Michael Oakeshott - O postępowaniu człowieka.pdf - ROBOCZE - Kielce33

Dane oryginału:

Michael Oakeshott, On Humań Conduct

edition was originally published in 1975.

This translation is published by arrangement with Oxford University Press.

Pierwsze wydanie On Humań Conduct ukazało się w 1975 roku.

Wydanie polskie ukazuje się na podstawie umowy z Oxford University Press.

Projekt okładki i stron tytułowych

Maryna

Wiśniewska

Ilustracja na okładce

©Eadweard

Muybridge/Corbis

Redaktor inicjujący

Ewelina

Szyszkowska

Redaktor

Monika Bielska-Łach

Podręcznik akademicki dotowany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Warszawa 2008

ISBN 978-83-01-15531-5

Wydawnictwo Naukowe PWN SA

00-251 Warszawa, ul. Miodowa 10,

teł. 022 69 54 321; faks 022 69 54 031

e-mail: pwn@pwn.com.pl; www.pwn.pl

On Humań Conduct , l s l

Spis treści

Przedmowa

I. O rozumieniu teoretycznym postępowania człowieka

Ogólnie o rozumieniu - poziomy rozumienia: rozpoznawanie, identy-

fikowanie, teoretyzowanie - badanie teoretyczne - jego charakter iro-

niczny - porządki i idiomy badania teoretycznego - „proces" i „praktyka"

- narzędzia rozumienia teoretycznego (nauki), ich charakter i użytek

- wartości i ograniczenia „psychologii" oraz „socjologii" jako narzędzi

teoretycznych dotyczących postępowania człowieka - warunkowość ro-

zumienia teoretycznego.

„Postępowanie człowieka" jako postać idealna i narzędzie badania

teoretycznego - identyfikacja „działania" jako transakcji inter homines

służącej zaspokojeniu pragnień - postulaty z tym związane: „wolni"

sprawcy [agents], namysł, perswazja, „wyjaśnienie" - inne związane

z tym postulaty - związek „praktyczny" jako różny od transakcyjnego

- identyfikacja „praktyki" jako pewnego języka - postępowanie „mo-

ralne" jako samoobjawianie i samoustanawianie się w warunkach

„praktyki" nieinstrumentalnej - postępowanie człowieka jako wolni

sprawcy powiązani warunkowymi transakcjami służącymi zaspokaja-

niu pragnień.

Zaangażowanie na rzecz teoretyzowania działania swoiście ludz-

kiego czy też „praktyki" człowieka - używane po temu narzędzie teore-

tyczne - rozważenie i odrzucenie „natury ludzkiej" i „bytu społeczne-

go" - identyfikacja postępku jako eventi, okolicznościowego wyniku

przygodnie powiązanych wierzeń, rozpoznań, rozumień, aktów uzna-

nia, odpowiedzi itd. - odróżnienie związków przygodnych - identyfika-

cja rozumienia teoretycznego postępków człowieka jako rozumienia hi-

storycznego.

Spis treści

II. O stanie cywilnym

127

Wprowadzenie - identyfikacja stanu cywilnego jako pewnego typu sto-

warzyszenia ludzi - tkwiący w tym postulat: „wolni" sprawcy - odróżnie-

nie dwóch typów stowarzyszenia: (I) więzi jako wspólnego celu i (II) wię-

zi jako warunków, które należy przyjmować za swoje w decydowaniu

i działaniu - identyfikacja stowarzyszenia cywilnego jako więzi typu (III)

- dalsze określenie tego typu stowarzyszenia jako więzi w kategoriach wa-

runków „moralnych", nieinstrumentalnych - zawarte w tym postulaty:

prawo cywilne, sądownictwo, autorytet i zobowiązanie, stanowienie pra-

wa, polityka - konkluzja.

III. O postaci nowożytnego państwa europejskiego

211

Wyłonienie się nowożytnego państwa europejskiego na gruncie warunków

życia i myślenia średniowiecznego - państwo jako artefakt i przedmiot

badania - pojęte w kategoriach konstytucji i autorytetu rządu - pojęte jako

typ stowarzyszenia ludzi - wieloznaczność jego postaci w tym rozumieniu

- określenie tej wieloznaczności w pojęciach dwu analogii: societatis i uni-

versitatis - przejawy tej wieloznaczności w królestwie średniowiecznym

i w dociekaniach dotyczących opisowego i teoretycznego rozumienia po-

staci państwa - historyczne losy nowożytnego państwa europejskiego

pojętego jako societatis - historyczne losy nowożytnego państwa europej-

skiego pojętego jako universitatis - zalety i wady tych analogii.

Skorowidz nazwisk

365

Skorowidz pojęć

369

Przedmowa

Refleksja filozoficzna jest tutaj rozpoznana jako przygoda, w której po-

szukuje się zrozumienia w innych terminach tego, co już rozumiane,

i jako przygoda, w której to poszukiwane rozumienie (samo nieuchron-

nie warunkowe) jest pewnym odsłonięciem warunków już posiadanego

rozumienia, nie zaś jego substytutem. Najbardziej stosowną formułą

wyrazu takiego namysłu jest esej, w którym charakter wypowiedzi

(opowieść wędrowca) oddaje charakter samego przedsięwzięcia, przy-

gody intelektualnej, która ma pewną marszrutę, lecz nie ma miejsca

przeznaczenia. Szkic filozoficzny zostawia wiele czytelnikowi, ponieważ

często mówi zbyt mało w obawie, aby nie powiedzieć za dużo; jego uwa-

ga jest skupiona, ale nie przystaje, aby pieczołowicie wypełnić wszelkie

luki w argumentacji; jest przezorny, lecz nie bojaźliwy; jest osobisty,

lecz nigdy jedynie „subiektywny"; nie ukrywa warunkowości wnio-

sków, które podaje jako zdobycze, i choć może oświecać, nie poucza.

Krótko mówiąc, jest przemyślaną przygodą intelektualną, którą spo-

kojnie wspomina.

Książka ta składa się z trzech związanych z sobą esejów. Każdy z nich

wyraża pewne swoiste dążenie: pierwszy zajmuje się rozumieniem teo-

retycznym, postępowaniem człowieka w ogóle i zaangażowaniem

na rzecz teoretyzowania tego postępowania; drugi dotyczy pewnego

idealnego typu więzi międzyludzkiej, który nazywam stowarzyszeniem

cywilnym; wreszcie esej trzeci poświęcony jest owej wieloznacznej,

historycznej odmianie więzi międzyludzkiej, którą powszechnie nazywa

się nowożytnym państwem europejskim. O ile jednak za główną mo-

tywację całości należy uważać drugie dążenie (to znaczy, zaangażowa-

nie na rzecz zrozumienia stanu cywilnego jako jego postulatów), o tyle

Przedmowa

pierwsze można odczytać jako rozważanie niektórych kategorii i zało-

żeń głównego zaangażowania, natomiast trzecie jako pewne ujęcie zaan-

gażowania na rzecz ustanowienia i zrozumienia nowożytnego państwa

europejskiego jako swoistego rodzaju więzi międzyludzkiej i miejsca,

jakie w tym przedsięwzięciu zajmuje idea stowarzyszenia cywilnego.

Tematy które rozważam w tej książce, towarzyszą mi niemal od sa-

mych początków mojej refleksji; ale zadanie zebrania myśli w całość od-

kładałem zbyt długo, i czytelnik musi wybaczyć mi, jeżeli w następstwie

tego idę naprzód zbyt wolno, aby ustrzec się nerwowego pośpiechu.

A kiedy spoglądam wstecz na ścieżkę, którą wydeptałem w śniegu, ża-

łuję, że nie jest mniej kręta.

Wyrażam wdzięczność panu J.D. Mabbottowi, który był uprzejmy

dokonać korekty.

M.O.

Wielkanoc 1974.

Michael Oakeshott - O postępowaniu człowieka.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: