14 grudnia.doc

14 grudnia

RYNKI CZYNNIKÓW PRODUKCJI

Rozróżnia się 3 rodzaje czynników zasadniczej produkcji:

- ziemia

- kapitał

-praca

Udostępnienie czynników produkcji przedsiębiorstwom daje dochody gospodarstwom domowym. Czynniki produkcji daja tytuł do dochodów i tak jak każdy tytuł do dochodów jest przedmiotem transakcji sprzedaz-kupno. W wyniku produkcji działają określone struktury i prawidłowości które kształtują czynniki produkcji:

-Udostepnienie czasowe – dzierżawa, pozyczka, kredyt,

- udostępnienia odnoszące się do własnośi, posiadanych czynników produkcji.

Ziemia była podstawą działalnośći produkcyjnej i gospodarczej przez 6 dlugich okresów. Produkcja rolnicza pod wzgladem czasowym dominowała. Ziemia jako czynnik produkcji przynosi dochód określony przez ekonomistów jako renta gruntowa.  Renta gruntowa jest dochodem z tytułu posiadania ziemi, gospodarczego wykorzystania.

Wyróżniamy 3 rodzaje renty gruntowej:

- 2 rodzaje renty różniczkowej : różniczkowa 1 i różniczkowa 2

- 1 rodzaj renty renty gruntowej absolutnej.

Renta różniczkowa powstaje w wyniku zróżnicowania warunków produkcyjnego wykorzystania ziemi.

W przypadku renty różniczkowej 1 przyczyna jej powstawania jest zróżnicowanie warunków naturalnych w jakich znajduje się ziemia- konkretnie działka.

Warunki naturalne to:

- jakość gleby

- ukształtowanie terenu- klimat-

Odległość danej działki od rynki zbytu.

W większości krajów swiata występuje niedobór ziemi jako czynnika produkcji(ograniczony areał do wykorzystania). Z tej przyczyny wykorzystuje się ziemie z zróżnicowanych warunków naturalnych. Najmniej korzystne warunki naturalne to warunki krańcowe. W gospodarce rynkowej aby miała miejce aktywność , aby producenci podjeli się wytwarzaniu muszą oni osiągnąc zwrot poniesionych kosztów oraz zysk. Ta reguła dotyczy także produkcyjnego wykorzystania ziemi. Oznacza to że ziemia wykorzystana w krańcowy warunkach musi wyrównać się z kosztami i zyskami.

Rentę tę otrzymuje ten kto wykorzystuje ziemię w warunkach lepszych niż krańcowych . czyli jest to nadwyżka realizowana w warunkach lepszych niż krańcowych – różnica między dochodami ziemi z krańcowych warunkach i do chodami ziemi w lepszych warunkach. Rente tą otrzymuje właściciel zarówno wtedy kiedy wykorzystuje ziemię bądź tylko ja dzierżawi.

Renta różniczkowa 2 wiąże się z zróżnicowaniem technicznych warunków  produkcyjnego wykorzystania ziemi w produkcji rolniczej. O tej rencie decyduje postęp rolniczy który plega na wprowadzeniu nowej technologii, maszyn. Postęp rolniczy to także postęp tp także postęp przyrodniczy polegający na wprowadzeniu nowych odmian w produkcji roślinnej i zwierzęcej. Postęp rolniczy wiąże isę także z wprowadzeniem postępu chemicznego( nawozy). Stosowanie postąpu w produkcji rolniczej przynosi nadwyżkę, zwiększa wydajność produkcji, przyrost dochodu z produkcji. Rentę tę dostają ci którzy wprowadzaja nowoczesne metody podukcji. Stosowanie postępu rolniczego wymaga inwestycji. Renta ta powstaje wóczas  gdy naklady inwestycyjne przynoszą dochody większe niż proporcjonalne w stosunku do ich przyrostu, czyli nie każda inwestycja w produkcję przynosi rente różniczkową 2.

Rente tą otrzymują ci którzy dokonują inwestycji w produkcję ale także ci którzy ziemią dzierżawią. Przy zmianie umowy dzierżawy, właściciel może zwiększyć czynsz dzierżawy kiedy zobaczy że jej inwestycja daje dochody.

Renta absolutna- jest to nadwyżka którą realizuje właściciel ziemi  w każdyc warunkach jej wykorzystania. Ta nadwyżka została wprowadzona przez Davida Ricardo.

Jeden za sposobów interpretacji renty absolutnej zakłada że powstaje ona z  powodu przejmowania przez rolnictwo wartości dodanej powstaej w innych dziedzinach gospodarowania- produkcji- czyli ceny produktów rolnych  są  wyższe niż ich wartość. Rolnictwo przechwytuje dodane wartoci powstałe w innych obszarach produkcji. Takie wyjaśnienie możemy odnieś do krajów wysoko rozwiniętych – kraje UE. Na skutek działalności interwencyjnej  państwa, rolnictwo otrzymuje dopłaty z produkcji w innych dziedzinach, lecz to wyjanienie nie może być odniesione do krajów słabo rozwiniętych gdyż w tych krajach ceny produktów SA niskie. W Tyc krajach funkcjonują tzw. nożyce cen tzn. że w tych krajach występuje duża różnica między cenami produktów rolnych a cenami produktów przemysłowych.

Wszyscy się zgadzają zę istnienie renty absolutnej nie jest do końca wyjaśnione.

ZIEMIA

Ziemia jako tytuł do dochodów jest przedmiotem transakcji sprzedaży i kupna, tym samym ziemia ma swoją cenę.

Czynniki  wpływające na cenę ziemi;

-ogólne uwarunkowanie rynkowe,

-co się na niej znajduje: obiekty, uzbrojenie ziemi

Podstawowe czynniki wpływające na cenę:

- suma renty, którą przynosi dana Dziaka

- bankowa stopa procentowa od depozytów

pz-  cena ziemi       d- cena renty gruntowej   r- bankowa stopa procentowa

                                 pz=

Zakup ziemi oznacza inwestycję która ma przynieś dochód. Ten kto ma zasoby żeby inwestować  nie musi wcale inwestować. Depozyty są alternatywą inwestowania. Dochody z tytułu depozytu mają wpływ na inwestowanie w innych dziedzinach.

Np. działka dała 1000 zł dochodu. Stopa procentowa w skali rocznej wynosi 10%

d= 1000

r=10%

pz== 1000zł = 10 000 zł

czyli teoretycznie ta działka powinna kosztować 10 000zł

d= 1000

r=5%

pz= 20 000zł

jeśli stopa będzie niższa to cena ziemi będzie wyższa.

KAPITA IJEGO RYNEK

Kapitał- określa się dochody które zostały zgromadzone  z  przeznaczeniem na zainicjowanie lub rozwój działalności gospodarczej czyli kapitał to co zostało zaoszczędzone w celu uruchomienia lub rozszerzenia działalności gospodarczej. We współczesnej gosp. Kapitał jest istotnym czynnikiem produkcji ponieważ warunkuje jej rozpoczęcie. Trzeba kupić maszyny. Pozyskać technologie i zatrudnić ludzi. Kapitał jako czynnik produkcji jest  przedmiotem transakcji na rynku finansowym. W ranach rynku finansowego można wskazac dwa segmenty:

1-wszy obsługuje udostępnione kapitały nha pewien okres. Segment ten to rynek pieniężno- kredytowy.

2-gi segment rynku obsługuja tranzakcje które wiążą się z nabywaniem  oraz zbywaniem praw własności do kapitału występującego w formie rzeczowej.

Kapitał może westępować  w formie plynnej ( zasób pieniądza) oraz rzeczowej( majątek produkcyjny; maszyny, hale produkcyjne).

Rynek pieniężno- kapitałowy- kredytowy(udostępnienie kapitału na pewien okres).

We współczesnej gospodarce rynek p-k  zdominowany jest przez banki. Zajmuje się obsługą podmiotów i pełni rolę pośrednika pomiędzy tymi którzy go mają a tymi którzy go nie mają.

W każdej gospodarce rynkowej funkcjonuje system bankowy- czyli ogół banków i regulacje prawne które określają ich funkcjonowanie. Współczesne systemy bankowe są dwupoziomowe. Na poziomie wyższym znajduje się bank centralny a na niższym banki operacyjne.

Bank centralny.

Współczesne banki centralne kształciły się z banków emisyjnych czyli tych które emitowały pieniądze. Emisja pieniądza to istotna funkcja i obecnie ta funkcja została zwiększona.

Banki centrale odpowiadaja za ilość pieniędzy w gosp. Zarówno pieniądzy  gotówkowych jak i pieniędzy bezgotówkowych kredytowych więc znaczenie b.c. znacznie wykracza poza tradycyjną funkcją emisyjną. B.c. jest bankiem banków czyli jest bankiem dla banków czyli bank centralny jest bankiem ostatniej instancji czyli banki operacyjne mogą uzyskac kredyt od banku c. kiedy maja problemy. Bank c. prowadzi nadzór nad bankami o. nadzór dotyczy przestrzegania prawa bankowego. B. c. czuwa nad bezpieczeństwem banków w tym podejmuje dziaania które maja zapewnić wypłacalność banków o. jednym z podstawowych działań  jest operowanie narzędziem- stopą rezerw obowiązkowych. Stosowanie tego narzędzia polega na tym :

- bank o. zobowiązuje się do odprowadzania do b. c. odpowiedniego procenta depozytów przez siebie zgromadzonych. Jest to tzw rezerwa obowiazkowa dla b. o. Srodki zgromadzone z rezerw mają  służyć wypłacalności banku w przypadku gdyby większa ilość ludzi chciała wypłaić swoje depozyty.

Stopa rezerw jest więc narzędziem bezpieczeństwa depozytów ale i nie tylko. Poprzez tę stopę B.c. wpływa na możliwości udzielania kredytów  przez banki o. stopa ta wpływa na ilość pieniądzy w gospodarce.

Pieniądze bezgotówkowe sumują się z pieniędzmi wprowadzonymi przez b. c. w procesie emisji.

Bank c. udziela kredytów odpłatnością która jest syopą procentową która natomiast jest odniesieniem do stopy procentowej na rynku.

b. c spenia także funkcję banku państwa. Prowadzi rachunki dla instytucji państwowych i ich agencji. B. c. obsługuje także obrót pieniężny realizowany przez państwo. B. c w swoich działaniach jest nie zależny od władzy wykonawczej. Rząd jest klientem. B . c. obsługuje państwo na zasadzie komercyjnej.

Operacje otwartego rynku- jeśli rząd zgłasza się do b.c. wnioskiem o pożyczkę to z regóły b.c. życzy sobie gwarancji. Tą gwarancja są papiery wartościowe. Państwo zobowiązuje się że te papiery wykupi z odpowiednim oprocentowaniem.

Bank c. może postąpić następująco:

- jeśli uzna że pieniędzy w obiegu jest dość to to wtedy sprzedaje b.o. papiery wartościowe które b.o. sprzedają klientom

- jeżeli uzna że pieniędzy w obiegu jest za mało może pod zastaw pieniędzy pożyczonych państwu wyemitować kolejną ilość pieniędzy

Bank .c. może podejmować decyzje które nie SA zgodne z preferencjami rządu.