Nowa_emerytura_z_FUS.pdf

NOWA EMERYTURA

Z FUNDUSZU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Warunki nabywania prawa do nowej emerytury oraz jej wysokość określa ustawa

z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecz-

nych 1 , zwana dalej ustawą emerytalną.

Komu przysługuje nowa emerytura?

Nowa emerytura przysługuje wszystkim ubezpieczonym, urodzonym po dniu 31 grud-

nia 1948 r., którzy ukończyli minimalny wiek emerytalny, wynoszący co najmniej 60 lat

dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn (art. 24 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Odmiennie zatem od rozwiązań obowiązujących dotychczas prawo do nowej

emerytury uzależnione jest wyłącznie od osiągnięcia minimalnego wieku emery-

talnego. Natomiast bez znaczenia dla ustalenia prawa do tej emerytury pozostaje

okres pozostawania w ubezpieczeniu, a więc zarówno długość tego okresu (rok czy

20 lat), jak też tytuł ubezpieczenia (zatrudnienie czy prowadzenie pozarolniczej

działalności).

Nową emeryturę, w wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, uzyskają za-

równo te osoby, które przystąpiły do jednego spośród otwartych funduszy emery-

talnych (OFE), jak i te, które do takiego funduszu nie przystąpiły. Osobom będącym

członkami OFE – z tytułu zgromadzonych w tych funduszach środków – przysługują

okresowe emerytury kapitałowe. Tematyka związana z przyznawaniem i wypłatą

tych ostatnich, jako wykraczająca poza ramy niniejszego opracowania, jest przed-

miotem odrębnej ulotki, pt. „Okresowa emerytura kapitałowa ze środków zgroma-

dzonych w OFE”.

1 Tekst jednolity: Dziennik Ustaw z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.

NOWA EMERYTURA Z FUNDUSZU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH 1

Kto spośród ubezpieczonych urodzonych po dniu

31 grudnia 1948 r. może przejść na nową emeryturę

w niższym wieku emerytalnym?

— Ubezpieczeni zatrudnieni, w ramach stosunku pracy, w szczególnych warunkach

lub w szczególnym charakterze – jeżeli osiągnęli wiek określony dla poszczegól-

nych grup zawodowych i stanowisk pracy, podany w rozporządzeniu Rady Ministrów

z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych

w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze 2 . Wiek emerytalny dla

tej grupy ubezpieczonych waha się od 40 do 55 lat dla kobiet i od 45 do 60 lat dla

mężczyzn.

Warunkiem uzyskania emerytury w odpowiednio obniżonym wieku jest udo-

kumentowanie wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, wynoszącego

co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat pracy

w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (a w przypadku wykony-

wania prac wymienionych w dziale IV wykazu B, który stanowi załącznik do ww. roz-

porządzenia Rady Ministrów, co najmniej 10 lat takiej pracy, albo co najmniej 20 lat –

w przypadku wykonywania prac wymienionych w dziale IV, poz. 8 i 9, wykazu B). Pra-

wo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charak-

terze – w niektórych przypadkach – uzależnione jest od osiągnięcia niższego wieku

emerytalnego w czasie wykonywania określonej pracy bądź w czasie wykonywania

innej pracy, do której pracownik został skierowany ze względów zdrowotnych.

— Ubezpieczeni wykonujący działalność twórczą lub artystyczną – jeśli spełnią warunki

— Ubezpieczeni legitymujący się niektórymi okresami pracy górniczej i niespełniają-

cy warunków do górniczej emerytury – jeżeli udowodnią co najmniej 5-letni okres

pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią

(np. w kopalniach węgla, rud, kruszców, surowców ogniotrwałych), albo na odkryw-

ce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, bądź w kopalniach otworowych siarki.

Ta grupa ubezpieczonych nabywa prawo do emerytury w wieku wynikającym z obniże-

nia wieku emerytalnego – 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn – o 6 miesięcy za każdy

2 Dziennik Ustaw z 1983 r. nr 8, poz. 43 z późn. zm.

2 NOWA EMERYTURA Z FUNDUSZU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

Z prawa do nowej emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla

mężczyzn (na zasadach określonych w art. 184 ustawy emerytalnej) mogą skorzystać

niżej wymienione grupy ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.

przewidziane w wyżej wymienionym rozporządzeniu dla pracowników wykonujących

pracę twórczą lub artystyczną. Oznacza to, że prawo do emerytury nabywa osoba, która

osiągnie określony dla danego rodzaju działalności wiek emerytalny oraz udowodni okres

składkowy i nieskładkowy, wynoszący co najmniej 20 dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,

w tym co najmniej 15-letni okres wykonywania działalności twórczej lub artystycznej.

— Ubezpieczeni zatrudnieni na kolei – jeśli osiągną wiek emerytalny wynoszący dla

kobiet 55 lat, a dla mężczyzn 60 lat oraz udokumentują okres składkowy i nie-

składkowy, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co

najmniej 15-letni okres zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami równorzędnymi

i zaliczanymi do okresów zatrudnienia na kolei.

Wymagany staż ogólny, jak i w szczególnych warunkach lub w szczególnym

charakterze, musi być osiągnięty na dzień 1 stycznia 1999 r.

— nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego – a jeżeli do takiego funduszu

— rozwiązali stosunek pracy (w przypadku ubezpieczonych będących pracownikami).

Przy ustalaniu wymaganych 20-25 lat okresów składkowych i nieskładkowych sto-

suje się zasady określone w art. 5-10 i art. 11 ustawy emerytalnej.

Okresami składkowymi podlegającymi zaliczeniu do stażu pracy są zatem (wymie-

nione w art. 6 ustawy emerytalnej) okresy opłacania składek na ubezpieczenie spo-

łeczne (ubezpieczenia emerytalne i rentowe) oraz okresy uznane przez ustawodawcę

za okresy składkowe. Okresy nieskładkowe to okresy braku aktywności zawodowej

(wymienione w art. 7 ustawy emerytalnej), za które nie były opłacane składki na

ubezpieczenie z określonych przez ustawodawcę przyczyn (np. okresy pobierania

wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy czy okresy nauki w szkole wyższej).

Okresy nieskładkowe uwzględniane są w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 udo-

wodnionych okresów składkowych.

Tak jak okresy składkowe traktuje się okresy opłacania składek na ubezpieczenie

społeczne rolników, okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w tym

gospodarst wie po ukończeniu 16 roku życia, przy czym okresy te przyjmuje się w yłącznie

w wymiarze niezbędnym do uzupełnienia okresu wymaganego do ustalenia uprawnień

do nowej emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Okresów tych nie uwzględnia się

jednak, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury

lub renty, na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

W przypadku gdy okresy składkowe, nieskładkowe i okresy prowadzenia gos-

podarstwa rolnego (lub pracy w tym gospodarstwie) zbiegają się w czasie, przy

ustalaniu uprawnień do emerytury uwzględniany jest okres korzystniejszy dla osoby

ubiegającej się o przyznanie świadczenia.

NOWA EMERYTURA Z FUNDUSZU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH 3

rok takiej pracy, nie więcej jednak niż o 15 lat, o ile udowodnią okres składkowy i nie-

składkowy, wynoszący odpowiednio co najmniej 20 lat (kobiety) i 25 lat (mężczyźni).

O nową emeryturę w niższym wieku emerytalnym mogą ubiegać się wyłącznie

ci ubezpieczeni urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy, poza kryterium wieku

i stażu pracy, spełnią dodatkowo dwa warunki:

przystąpili, to zgłosili wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku

w OFE, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu

państwa oraz

Kiedy powstaje prawo do nowej emerytury?

Prawo do nowej emerytury powstaje z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego,

z tym że świadczenie przyznaje się nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszo-

no wniosek.

Prawo do emerytury z art. 184 ustawy emerytalnej dla osoby, która pozostaje

w stosunku(ach) pracy, powstaje od następnego dnia po rozwiązaniu ostatniego sto-

sunku pracy, jeżeli wiek emerytalny uprawniający do tej emerytury został osiągnięty

wcześniej.

W przypadku tych emerytur prawo do świadczenia może powstać także np. w trak-

cie pobierania zasiłku chorobowego.

Jak ustala się wysokość nowej emerytury?

Nowa emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy

obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wieko-

wi, w jakim ubezpieczony przechodzi na emeryturę (art. 26 ust. 1 ustawy emerytalnej).

podstawa obliczenia emerytury

Emerytura =

średnie dalsze trwanie życia

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota: • zwaloryzowanych składek na

ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpie-

czonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypła-

ta emerytury oraz • zwaloryzowanego kapitału początkowego.

Tablice trwania życia – uwzględniające średnie dalsze trwanie życia, wspólne dla kobiet

i mężczyzn, wyrażone w miesiącach dla wieku ubezpieczonego – ogłasza corocznie Prezes

Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim, w formie komunikatu. Tablice te

stanowią podstawę do obliczenia emerytur ustalanych na wnioski zgłoszone od 1 kwiet-

nia do 31 marca następnego roku kalendarzowego. Jeżeli przed dniem 1 kwietnia wniosek

o emeryturę zgłosi osoba, która wiek emerytalny osiągnie po dniu 31 marca, do ustalenia

średniego dalszego trwania życia stosuje się tablice obowiązujące od dnia 1 kwietnia.

4 NOWA EMERYTURA Z FUNDUSZU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

Przykład 1

Ubezpieczona, urodzona 5 marca 1949 r., zgłosiła wniosek o emeryturę

27 marca 2009 r. Według tablic średniego dalszego trwania życia kobiet i męż-

czyzn, obowiązujących do dnia 31 marca 2009 r. 3 , średnie dalsze trwanie życia

dla kobiety mającej ukończony wiek 60 lat wynosiło 245,3 miesiąca. Taka war-

tość zostanie przyjęta przy obliczaniu wysokości emerytury tej ubezpieczonej.

Przykład 2

Ubezpieczona, urodzona 13 kwietnia 1949 r., zgosiła wniosek o emeryturę

w marcu 2009 r. Ze względu na to, że prawo do emerytury powstanie z dniem

13 kwietnia, średnie dalsze trwanie życia w przypadku tej ubezpieczonej zo-

stanie ustalone w oparciu o tablice obowiązujące od 1 kwietnia 2009 r. 4

Nowa emerytura przysługuje wszystkim ubezpieczonym urodzonym po dniu

31 grudnia 1948 r., a więc także osobom, które cały swój staż ubezpieczeniowy prze-

były wyłącznie przed 1 stycznia 1999 r., a po dniu 31 grudnia 1998 r. nie podlegały

ubezpieczeniom społecznym. W przypadku tej grupy osób podstawę obliczenia no-

wej emerytury stanowi odpowiednio zwaloryzowany kapitał początkowy.

Natomiast w przypadku ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.,

którzy zostali objęci ubezpieczeniami społecznymi po raz pierwszy po 31 grud-

nia 1998 r., na wysokość nowej emerytury składa się wyłącznie kwota składek na

ubezpieczenie emerytalne, uwzględniająca waloryzację składek.

Przy ustalaniu wysokości emerytury dla osób uprawnionych do świadczenia w niższym

wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej (np. z tytułu pracy w szczegól-

nych warunkach lub w szczególnym charakterze) podstawę obliczenia emerytury stanowi:

widencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego

miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury oraz

kowych okresu równego różnicy pomiędzy wiekiem emerytalnym a faktycznym

wiekiem przejścia na emeryturę, a następnie zwaloryzowanego.

3 Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 25 marca 2008 r. w sprawie tablicy

średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (Monitor Polski nr 26, poz. 259).

4 Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 25 marca 2009 r. w sprawie tablicy

średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (Monitor Polski nr 20, poz. 253).

NOWA EMERYTURA Z FUNDUSZU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH 5

— kwota składek na ubezpieczenie emerytalne – odpowiednio zwaloryzowanych, ze-

— kwota kapitału początkowego – przeliczonego, poprzez dodanie do okresów skład-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: