Clarke Susanna - Jonathan Strange i pan Norrell 02.pdf - Clarke Susanna - ssonja

Susanna Clarke

Jonathan Strange i pan Norrell tom 02

Tłumaczenie: Małgorzata Hesko-Kołodzińska

Tytuł oryginału: Jonathan Strange & Mr Norrell

Wydanie angielskie: 2004

Wydanie polskie: 2004

Pamięci mojego brata, Paula Fredericka Gunna Clarke’a,

Jonathan Strange

- Czy mag moŜe zabić za pomocą magii? - spytał Strange’a lord Wellington.

Strange zmarszczył brwi. Pytanie najwyraźniej nie przypadło mu do gustu.

- Mag zapewne moŜe - przyznał - lecz dŜentelmen z pewnością nie powinien.

Rozdział pierwszy

Dom Cieni

lipiec 1809

W pewien letni dzień 1809 roku dwaj jeźdźcy podróŜowali suchą jak pieprz wiejską

dróŜką w Wiltshire. Niebo miało barwę głębokiego, lśniącego błękitu, a pod nim

rozpościerała się skąpana w słońcu Anglia.

Przy drodze rósł wielki kasztanowiec, rzucający na ziemię rozległą plamę cienia. Ów cień

pochłonął sylwetki podróŜnych, gdy tylko wjechali pod rozłoŜyste konary - teraz jedynie

głosy świadczyły o ich obecności w tym miejscu.

- Jak długo jeszcze będzie się pan wstrzymywał z publikacją? - spytał jeden z męŜczyzn. -

JuŜ najwyŜszy czas. Zastanawiałem się nad tym i uwaŜam, Ŝe publikowanie jest obowiązkiem

kaŜdego nowoczesnego maga. Zdumiewa mnie, Ŝe Norrell nic nie wydaje.

- Z pewnością prędzej czy później coś napisze - odparł drugi głos. - Ale kto zechce czytać

moje przemyślenia? Teraz, kiedy Norrell niemal bez przerwy czyni cuda, nie spodziewam się,

Ŝe dzieło maga teoretyka kogokolwiek zainteresuje.

- Och! Przesadna skromność - powiedział pierwszy głos. - Norrell nie jest jedyny na

świecie. Nie moŜe się zajmować wszystkim.

- Owszem, moŜe. MoŜe... - westchnął drugi.

JakŜe miło powitać starych przyjaciół! Byli to bowiem panowie Honeyfoot i Segundus.

Dlaczego jednak spotykamy ich w siodłach? PrzecieŜ jazda konna im nie słuŜyła, nieczęsto

wybierali ten środek lokomocji z racji podeszłego wieku pana Honeyfoota oraz ubóstwa pana

Segundusa. I do tego w taki dzień! Upał sprawiał, Ŝe pan Honeyfoot oblał się potem,

odczuwał nieznośne swędzenie, a na ciele wyskoczyły mu czerwone krostki. Z kolei pana

Segundusa taka oślepiająca jasność z pewnością mogła przyprawić o atak migreny. Co zatem

robili w Wiltshire?

Tak się złoŜyło, Ŝe w trakcie badania sprawy dziewczęcia z liśćmi bluszczu we włosach

pan Honeyfoot natrafił na pewien trop. Był przekonany, Ŝe morderca to mieszkaniec Avebury,

przyjechał więc do Wiltshire, by zerknąć do dawnych dokumentów przechowywanych w

tutejszej parafii.

- Jeśli ustalę jego toŜsamość, być moŜe zdołam równieŜ odkryć, jaka niegodziwość

popchnęła go do zbrodni i kim była owa dziewczyna - wyjaśnił panu Segundusowi.

Pan Segundus pojechał z przyjacielem, przejrzał z nim wszystkie papiery i pomógł

zrozumieć starołacińskie zwroty. Ale choć kochał stare dokumenty (nikt nie darzył ich

większym uczuciem) i szczerze wierzył, Ŝe mogą dostarczyć informacji, w duchu

powątpiewał w to, Ŝe siedem łacińskich słów sprzed pięciu stuleci zdoła wyjaśnić tajemnice

czyjegoś Ŝycia. Pan Honeyfoot natomiast tryskał optymizmem.

W pewnym momencie pan Segundus doszedł do wniosku, Ŝe skoro są juŜ w Wiltshire,

mogą skorzystać z okazji i odwiedzić Dom Cieni, który znajdował się w tym hrabstwie.

śaden z nich go jeszcze nie widział.

Większość z nas słyszała w szkole o Domu Cieni. Nazwa ta przywodzi na myśl magię i

ruiny, niewielu jednak ma pojęcie, dlaczego budynek ten jest tak waŜny. W istocie historycy

magii wciąŜ toczą spór o jego znaczenie - część z nich twierdzi, Ŝe Dom Cieni nie odgrywa

wielkiej roli w historii angielskiej magii. Nie zdarzyło się tam nic waŜnego, do tego mieszkali

w nim jedynie dwaj magowie, z których jeden okazał się szarlatanem, a drugi kobietą.

Oczywiście nie wzbudza to zachwytu obecnych magów dŜentelmenów i historyków, ale przez

dwa stulecia Dom Cieni słynął jako jedno z najbardziej magicznych miejsc w Anglii.

Zbudował go w szesnastym wieku Gregory Absalom, nadworny mag króla Henryka VIII

i dwóch królowych: Marii oraz ElŜbiety. Jeśli mierzyć sukces maga skutecznością

praktykowanej przezeń magii, to Absaloma w ogóle magiem zwać nie naleŜało, gdyŜ jego

zaklęcia nie działały. Jeśli jednak miarą staną się zarobione przezeń pieniądze, to Absalom z

pewnością naleŜał do grona największych angielskich magów: urodził się w biedzie, a zmarł

jako bogacz.

Jednym z jego największych osiągnięć było przekonanie króla Danii, by zapłacił garścią

brylantów za zaklęcie, które, zdaniem Absaloma, powinno zmienić ciało króla Szwecji w

wodę. Rzecz jasna, zaklęcie nie zadziałało, ale za pieniądze uzyskane ze sprzedaŜy połowy

duńskich klejnotów Absalom wzniósł Dom Cieni. PołoŜył w nim tureckie dywany, zawiesił

weneckie lustra, wstawił szyby i mnóstwo innych zachwycających rzeczy. Kiedy dom był

gotów, zdarzyło się coś dziwnego (choć to tylko przypuszczenie; niektórzy twierdzą, Ŝe nie

zdarzyło się nic nadzwyczajnego). Mianowicie, zdaniem niektórych osób (ale tylko

niektórych), magia oferowana klientom przez Absaloma zaczęła się samodzielnie objawiać.

Pewnej księŜycowej nocy 1610 roku dwie słuŜące wyglądały przez okno na piętrze i

zobaczyły dwadzieścia lub trzydzieści pięknych dam, tańczących w kółko na trawniku wraz z

przystojnymi dŜentelmenami. W lutym 1666 roku Valentine Greatrakes, Irlandczyk,

rozmawiał po hebrajsku z prorokami MojŜeszem i Aaronem w małym korytarzu nieopodal

magla. W 1667 roku goszcząca w domu pani Penelope Chelmorton ujrzała w zwierciadle

małą, trzy - lub czteroletnią dziewczynkę. Dziecko rosło, dojrzewało, i w końcu dama

rozpoznała samą siebie. Odbicie pani Chelmorton nie przestawało się starzeć, aŜ w lustrze

pozostało jedynie wysuszone truchło. Po tych i setkach podobnych opowieści Dom Cieni

zyskał złą sławę.

Absalom miał jedyną córkę o imieniu Maria. Urodziła się ona w Domu Cieni i mieszkała

tam przez całe Ŝycie, wyjeŜdŜając z rzadka na dzień lub dwa. Gdy była dzieckiem, dom

odwiedzali królowie i ambasadorzy, uczeni, wojacy i poeci. Nawet po śmierci jej ojca

przybywali ludzie, by rzucić okiem na ostatni przejaw działania angielskiej magii, na jej

łabędzi śpiew. Potem goście zjawiali się coraz rzadziej, dom podupadł, a ogród zarósł

chwastami. Maria Absalom nie chciała jednak wyremontować domostwa ojca. Nie sprzątano

nawet potłuczonych naczyń 1 .

Gdy Maria miała lat pięćdziesiąt, bluszcz tak się rozrósł, Ŝe wdarł się do wszystkich szaf i

pokrył podłogę, aŜ niebezpiecznie było po niej stąpać. Ptaki śpiewały nie tylko przed domem,

ale i w nim. Dobiegłszy setki, panna Absalom była równie zniszczona jak dom, oboje jednak

nie poddawali się śmierci. PrzeŜyła jeszcze czterdzieści dziewięć lat, aŜ zmarła pewnego

letniego poranka, w łóŜku, pod olbrzymim wiązem, a promienie słońca prześwitujące przez

gałęzie padały na jej oblicze.

Gdy panowie Honeyfoot i Segundus śpieszyli tego upalnego popołudnia do Domu Cieni,

denerwowali się nieco, Ŝe pan Norrell dowie się o ich wyprawie. Dzięki pełnym szacunku

listom i wizytom admirałów oraz ministrów znaczenie pana Norrella wciąŜ rosło, więc tym

bardziej obawiali się, by mag nie uznał, Ŝe pan Honeyfoot złamał warunki umowy. Dlatego

teŜ nikomu nie powiedzieli dokąd jadą i wyruszyli bardzo wczesnym rankiem. Miejscowy

farmer wynajął im konie. Do Domu Cieni dotarli okręŜną drogą.

Na końcu szerokiej zakurzonej białej ścieŜki ujrzeli wysoką bramę o dwóch skrzydłach.

Pan Segundus zsiadł z konia. Bramę wykonano z kastylijskiego kutego Ŝelaza, ale obecnie

miała juŜ rdzawą, ciemnoczerwoną barwę, a jej pierwotny kształt uległ deformacji. Na dłoni

pana Segundusa zostały ciemne ślady, całkiem jakby bramę wzniesiono z miliona suszonych,

sprasowanych róŜ. śelazne zawijasy były zdobione małymi płaskorzeźbami psotnych,

roześmianych twarzyczek, szkarłatnych i zniekształconych, zupełnie jakby część Piekła

zamieszkaną przez dusze owych pogan miał w swej pieczy nieuwaŜny demon, który zbytnio

rozgrzał piec.

Za bramą kwitły tysiące bladych róŜ; rosły tam równieŜ wysokie, oświetlone słońcem

wiązy, jesiony i kasztanowce, a zza nich wyzierało intensywnie błękitne niebo. Widzieli

cztery trójkątne ściany szczytowe, długie, szare kominy oraz okna z kamiennymi

kratownicami. Dom Cieni stał zrujnowany juŜ od ponad wieku. W równym stopniu tworzyły

go dzikie bzy i szypszyna, jak i srebrzysty wapień, a unosił się w nim nie tylko zapach Ŝelaza

i drewna, ale równieŜ aromat lata.

- Całkiem jak w Innych Ziemiach 2 - oznajmił pan Segundus, z entuzjazmem przyciskając

Niektórzy uczeni (wśród nich Jonathan Strange) twierdzili, Ŝe Maria Absalom doskonale wiedziała, co robi,

doprowadzając dom do ruiny. Badacze uwaŜali, Ŝe panna Absalom podzielała powszechne przekonanie, ii

wszystkie zniszczone budowle naleŜą do Króla Kruków. To zapewne tłumaczyło fakt, Ŝe magia w Domu Cieni

nabrała mocy, kiedy budynek podupadł.

“Wszystkie wytwory ludzkich rąk, wszystkie miasta, cesarstwa, pomniki pewnego dnia obrócą się w proch.

Nawet domy moich drogich czytelników muszą - choćby na jeden dzień, na jedną godzinę - zmienić się w ruinę,

gdzie księŜycowy blask zespala kamienie i oświetla pomieszczenia, umeblowane przez wiatr niosący kurz.

Podobno w tym dniu, w tej godzinie nasze domy staną się własnością Króla Kruków. I choć opłakujemy koniec

angielskiej magii, twierdzimy, Ŝe dawno juŜ nas opuściła, i pytamy jeden drugiego, jak mogliśmy utracić coś tak

cennego, nie zapominajmy, Ŝe magia oczekuje nas u kresu Anglii i pewnego dnia nie będziemy mogli umknąć

Królowi Kruków, tak jak obecnie nie potrafimy go sprowadzić". Historia i zastosowanie angielskiej magii ,

Jonathan Strange, wyd. John Murray, Londyn 1816.

Kiedy ludzie mówią o Innych Ziemiach, zazwyczaj myślą o Faerie albo czymś równie mało konkretnym. W

rozmowie ogólnej ta definicja wystarcza, ale mag powinien się wykazać większą precyzją. Wszystkim wiadomo,

Ŝe Król Kruków rządził trzema królestwami: pierwsze to królestwo północnej Anglii, czyli Cumberland,

twarz do kraty, przez co na jego policzku pozostało jej rdzawe odbicie. Otworzył bramę i

wprowadził konia. Pan Honeyfoot poszedł w jego ślady. Przywiązali wierzchowce do

kamiennej fontanny i postanowili udać się na przechadzkę po ogrodzie.

Tereny wokół Domu Cieni nie zasłuŜyły być moŜe na miano ogrodu. Od ponad stu lat

nikt się nimi nie zajmował. Nie były jednak lasem ani dziczą. Nie istnieje w naszym języku

słowo opisujące ogród maga dwieście lat po jego śmierci. Panowie Segundus i Honeyfoot w

Ŝyciu nie widzieli tak gęstego, bujnie porośniętego ogrodu, który sprawiał wraŜenie

całkowicie dzikiego.

Pana Honeyfoota zachwycało dosłownie wszystko. Wyraził podziw dla wielkiej alei

wiązów, gdzie drzewa rosły zanurzone w morzu jaskraworóŜowych naparstnic. Zadziwiła go

rzeźba lisa, który trzymał w pysku małe dziecko. Opowiadał z oŜywieniem o niezwykłej

magicznej atmosferze tego miejsca i oświadczył, Ŝe nawet pan Norrell mógłby dojść tutaj do

całkiem nowych wniosków.

W rzeczywistości jednak pan Honeyfoot nie był szczególnie podatny na tę atmosferę. Pan

Segundus zaś zaczął odczuwać niepokój. Nabierał przekonania, Ŝe ogród Absaloma ma na

niego dziwny wpływ. Kilkakrotnie, gdy tak spacerował z panem Honeyfootem, zdawało mu

się, Ŝe widzi znajomych ludzi, i juŜ chciał się z nimi witać. Innym razem pomyślał, Ŝe

rozpoznaje pewne miejsca. Ale gdy otwierał usta, uświadamiał sobie nagle, Ŝe sylwetka

przyjaciela to tylko gra cieni na róŜanym krzewie, a rzekoma głowa lub ręka znajomego

okazywała się jedynie gałązką bladych kwiatów. Miejsce, które wydawało się panu

Segundusowi dobrze znane z dzieciństwa, było plątaniną liści Ŝółtego krzewu i kołyszących

się gałęzi bzu obok skąpanego w słońcu węgła domu. Poza tym nie mógł sobie przypomnieć,

którego ze znajomych widział, ani nie potrafił dokładnie określić, czym było owo niby

znajome miejsce. Tak go to zmęczyło, Ŝe po pół godzinie zaproponował panu Honeyfootowi

krótki odpoczynek.

- Drogi przyjacielu! - westchnął pan Honeyfoot. - O co chodzi? Źle się pan poczuł? Jest

pan bardzo blady, drŜą panu ręce. Czemu mi pan wcześniej nic nie powiedział?

Pan Segundus przetarł dłonią czoło i wymamrotał, Ŝe jego zdaniem zaraz doświadczą

działania magii. Był o tym wręcz przekonany.

- Magii? - powtórzył pan Honeyfoot. - Jakiej magii? - Rozejrzał się nerwowo, jakby w

obawie, Ŝe zza drzewa wyskoczy pan Norrell. - Obawiam się, Ŝe dzisiejszy upał panu

zaszkodził. Sam jestem bardzo zgrzany. Ale z nas zakute pały, Ŝe to lekcewaŜymy. Tam

jednak znajdziemy ulgę! Tam czeka nas błogość! Odpoczynek w cieniu wysokich drzew,

takich jak te nad szemrzącym potokiem, to najlepszy środek na wzmocnienie! Chodźmy,

drogi panie, usiądziemy.

Northumberland, Durham, Yorkshire, Lancasłure, Derbyshire i część Nottinghamshire. Pozostałe dwa zwano

Innymi Ziemiami. Jedno to część Faerie, a za drugie uwaŜa się kraj na krańcach Piekła, zwany czasem Ziemiami

Goryczy. Wrogowie Króla Kruków utrzymywali, Ŝe wydzierŜawił je on od Lucyfera.

Clarke Susanna - Jonathan Strange i pan Norrell 02.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: