Galbraith John Kenneth - Pieniądz - pochodzenie i losy.pdf

(2582 KB) Pobierz
Pieniądz pochodzenie i losy
690027535.001.png
P IENIĄDZ
POCHODZENIE I LOSY
John Kenneth Galbraith
Przedmowa
John Kenneth Galbraith, jeden z najwybitniejychwpółcenychekonomitówamerykaokichjet
cłowiekiem o wielkim i wechtronnymdowiadceniużyciowymUrodonyw 1908 r.
w kanadyjkiejrodiniearmerkiejtudiowałnauniwerytetachwTorontoBerkeleyiCambridge
W latach 1939-1942pracowałnaukowonaUniweryteciewPrincetonWcaiewojnybył
wicedyrektoremamerykaokiegoUrdudKontroliCen, a póniejpracownikiem Departamentu
Stanu. Od 1949 r. ażdoprejcianaemeryturw 1974 r. byłproeoremekonomiinaUniwerytecie
Harvardzkim. W latach 1961-1963apreydenturyJohnaKennedy'egobyłambaadoremtanów
ZjednoconychwIndiachByłpreeemmerykaokiego Towarzystwa Ekonomicznego i jest
cłonkiemmerykaokiejkademiitukiNaukOpublikowałwielekiążek w którychtarałi
pojred w nowypoóbnagopodarkamerykaokąuwgldniającmianyintytucjonalnejakie
natąpiły w niej w wieku XX, a szcególnie w ostatnich czasach. Charakterystyczne jest u niego
podejciehitorycnedojawikekonomicnychorauwgldnianieuwarunkowaopołecnych
i politycnychtychjawikZtegowgldumożnagouważadakontynuatorategonurtu
amerykaokiejmyliekonomicnejktórynoimianointytucjonalimuJakwiadomoapocątkował
go jeszcze pod koniec XIX w. Thorstein Veblen w swejławnejkiążce Teoria klay próżniaczej ( Theory
of the Leisure Class ), a rowinliekonomicitejmiarycoWCMitchell i J. M. Clark.
wiatowyrogłopryniołyGalbraithowicególnietrykiążkimianowicie Społeczeotwo
dobrobytu ( The Affluent Society ), wydana w 1958 r., Nowe paotwo przemyłowe ( The New Industrial
State ), wydana w 1967 r. oraz Ekonomia a cele połeczne ( Economics and the Public Purpose ),
wydana w 1973 r. DwiepierweukaałyiwPolce w obszernych fragmentach w 1973 r., a trzecia
w pełnymtłumaceniuw 1979 r. WytkietekiążkimiałycharakternowatorkiIbyłyeroko
dyskutowane, przede wsytkimwtanachZjednoconychutorkrytykowanybyłcególniepre
konerwatytówaobnażenieroliwielkichkorporacji w gospodarce i za proponowanie przyznania
władompaotwowymprawadobeporedniejinterwencjitamgdiearównokorporacjejak
wiąkiawodowewywierająakłócającywpływnarynekPomawianogo o socjalizm, co jednak nie
jetuaadnionetoionbowiemnagrunciegopodarkikapitalitycnejchociażproponuje
ulepaniejejunkcjonowaniatakabymogły w niejbydrealiowaneerecelepołecne
Wotatniejwojejkiążcept Pieniądz , wydanej w 1975 r.którejprekładoddajemydorąk
CytelnikówająłiGalbraitherokoroumianąproblematykąpieniąda i jego roli w gospodarce,
głównie w gopodarceamerykaokiejPodedłdotegotematu w spoóbhitorycnyconalało
wyraz w podtytule: Pochodzenie i loyPredtawiłbowiempowtawanie i rowójróżnychpotaci
pieniądaorawiąanych z nimintytucjinapretreniwiekówRównoceniepodkrelił
koniecnodbadaniajawikpieniżnychnatlerowojucałejgopodarki i zmianjakieachodą w jej
truktureGalbraithuważahitorycneujcietematuabardiejcelowegdyż- jak powiada – „z
hitoriipieniądamożnaiwielenaucyd”.
Wikodroważaoautoradotyczy dolara oaz amerykaokichintytucjimonetarnychpolitykiwład
amerykaokich w diediniepieniądacególnieodpocątkuXXwątoprawyprawiecałkiem
nienanewPolceTakiłożyło żewkutekwiekowejdominacjifunta sterlinga w gospodarce
wiatowejpraceekonomitówachodnichnatematypieniżnetłumaconenajykpolki
koncentrowałyipredewytkimnaangielkimytemiepieniżnym i bankowym oraz na
angielkiejpolitycepieniżnejOdolare i o tym, jakie ta waluta przechodiłakolejeanimitała
klucowąwalutąwiatowąniewiele u nanaogółwiadomoKiążkaGalbraithawypełniawic
wyranąluk w tej dziedzinie.
Niemiernieintereująceąuwagiautora o pionierkiejrolikoloniiamerykaokich w dziedzinie
wprowadeniadoobiegupieniądapapierowegojecewXVIIiXVIIIwkłaniagotodo
twierdeniaże o ilewynalaekbankowoci i wkładówbankowychnależyprypiadWłochom
a stworeniepierwegobankucentralnegoktóryitałworemdlawytkichkrajów
awdicamynglikomtoatoowanie w obiegupieniądapapierowegonależyprypiad
merykanomZapewneChiocycymielibycodotegowątpliwocialedowiadceniaamerykaokie
z pieniądempapierowymąniemierniepoucające
naliującloypieniądaamerykaokiegonapretrenidwutulatjakieupłynłyodDeklaracji
Niepodległociautorwracauwagnawielkiwpływcynnikówpolitycnych i społecnychna
uktałtowanieiintytucjapieniżnych
Wpływcynnikapolitycznego anacyłijuż w czasie wojny o niepodległodmidytrynatoma
koloniamiaWielkąBrytaniąTłumacyonkoniecnodatoowaniainlacyjnejemijipienidy
papierowych u zaraniaitnieniatanówZjednoconychPieniądpapierowyktórympłaconoabroo
i dostawy naaopatreniearmiirewolucyjnejtałi- zdaniem Galbraitha - „nardiemrewolucji
amerykaokiej”Podobnymnardiemtałi- jego zdaniem - pieniądpapierowy w czasie
rewolucjirancukiejoraprełotolatpóniej w caierewolucjipadiernikowej, a jeszcze
póniej- w caierewolucjichiokiejWewytkichtychprypadkachokolicnociwymagałyemiji
pieniądapapierowegoBeniegoukcetychwytkichrewolucjiniebyłbymożliwy
Czynniki polityczne i społecneoramianyachodące w strukturegopodarkiwywierajątały
wpływnaintytucje i stounkipieniżne
Różnewartwypołecnepodchodądoprawpieniżnych z punktuwideniawoichintereów
Jeżelikonerwatycipotpiająinlacjtodlategożepoiadacemajątku, a przede wszystkim
wierycieleąaintereowani w trwałociiłynabywcejpieniądaZdrugiejtronyrobotnicy
i farmerynieąkłonniponoidkotówobronywartocipieniąda a rądynieą w stanieimi
preciwtawid i godąinadeprecjacjpieniądaWamerykaokichtounkachpieniżnych
cególnąrolodegraływpływypolitycnerolnikówDiałaniemtychwłaniewpływówGalbraith
tłumacydwiecharakterytycnecechyamerykaokiegoytemupieniżnegomianowiciepowtanie
ogromnej licbymałychbanków i niemierniepónepowołaniebankucentralnego
TowłanieagrariuePołudniaiZachodutanówZjednoconychpopieralitworeniemnótwa
małychprowincjonalnychbanków w którycharmery i remielnicymogliłatwoaciągadnamiejcu
pożyckipotrebneimdorowojugopodartw i wartatówpracyCtobankitebankrutowały
i włacicielewkładówlubinniwierycieleponoilitratyaleichkotemrowijałaigopodarka
Jużw 1890 r. byłowtanachZjednoconych8 201bankówLicbatawroław 1900 r. do 13 053, w
1910 r. do 25 151 i oiągnłamakimumw 1921 r. – 31 076. W czasie wielkiego kryzysu liczba tych
bankówpadła o połowW 1940 r. wynoiła15 076 i natympoiomieutrymujeidochwili
obecnej.
Agrariusze przeciwtawialiirównieżtaleideiutworeniabankucentralnegoobawiającijego
nacisku na wzmocnienie dyscypliny w diediniebankowocikiedy w pocątkachitnienia
RepublikiutworonowFiladeliiBanktanówZjednoconychktóryacął w pewnym sensie
kontrolowadmałebarakiprowincjonalnedoprowadilionidojegolikwidacjiżdopocątkówwieku
XXtanyZjednoconeniemiaływicbankucentralnegoktórybymógłłużydmałymbankomjako
ródłokredytu w krytycznej sytuacji. Dopiero w 1913 r. dołodoutworeniaytemuReerwy
Federalnej. Ale i terapodwpływemrolnicegolobbyktóreibałonadmiernejingerencjibanku
centralnegowżyciegopodarceutworononiejedenlec12okrgowychbankówReerwy
Federalnej, w dużejmierenieależnychod7-oobowegoZarąduReerwyFederalnejw
WayngtonieObawapredewentualnyminlacyjnymwpływemdiałalnocitychbankównalała
nawet wyraz w takim curiosumżebanknotyemitowaneprebankiReerwyFederalnejnieą
podpisywane przez ichurdnikówalepreurdnikówpaotwowychmianowicieekretara
skarbu i skarbnikatanówZjednoconychOkaujeiżeobecna struktura Systemu Rezerwy
Federalnej jest wynikiem politycznego kompromisu z pocątkówobecnegotulecia
W naszych czasach zmiany w strukturegopodarkiwyrażającei w powtaniupotżnych
korporacjipremyłowych i silnychwiąkówawodowychoddiałują w itotnypoóbnapolityk
paotwa w diediniepieniądaKorporacjeoligopolicnewywierajątakwielkiwpływna rynek
i panującenanimcenyżemogąjepodwyżadnawet w okreachatojugopodarcegoZwiąki
awodowebroniącintereówreonych w nichrobotnikówdoprowadająwtedydoodpowiedniej
podwyżkipłacProwaditodopojawieniaijawikatwtaglacjiJettoocywicieprecne
z zamiereniamiwładpaotwowychmającychnaceluahamowanieinlacjiGalbraith
w poprednichwoichkiążkachpredtawił w spoóbugetywnytonowejawiko w gospodarce
amerykaokiejjakimjetronącapotga korporacji i zwiąkówawodowychObecnieanaliował
ichwpływ w diediniepieniądanakonkretnychprykładachewpółcenychnamcaów
Wródrodajówpolitykigopodarcejprypomocyktórychwładepaotwakapitalitycnegomogą
wpływadnatounkipieniżne a przez nie na gospodarknarodowąnacelnąrolgrajądwaą
nimipolitykapieniżna i polityka fiskalna.
Politykapieniżnaprowadonajetprebankcentralny i poleganatymżewpływainaromiary
obiegupieniżnego i sumkredytówudielanychpredibiorcomRobiitopryużyciujednego
lubkilkunardiPierwym z nichązmiany topydykontowejpojakiejbankikomercyjnemogą
uykadkredyt w bankucentralnymPodwyżenietejtopypociągaaobąwrottopy
procentowej w bankachkomercyjnychcoogranicaromiaryudielanychpreniekredytów
Drugimjetpolitykaotwartegorynkuktórapoleganakupowaniuodbankówkomercyjnych
papierówpaotwowychcopowodujemniejeniereerwgotówkowychtychbanków i tym samym
ogranicamożliwociudielaniapreniekredytówklientomMożeonarównieżpolegadna
predawaniubankompapierówpaotwowychcowywołujekutekodwrotnyTrecimnardiem
jetmianawyokocireerwjakiebankimuąutrymywadobowiąkowonarachunkach w banku
centralnymZmniejenieprocentutychreerwdajebankomdodatkowerodkinaudielanie
kredytówklientom a jegowikenie- ogranicaterodkiPoatymitradycyjnyminardiami
bankcentralnymożeatoowadrodkibardiejbeporednie w celuogranicenialubwikenia
ilocipieniąda w obiegu.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin