Wprowadzenie do socjologii – Wykład 4
Płeć i wiek
} Płeć i wiek – dwie prymarne zmienne, stratyfikujące społeczeństwo
} Płeć biologiczna (sex)
} Pierwszorzędne i drugorzędne cechy płciowe
} Płeć kulturowa (gender)
} Pojęcie ‘rodzaju’
} Trzeciorzędne cechy płciowe
} Trzecia płeć
} Transseksualizm
} Crossdressing
} transwescytyzm
Transwestytyzm - crossdressing
berdache
Hijra (hijras)
Trzecia płeć w innych kulturach
} Berdache
} Hijra
} Chanith lub muchannath (Arabowie)
} Sekrata (Madagaskar)
Różnice pomiędzy płciami biologicznymi
} Różnica w budowie fizjologicznej
} Badania „błędnego rozpoznania” płci, Money, Ehrhardt, 1972
Podział płciowy w różnych kulturach
} Płeć jako podstawa dla przypisywania ról społecznych, odrębnych dla kobiet i mężczyzn
} Przydzielanie określonym płciom typowych zestawów zadań
} Mężczyźni – prace wymagające siły, energii lub oddalenia od domu
} Kobiety – prace wymagające cierpliwości i wykonywane w domu
} Typowa gospodarka zbieracko – łowiecka
} Kobieta – zbieracz
} Mężczyzna – myśliwy
} Różne konstruowanie rodzaju (gender) w różnych kulturach
Społeczne konstruowanie ról płciowych
} Tradycyjne pojmowanie ról płciowych w kulturze europejskiej – podstawa dla stereotypów płciowych
} Pracujący mąż i ojciec
} Żona – gospodyni domowa
} Kultura polska – przemiany PRL
} Emancypacja
Stratyfikacja społeczna pochodna płci
} Perspektywa funkcjonalistyczna
} Przywódca zadaniowy
} Przywódca uczuciowy (Parsons i Bales, 1955)
} Teorie konfliktu
Rola kobiet w reklamach TV
} A. Courtney i S. Lockeretz A Woman Place (1971)
Seksizm
} Tradycyjny obraz:
} „Błogosławiony jesteś, Panie nasz, Królu Wszechświata, który nie urodziłeś się kobietą” (Stary Testament)
} „Mężczyzna jest obrazem Boga i odbiciem jego chwały; ale kobieta jest odbiciem chwały mężczyzny” (Nowy Testament)
} „Mężczyźni są doskonalsi od kobiet, bo mają cechy, w których Bóg przekazał im wyższość” (Koran)
} Seksizm osobisty
} Seksizm instytucjonalny
} Rządowe programy przeciwdziałania rasizmowi w zatrudnieniu
} Seksizm w języku (przypisywanie rzeczownikom męskiego rodzaju)
Wiek – zmiana struktury demograficznej
Starzenie się społeczeństwa:
} Mniejsza rotacja na rynku pracy
} Obciążenie systemu opieki zdrowotnej
} Obciążenie systemu ubezpieczeń społecznych
} Starzenie się:
} Obniżenie aktywności zawodowej
} Ograniczenie zasobów finansowych
} Izolacja społeczna
} Agresja wobec ludzi starych
} Dotyczy ok. 4% górnych przedziałów wiekowych w USA
1
cyganeczka1