Kraus - Aforyzmy - Ebook PL.pdf - Literatura - Rozniste

KARL KRAUS, 190S

Karl

Kraus

AFORYZMY

Wybraþ, przeþoŇyþ

i wstħpem opatrzyþ

Marian Dobrosielski

Tytuþy oryginaþw: Sprche

und Wiederspruche Pro

domo et mundo Nachts

28 kwietnia 1974 r. minħþa setna rocznica urodzin

Karla Krausa, wybitnego pisarza austriackiego, prawie

zupeþnie nie znanego w Polsce. Urodzony w Jięinie,

maþym czeskim miasteczku, wychowywaþ siħ, ksztaþciþ

i pracowaþ przez caþe Ňycie w Wiedniu. Tam rozpoczyna

studia prawa i filozofii, ktre jednak szybko porzuca,

zraŇony formalizmem, ignorowaniem problematyki spo-

þecznej, oderwaniem od Ňycia wczesnej humanistyki

uniwersyteckiej. PociĢga go literatura, teatr, publi-

cystyka.

W 1899 r. jako nie znany szerzej dwudziesto-

piħcioletni mþodzieniec zakþada czasopismo spoleczno--

literackie ÆDie FackelÇ (ÆPochodniaƓ>). JuŇ pierwszy

numer tego pisma staje siħ sensacjĢ dnia w Austrii.

Wzbudza olbrzymie zainteresowanie, wiele kontro-

wersji i polemik w Ļwiecie dziennikarskim, literackim,

politycznym. Wspþpracownikami <PochodniÇ sĢ w jej

pierwszych latach m.in. poeta Liliencron, dramaturg

Wedekind, dziaþacz spoleczno-polityczny Liebknecht.

Od 1911 r. jednak Kraus jest wyþĢcznym autorem, re-

daktorem i wydawcĢ <'PochodniÇ. 922 numery tego

czasopisma (do 1936 r.) stanowiĢ nie tylko Ļwiadectwo

rozwoju talentu krytyczo-literackiego i polemiczno-

satyrycznego Krausa, lecz sĢ takŇe swoistym odzwier-

ciedleniem schyþku XIX i poczĢtkw XX w. w Austrii

Æ 5 Ç

Kraus - Aforyzmy - Ebook PL.pdf