Hair Curantus. Naturalne metody pielęgnowania włosów Ilona Izdebska Konsultanci prof. dr dermatologii Dennis Powell Georg Hanf Przyczyn chorób skóry głowy i włosów oraz ich wypadania jest bardzo wiele. Osoby dotknięte tym "dopustem bożym" czują się zazwyczaj bezradne i pozostawione same sobie. A przecież włosy to największa ozdoba. Tak kobiety, jak i mężczyźni marzą o pięknych, mocnych, zdrowych i połyskujących włosach. Dla niektórych, a przede wszystkim dla panów w średnim wieku, marzeniem jest posiadanie włosów w ogóle. Sportowa sylwetka, opalona twarz, gęsta, pięknie ufryzowana czupryna to atrybut nowoczesnego człowieka sukcesu. Tak chcemy się widzieć sami i tak chcemy być odbierani przez otoczenie. Dlatego bywa, że łupież czy łysienie wywołują uczucie frustracji, nieakceptowania własnego wyglądu, i co za tym idzie prowadzą do kompleksów, a nawet do głębokiej depresji psychicznej. Nie pozostaje to bez wpływu na karierę zawodową i życie prywatne. Cóż więc począć, aby nie dopuścić do takiego stanu rzeczy? Jak zaradzić powstałym już szkodom? Może niniejszy poradnik pozwoli osobom dotkniętym wymienionymi problemami znaleźć odpowiedzi na nurtujące je pytania. W tym celu zaprezentujemy Państwu w skrócie rezultaty najnowszych doświadczeń w tej dziedzinie, nie bojąc się krytycznego spojrzenia na niektóre produkty naszej przeindustrializowanej cywilizacji, z których bywamy dumni. Tymczasem prawda jest taka, że we właściwej pielęgnacji włosów bardzo dużą rolę odgrywają środki spreparowane ze składników naturalnych. Wiele z nich możemy sporządzić sami w domowej kuchni. Własnoręczne przygotowanie szamponu jest bardziej czasochłonne niż odkręcenie kupionej w sklepie butelki z odpowiednim preparatem, lecz i uzyskany efekt będzie inny! Dla tych z Państwa, którzy gotowi są znaleźć czas na "dobre uczynki" dla swoich włosów zamieszczamy recepty na szampony, płukanki, farby do włosów itp. z dokładnym opisem postępowania przy ich produkcji i aplikacji. Włosy, moda i pieniądze Od biblijnego Samsona, przez otoczoną baśniami Lorelay, do niezwykłych kreacji punk naszych dni, wiele uwagi poświęca się pielęgnacji i urodzie ludzkich włosów. We wszystkich epokach ważną rolę odgrywała różnorodność fryzur oraz celowe używanie peruk - nie tylko jako zjawisko mody, ale również czynnik określający osobowość i przynależność do grupy społecznej. W niedawnej przeszłości było to szczególnie wyraźne. W erze hippiesów długie włosy noszone przez młodych mężczyzn były publiczną deklaracją prawa do wolności i pokoju. Dekadę później punkowie chcieli odróżniać się swymi szokującymi fryzurami i akcesoriami. Trwało to jednak do czasu, kiedy ich styl został w salonach fryzjerskich skopiowany, dalej rozwinięty i powoli "udomowiony". Style fryzur były zmieniane także we wcześniejszych czasach. Kiedyś pięknisie cierpieli pod karbówką. Dzisiaj mamy do dyspozycji inne sposoby i środki. Środki te - niestety - stwarzają także różnorakie problemy. Te właśnie problemy chcemy omówić w tej publikacji. W sposobie pielęgnacji włosów zmieniła się np. częstotliwość mycia włosów. Mężczyźni używają dzisiaj częściej żelu i farb, podczas gdy kiedyś do kosmetyków pielęgnujących męskie włosy należały tylko szampony i wody do włosów. Panie mają większy wybór różnorodnych środków pielęgnujących zmieniających kolor i formę, a także wzmacniających i modelujących włosy. Moda na piękne, zdrowe włosy stworzyła rynki zbytu dla środków pielęgnujących włosy. W niektórych krajach Europy Zachodniej wydaje się na nie dużo więcej pieniędzy aniżeli na pielęgnację skóry. W 1990 roku wydano prawie 2,5 miliarda dolarów (patrz tabelka). Tymczasem, jak na ironię więcej niż połowa ludności skarży się na problemy z włosami. Wartość produkcji 1990 produkt / w milionach $ / w procentach Środki do pielęgnacji włosów / 1936 / 28,8 Środki do pielęgnacji skóry / 1498 / 22,3 Perfumy, wody zapachowe / 711 / 10,6 Środki do pielęgnacji zębów i jamy ustnej / 702 / 10,4 Kosmetyki dekoracyjne / 502 / 7,5 Dodatki do kąpieli / 476 / 7,1 Wytworne mydła i inne (dezodoranty) / 610 / 9,1 Środki do pielęgnacji ciała razem / 6721 / 100,0 Pierwsze miejsce zajmują kłopoty z bardzo aktywnymi gruczołami łojowymi, następnie z łupieżem, z cienkimi, suchymi włosami oraz z ich nadmiernym wypadaniem. W dzisiejszych czasach produkuje się wiele środków mających zapobiec lub ulżyć w tych niekorzystnych zjawiskach. Mimo że wiele ludzi myje włosy codzienne, środki przeznaczone na zakup szamponu nie wytrzymują porównania z łącznymi wydatkami na preparaty do utrwalania, farbowania, formowania. Na regałach domów towarowych i w drogeriach można zauważyć głównie specjalne produkty do farbowania włosów i do trwałej ondulacji, których zużycie gwałtownie wzrosło. Ostatnio modne są "łagodne" środki z wyciągami z ziół, a także produkty na bazie roślinnej oraz kosmetyka naturalna. Przyczyną tej zmiany jest przesycenie "chemią" konwencjonalnych środków kosmetyki włosów. Na kolejnych stronach chcemy Państwu dodać odwagi w próbowaniu różnych środków kosmetycznych, nierzadko zrobionych "domowymi" sposobami. Gwarancji skuteczności nie możemy zapewnić, ale wyszukaliśmy je bardzo starannie, kierując się informacjami i sumieniem oraz doświadczeniem. Krótko o włosach zdrowych Około 100000 włosów koronuje "przeciętną" ludzką głowę. Kto w to wątpi, może policzyć! Blondyni noszą nawet około 140000 włosów, bruneci 110000, szatyni 100000, a "czerwone kapturki" tylko mierne 90000. Za to rude i ciemne włosy są silniejsze, jeżeli przy średnicy około 0,1 milimetra w ogóle o sile może być mowa. Zdrowy egzemplarz może utrzymać przedmiot o wadze 100 gramów i nie zerwie się. W brytyjskiej telewizji został pokazany w roku 1984 wyjątkowo wytrzymały "okaz", który rozdwoił się dopiero przy 178 gramach. Bujnie wyrośnięta czupryna potrafi teoretycznie utrzymać ciężar od 10 do 15 ton. W świetle tych danych cyrkowa akrobatyka włosami jest przynajmniej częściowo wyjaśniona. W ciągu dnia włos rośnie o 0,3 milimetra, przed obiadem najszybciej, w nocy nie rośnie wcale. Na miesiąc przybywa wtedy centymetr włosa. Jeżeli wcześniej nie wypadnie, to po maksymalnym okresie, który wynosi 6 lat, włos osiąga 70-75 cm. Ponoć pewien indyjski mnich osiągnął (wg księgi rekordów Guinnessa) długość dziesięciokrotnie większą - mianowicie niewiarygodne 792 cm. Obserwowane pod lupą Zdrowe włosy obserwowane pod mikroskopem przypominają grubą linę, na której leży około 5-10 warstw płytek rogowych ułożonych w sposób podobny do dachówek, mianowicie jedna na drugiej. Owa powłoka łuskowa (kutikula) otaczająca rdzeń włosowy jest utrwalona przezroczystą substancją kitującą. Powłoka łuskowa zajmuje ilościowo około 10% całego włosa. Jej stan daje włosom połysk oraz jest odpowiedzialny za wypielęgnowany wygląd włosa. Pod powłoką łuskową znajduje się tak zwana powłoka korowa, która zajmuje 80% włosa. Pojedyncze wiązki włókienne są, podobnie jak w linie, wspólnie splecione, co wyjaśnia dużą wytrzymałość włosa na rozciąganie. Wiązki włókienne (tzw. fibrylle) są również zespojone przez pewnego rodzaju kit, który zajmuje 40% całej powłoki korowej. W tej powłoce są "zmagazynowane" pigmenty, które decydują o kolorze włosów. Rdzeń włosa stanowi substancja miąższowa, która częściowo wypełnia oddzielone od siebie puste jamy To wypełnienie, które daje włosowi pewną stabilizację, nie zawsze znajduje się w jego wnętrzu. Wiele włosów nie ma żadnego "życia wewnętrznego", co jednak nie powoduje poważnych konsekwencji. Składniki chemiczne pojedynczego włosa to: 75-90% keratyny, 6-18% wody i 5-8% tłuszczu. Keratyna (siarkowa proteina) jest również głównym składnikiem innych substancji rogowych jak: paznokcie u rąk i nóg, wełna i pióra. Korzeń włosa i jego porost Porost włosa i jego zaopatrzenie w niezbędne substancje odżywcze następuje głównie poprzez korzeń. Ta "podziemna" część włosa określana jest powszechnie jako mieszek włosowy. Na centymetr kwadratowy skóry głowy przypada około 150 takich mieszków. Są one ułożone nieco skośnie w stosunku do powierzchni skóry i decydują o ułożeniu włosa oraz o tworzeniu się naturalnych loczków. Do górnej części mieszka uchodzi gruczoł łojowy. Jego zadaniem jest chronienie włosa poprzez wytwarzanie na nim powłoki tłuszczowej i zapewnienie włosowi elastyczności. Mięsień do "stawiania" włosów powoduje czasami, że nam włosy "stają dęba". Ten mały mięsień jest ponadto używany do wyrzucania z gruczołu produkowanego w nim łoju. Skóra głowy produkuje dziennie około 1 grama łoju. Kto ma za tłuste włosy, wytwarza go odpowiednio więcej. Naczynia krwionośne dolnej części korzenia włosowego, tzw. cebulki włosowe, zaopatrują włosy w środki odżywcze. Tutaj znajduje się też centrum wzrostu włosów: brodawka włosowa z powłoką zarodkową, która zawiera komórki zarodkowe. Po fazie rozwojowej, która trwa 5-6 lat, następuje przerwa w aktywności brodawki włosa. Ale nawet po upływie tego okresu włos może jeszcze przez wiele miesięcy przylegać do głowy. Podczas gdy włos stopniowo obumiera, głęboko w torebce włosowej tworzy się nowa komórka zarodkowa, która "troszczy się o potomstwo". Najpóźniej gdy nowy włos zaczyna wyrastać, stary zostaje wyrzucony ze swego mieszka. Zdrowy włos odnawia się 10-12 razy podczas całego naszego życia. Forma włosa Ludzkie włosy są, jak już było powiedziane, średnio około 0,1 milimetra "grube". Mogą one być oczywiście też tylko 0,05 mm cienkie albo 0,15 mm silne. O formie włosa decyduje jednak nie jego grubość, a przekrój poprzeczny. Okrągły włos jest przeważnie prosty i silny, kanciasty natomiast kręcony. Szczególnie trudne do fryzowania są włosy o kształci wstążkowym z płaskim i szerokim przekrojem poprzecznym. Kolor włosów Naturalny kolor włosa jest genetycznie zaprogramowany. Miejscem jego "narodzin" są tzw. melanozyty w strefie zarodkowej brodawek włosowych. Tutaj produkowany barwnik włosowy, melanina, wędruje przy rozwoju do strefy korowej, gdzie po paru dniach w wyniku zmieszania się pigmentów następuje właściwy rozwój koloru. Dlatego np. wyszarpane włosy są w obszarze korzenia bardzo jasne. Przyczyną różnorodności kolorów włosów są tylko dwa rzędy pigmentów, mianowicie złotoczerwone i si-wobrązowe. Wszystkie znane nam kolory włosów powstają ze zmieszania tych dwóch pojedynczych pigmentów. Przy czym ilość owych pigmentów decyduje o tym, czy powstają włosy jasne czy ciemne. Połyskujące włosy z nienaruszoną powłoką łuskową wyglądają optycznie jaśniej aniżeli matowe i zniszczone. Z upływającymi latami zmniejsza się ilość melanocytów. Włosy zaczynają tracić barwę i są albo siwe, albo białe (włosy są siwe tylko dlatego, że pojedyncze białe mieszają się z pierwotnym kolorem). Przyspieszone siwienie może być spowodowane obciążającymi przeżyciami psychicznymi bądź uwarunkowane genetycznie. Problemy z włosami O pięknych, błyszczących włosach, przy tym prężnych i podatnych na układanie marzy każdy. Ale kiedy włos jest piękny? Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta - wtedy, kiedy jest zdrowy. Któż się nie skarży na stan swoich włosów? Że za tłuste, że niesforne, łamliwe, bez prężności i połysku, złe do układania, nie mówiąc już o dręczącym i nieestetycznym łupieżu. Około 60% ludzi ma mniejsze lub większe kłopoty z włosami. Przyczyny tego stanu rzeczy są różnorodne. Niektórzy z nas zostali po prostu niekorzystnie "wyposażeni" przez naturę i od dzieciństwa mają słabe, nieatrakcyjne włosy. Istnieją też przyczyny nie podyktowane biologicznie. Włos może być np. odzwierciedleniem naszej duszy. Kiedy czujemy się zmęczeni i sfrustrowani, odbija się to także na wyglądzie naszych włosów. Przy poważnych chorobach zdarza się, że włosy wypadają i to w dużych ilościach. Także złe i nierozważne odżywianie się można odczytać z biegiem czasu ze stanu włosów. Zazwyczaj mści się również niewłaściwa pielęgnacja. Rozdwajanie się włosów Jest to dolegliwość "nadziemnej" części włosa, korzeń włosowy nie jest bowiem dotknięty i wychodzący z niego włos rozwija się normalnie. Przyczyną rozdwajania się włosów - obok czynników zewnętrznych - mogą być zakłócenia hormonalne oraz zachorowania. W tych wypadkach musi pomóc lekarz. Rozdwojone włosy są nieelastyczne i bez połysku, a po umyciu nie można ich rozczesać. Przy szczotkowaniu odłamują się końcówki włosów, gdyż są one nieodporne na szarpanie. Łuski powłoki włosa, w normalnym przypadku gładko przylegające, nie są przy rozdwajających się końcówkach mocno połączone z leżącymi pod spodem wiązkami włókna powłoki korowej, ponieważ kit ten został przez chemikalia, wysoką temperaturę i mechaniczne urazy częściowo zniszczony. Odstające łuski zahaczają o siebie i powodują, że włosy jak wełna filcują się i tracą połysk. Mocne środki zasadowe oraz kwasy mogą spowodować nawet całkowite rozpuszczenie się włosa. Sprawiają one także, że nasza skóra jest ciężko maltretowana. Idealne byłoby słabo kwasowe środowisko o wartości pH pomiędzy 5 i 6 (pH 7 odpowiada środowisku neutralnemu; poniżej istnieje środowisko kwaśne, powyżej zasadowe). Kreatyna jako podstawowy składnik włosa wykazuje swoją najwyższą odporność dopiero przy wartościach pH 4,1. Zasadowe środki do farbowania włosów i układania fryzur są w każdym przypadku "mordęgą" dla włosów. Na skutek częstego ich używania dochodzi do "wyczerpania" się włosów, a w przypadku ekstremalnym nawet do ich rozpuszczenia. Również normalne szampony, które ogólnie z wartościami pH 5 i 6 uwzględniają ochronę kwasową skóry, zmniejszają stabilność włosa. Włos jest szczególnie wrażliwy na końcu. Przy jego rozdwajaniu rozwiązuje się w tych miejscach nabłonek, tak że pojedyncze wiązki włókna odsłaniają się i wystrzępiają. Przez złe traktowanie i czesanie włosów w stanie mokrym oraz przez działanie chemikaliów pogarsza się ten stan jeszcze bardziej, ponieważ włókniste szpice włosowe ciągle się zrywają. Niekorzystna może być również niewłaściwa długość włosów. Włosy, które ciągle opierają się o ramiona czy kołnierz, mogą się łatwo wystrzępić albo złamać. Porady: * Unikać gwałtownego czesania i szczotkowania, przede wszystkim mokrych włosów. Do rozczesania splątanych włosów używać grzebieni twardych o dużych odstępach między zębami. * Unikać dużego obciążenia termicznego włosów przy ich suszeniu czy układaniu fryzury lokówką. * Uwaga przy kąpieli w morzu czy w basenie! Woda słona i chlorowana uszkadza włosy. Zaraz po pływaniu koniecznie trzeba spłukać włosy słodką wodą. * Uwaga zalecana jest także przy opalaniu. Silne promieniowanie słoneczne wysusza zarówno skórę, jak i włosy. Skuteczną przed nim ochroną jest przewiewne nakrycie głowy. * Unikać nieodpowiedniego i zbyt częstego używania środków do robienia "trwałej" oraz środków farbujących i rozjaśniających. Nie należy też wiązać włosów zwykłymi gumkami - włosy przyczepiają się do "gołej" gumki i zrywają przy ściąganiu. * Przy rozdwajających się końcówkach włosów należy sprawdzić, czy długość włosów może być zmieniona tak, aby nie opierały się one na ramionach czy kołnierzu. o Jeśli włosy są już silnie uszkodzone i końcówki wystrzępione, wtedy pomoże tylko jedno: obcięcie i nowa fryzura! Łupież Normalna, zdrowa skóra głowy wytwarza nieustannie nowe komórki, zrzucając równocześnie stare, gołym okiem niewidoczne cząstki naskórka. Silny łupież przy tłustych lub wysuszonych włosach, niestety, bardzo rzuca się w oczy! Jakie naprawdę są przyczyny powstawania łupieżu, tego nie są w stanie wyjaśnić naukowcy do dnia dzisiejszego. Pewne jest tylko, że wydzielany przez skórę głowy pot i łój skleja drobne cząstki skóry w większe płatki. Czy pojawiająca się przy tym flora bakteryjna wykorzystuje to środowisko jako pożywkę, czy jest może współodpowiedzialna za powstawanie łupieżu, czy też nie ma tutaj żadnych powiązań - nad tym "łamią" sobie głowy uczeni. Inne możliwe przyczyny tworzenia się łupieżu: -Łupież może wystąpić jako następstwo używania mocno alkoholizowanych środków do włosów. -Podobnie działają agresywne szampony. Skóra głowy zostaje odtłuszczona w nadmiernym stopniu, przez co gruczoły łojowe zostają pobudzone do wzmożonej produkcji. -Zbyt duża produkcja łoju, a także krańcowo szybka budowa nowych komórek mogą być skutkiem zakłóceń hormonalnych lub złego odżywiania. Walka z łupieżem przekracza czasami możliwości kosmetycznych środków do pielęgnacji włosów, co pociąga za sobą konieczność zwrócenia się po poradę do lekarza. O ile znajdzie się taki dermatolog, który do problemu podejdzie poważnie! Do dzisiaj bowiem łupież nie uchodzi za chorobę, nawet wtedy, gdy doprowadził do zapalenia skóry głowy jako następstwo drapania się po swędzących miejscach. Powstałe rany na skórze głowy pozostawiają poważne blizny, na których nowy włos już nie urośnie. Z tego też powodu należy powstrzymywać się od drapania. Porady: * Gdy tylko pojawią się pierwsze oznaki łupieżu, należy przede wszystkim sprawdzić wszystkie używane środki pielęgnacyjne do włosów. Być może już zwykła zmiana szamponu, wody do włosów albo odżywki da rezultaty. * Wskazane jest także przemyślenie swego sposobu odżywiania się. * Pomimo swędzenia skóry głowy unikać jej drapania. Spowodowane w ten sposób zranienia prowadzą do wypadania włosów. W tym wypadku lepiej częściej myć włosy! * Przy bardzo mocnym łupieżu i zapaleniu skóry głowy należy zasięgnąć porady lekarza. Włosy tłuste Sztywne jak druty, tłuste włosy - już na dzień po umyciu - to znany smutny obrazek. Problem ten jest spowodowany nadmierną produkcją łoju. Jak zaradzić tej "pomadzie" własnej produkcji? Wydzielanie łoju jest sterowane przez hormony własnego ciała, przy czym hormony męskie działają szczególnie pobudzająco. Obydwie płcie produkują zarówno hormony męskie, jak i żeńskie. Fakt ten można by wykorzystać w leczeniu łupieżu. Jednakże takie kuracje niosą ze sobą zbyt duże ryzyko skutków ubocznych. Ponadto owe zakłócenia mogą być spowodowane również czynnikami środowiskowymi, obciążeniami psychicznymi, jednostronnymi przyzwyczajeniami w sposobie odżywiania. Wszystko to może stymulować nadmierną produkcję gruczołów łojowych. W tych przypadkach długotrwała poprawa stanu włosów jest trudna do osiągnięcia za pomocą środków kosmetycznych. W każdym razie zaleca się przy włosach tłustych nieużywanie środków zbyt silnie odtłuszczających, ponieważ nie wyklucza się, że pobudzają one gruczoły łojowe do wzmożonej działalności. W krańcowych przypadkach powinno się zasięgnąć porady lekarza. Porady: * Należy w pierwszym rzędzie sprawdzić używane środki pielęgnacyjne i ewentualnie zastąpić je łagodniejszymi (np. szampony dla dzieci). * Im częściej włosy są myte, tym szybciej tworzy się tłuszcz. * Sprawdzić i ewentualnie skorygować sposób odżywiania się. * Unikać silnych masaży skóry przy myciu głowy. Pobudzają one bowiem gruczoły łojowe. * Unikać ciasnych nakryć głowy. * Niekorzystne jest też częste szczotkowanie i czesanie. Powoduje to natłuszczenie całej fryzury. * Korzystnie wpływa na tłuste włosy świeże powietrze, a więc zalecane są długie spacery i ruch. * Przy krańcowo przetłuszczających się włosach odwiedzić lekarza. Włosy suche Gdy leniwe gruczoły łojowe głowy odmówią pracy, jesteśmy o krok od zniszczenia włosów. Z powodu brakującej powłoki tłuszczowej są one bezbronne i wystawione na działanie środków chemicznych i mechanicznych. Zanikają wtedy połysk i sprężystość. Dlatego tak ważne jest, żeby włosów dodatkowo nie obciążać silnymi chemikaliami albo gorącym powietrzem z suszarki. Łagodne masaże głowy, nie tylko przy myciu, pobudzają oprócz ukrwienia także czynności gruczołów łojowych. Przy znacznym przesuszeniu powietrza (np. w zimie) często obserwuje się statyczne naładowanie włosów. W tym przypadku powinno się używać szczotki i grzebienia z materiałów naturalnych (np. grzebienie rogowe i drewniane oraz szczotki z włosia). Zalecane jest ponadto zadbanie o odpowiednią wilgotność powietrze w pomieszczeniu, częste wietrzenie, odpowiednie rośliny, które regulują wilgotność, no i oczywiście regularne spacery. Porady:
* Sprawdzić środki pielęgnujące: unikać aerozoli i środków zawierających alkohol. * Spłukiwać włosy w wodzie bieżącej po każdej kąpieli w morzu lub w basenie. * Unikać zbyt dużej dawki promieni słonecznych. * Myć włosy nie za często i tylko łagodnymi środkami (np. szampony dla dzieci). * Suszyć włosy na powietrzu, nie używać suszarki do włosów. * Stosować łagodne masaże głowy. * Dbać o wystarczająco wysoką wilgotność powietrza w mieszkaniu. Wypadanie włosów Gdyby wierzyć reklamie w czasopismach i telewizji, łysi musieliby być niezwykłą rzadkością. Tymczasem rzeczywistość wygląda całkiem inaczej. Miliony przerzedzonych czupryn i łysych głów czeka na cudowny środek. Należy jednak zaznaczyć, że dziennie wypadanie od 30 do 100 włosów jest rzeczą normalną. Mieszek włosowy regeneruje się i tworzy nowy włos. Jeżeli wypada więcej włosów niż zwyczajnie, nie jest to jeszcze powód do paniki. Gdy jednak wypadanie włosów nabiera coraz większych rozmiarów, powinno się spróbować dojść do korzeni problemu. 1. Jedną z przyczyn wypadania włosów jest zbyt duża liczba męskich hormonów. Występuje to przeważnie u mężczyzn, ale również u kobiet w okresie przekwitania. Dużą rolę odgrywają także czynniki genetyczne. Właściwa pielęgnacja włosa z lekkimi masażami skóry głowy może opóźnić proces łysienia. Jeżeli jednak ktoś już całkowicie stracił włosy, to jest mało prawdopodobne, by urosły mu nowe. Osoba taka może poddać się zabiegowi transplantacji włosów (skuteczność 50-70%). Ta metoda zapobiegania łysinie nie pozbawiona jest jednak ryzyka. Przy czym koszty przeszczepu włosów są horrendalne. 2. Wypadanie włosów może być następstwem poważnych chorób, zażywania lekarstw, infekcji, zatrucia, chorób wątroby i tarczycy, złego odżywiania (np. brak żelaza), zmian hormonalnych lub nerwowych obciążeń. Ważne jest rozpoznanie i zlikwidowanie przyczyn nadmiernego wypadania włosów. Niezmiernie ważne jest również odpowiednie pielęgnowanie włosów, np. balsamem "Hair Curantus", który to środek opisujemy dokładniej w dalszej części niniejszego poradnika. 3. Wypadanie włosów ma miejsce w przypadku tworzenia się blizn (jako skutek zranień skóry głowy czy takich chorób jak gruźlica lub inne ogniska ropne). Mycie włosów - szampony i inne środki Odczyn pH Odczyn pH informuje o zawartości kwasu lub zasady w danym produkcie (np. w szamponie). Według fachowej "chińszczyzny" brzmi to następująco: wartość pH wskazuje na negatywny dekadyczny logarytm koncentracji jonów wodorowych. Wszystko jasne? Skala dla odczynu pH mieści się w zakresie od 0 do 14, przy czym punkt neutralny leży przy wartości pH 7. W miarę zbliżania się do punktu zerowego wzrasta zawartość kwasu, im dalej w drugą stronę od punktu neutralnego, tym większa jest zawartość zasad. Ludzka skóra charakteryzuje się odczynem lekko kwaśnym. Przy każdorazowym myciu ten "płaszczyk ochronny" zostaje przejściowo zniszczony. Owa zmiana jest tym drastyczniej sza, im większa jest różnica wartości pH między skórą a środkiem do mycia. Skóra głowy i włosy reagują przy tym jeszcze wrażliwiej aniżeli skóra ciała. Mydło posiada wartość pH od 8 do 9, a więc w obszarze zasadowym, co absolutnie włosom nie odpowiada. Dodatki szczególne 1. Witaminy. Stosowane są zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie. 2. Zioła. Działają przede wszystkim w takich środkach pielęgnacyjnych, które mają dłuższy kontakt z włosem i skórą głowy, jak np. odżywki, wody do włosów itp. 3. Proteiny. Regenerują włos i stanowią pewnego rodzaju kit wypełniający miejsca, gdzie powierzchnia włosa jest uszkodzona. Szampony dla każdego typu włosów Włosy z łupieżem Powstawanie łupieżu związane jest w dużym stopniu z obecnością flory grzybnej i bakteryjnej. Do zwalczania tej flory używa się różnych substancji, które dodaje się do szamponów antyłupieżowych. Używanie większości z nich nie jest jednak bezproblemowe. Tak zwane fenole podejrzewa się np. o właściwości rakotwórcze, ale używa się ich rzadko. Działanie większości szamponów antyłupieżowych opiera się na substancjach pirithion i octopirox, które mają właściwości hamowania tworzenia się komórek. Jako skutek uboczny występuje szybsze natłuszczanie się włosów. Który środek pielęgnacyjny jest najlepszy, trzeba indywidualnie się przekonać. Co jednej głowie dobrze służy, innej nie musi wcale pomóc. W przypadku skutecznej kuracji jednym produktem można czasowo używać znowu "normalnego" szamponu. Ale tylko czasowo! Powtórzenie leczenia po pewnym czasie jest wskazane, aby łupież nie pojawił się znowu. Powyżej czterdziestki tworzenie się łupieżu stopniowo zanika. Jest to jednak słaba pociecha, ponieważ równocześnie coraz więcej włosów wypada. Włosy tłuste Szampony o właściwościach odtłuszczających pomagają krótkotrwałe. Poprzez mycie tymi szamponami zostaje pobudzona działalność gruczołów łojowych. Konsekwencją jest coraz częstsze mycie włosów. Włosy wysuszone Wiele szamponów zachwala się jako odpowiednie dla włosów wysuszonych. Ale tak naprawdę, to każdy z nich zawiera także i środki odtłuszczające. Godne polecenia są jednak szampony zawierające jajko, lecytynę albo proteiny. Szampony dla dzieci Szampony dla naszych milusińskich muszą być szczególnie łagodne dla skóry i błon śluzowych, tak aby nie doszło do "tragedii", kiedy piana dostanie się do oka. Ponieważ gruczoły łojowe dzieci są jeszcze ospałe, wskazane są szampony z zawartością substancji natłuszczających. Dwukrotne mycie włosów dziecka w tygodniu w zupełności wystarcza. Między jednym a drugim myciem można je tylko spłukać wodą dla odświeżenia. Szampony suche Szampony w formie proszku używane są przeważnie przez ludzi obłożnie chorych. Preparaty te nie zastąpią w żadnym wypadku mycia włosów, pozwalają jedynie odłożyć je na później. Szampony suche powinny być używane tylko w ostateczności, ponieważ często powodują silne swędzenie skóry. Nie myć mydłem! Różne uboczne skutki mycia włosów szamponem przyczyniły się do wznowienia dyskusji na temat zastosowania w tym celu mydła. A może powinniśmy używać znowu mydła dla utrzymania włosów w czystości, tak jak to robili nasi przodkowie?! Zastanawając się nad odpowiedzią na to pytanie musimy wziąć pod uwagę, że kiedyś myto się jednak znacznie rzadziej aniżeli obecnie (co notabene było przyczyną mniejszej liczby zachorowań na choroby skóry i przeróżne alergie). Jakość mydła nie była wtedy z pewnością lepsza niż dzisiaj. Zasadowość mydła (pH 8-9) powoduje zmniejszenie się wytrzymałości włosów. Używając mydła zamiast szamponu trzeba się liczyć z trwałymi szkodami włosów i skóry głowy. Przy twardej wodzie tworzy się mydło wapienne, które powoduje zmatowienie włosów. Aby temu przeciwdziałać można płukać włosy wodą z dodatkiem niewielkiej ilości octu albo soku z połowy cytryny. Zasadowy charakter mydła pozostaje jednak problemem! Bioszampony Produkowane są na bazie surowców naturalnych. Jeżeli przy tym produkt zaopatrzony jest w obszerną i dokładną informację o zawartości oraz rodzaju oddziaływania, można go polecić. Szampony na bazie surowców naturalnych można też sporządzić domowym sposobem. Odpowiednie receptury prezentujemy w dalszej części tego poradnika. Ogólne porady dotyczące szamponów: * Im łagodniejszy szampon, tym lepszy jest dla włosów. Można też przyjąć zasadę, że co jest dobre dla dzieci, nie może zaszkodzić dorosłym. Produkty na bazie surowców naturalnych mają i tę właściwość, że nie dają radykalnego efektu odtłuszczającego. * Co jest drogie, nie musi być koniecznie dobre. Lepiej zaufać własnemu samopoczuciu po zastosowaniu określonego szamponu niż reklamom i cenom. * Szamponów używać oszczędnie i ewentualnie rozcieńczać je wodą. Jedno mycie włosów wystarczy. Podwójne nałożenie szamponu konieczne jest tylko w wypadku włosów silnie zabrudzonych, co jednak rzadko się zdarza. Płukanki i odżywki - sposób na poprawienie kondycji włosów Płukanki Z płukania włosów w specjalnych preparatach można zrezygnować, jeżeli włosy są zdrowe i myte nie za często łagodnymi środkami. Dłuższe włosy są łatwiejsze w układaniu, jeżeli płukankę zastosuje się tylko na końcówki włosów, unikając w ten sposób natłuszczenia skóry głowy. Delikatne i miękkie włosy są po zabiegu płukania jeszcze delikatniejsze i bardziej miękkie. Dlatego lepiej z niego zrezygnować. Pozostaje jeszcze pytanie: dlaczego wcześniej preparaty takie w ogóle nie były używane? Po pierwsze: zmienił się ideał piękności. Po drugie: zmieniły się przyzwyczajenia i na skutek częstego mycia środkami syntetycznymi zmuszeni jesteśmy do częstego używania płukanek. Ponadto poprzez trwałe ondulacje i farbowanie zostaje naruszona struktura włosa i bez użycia płukanek nie da się temu zjawisku przeciwdziałać. Odżywki Wyżej już wspomniane farbowanie włosów czy częste robienie trwałej może strukturę włosa uszkodzić w takim stopniu, że nie pomoże już zwykła płukanka, aby naprawić wyrządzone szkody. Także zbyt dużo słońca, soli albo chloru stanowi obciążenie dla włosa i w konsekwencji niezbędne jest zastosowanie odpowiedniej kuracji. W tym celu używane są różne substancje natłuszczające (naturalne i syntetyczne), proteiny i ewentualnie ekstrakty roślinne, które wpływają uzdrawiająco na skórę głowy (np. rozmaryn, rumianek itp.). Balsamy służące do pielęgnacji włosa oddziałują tylko na powierzchnię włosa i skóry głowy. Włosy uzyskują połysk, stabilność i są piękniejsze. Szkody zostają jednak tylko "zakitowane". Reperatura włosa balsamem nie jest trwała. Przy następnym myciu głowy substancje pielęgnacyjne jak lecytyna czy proteiny zostaną wypłukane, tak że niezbędne jest powtarzanie zabiegu. W żadnym wypadku nie należy oczekiwać natychmiastowego cudu. Systematyczne stosowanie balsamów może powoli łagodzić problemy, jakie sprawiają nam włosy. Kolor włosów Co mężczyzn w miarę upływu lat podobno czyni interesującymi, dla kobiet jest szokujące: pierwsze siwe włosy! Dlatego wiele kobiet, ale coraz częściej i mężczyzn, regularnie farbuje włosy. Również wielu młodych ludzi - nie tylko punkowie - idąc za modnymi trendami, chętnie sięga po środki farbujące. Substancje roślinne zostały prawie całkowicie zastąpione przez syntetyczne, które pozwalają na uzyskanie lepszego rezultatu. Pozostaje pytanie o stopień szkodliwości tych środków dla włosów. Ogólnie i krótko można powiedzieć, że: * Silnych środków, jak np. phenyldiaminu, nie używać regularnie i na dłuższą metę! Postarać się zastąpić je środkami łagodniejszymi. * Nie używać środków zawierających kombinacje resorcyny i para--phenyldiaminu. * Zapoznać się dokładnie z informacją o sposobie używania danej farby. * Po zrobieniu trwałej odczekać przynajmniej 14 dni i dopiero wtedy farbować włosy. * Włosy o uszkodzonej, porowatej strukturze i rozdwajających się końcach przyjmują silniej substancje farbujące. Dlatego dobrze jest przed farbowaniem przeprowadzić odpowiednią kurację. * Nie farbować włosów, gdy na skórze głowy albo jej najbliższej okolicy występują zranienia, zadrapania albo pojawiła się tam wysypka. * Przed użyciem jakiegoś nowego środka przeprowadzić test na ewentualną reakcję alergiczną. * W każdym przypadku używać rękawic ochronnych! * Produktów farbujących włosy nie wmasowywać w skórę głowy.
* Ślady farby na twarzy zlikwidować poprzez pocieranie zimnym popiołem z papierosów albo po prostu zmyć mokrą szmatką lub watą. Następnie nałożyć łagodny krem natłuszczający. * Uważać, aby farba do włosów nie dostała się do rąk dzieci. * Wypróbować roślinne środki farbujące! Środki naturalne są z reguły nietrujące i dlatego szczególnie odpowiednie do użytku domowego. Jednakże trudno w tym przypadku przewidzieć ton uzyskanego koloru (miesza się on z kolorem własnym włosów). Kolor ten zużywa się po paru tygodniach. Henna Już w starożytnym Egipcie używano tego proszku do pielęgnacji i farbowania skóry i włosów. Uzyskiwany jest on z liści krzewu turecznicy (henny), rosnącego w krajach tropikalnych. W liściach zebranych w jesieni jest najwięcej barwnika. Liście henny zebrane wiosną nie zawierają jeszcze barwnika i są używane do pielęgnacji włosów. Zdarzają się jednak zbiory henny, w której liściach czerwony barwnik jest słabiej rozwinięty, a tym samym mniej skuteczny. Barwnik henny można obecnie otrzymać także na drodze syntetycznej. Jednak w porównaniu do substancji naturalnych jest to stosunkowo droga sprawa. Ważny jest żółtozielony kolor proszku henny. Ponieważ henna daje w rezultacie tonacje czerwone, używa się jej w mieszankach z innymi ekstraktami roślinnymi. Oto dostępne w sprzedaży preparaty: -henna naturalna - zmielone liście henny bez innych dodatków; -henna ciemnoczerwona - henna, łuski orzecha włoskiego, indygo; -henna jasnoczerwona - henna, korzenie rabarbaru i krwawnika; -henna neutralna - produkt do pielęgnacji włosów z rośliny cassia, całkowicie bez henny. Farbowanie henną nie jest łatwe. Podczas używania tego preparatu należy przestrzegać następujących zaleceń: -Włosy dobrze umyć (odtłuścić). -Proszek henny zalać gorącą wodą i wymieszać, tak aby powstała zawiesista papka (powinna spływać z łyżki). -Jeszcze ciepłą papkę nałożyć na głowę, rozprowadzając po całej powierzchni włosów. -Nałożyć plastykowy czepek i owinąć go dodatkowo ciepłym ręcznikiem frotte. Ciepło jest bardzo ważne, aby zintensyfikować działanie barwnika. -Czas farbowania może wynosić od 20 minut do 3 godzin. Od tego zależy kolor, jaki w rezultacie otrzymamy. Jest to sprawa bardzo indywidualna, dlatego najlepiej zrobić najpierw próbę z kosmykiem włosów odciętym w jakimś niewidocznym miejscu. -Szczególna uwaga i przezorność jest zalecana przy włosach już farbowanych albo włosach z trwałą. Forma włosów Kręcone włosy były już modne we wcześniejszych czasac...
Viola_Valeriana222