Badanie neurologiczne psów artykuł_2009_05_25626.pdf

NEUROLOGIA

WETERYNARIA W PRAKTYCE

lek. wet. Marcin Wrzosek

rezydent ECVN (European College of Veterinary Neurology)

Katedra Chorób Wewnętrznych i Pasożytniczych z Kliniką Chorób Koni, Psów i Kotów Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu

Badanie neurologiczne

To proste!

NEUROLOGICAL EXAMINATION OF SMALL ANIMALS.

IT’S SIMPLE

Streszczenie

Pacjent neurologiczny w praktyce wetery-

naryjnej stanowi zawsze pewne wyzwa-

nie dla lekarza weterynarii. Czasami ob-

serwujemy pacjenta, który „dziwnie” się

porusza i trudno w zasadzie stwierdzić,

co zwierzęciu dolega. Innym razem lekarz

weterynarii przysłuchuje się właścicielo-

wi zwierzęcia, który opowiada niepraw-

dopodobne historie o występujących

okresowo zaburzeniach u swojego pupi-

la, nie mając pojęcia, co może wywoływać

takie objawy lub jak im zaradzić. Proble-

matyczny pacjent neurologiczny to rów-

nież pies, na przykład jamnik, z niedo-

władem kończyn tylnych, który zupełnie

nie odpowiada na nasze standardowe

leczenie „sterydzik z witaminką B”, lub

inny z napadami padaczki, u którego nie

dochodzi do poprawy, pomimo podania

powszechnie zalecanego „luminalu”. Sy-

tuacje te mogą wprowadzić lekarza we-

terynarii w zadziwienie, zakłopotanie,

frustrację, a w rezultacie powodują znie-

chęcenie, kończące się odejściem pacjen-

ta do konkurencji lub jego eutanazją.

Postawienie diagnozy choroby neu-

rologicznej zależy przede wszystkim

od prawidłowego zlokalizowania procesu

chorobowego. Lekarz weterynarii musi

rozpoznać charakterystyczne zaburzenia

neurologiczne cechujące uszkodzenie po-

szczególnych części układu nerwowego.

Ponieważ kontakt z naszymi pacjentami

jest bardzo ograniczony, jedyną możliwo-

ścią jest przeprowadzenie specyﬁ cznych

„ćwiczeń”, podczas których będziemy

mogli rozpoznać deﬁ cyty neurologiczne

i po ich przeanalizowaniu określić pra-

widłową lokalizację neurologiczną. Ćwi-

czenia te wykonujemy podczas badania

neurologicznego.

Wiele chorób neurologicznych manife-

stuje się w sposób podobny, co sprawia,

że przyczyna stanu zwierzęcia może być

trudna do wyjaśnienia. Badanie neuro-

logiczne u małych zwierząt pozwala na

precyzyjne zlokalizowanie procesu cho-

robowego i zastosowanie terapii przy-

czynowej, zwiększając przez to szanse

pacjenta neurologicznego.

Zadaniami lekarza weterynarii przepro-

wadzającego badanie neurologiczne są:

• zdeﬁ niowanie, czy mamy do czynienia

z problemem neurologicznym;

• postawienie prawidłowej lokalizacji

neurologicznej u pacjenta;

• sporządzenie listy diagnostyki różni-

cowej możliwych chorób na podstawie

wywiadu, przebiegu choroby i lokaliza-

cji neurologicznej;

• zdefiniowanie stopnia uszkodzenia

neurologicznego i przez to określenie

rokowania dla pacjenta z leczeniem lub

bez niego (6).

Słowa kluczowe

badanie neurologiczne, psy, koty

Abstract

Many neurological diseases can ma-

nifest themselves in similar ways. This

causes the etiology of the disease can

often remain unknown. Neurological

examination of small animals allows for

a precise location of the pathological

process and facilitates speciﬁ c therapy.

This increases the survival chances of

the neurological patient.

Wiele chorób nieneurologicznych może

manifestować się w sposób imitujący

zaburzenia neurologiczne. Wśród nich

wymienia się: zapalenie wielostawowe,

które wywołują uogólnioną sztywność

kończyn i niezborność ruchową, wyso-

ka gorączka mogąca wywołać osowienie

zwierzęcia, napad synkopy pochodzenia

kardiologicznego może wyglądać jak pa-

daczkowy, zaś obustronne nawykowe wy-

padanie rzepki może imitować niedowład

kończyn miednicznych, natomiast ostre

zapalenie trzustki może wywołać obja-

wy podobne do czteroporażenia. Wnikli-

we badania kliniczne oraz neurologiczne

pomagają w zróżnicowaniu tych stanów

chorobowych.

O PIS ZWIERZĘCIA

Informacje dotyczące gatunku, rasy, płci

i wieku mogą pomóc w odszukaniu pre-

dylekcji do poszczególnych zespołów

Key words

neurological examination, do gs , c a t s

uraz lub naczyniowe

Objawy

kliniczne

wrodzone anomalie

nowotworowe

infekcja

zwyrodnieniowe

czas

Ryc. 1. Przebieg objawów klinicznych w czasie

MAJ • 5/2009

www.weterynaria.elamed.pl

małych zwierząt.

WETERYNARIA W PRAKTYCE

NEUROLOGIA

chorobowych (koty: ośrodkowa forma

infekcji wirusem zakaźnego zapalenia

otrzewnej; wilczarz irlandzki: padaczka

idiopatyczna; owczarek niemiecki: mie-

lopatia zwyrodnieniowa; mops: zapale-

nie mózgu mopsów; devon rex: dystroﬁ a

mięśniowa; młode zwierzęta: wady roz-

wojowe, choroby spichrzeniowe; starsze:

nowotwory, zwyrodnienia). W każdym

podręczniku neurologii weterynaryjnej

umieszczone są tabele opisujące predylek-

cje rasowe do chorób, które w znacznym

stopniu pomagają w odszukaniu konkret-

nego rozpoznania. Określenie płci również

może wspomóc w utworzeniu listy diagno-

styki różnicowej (np. zapalenie prostaty

u osobników męskich ze względu na bli-

skość procesu chorobowego może wy-

wołać zapalenie krążka międzykręgowego

w okolicy lędźwiowo-krzyżowej) (1, 4).

W YWIAD

Ważnymi informacjami zebranymi pod-

czas wywiadu są obserwacje właściciela

zwierzęcia. Należy wysłuchać, co opiekun

ma do powiedzenia, przede wszystkim

warto określić, jaki jest główny problem,

z którym wybrał się do lekarza wetery-

narii. Trzeba unikać pytań sugerujących

odpowiedź. Z wywiadu dowiadujemy się

również, kiedy zaobserwowano pierwsze

objawy oraz jak przebiega choroba. Ryc. 1.

przedstawia różne możliwości przebie-

gu problemów neurologicznych oraz

ich przypuszczalne pochodzenie. Należy

zwrócić uwagę na przeprowadzone szcze-

pienia, środowisko, w którym zwierzę

przebywa, ewentualną ekspozycję na sub-

stancje toksyczne (pestycydy, płyny prze-

ciw zamarzaniu), obecność innych zwie-

rząt w domostwie oraz ich stan zdrowia

(choroby zakaźne), żywienie (monodie-

ta; niedobory tauryny, tiaminy u kotów)

oraz pochodzenie zwierzęta (schroni-

sko, bazary; podwyższone ryzyko cho-

rób zakaźnych) i możliwość wystąpienia

chorób u rodziny lub rodzeństwa zwie-

rzęcia (2, 3, 5).

B ADANIE NEUROLOGICZNE

Po zebraniu wywiadu należy przystąpić

do przeprowadzenia badania neurolo-

gicznego. Znacznym ułatwieniem w za-

chowaniu obiektywności jest zapomnie-

nie o informacjach z opisu zwierzęcia

i wywiadu. Będą nam one potrzebne do-

piero po ustaleniu lokalizacji neurolo-

gicznej, dzięki temu osoba badająca nie

będzie „dopasowywała” wyniku badania

do spodziewanego rozpoznania. Do ba-

dania neurologicznego potrzebny jest

młoteczek neurologiczny, kleszczyki he-

mostatyczne oraz źródło silnego światła

punktowego. Ze względu na złożoność

badania wyniki dobrze jest zapisywać

na wcześniej przygotowanym formu-

larzu, co pozwala na późniejszą analizę

zaburzeń i określenie odpowiedniej lo-

kalizacji neurologicznej. Sposób prze-

prowadzenia badania zależy od badają-

cego oraz stanu zwierzęcia. Nie należy,

na przykład przeprowadzać reakcji tacz-

kowania u zwierzęcia ze spodziewanym

złamaniem kręgosłupa.

bodźce (np. zawołanie po imieniu,

głośne dźwięki, dotyk).

3. Otępienie: zwierzę reaguje tylko

na bodźce bolesne.

4. Śpiączka: brak reakcji nawet na bodźce

bólowe (1-5).

Zachowanie

Należy zwrócić uwagę na to, jak zwierzę

reaguje na otoczenie w różnych sytu-

acjach, w domu, w poczekalni czy w trak-

cie badania. Reakcje takie jak: dezorien-

tacja, parcie głową na mur, chodzenie

bez celu, chodzenie po kole, samooka-

leczenie lub stereotypie mogą świad-

czyć o chorobie neurologicznej. Należy

odróżnić te objawy od zachowania nie-

normalnego, ale stosownego do sytuacji,

np. agresja, strach, drżenie czy cofanie się

ze strachu (4, 6).

W badaniu neurologicznym wyróż-

nia się pięć etapów:

1. Określenie świadomości, zachowania,

postawy oraz sposobu chodzenia zwie-

rzęcia;

2. Badanie reakcji postawy i postury

(reakcje proprioceptywne);

3. Badanie nerwów czaszkowych;

4. Badanie odruchów rdzeniowych;

5. Badanie czucia, wrażliwości oraz umię-

śnienia zwierzęcia.

Postawa

Fizjologicznie zwierzę powinno stać wy-

prostowane z głową uniesioną do góry.

W celu zaobserwowania pacjenta war-

to przejść się z właścicielem na spa-

cer na otwartą przestrzeń. Należy zwró-

cić uwagę na postawy odciążające,

takie jak szerokie rozstawienie koń-

czyn, nieprawidłowe ich stawianie oraz

Świadomość

Wyróżnia się cztery rodzaje stanu świa-

domości:

1. Normalna: zwierzę będzie reagowało

prawidłowo na otoczenie, właściciela,

swoje imię lub inne zwierzęta.

2. Osowienie/depresja: pacjent będzie

reagował tylko na bezpośrednie silne

1. ĝwiadomoĞü

normalna/ apatia/ otĊpienie/ Ğpiączka………………………

2. Zachowanie

normalna / anormalne ………………………………………

4. Chód

normalny/ anormalny ………………………………………

5. Nerwy czaszkowe

7. Odruchy Rdzeniowe

II Wzrok

K. PRZEDNIA

O. zagroĪenia

Extensor carpi radialis C7-Th1

Wata

Flexor

C6-Th2

Dno oka

K.TYLNA

II+III WielkoĞü Ĩrenic

Rzepkowy

L4-L6

Stymulacja lewe oko

Tibialis c ranialis L6-S2

Stymulacja prawe oko

Zginacz

L4-S3

III, IV, VI Zez

Kroczowy

Oczopląs

Opuszkowo- jamisty

V Czucie

Sromowo- jamisty

S1-S3 --

V ĩucie

Skórne

C8-Th2

VII Twarzowy

VII Powiekowy

O. krzyĪowy zginacza

V, VII Rogówkowy

Extensor/Flexor

…………………..

IX, X àykanie

Odruch miĊĞniowy

…………………...

X Czucie ucha

Shiff-Sherington

…………………...

XI Mm karku

XII JĊzyk

Odruch BabiĔskiego

..………………….

6. Reakcje Postawy i Pozycji

8. WraĪliwoĞü

Korektura

Czucie bólu gáĊbokiego

przód

tyá

Taczkowanie

wzrokowe

Czucie

………….………………

z przeprostem szyi

Czucie powierzchowne /skórne/

Pozycjonowanie

…………………………

Hemiwalking

Podskakiwanie

przód

9. MiĊĞnie

tyá

normalne/ anormalne

Umiejscawianie

Gáowa ……………………………………

dotykowe

Szyja

………….…………………….…..

wzrokowe

KoĔczyny

……………………………………

Reakcja karku

Tuáów

……………….…………………. .

LOKALIZACJA: ………………………………….

Tabela 1. Schemat badania neurologicznego

MAJ • 5/2009

www.weterynaria.elamed.pl

3. Postawa

normalne/ anormalne ………………………………………

NEUROLOGIA

WETERYNARIA W PRAKTYCE

Ryc. 2. Odruch obronny kota

Ryc. 3. Odruch źrenicowy

Ryc. 4. Odruch powiekowy

nieprawidłowości postawy ciała, takie jak

lordoza (dobrzuszne wygięcie grzbietu),

kifoza (dogrzbietowe wygięcie grzbietu),

skolioza (boczne wygięcie), opuszczenie

głowy w dół (wentroﬂ eksja), skierowa-

nie dogrzbietowe ( opistotonus ), skręt gło-

wy w jej osi lub skręcenie do boku ( tor-

ticollis ) (3, 6).

zamierza wykonać jakiś ruch świado-

my i wynikać mogą z chorób móżdżku,

oraz spoczynkowe, obserwowane

w przebiegu wielu chorób mięśni

i nerwów;

4. Mioklonie, czyli nagłe skurcze dużej

partii ciała. Najczęściej obserwowana

jest mioklonia nosówkowa, której pa-

togeneza nie jest do końca poznana.

5. Tężec lub tężyczka, czyli skurcz spa-

styczny wszystkich mięśni ciała, który

obserwowany jest w przebiegu tężca

oraz zaburzeń elektrolitowych (np.

niedobór magnezu, niedobór wapnia)

(1, 2, 5).

B ADANIE

z najważniejszych w badaniu neurolo-

gicznym. Nie jest to zwykły łuk odru-

chowy, ale świadoma reakcja zwierzęcia

na zbliżające się zagrożenie; w badaniu

neurologicznym jest to ręka badające-

go. Należy wykonywać krótkie ruchy

dłonią przed jednym okiem zwierzęcia,

przy jednoczesnym zakryciu drugie-

go (ryc. 2). Powinno się uważać, by nie

wywołać ruchu powietrza lub poruszyć

włosów czuciowych (wibryssy). Zwierzę

ślepe jest dużo wrażliwsze na podmu-

chy oraz zmiany temperatury w okolicy

głowy, dlatego u tych pacjentów nale-

ży szczególnie uważać, by nie wywołać

fałszywie pozytywnej reakcji. Brak tego

odruchu może świadczyć o uszkodzeniu

siatkówki, nerwu wzrokowego, szlaków

wzrokowych, kory mózgowej lub nerwu

twarzowego (5, 6).

Chód

Należy go oceniać na nieśliskiej po-

wierzchni, zwierzę należy obserwo-

wać z przodu, tyłu i boku. Chodzenie

po schodach, zacieśnianie zakrętów lub

założenie opaski na oczy może spowodo-

wać zwielokrotnienie i łatwiejsze zaob-

serwowanie ubytków neurologicznych.

Wyróżnia się następujące zaburzenia

chodu:

1. Niezborność/ataksja, czyli zaburzenia

koordynacji ruchu, może wynikać

z zaburzeń proprioceptywnych, kiedy

zwierzę nie wie, „gdzie znajdują się jego

kończyny”; przedsionkowych, kiedy

dochodzi do zaburzeń równowagi,

oraz móżdżkowych, kiedy dochodzi

do zaburzeń dysmetrycznych w postaci

hipermetrii, czyli wyolbrzymienia kro-

ków lub hipometrii, czyli zmniejszenia

długości kroku;

2. Niedowład/pareza dotyczy zaburzeń

siły ruchu świadomego lub porażenia/

paraliżu, gdzie dochodzi do porażenia

ruchu świadomego. Wyróżnia się

niedowład lub porażenie wiotkie, gdy

dochodzi do uszkodzenia dolnego

neuronu ruchowego (DNR), czyli łuku

odruchowego w zakresie kończyn,

oraz spastyczne, podczas uszkodzenia

górnego neuronu ruchowego (GNR),

czyli układu wyższych ośrodków

kontrolującego napięcie dolnego neu-

ronu. Osłabienie lub brak odruchów

rdzeniowych w kończynach świadczy

o uszkodzeniu DNR, natomiast odru-

chy normalne, wzmożone lub spazm

kończyn świadczy o uszkodzeniu

GNR;

3. Drżenia mięśniowe, czyli rytmiczne

kurczenie i rozkurczanie się grupy

mięśni. Drżenia mogą być zamiarowe/

intencyjne, pojawiają się, gdy zwierzę

NERWÓW CZASZKOWYCH

Węch (NC I)

Węch jest kliniczne trudny do oceny, po-

nieważ zastosowanie jakiejkolwiek sub-

stancji drażniącej (np. dymu) powodu-

je podrażnienie receptorów bólowych

błony śluzowej jamy nosowej (NC V).

Najlepszą metodą oceny węchu jest ob-

serwacja zwierzęcia w gabinecie oraz re-

lacja właściciela o zachowaniu zwierzęcia

w domu lub na spacerze. Należy pamię-

tać, że zwierzę nie będzie węszyć, jeśli nie

napotka interesującego obiektu (2, 5).

Badanie źrenic

Badanie źrenic (NC II, III włókna przy-

współczulne, n. współczulny Th1-3).

Należy porównać obie źrenice, ich wiel-

kość, symetrię oraz reakcję na światło.

Najłatwiej wykonać to badanie w za-

ciemnionym pomieszczeniu, przy uży-

ciu źródła silnego światła. Możliwe jest

stwierdzenie różnoźreniczności (anizo-

korii), zwężenia obu źrenic ( miosis ) oraz

rozszerzenia obu źrenic ( mydriasis ). My-

driasis świadczy o uszkodzeniu unerwie-

nia przywspółczulnego źrenicy, miosis

o uszkodzeniu unerwienia współczul-

nego. Odruch źrenicowy na światło wy-

konuje się jednostronnie, gdy dochodzi

do silnego zwężenia źrenicy tej samej

strony oraz lżejszego zwężenia źreni-

cy strony przeciwnej. Test wykonujemy

obustronnie, oceniając reakcje bezpo-

średnią i pośrednią.

Wzrok (NC II)

Badający ocenia reakcję zwierzęcia

na bodziec wzrokowy, czyli de facto

funkcję siatkówki, nerwu wzrokowe-

go, szlaków wzrokowych oraz kory mó-

zgowej. Możliwe jest wykorzystanie kil-

ku testów, m.in. odruchu obronnego,

upuszczania kłębków waty, które zwierzę

powinno śledzić, ustawienie przeszkód

(np. krzeseł, kartonów) w pomieszcze-

niu, którego zwierzę nie zna, otwarcie

drzwi na oświetlony korytarz z zacie-

nionego pomieszczenia. Umiejscawia-

nie wzrokowe (omawiane później) jest

również chętnie wykorzystywanym te-

stem do oceny wzroku (3, 6).

Badanie dna oka

Badanie to umożliwia bezpośrednie spoj-

rzenie na nerw wzrokowy oraz ewentu-

alne jego zmiany.

Odruch obronny

Odruch obronny (zagrożenia, groże-

nia; siatkówka, NC II, szlaki wzrokowe,

kora mózgowa oraz NC VII) jest jednym

Ruchy gałek ocznych (NC III, IV, VI)

Obserwujemy zbieżność poruszania

się gałek ocznych oraz ich symetrycz-

ność. Uszkodzenie nerwu okoruchowego

MAJ • 5/2009

www.weterynaria.elamed.pl

WETERYNARIA W PRAKTYCE

NEUROLOGIA

Ryc. 5. Badanie ruchów gałek ocznych

Ryc. 5a. Badanie obecności zeza

Ryc. 6. Badanie czucia wewnętrznej części

małżowiny usznej

(NC III) wywoła zez brzuszno-boczny,

nerwu bloczkowego (NC IV) – skręcenie

gałki w osi, nerwu odwodzącego (NC VI)

– zez brzuszno-dośrodkowy. Wykonu-

jemy również odruch „oka lalki” (od-

ruch oczno-mózgowy), czyli ruchy gło-

wą zwierzęcia na boki oraz do góry i dół

(ryc. 3). Test ten ocenia funkcjonowanie

NC III, IV, VI i VIII. Prawidłowo obserwo-

wany będzie oczopląs ﬁ zjologiczny, czyli

oscylacyjny ruch gałek ocznych z szybką

fazą w kierunku poruszania głowy. Brak

tego odruchu świadczyć może o cięż-

kim uszkodzeniu leżących wspólnie ją-

der nerwów III, IV oraz VI w pniu mózgu.

Spontaniczne pojawienie się oczoplą-

su jest najczęściej patologiczne i świad-

czy o uszkodzeniu układu przedsionko-

wego (obwodowego lub ośrodkowego),

ze względu na bezpośrednie połączenie

jąder przedsionkowych z jądrami ner-

wów III, IV i VI. Oczopląs może mieć dwie

fazy: szybką i wolną. W zaburzeniach

przedsionkowych szybka faza ruchu gałki

ocznej odbywać się będzie w odwrotnym

kierunku do strony uszkodzenia (np. le-

wostronny zespół przedsionkowy, szybka

faza oczopląsu w stronę prawą). Oczopląs

wahadłowy, czyli gdy gałki oczne poru-

szają się z tą samą prędkością w obie stro-

ny, obserwowany jest przy zaburzeniach

móżdżkowych, oczopląsie wrodzonym

oraz ślepocie (4, 5).

hemostatycznych przyśrodkowego kąta

oka (ryc. 4) i rogówki za pomocą bibuły

lub wacika oraz obserwację zamknięcia

szczeliny powiekowej. Nawet przy pora-

żeniu nerwu twarzowego obserwuje się

cofnięcie gałki ocznej (unerwienie mię-

śnia cofacza gałki ocznej przez NC VI)

oraz wysunięcie bierne trzeciej powieki.

Omacywanie mięśni żwaczy (gałąź

szczękowa NC V) wykonuje się w celu wy-

krycia asymetrii lub zaniku tej grupy mię-

śni przy ewentualnym uszkodzeniu nerwu

trójdzielnego. Obustronne porażenie tego

nerwu wywołuje objawy opadania żuchwy

i braku odruchu żucia u pacjenta.

Odruchy powiekowy i rogówkowy

Odruchy powiekowy i rogówkowy (ga-

łąź oczna NC V i NC VII) wykonuje się

przez dotknięcie szczytem kleszczyków

Czucie twarzy

Bada się dotykiem za pomocą szczytu

kleszczyków hemostatycznych (ryc. 7).

MAJ • 5/2009

www.weterynaria.elamed.pl

NEUROLOGIA

WETERYNARIA W PRAKTYCE

Ryc. 7. Badanie czucia twarzy

Ryc. 7a. Badanie czucia jamy nosowej

Ryc. 8. Hemiwalking

Brak reakcji obserwowany będzie przy

uszkodzeniu gałęzi nerwu trójdzielnego

lub twarzowego. Najwrażliwszym miej-

scem, a przez to najwyraźniejszą reak-

cję zwierzęcia zaobserwuje się przy do-

tknięciu przyśrodkowej części nozdrzy

(gałąź szczękowa NC V). Nerw twarzo-

wy zaopatruje czuciowo część wewnętrz-

ną małżowiny usznej (ryc. 6) oraz dono-

sową część języka. Czucie języka bada

się poprzez wprowadzenie niewielkiej

ilości gorzkiej substancji (np. wacik na-

sączony atropiną). Prawidłową reakcją

będzie ślinienie, lizanie i poruszanie ję-

zykiem (5, 6).

Mięśnie mimiki twarzy zaopatrywa-

ne się ruchowo przez nerw twarzowy

(NC VII). Porażenie go wywoła objawy

opadania ucha, wargi, powieki i brak od-

ruchu powiekowego. Długotrwały stan

porażenia nerwu twarzowego wywo-

łuje zanik mięśni twarzowych oraz ich

skurcz, co klinicznie objawia się pod-

ciągnięciem wargi czy powieki po stro-

nie porażonej oraz dewiacją nosa na stro-

nę porażoną.

Nerw ślimakowy (NC VIII) odpowie-

dzialny jest za słuch. W badaniu neurolo-

gicznym kierować się należy informacjami

z wywiadu lub reakcją zwierzęcia na wo-

łanie. Jednostronną głuchotę potwierdzić

można tylko za pomocą badania elektro-

ﬁ zjologicznego (audiometria) (4, 6).

Zaburzenia nerwu IX lub X wywołu-

ją problemy w oddawaniu głosu, zmiany

głosu lub zaburzenia połykania. Badają-

cy może obserwować zwierzę podczas je-

dzenia lub picia. Odruch połykania bada

się przez wprowadzenie palca do gar-

dła, co wywoła uniesienie się podstawy

języka, skurcz tej okolicy oraz donoso-

we podciągnięcie krtani. W przypadku

podejrzenia zaburzeń funkcjonowania

krtani zwierzę może być zbadane w lek-

kiej sedacji.

Funkcja nerwu dodatkowego (NC XI)

jest trudna do oceny. Badający może

stwierdzić zaniki mięśniowe w okoli-

cy karku, jednak najczęściej zaburzenia

tego nerwu występują wspólnie z nerwa-

mi IX, X i XII, które są dużo łatwiejsze

do zbadania.

Ryc. 9, 9a. Umiejscawianie (dotykowe)

I POSTAWY

Funkcjonowanie wszystkich reakcji

postury i postawy wymaga współpra-

cy wyższych ośrodków przodomózgo-

wia, szlaków rdzeniowych oraz ner-

wów ruchowych, czuciowych i mięśni.

Są to reakcje świadome, które ze wzglę-

du na ograniczone możliwości współpra-

cy ze zwierzęciem oceniamy za pomocą

różnego rodzaju ćwiczeń. W trakcie wy-

konywania tych reakcji możliwe jest wy-

krycie zaburzeń zarówno ruchowych, jak

i czuciowych. Wszystkie reakcje postu-

ry umożliwiają ocenę funkcjonowania

czucia proprioceptywnego, czyli świa-

domości umiejscowienia części ciała

w przestrzeni. Reakcje postury powinny

być wykonywane na stabilnej, nieśliskiej

powierzchni.

jednej strony, ocenić, czy zwierzę jest

w stanie utrzymać ciężar ciała, następ-

nie przesuwać, obserwując jakość ru-

chu, koordynację, inicjację i adaptację

ruchu kończyn w stosunku do podłoża

(ryc. 8) (1, 3).

Podskakiwanie na jednej kończynie jest

modyﬁ kacją testu hemiwalking. W zależ-

ności od tego, którą kończynę badający

chce ocenić, na tej wymusza u zwierzęcia

kilka podskoków (ryc. 10). Reakcja ta jest

szczególnie ceniona w badaniu neurolo-

gicznym u kotów.

Taczkowanie

Taczkowanie (ryc. 11) pozwala na do-

skonałą ocenę czucia proprioceptywne-

go w przednich kończynach, jak również

porównanie kończyn barkowych. Reakcja

jest bardzo wiarygodna zarówno u psów,

jak i kotów. Należy unieść tylne kończy-

ny zwierzęcia i wykonać kilka kroków

do przodu. Ćwiczenie powinno się wy-

konywać powoli, obserwując inicjację

oraz adaptację ruchu. W celu utrudnienia

ćwiczenia możliwe jest uniesienie głowy

do góry lub zasłonięcie oczu zwierzęcia.

Umiejscawianie

To kolejne bardzo wiarygodne ćwiczenie

pozwalające na ocenę propriocepcji u pa-

cjenta neurologicznego. Reakcję tę wyko-

nuje się u psów ras małych lub średnich

oraz kotów (ryc. 12). Zwierzę unoszone

jest za tylne kończyny i powoli opusz-

czane na podłoże głową w dół. Badają-

cy powinien zwrócić uwagę na sposób

ułożenia ciała, zwierzę powinno odchylić

Hemiwalking/skakanie

na kończynach jednej strony

Jest to reakcja umożliwiająca porów-

nanie funkcji obu stron ciała. W celu

jej wykonania należy unieść kończyny

MAJ • 5/2009

www.weterynaria.elamed.pl

Nerw podjęzykowy (NC XII) odpo-

wiedzialny jest za ruchomość języka.

Należy zbadać napięcie mięśniowe tego

organu, poruszanie się oraz symetrycz-

ność. W przypadku odnerwienia ner-

wu XII w pierwszym tygodniu dochodzi

do odchylenia języka na stronę przeciw-

ległą, następnie odnerwione mięśnie

ulegają zanikowi i skurczowi, co wy-

wołuje przesunięcie języka na stronę

porażoną.

R EAKCJE POSTURY

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: