WYKRYWACZ PLUSKIEW.EDW 8-2001.pdf

2498

W y k r y w a c z p l u s k i e w

Do czego to służy?

Pod taką nazwą często można spotkać ogło−

szenia w różnej prasie, nie tylko elektronicz−

nej. Oferowane urządzenie jest odbiornikiem

do wykrywania i lokalizacji mininadajników

podsłuchowych.

Temat staje się coraz modniejszy w kraju,

zwłaszcza po częstych doniesieniach w me−

diach o stosowaniu tam i ówdzie nadajników

podsłuchowych.

Warto wiedzieć, że duża część miniszpie−

gów nadaje na częstotliwościach z radiofo−

nicznego zakresu UKF, wiec najprostszym

wykrywaczem jest właśnie standardowy ra−

diofoniczny odbiornik z UKF−em. W popular−

nym domowym odbiorniku należy wyłączyć

układ ARCz (AFC). Podsłuchiwacze mający

pewne doświadczenie ustawiają częstotliwość

swych pluskiew bardzo blisko częstotliwości

stacji radiofonicznych odbieranych na danym

terenie, więc podczas dostrajania się do nor−

malnego programu radiofonicznego gwizd po−

wstały w wyniku sprzężenia akustycznego po−

zwala na "zdemaskowanie" pluskwy.

Profesjonalne pluskwy mają do dyspozy−

cji pasmo częstotliwości o wiele większe, niż

tylko UKF.

Dostępne zwłaszcza na giełdach elektro−

nicznych wykrywacze mininadajników są

w wielu przypadkach wytwarzane przez te sa−

me firmy, które produkują "pluskwy", czyli

podsłuchy. Niestety te wkrywacze "pluskiew"

są sprzedawane po cenach nieprzyzwoicie

wysokich, pomimo że odbiorniki−wykrywa−

cze są najczęściej od strony układowej bar−

dziej prymitywne, niż nadajniki, do znajdowa−

nia których są przewidziane, i zupełnie się nie

nadają do innych zastosowań. Z kolei skanery,

czyli odbiorniki umożliwiające odbiór w sze−

rokim zakresie pasma od MHz do GHz, są

najlepszym, ale i najdroższym rozwiązaniem.

Jeżeli zamierzamy przy użyciu możliwie

nieskomplikowanych środków poszukiwać

nadajników ukrytych na naszym terenie, po−

trzebujemy prostego detektora o bardzo wy−

sokiej czułości, który nie wymaga strojenia.

Przedstawiony poniżej układ o małej liczbie

elementów do samodzielnego montażu jest

przewidziany do amatorskiego wykrywania

pluskiew radiowych. Schemat układu był

wzorowany na opisie zamieszczonym na

stronie www.smart.gr.

Sygnał w.cz. z anteny teleskopowej dociera

do szerokopasmowego tranzystora w.cz. T3. Za−

stosowany tranzystor BFR90 dysponuje często−

tliwością graniczą około 5GHz. Za wzmacnia−

czem znajduje się dioda Schottky'ego typu

BAT29, która prostuje sygnał. Po wyprostowa−

niu napięcia możemy już zastosować wyłącznie

proste i tanie wzmacniacze operacyjne. Ze

względu na najlepszą cenę wybraliśmy poczwór−

ny wzmacniacz układ scalony typu LM324, choć

możliwe jest też użyciu typu MC3403.

Pierwszy wzmacniacz operacyjny pracuje

w konfiguracji nioodwracającej sygnał. Rezy−

stor zmienny (PR1) pozwala na skompenso−

wanie napięcia niezrównoważenia, a w ślad za

nim − na optymalizację sygnału wyjściowego.

Ciąg dalszy na stronie 57.

Jak to działa?

Schemat elektryczny proponowanego układu

jest pokazany na rysunku 1 . W jego skład

wchodzi szerokopasmowy wzmacniacz z de−

tektorem oraz układ wzmacniacza i formo−

wania sygnału sygnalizacji.

Układ zapewnia dobry kompromis mię−

dzy funkcjonalnością i możliwościami z jed−

nej strony a ceną z drugiej strony. Nawet

majsterkowicze z małym oświadczeniem

w krótkim czasie poradzą sobie z uruchomie−

niem tego wykrywacza.

Rys. 1

Elektronika dla Wszystkich

Forum Czytelników

Układ jest zasilany z baterii 4,5V i ze

względu na oszczędność prądu wylosowany

wynik jest wyświetlany przez pewien czas,

a potem wyświetlacz zostaje wygaszony, by

ograniczyć pobierany prąd z baterii. Aby po−

nownie odczytać ostatnio wylosowaną licz−

bę, należy na chwilę wcisnąć przycisk SW2.

Prąd pobierany przez układ wynosi 20

–30mA podczas pracy, a przy wygaszonym

wyświetlaczu LED około 10mA.

Mikroprocesor jest taktowany kwarcem

24MHz, co uniemożliwia jakiekolwiek próby

wpływania na wylosowany wynik.

Prawidłowo zmontowany układ działa od razu

poprawnie, należy tylko wybrać potrzebny typ

kostki. Po każdym włączeniu zasilania lub

zresetowaniu mikroprocesora jest wybierana

kostka 6−ścienna i wyświetlana liczba ścian 0.

Zero jest wyświetlane tylko w przypadku zre−

setowania mikroprocesora lub po włączeniu

zasilania. Podczas losowania liczb, zero nie

bierze udziału w losowaniu. Do zasilania ukła−

du najlepiej jest wykorzystać płaską baterię

o napięciu 4,5V lub zasilacz sieciowy o napię−

ciu 5...6V.

Zmontowany układ można umieścić

w obudowie plastikowej, w której należy wy−

ciąć prostokątny otwór nad wyświetlaczami

i zamontować przezroczysty filtr w kolorze

zastosowanych wyświetlaczy LED.

Mariusz Ciołek

Uwaga! Plik z programem (w Bascomie)

można ściągnąć ze strony internetowej

www.edw.com.pl/library/pliki/kostkaC.zip

Montaż i

uruchomienie

Na rysunku 2 została po−

kazana płytka drukowana.

Montaż i uruchomienie

układu nie jest trudne.

Montaż układu rozpoczy−

namy w typowy sposób,

rozpoczynając od elemen−

tów o najmniejszych roz−

miarach, a kończąc na

wlutowaniu w płytkę wy−

świetlaczy LED i mikro−

procesora. Pod mikropro−

cesor najlepiej zastoso−

wać podstawkę. Nie nale−

ży zapomnieć o zworce

pod wyświetlaczem LED.

Rys. 2 Płytka drukowana

Wykaz elementów

Rezystory

R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 Ω

R2,R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k Ω

R4−R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12k Ω

R7−R13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .360 Ω

Kondensatory

C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220nF

C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100 µ F/16V

C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 µ F/16V

Półprzewodniki

D1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .dioda Zenera 5.6V

T1−T3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC557

U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .AT89C1051

DP1−DP3 . . . . . . . . .TFK527 7 (LED wspólna anoda)

Różne

SW1,SW2 . . . . . . . . . . . . .przycisk typu microswitch

Q1 . . . . . . . . . . . . . . . . .rezonator kwarcowy 24MHz

Ciąg dalszy ze strony 53.

W torze sprzężenia zwrotnego drugiego

wzmacniacza operacyjnego znajduje się zale−

dwie jeden element − kondensator (między nóż−

kami 13 a 14), ten wzmacniacz zajmuje się więc

całkowaniem sygnału. Trzeci z kolei wzmac−

niacz operacyjny jest przerzutnikiem Schmitta.

Histerezę określają obydwa rezystory na nóżce

10; napięcie porównawcze jest równe połowie

napięcia zasilania. Z wyjścia przerzutnika (nóż−

ka 8) do wejścia drugiego wzmacniacza (nóżka

13) skierowane jest, za pośrednictwem tranzy−

stora T1, lokalne sprzężenie zwrotne. Tworzy

ono generator sygnału prostokątnego.

Czwarty wzmacniacz operacyjny spełnia

zadanie wtórnika napięciowego, separując ge−

nerator od tranzystora T2 wzmacniającego sy−

gnał wyjściowy. Tranzystor ten jest niezbędny

do przepuszczenia przez głośnik prądu na tyle

dużego, aby wyemitowany dźwięk był głośny.

Napięcie w.cz. z anteny ma wpływ na czę−

stotliwość generatora akustycznego. W mo−

mencie odbioru sygnału rośnie napięcie na

nóżce 1. Bez obecności sygnału układ gene−

ruje niską częstotliowość akustyczną, która

zwiększa się przy zbliżaniu do nadajnika.

płytce drukowanej o małych rozmiarach.

Tranzystor BFR 90 posiada płaską obudowę,

która jest charakterystyczna dla elementów

w.cz. Wyprowadzenia bazy i kolektora umie−

szczone są naprzeciw siebie, przy czym wy−

prowadzenie bazy ma mniejszą długość.

Przy montażu wzmacniacza operacyjne−

go należy zachować dużą ostrożność. Wy−

szukiwanie błędów w gotowym urządzeniu

nie będzie łatwe.

Kompletną płytkę wraz z baterią zasilają−

cą (9 V) dobrze jest zamknąć w obudowie

z tworzywa sztucznego, w której należy po−

nadto zainstalować niewielki głośnik i antenę

teleskopową. Wymiary anteny nie są krytycz−

ne. Przydatna okaże się też dioda LED jako

kontrolka zasilania.

Przedstawiony układ sprawdza się

w przedziale częstotliwości od kilku MHz do

około 1GHz. Funkcjonowanie wykrywacza

było sprawdzane z prostymi jednotranzysto−

rowymi nadajnikami UKF oraz na urządze−

niach ręcznych (m.in. w pasmach CB, 2 m,

70 cm) przy najmniejszych mocach nadawa−

nia. Wykrywacz ostrzegał o tych symulowa−

nych "pluskwach" już na odległość kilku me−

trów.

Wykaz elementów

Rezystory:

R1, R3, R4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47k Ω

R2, R5, R6, R21 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k Ω

R7, R16, R17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k Ω

R8, R10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k Ω

R9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1M Ω

R11, R19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470 Ω

R12, R22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220 Ω

R13, R14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4,7k Ω

R15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1,5k Ω

R18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47 Ω

R20 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39k Ω

PR1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4,7k Ω

Kondensatory:

C1, C2, C3, C4, C7, C8, C9, C10 . . . . . . . . . . .10nF

C5, C6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 µ F/16V

Inne:

US1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LM324

D1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BAT29

T1, T2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC547

T3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BFR90

Gł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 Ω

Złącze na baterię 9V

Montaż i uruchomienie

Wszystkie elementy modelowego wykrywa−

cza pluskiew zostały zmontowane na jednej

Andrzej Janeczek

Komplet podzespołów z płytką

jest dostępny w sieci handlowej AVT

jako kit szkolny AVT−2498

Elektronika dla Wszystkich

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: