Rozdział 16. u Tworzenie i stosowanie map odsyłaczy              475

Rozdział 16.
Tworzenie i stosowanie
map odsyłaczy

Mapy odsyłaczy są specjalnym rodzajem obrazów czułych na klikanie. Zazwyczaj, gdy osadzasz obraz wewnątrz połączenia, kliknięcie w jakimkolwiek miejscu obrazu zawsze prowadzi pod ten sam adres. W przypadku map odsyłaczy, w zależności od obszaru obrazu, w którym nastąpiło kliknięcie, adres docelowy będzie inny. W tym rozdziale poznasz mapy odsyłaczy i dowiesz się, jak je tworzyć. Oto szczegółowe tematy.

n   czym są mapy odsyłaczy,

n   tworzenie map odsyłaczy działających po stronie serwera,

n   tworzenie map odsyłaczy działających po stronie klienta,

n   obsługa obu typów map odsyłaczy.

Czym są mapy odsyłaczy

W rozdziale 7. — „Wykorzystywanie obrazów, koloru i tła” nauczyłeś się tworzyć obraz spełniający funkcje połączenia poprzez umieszczenie znacznika <IMG> w obrębie znacz­nika <A>. W ten sposób cały obraz staje się połączeniem. Klikając w obraz, w obszarze jego obramowania lub tła, uzyskasz ten sam efekt.

W mapach odsyłaczy różne części obrazu aktywują różne połączenia. Stosując takie obiekty, możesz tworzyć wizualną mapę hiperpołączeń, które prowadzą Cię do stron przypisanych odpowiednim obszarom (patrz rysunek 16.1). Możesz też stworzyć wizualną metaforę dla prezentowanych informacji, półkę z książkami lub fotografię, na której każdej z osób przyporządkowany jest opis.

Istnieją dwa rodzaje map odsyłaczy: działające po stronie serwera oraz działające po stronie przeglądarki. Mapy odsyłaczy działające po stronie serwera były używane we wczesnym okresie istnienia WWW, jednak przysparzały pewnych problemów autorom
 

floryda.html texas.html alaska.html california.html ohio.html minnesota.html washington.html Rysunek 16.1. Istota map odsyłaczy — różne miejsca obrazu to różne połączenia

stron WWW. Zagadnienia te przedstawię w dalszej części tego rozdziału. Aktualnie znacznie częściej są wykorzystywane mapy odsyłaczy działające po stronie przeglądarki. Wykazują one wiele zalet w porównaniu ze starszymi mapami odsyłaczy działającymi po stronie serwera.

Mapy odsyłaczy działające po stronie klienta pracują w ten sam sposób co poprzednia wersja. Różnica polega jedynie na tym, że nie ma w tym wypadku programu działającego na serwerze. Obróbka współrzędnych i kojarzenie adresów odbywa się w przeglądarce.

Choć mapy odsyłaczy działające po stronie serwera nie są już wykorzystywane tak często jak niegdyś, to jednak poznanie zasad działania i sposobów używania obu typów map odsyłaczy może dać duże korzyści. Jeśli chcesz zapewnić zgodność witryny z wcześniejszym typem map odsyłaczy, to będziesz musiał poznać metody wykorzystania map obu typów. Wszystkie konieczne informacje znajdziesz w tym rozdziale.

Mapy odsyłaczy działające po stronie serwera

Gdy mapy odsyłaczy pojawiły się na WWW, były tworzone przy użyciu specjalnych programów działających na serwerach. Mapy tego typu nazywane są mapami odsyłaczy działającymi na serwerze.

Gdy przeglądarka aktywuje połączenie na mapach odsyłaczy, wywoływany jest specjalny program przechowywany na serwerze WWW. Przeglądarka przekazuje mu współrzędne x oraz y miejsca obrazu, w którym użytkownik kliknął. Program obsługi map odsyłaczy wyszukuje specjalny plik definicji map, który dopasowuje obszary obrazu do adresów URL, wykonuje pewne obliczenia, aby określić, którą ze stron załadować. Następnie ją ładuje.

Mapy odsyłaczy działające po stronie serwera były jedną z najwcześniejszych opcji siecio­wych i są obsługiwane przez większość graficznych przeglądarek, o ile nie przez wszystkie. Mapy tego typu nastręczają jednak pewnych problemów, które przedstawiłam poniżej:

n   zazwyczaj, gdy przesuwasz wskaźnik myszy nad połączeniem, adres URL, do którego prowadzi połączenie, jest wyświetlany na pasku stanu okna przeglądarki. Ponieważ jednak przeglądarka WWW nie ma pojęcia, gdzie prowadzą poszczególne części map odsyłaczy, to, umieszczając wskaźnik myszy nad obrazem, zobaczysz albo URL samego programu obsługującego mapy odsyłaczy (co nie jest bardzo pomocne), albo ten sam URL i współrzędne x i y (równie mało pomocne);

n   nie możesz używać ani testować takich map odsyłaczy z wykorzystaniem plików lokalnych. Mapy odsyłaczy wymagają kontaktu z serwerem, by uruchomić program obsługi i przeprowadzić analizę współrzędnych x i y;

n   Ponieważ każde kliknięcie w obrębie map odsyłaczy wymaga uruchomienia przez serwer specjalnego programu, są one znacznie wolniejsze niż zwykłe połączenia klasyczne czy też w postaci obrazów. W konsekwencji, jeśli prośba o nową stronę jest realizowana za pośrednictwem map odsyłaczy, będzie to trwało wieki.

Mapy odsyłaczy działające po stronie klienta

Chociaż mapy odsyłaczy działające po stronie serwera są powszechnie używane od dłuższe­go już czasu, problemy z nimi związane doprowadziły do stworzenia nowego typu map odsyłaczy — są to mapy odsyłaczy działające po stronie klienta. Mapy odsyłaczy działające po stronie przeglądarki eliminują wszelkie problemy występujące przy wykorzystaniu map odsyłaczy działających po stronie serwera, gdyż w ich przypadku nie ma potrzeby korzystania z programu do obsługi map działającego na serwerze. Przetwarzanie map jest w całości wykonywane lokalnie w samej przeglądarce. W rezultacie przeważająca ilość projektantów witryn WWW korzysta dziś właśnie z tego rodzaju map odsyłaczy.

Mapy odsyłaczy a przeglądarki tekstowe

Ze względu na swoją naturę, mapy odsyłaczy mogą działać wyłącznie w przeglądarkach graficznych. W rzeczywistości, gdy próbujesz oglądać dokument zawierający takie obiekty w przeglądarce tekstowej, takiej jak, na przykład, Lynx, nie pojawi się nawet ślad istnienia obrazu, chyba że do obrazu dołączony jest atrybut ALT. Ale nawet wówczas nie będziesz mógł wykorzystać obrazu do nawigacji. Jeśli decydujesz się na umieszczenie map odsyłaczy w swoich dokumentach, jest niezwykle istotne, abyś utworzył także tekstowy ekwiwalent obrazu, wówczas czytelnicy posługujący się przeglądarkami tekstowymi będą mogli korzystać z Twojej strony. Zastosowanie map odsyłaczy ograniczy możliwości tych użytkowników, bądź więc miłosierny i pozwól im przynajmniej pooglądać zawartość strony.

Tworzenie map odsyłaczy działających
po stronie serwera

Choć mapy odsyłaczy działające po stronie serwera mają swoje wady, wciąż jednak warto znać sposoby ich wykorzystania. Niestety, serwery WWW w różny sposób tworzą mapy odsyłaczy, co sprawia, że wyjaśnienie sposobów ich tworzenia przysparza pewnych trudności. Nawet w przypadku tej samej platformy mogą być stosowane inne metody. I tak serwery: W3C CERN i HTTPD NCSA stosują odmienne metody implementacji plików. Identyczne są nato­miast elementy składowe map odsyłaczy:

n   specjalny kod HTML wskazujący, że obraz jest mapą,

n   plik definicji mapy umieszczony na serwerze, który zawiera przyporządkowanie obszarów obrazu odpowiednim połączeniom do stron WWW,

n   skrypt CGI łączący wszystko w jedną całość.

n   Ten podrozdział wyjaśnia ogólne zasady konstrukcji map odsyłaczy, ale przykłady zostały przygotowane z myślą o takich serwerach, jak NCSA i Apache. Jeśli w przypadku Twojego serwera konieczne są dodatkowe informacje, spójrz do jego dokumentacji lub zwróć się do administratora.

Wybór obrazu

Aby utworzyć mapy odsyłaczy, potrzebny Ci będzie obraz (to oczywiste). Obraz, który ma być zastosowany do przygotowania mapy powinien zawierać odrębne wizualnie obszary, aby można było łatwo je wybierać. Takie wymagania spełniają obrazy zawierające fragmenty symboliczne lub dające się łatwo podzielić na wielokąty. Dość trudno tworzy się mapy odsyłaczy w oparciu o fotografie, bowiem ich elementy mają tendencję do zlewania się ze sobą lub też mają nietypowe kształty. Rysunki 16.2 i 16.3 pokazują przykłady odpo­wiednich i nieodpowiednich na mapy obrazów.

Definiowanie koordynat

Sercem działających po stronie serwera map odsyłaczy jest plik zawierający definicję mapy. Stworzenie tego pliku wymaga nakreślenia na obrazie obszarów, w których będzie można klikać, określenia współrzędnych definiujących te obszary i wybrania stron HTML, do których prowadzić będą połączenia.

punkt Obszar wieloboczny Obszar prostokątny Obszar o kształcie koła Rysunek 16.2. Ten obraz nadaje się na mapy
Rysunek 16.3. Piękny obrazek, ale nie nadaje się na mapy odsyłaczy
	Format pliku zawierającego definicje mapy zależy od programu obsługi map odsyłaczy działającej na serwerze. W tym rozdziale omawiać będę serwer NCSA HTTPD i jego domyślny plik definicji mapy. Jeżeli korzystasz z innego serwera, możesz mieć do dyspozycji kilka programów obsługi map odsyłaczy oferujących różne formaty. W takiej sytuacji zawsze możesz zwrócić się do administratora sieci o pomoc lub wybrać sam, po uważnym przeczytaniu dokumentacji.

Tworzenie pliku mapy możesz rozpocząć od ręcznego naszkicowania obszarów i zanotowania ich współrzędnych. Dostępne są także programy do przygotowywania map odsyłaczy. Zastosowanie takiego programu ułatwi Ci życie, bowiem generuje on plik definicji mapy automatycznie, za podstawę biorąc obszary nakreślone za pomocą myszy.

Programy Mapedit dla systemu Windows oraz WebMap dla komputerów Macintosh pomogą Ci w tworzeniu plików definicji mapy w formacie NCSA. Jeśli korzystasz z systemu Unix, to będziesz mógł skopiować odpowiednią wersję programu Mapedit z serwera FTP. (Pełną listę adresów serwerów FTP zawierających zasoby związane z tworzeniem map odsyłaczy i nie tyko, znajdziesz w dodatku A, pt.: „Inne źródła informacji”). Wiele z najnowszych WYSIWIG edytorów stron WWW również umożliwia generowanie map odsyłaczy.

W tabeli 16.1 przedstawiona jest lista dostępnych obecnie narzędzi przeznaczonych do generowania map odsyłaczy.

Tabela 16.1.

Oprogramowanie wspomagające tworzenie map odsyłaczy

Za pomocą tych programów możesz konwertować współrzędne do formatu właściwego dla Twojego serwera.

Jeśli jesteś zmuszony ręcznie przygotowywać pliki zawierające definicję mapy, w tym miejscu znajdziesz odpowiedni przepis. Najpierw zrób szkic obszarów, które chcesz uaktywnić w swoim obrazie. Rysunek 16.4 przedstawia trzy typy obszarów, które można definiować w mapach odsyłaczy: koło, prostokąt oraz wielobok.

Obszar prostokątny Obszar wieloboczny punkt Obszar o kształcie koła Rysunek 16.4. Szkicowanie obszarów

W kolejnym kroku musisz określić współrzędne krańcowych punktów tych obszarów. Ten proces jest taki sam, niezależnie od tego czy tworzysz mapę odsyłaczy działającą po stronie serwera, czy po stronie przeglądarki. Większość programów do edycji obrazów wyświetla współrzędne wskaźnika myszy — skorzystaj z tej opcji i zanotuj odpowiednie współrzędne (wspomniane wyżej pro­...