Odkrycie i wykorzystanie żarówki
Żarówka – jest to elektryczne, temperaturowy zasób światła, w którym ciałem świecącym jest rozpalony dzięki przepływowi prądu, na ogół do temperatury rzędu 2500-3000 K drut z trudno topliwej substancji (na początku był to grafit, aktualnie wolfram) ulokowany w bańce szklanej. Żarówki o małej mocy stosowane są na ogół jako próżniowe, dużej mocy jako gazowane - wypełnionej mieszanką gazów szlachetnych (np. argon z 10-procentowym dodatkiem azotu albo krypton). Widmo światła wysyłanego przez żarówkę jest stałe, natomiast największe natężenia przesuwają się w stronę czerwieni względem światła słonecznego. Skuteczność żarówki równa jest w przybliżeniu 4%. Efektywność świetlna zależy od mocy oraz napięcia zasilania równa jest ona 8 - 18 lm/W. Trwałość pospolitych żarówek równa się w przybliżeniu 1000 godzin. Po upłynięciu 1000 godzin strumień świetlny może uleć pomniejszeniu nawet poniżej 80 %. Rozmiar strumienia świetlnego oraz trwałość żarówki przede wszystkim zależne są od stopnia napięcia zasilającego. Żarówki do wykorzystania domowego (gdzie nie są podatne na wstrząsy) mają trzonek gwintowy (Edisona - E27), natomiast np. samochodowe - trzonek bagnetowy (Swanna). Żarówki wyrabiane są z trzonkiem gwintowym E10 (tzw. karzełkowe - rowery, skale radiowe, latarki,), z trzonkiem E14 (Mignon - uzupełniające oświetlenie domowe, np. lodówki, kuchenki), E27 (Edison - pospolite domowe mają moc rzędu 15 - 300 W) oraz E40 (Goliat - dla żarówek o mocy 300 - 2000 W). Trzonki bagnetowe - Swanna - napotyka się na ogół w wykonaniu trzonka o średnicy 7, 9 i 15 mm. Istnieje także cała seria żarówek w wykonaniu specyficznym (na ogół bez gwintu albo trzonka bagnetowego) - np. lotnicze, telefoniczne, choinkowe, górnicze, kolejowe itp.
Żarówki tzw. podstawowego szeregu, wykorzystane są do oświetlenia powszechnego wyrabiane są w rozmiarach o poborze mocy 15, 25, 40, 60, 75, 100, 150, 200, 300, 500, 1000, 1500 oraz 2000 W. Żarówki stosowane głownie w gospodarstwie domowym to żarówki z idealną bańką o gwincie E27 oraz mocy 25 - 100 W. Właśnie te też żarówki przedstawione są na tej stronie.
Pierwsze nadające się do stosowania praktycznego żarówki zbudował Anglik J.W. Swan (1878) a także Amerykanin T. A. Edison (1879). 4 września 1882 roku w jednej z dzielnic Nowego Jorku zaświeciło światło sponad 14 tysięcy żarówek. Długo później jeszcze toczyły bitwy żarówki z oświetleniem gazowym. Podstawowym powodem wolnego rozprzestrzeniania oświetlenia elektrycznego był nieobecność elektrowni oraz względnie nietrwałe żarniki żarówek. W początkowych żarówkach, jeszcze w czasie doświadczeń, wykorzystywano zwęgloną bawełnę, następnie zwęglone włókna japońskiego bambusu, później grafit. Dopiero wykorzystanie przez Niemca Auera von Welsbacha żarnika skonstruowanego z osmu zagwarantowało sukces żarówce nad oświetleniem gazowym. Parę lat później osm zamieniono tantalem, natomiast drut wolframowy jako żarnik pierwszy wykorzystał Rosjanin A.N. Łodygin w 1890 roku. W ten sposób zaistniała żarówka w niewiele przekształconej formie wykorzystywana do teraz.
Aktualnie stosowane żarówki do użytku domowego zbudowane są z klasycznej, przeźroczystej albo matowej bańki (o największej średnicy rzędu 60 mm) i umieszczane w prostokątne pudełka o rozmiarach ok. 107x62x62 mm. Opakowania te są przykładem dobrze dobranego wzornictwa przemysłowego w związku z tym przez długi okres rozwijały się, przy utrzymaniu rozmiarów, jeszcze troskliwiej oraz bardziej barwnie realizowane. Głównym przykładem są obudowy polskich żarówek, które od topornych pudełek zrobionych z tektury falistej albo białego brystolu (na którym pieczęciami oznaczono moc oraz napięcie zasilania) stały się barwnymi cackami, specyficznymi dla konkretnego wytwórcy, gdzie na pierwszy rzut oka – na przykład po barwie pudełka, widać moc znamionową oraz to, kto tą żarówkę wytworzył.
Gromadzenie pudełek po żarówkach zacząłem ponad 20 lat temu - gdyż nigdy nie słyszałem o innej osobie o takim samym hobby - wszelkie przedstawiane tu opakowania są z żarówek kupionych przeze mnie.
Część pudełek mam podwójnych - jeśli jest ktoś kto ma takie same hobby - proszę o kontakt. O niektórych pudełkach wiem mało - również w tym przypadku, jeśli jest osoba, która je w stanie podać jakieś szczegóły konkretnego pudełka - proszę o emalia.
W poszczególnych galeriach udostępniłem pudełka po żarówkach największych polskich firm produkujących je (Piła, Pabianice). A także żarówki wyrabiane na eksport do niezliczonej liczby odbiorców, innych producentów, jak również pudełka, o których nie wiem skąd są, nie mam o nich dokładnych informacji.
AnaMarie83