiego stanu

tam używając, i tamże go potym wielką mocą Tatarowie dobyli i zabili.

A ten to Mikołaj Rej miał ojca Stanisława z tychże Nagłowie a stryja rodzonego

Piotra, który żony nigdy nie miał; tamże w tych Nagłowicach leży, bo mu się były

działem dostały, które przypadły na brata Stanisława.

A ten Stanisław, ociec tego to Mikołaja, udał się był na rycerski chleb do ziem

ruskich; tamże się z młodości parał, bo tam miał stryja herbowneg tejże Okszej,

niejakiego Wątróbkę, arcybiskupa lwowskiego, który go około siebie bawił, i tamże

się był z pirwszą żoną ożenił z narodu Buczackiego. Która gdy mu umarła, pojął był

drugą żonę tamże w Rusi, z imieniem niemałym, Barbarę Herburtównę, z domu z

dawna sławnego Fulsztyńskiego, siostrę rodzoną Herburta Odnowskiego, kasztelana

bieckiego i starosty sądeckiego, herbu trzech mieczów w jabłku, która była została

wdową po zacnym człowieku, po Żórawińskim, którego byli pojmali Turcy na

Bukowinie za Aleksandra króla, który potym tamże w tym więzieniu w kilka lat

umarł. Tamże w Rusi potym mieszkał. Tamże się mu z tej Herburtówny urodził syn,

ten to Mikołaj, w miasteczku w Żórawnie, które dzierżał nad Niestrem, niedaleko

Żydaczowa, w mięsopustny wtorek roku bożego 1505. Tamże w tym Żórawnie ten

Stanisław Rej umarł i tamże leży. A tu dzierżał w krakowskiej ziemi Topolą,

Słanowice, Bobin, ale tu barzo rzadko bywał.

A iż był człowiek pobożny, poczciwy a spokojny, a nie parał się żadnymi sprawami

ziemskimi, także też i o wychowanie tego syna mało dbał, bo jednegoż miał, tak że ji

przy sobie chował aż do niemałych lat, że go byli potym ledwe namówili, iż go był dał

do Skarmierza do szkoły, iż tam było blisko jego wsi Topolej. Tamże był dwie lecie i

nic się nie nauczywszy, wziął go był zasię do domu, i potym go był dał do Lwowa, i

tam się też nic nie nauczył, bawiąc się między przyjacioły, bo już był podrosły, a był

tam dwie lecie. Potym go dał do - Krakowa, i był rok w bursie Jeruzalem; też mu

mało, albo nic pomogło, bo już rozumiał, co to jest dobre towarzystwo.

I zdało się ojcu, iż już był nauczony człowiek, a on gzzĄdsie. jaka dawno, nit nie

umiał; wziął o zasię do domu, do onego Żórawna. Tamże z rucznicą a z wędką

'biegając około Niestru, aż do ośmnaście się lat ćwiczył, bąki strzelając. A gdy

przyniósł pełne zanadra płocic, laskowych i wodnych orzechów, a kaczora albo

gołębia, albo wiewiórkę za pasem, to go z onej koszule z płoskonek roztrząsali,

rozpasawszy; ano wszytkiego dobrego dosyć. To się tu w nim kochali, mówiąc: „Nic,

nasz Mikołaj, nic; ba, nie zależyć ten na starość gruszki w popiele.” Ano prawdę

mówili, bo było prawie ze wszytkiego nic. Potym go posłali do Topolej, do stryja, aby

go był wyprawił gdzie na służbę, i kupili mu kitajki na kabat na wyprawę, a on się jął

brogiem wron łowić, a nim mu uszyto sukniej, tym onę kitajkę wykrajał na

proporczyki, a czyniąc drzewca z onymi proporczyki, przywięzował wronam do szyje

a do ogona, pod skrzydło, a żywo je puszczał. Tak, że z onymi proporczyki latając,

wygnały ine wrony i kawki precz, że szkody w gumniech nie czyniły. A ten dla kabata

rok przy urzędniku musiał mieszkać, aż ociec przyjechawszy toż mu iny sprawił, a pan

młody się ćwiczy około brogów z wronami. I dał go potym już we dwudziestu lat do

pana Andrzeja Tęczyńskiego, który na ten czas był wojewodą sędomirskim, a był to

człowiek zacny i mądry, acz był wzrostem mały, ale głowę wielką miał.

Tam potym będąc, począł go pan w listy polskie wprawować, bo łacińskiego języka

barzo mało albo nic nie umiał. Tamże potym z listów, z rozmów między pisarzmi, z

czytania a snadź więcej z natury jął się już był przegryzować po trosze i łacińskiego

pisma czytać, a czego nie rozumiał, tedy się pytał. Tak, że potym z onego zwyczaju,

począł po trosze rozumieć, co czytał, a Bóg a natura ostatka dodał, iż był przyszedł

potym ad iudicium, iż wżdy już rozumiał, co czarno, a co biało. Jedno iż mu to wiele

przekażało, iż był zawżdy zabawion towarzystwem, a muzyką tak z natury, że rzadkiej

której nie umiał. Teksty dziwne a wirsze rozmaite, tak nic się nie rozmyślając, czynił.

A był pan burzo ciekawy z młodu, że nigdy na jednym miejscu długo posiedzieć nie

mógł, a myślistwo mu też wiele przekażało.

Potym zasię, odstawszy od onego pana, parał się znowu między przyjacioły w Rusi,

ale nigdy nie służył, a wszakoż był zawżdy pilen hetmana, który był na ten czas zacny

człowiek, Mikołaj Sieniawski, wojewoda bełski, potym ruski; rad by też był widział,

co ludzie zacni czynią, ale mu się tego nigdy pozdarzyć nie mogło. Bo był tak

fortunny, albo też niefortunny, że powiadał, iż nigdy za żywota jego taka nań potrzeba

nie przyszła, aby był powinien korda swego dobyć, chyba w rozwadzaniu. A to był

pan burzo ciekawy, jedno iż był wielkiego zachowania a dworski, a nigdy żadnej

przyczyny z siebie nikomu do złego nie dał, tak tego około siebie przestrzegał.

Potym się był ożenił; pojął był z imieniem niejaką Kosnównę z Sędziszowa, tu z

krakowskiej ziemie, siestrzenicę arcybiskupa Bożego, który był powinowatym swym

niemało imienia nakupił, także się też jemu było dostało w chełmskiej ziemi Kobylsku

imienie i Siennica. Tamże to w tym imieniu, więcej go potym dostawszy,

przemieszkawał, i tamże był założył miasteczko niedaleko Chełma, przezwiskiem

Rejowiec. A wszakoż tu do krakowskiej ziemie barto go zawżdy przyrodzenie

andrzej trzecieski - żywot i sprawy mikołaja reja.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: