William T. Close - Ebola.pdf - ● C - Nalka31

Od Autora

Yambuku jest miejscem istniejącym w rzeczywistości. Tam właśnie siostry Zakonu

Najświętszego Serca Marii Panny z Gravenwezel, we Flandrii, oraz ojcowie z Scheut prowadzą

duży, prężny ośrodek misyjny. Śmiertelna epidemia, spowodowana nowym wirusem, zwanym

Ebola, prawie doszczętnie wyniszczyła pod koniec tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego szóstego

roku tę dynamiczną i efektywną placówkę, będącą niegdyś oazą spokoju.

W czasie epidemii spędzałem w Republice Zairu ostatnie trzy miesiące, mojej szesnastoletniej

służby dla Zairczyków i ich Prezydenta, jako lekarz chirurg. Ponieważ znałem ich język i zdobyłem

wcześniej duże doświadczenie, dołączono mnie do specjalnego zespołu, składającego się z

mieszkańców Zairu oraz obcokrajowców, którzy walczyli z tą chorobą.

Z czasem wydarzenia okresu epidemii oraz ludzie związani z jej odkryciem, zarówno ci, którzy

zmarli, jak i ci, którzy przetrwali, stali się dla mnie przedmiotem badawczej pasji, a moje opowieści

z tamtych czasów zawładnęły również wyobraźnią mojej córki, Glenn Close. W tysiąc dziewięćset

osiemdziesiątym siódmym roku pojechaliśmy do Europy, a następnie do Zairu i przez następne trzy

lata zajmowałem się badaniem ludzkich aspektów tej tragedii. W toku tych prac doszliśmy do

wniosku, że wpływ tej choroby na ludzi lasu i na misjonarzy jest historią wartą opowiedzenia.

Z początku dysponowałem tylko fragmentami informacji. Zacząłem je wplatać w nagrania

długich wywiadów z uczestnikami tych wydarzeń. Później uzupełniałem te materiały prywatnymi

listami, pamiętnikami oraz zapiskami naukowymi. Dodając do tego moje własne spostrzeżenia i

fakty będące owocem lat spędzonych w Zairze, zebrałem materiał stanowiący podstawę mojej

powieści.

W walkę z epidemią zaangażowane były setki ludzi o różnym pochodzeniu i wywodzący się z

różnych kultur. Niekiedy łączyłem dwie postacie w jedną;

większość dialogów jest zgodna z moimi wyobrażeniami, o czym wtedy mówiły te osoby, a

chronologia została nieco uproszczona. Wydarzenia jednak oraz ich wpływ na tych, którzy zmarli, i

na tych, którzy przetrwali, są prawdziwe.

Prolog

Lecisz na wschód, w stronę wybrzeża Afryki, sześć stopni poniżej równika;

wysokość trzydzieści parę tysięcy metrów nad poziomem morza. Dwadzieścia minut przed

osiągnięciem linii brzegowej woda staje się błotnistobrązowa od gigantycznego fartucha szlamu i

sproszkowanej roślinności, który szerokim wachlarzem wdziera się w Atlantyk przy ujściu rzeki

Kongo. Na horyzoncie kopuły cumulusów kotłują się od cienkiej linii gorącej, zielonej mgiełki, aż

po błękitne niebo. Przed tobą widać łachy piasku wytyczające kierunek rzece. Po prawej, schowana

w małej zatoce, leży stara portugalska osada St. Antonio de Zaire, obecnie stanowiąca część

północno-wschodniej Angoli. Odpływ unieruchomił na piaszczystej plaży szereg łódek.

Po lewej, kilkanaście kilometrów na północ, po drugiej stronie ławicy piasku, leży wioska o

nazwie Banana. Kilka palm chyli się pod naporem przybrzeżnego wiatru. Wokół drewnianego mola

skupiają się zardzewiałe, pofałdowane szopy i rząd chat. Zairska łódź pilotowa wyruszyła z

przystani, aby odbyć swą codzienną podróż na wyspę Bulabemba strzegąc ujścia rzeki. Brzegowa

bateria artyleryjska z czasu drugiej wojny światowej, zamaskowana gęstą roślinnością, rdzewieje w

szańcach. W starych barakach przebywają bardzo ważni więźniowie polityczni. Woda koloru

mocnej herbaty obmywa pokryte plamami wybrzeże i płynie leniwie przez bagniste tereny

porośnięte gęstwiną mangrowców. Dwaj żołnierze wymachują karabinami w stronę samolotu.

Odbijasz łukiem od gospodarstw, gdzie na soczystozielonych wyspach hoduje się bydło, i dalej

lecisz wzdłuż rzeki, która ciągnie się w głąb lądu, do Borna, pierwszego miasta portowego, a

następnie do Matadi. Tutaj rzeka się zwęża i nagle silniki zaczynają wyć, gdy wspinasz się ponad

pianę wyrzucaną przez katarakty w Kotle Piekła. Są to pierwsze z wielu potężnych progów

wyciętych w Górach Kryształowych i ciągnących się przeszło dwieście kilometrów w głąb lądu. W

najgłębszych, najwęższych wąwozach gigantyczne wiry wciągają w swe odmęty całe drzewa i

wypluwają je jak wykałaczki.

Lecisz nisko nad Wyspą Małp, samotną wśród katarakt utworzonych przez masywne głazy,

spoczywające w korycie rzeki. Przed tobą znajduje się zairska stolica, Kinszasa, i pierwsze

katarakty Stanieya. Trzymasz się z dala od obozu

spadochroniarzy położonego obok ozdobionych fontannami ogrodów i zoo, które należą do

posiadłości prezydenta. Po prawej widać kwaterę główną wojsk i ogołocony postument starego

pomnika Henry’ego Mortona Stanieya. Za zatoką, gdzie buduje się barki rzeczne, lecisz równolegle

do prawego brzegu pokrytego wypielęgnowanymi trawnikami. Tutaj, w rezydencjach ukrytych

wśród dostojnych palm i hibiskusów, z tarasami tonącymi w kwiatach bugenwilli i ogrodami

ocienionymi gąszczem mangowców, mieszkają ambasadorowie, i nieliczni wybrańcy reżimu.

Teraz kierujesz się w stronę szeregów rdzewiejących barek rzecznych. Wzdłuż południowego

brzegu rozległego basenu Malebo, na gładkiej wodzie koloru koniaku, między trawiastymi

obszarami wypalonego przez słońce mułu, unoszą się kępy fioletowych hiacyntów.

To właśnie tutaj dwumilionowa populacja Kinszasy mieszka w dzielnicach biedy rozciągających

się na przestrzeni trzydziestu kilometrów kwadratowych:

od rzeki do wzgórz strzegących równiny Bateke. Meldujesz się przez radio wieży w Ndjili i

lecisz na północny wschód, schodząc na sześćset metrów w dół. Przemyka ci przed oczami

opuszczona huta w Maluku: jeden z wielu pomników nieudolnego planowania. Przelatujesz obok

świętej, brunatnej przecinki na zalesionych wzgórzach, zamieszkanej przez ndoki — złe duchy,

które strzegą wejścia do basenu — i dalej, tam gdzie atramentowe wody Czarnej Rzeki wpadają do

Konga.

Od brzegu odbija długa, lśniąca piroga, której burty wystają zaledwie kilkanaście centymetrów

nad poziomem wody. Na dziobie i rufie wąskiej łodzi stoją wysocy, szczupli mężczyźni w długich

spodniach i rozpiętych koszulach, a między stertami manioku i suszonych ryb siedzi kobieta ubrana

na targ w czerwoną, bawełnianą spódnicę do kostek. Mężczyźni pochylają się, ich silne ramiona i

barki równomiernie przeciągają przez wodę długimi wiosłami.

Gdy rzeka rozszerza się, lecisz wzdłuż głównego nurtu, który wije się między zalesionymi

wyspami. Dzikie bawoły, pasące się na bagnistej polance, podrzucają głowami i biegną, aby się

skryć. Byk broni swojego terenu, gotów do ataku, po czym zasłania go skrzydło. Wspinasz się na

cztery tysiące metrów i przyjmujesz kurs ponad lasem, do Mbandaka, stolicy Prowincji

Równikowej. Po godzinie, na wschodzie, w oddali, za bagniskami i lasem, błyszczy jezioro Tumba,

a pod spodem przesuwa się powoli Irebu, gdzie więziono katangijskich żandarmów, którzy wymarli

z powodu malarii i odwodnienia. Tuż przed tobą Ubangi wpływa od północy do Konga. Za pięć

minut przekroczysz równik. Meldujesz się wieży w Mbandaka i lecisz wzdłuż wielkiej rzeki, która

ma teraz przeszło cztery kilometry szerokości na północny wschód, a następnie na wschód, gdzie

wpada do niej więcej dopływów z dorzecza Konga. W ciągu następnej godziny znajdujesz się nad

miasteczkiem Bumba. Teraz lecisz na północ, do odległego o osiemdziesiąt kilometrów Yambuku.

Spoglądasz w dół na zieloną osłonę skrywającą ziemię — część ogromnego terenu potężnych

drzew i bagnisk, które tworzą pas dżungli na kontynencie afrykańskim. To jest las równikowy,

gdzie masywne drzewa spychają szerokolis-

tne poszycie do wilgotnej gleby, gdzie kanelury pni rozrastają się na kształt przypór, które wiją

się po podmokłej ziemi, od podstawy drewnianych gigantów. Pnie wspinają się poprzez dolne

partie lasu na wysokość czterech lub więcej metrów, zanim rozrosną się w rozłożyste korony. Przy

ziemi panuje półmrok, a w powietrzu dusznym i nieruchomym unosi się wilgoć. Jest cicho, tym

wyraźniejsze wydają się nawoływania niewidocznych ptaków, krzyki małp i odgłosy owadów.

Schodzisz na trzysta metrów i okrążasz wioskę i Katolicką Misję Yambuku, wyciętą z dżungli

przez belgijskich misjonarzy w tysiąc dziewięćset trzydziestym piątym roku. Od lat jej kościół i

szkoły, a później szpital, służyły ponad sześćdziesięciu tysiącom mieszkańców tego regionu. W

tysiąc dziewięćset siedemdziesiątym szóstym roku szpital miał 120 łóżek i zatrudniał siedemnas-

toosobowy personel medyczny; lekarza nie było, ale pracowali tam doskonale wyszkoleni zairscy

asystenci medyczni i trzy flamandzkie zakonnice pielęgniarki. Aktywnie działała służba prenatalna

i położnictwo, a ambulatorium udzielało pomocy kilku tysiącom osób miesięcznie.

W późnych latach siedemdziesiątych Zair usiłował wydostać się z grzęzawiska „zairianizacji”

— eufemistyczny termin na wywłaszczanie — po którym nastąpiła „radykalizacja”, kiedy to siły

kierujące państwem próbowały naprawić niektóre z bardziej rażących nadużyć wobec

współobywateli. Firmy, duże i małe, zostały przejęte przez prezydenta Mobutu oraz część jego

rodziny i popleczników. Wynikające z tego faktu niewłaściwe zarządzanie spowodowało chaos

administracyjny i katastrofę gospodarczą w kraju, i tak już wykorzystanym bez reszty przez garstkę

prominentów. Jednakże, we wrześniu tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego szóstego roku,

prezydent podjął dalekosiężne wysiłki mające na celu naprawienie poczynionego zła. Zachęcano

obcych inwestorów, aby ponownie objęli swoje plantacje, fabryki i firmy, obiecując im odzyskanie

sześćdziesięciu procent aktywów. Jednak gospodarce i usługom dla ludności zadane zostały

potężne ciosy. Fundusze państwowe, przeznaczone na podstawowe dostawy i utrzymanie

przedstawicielstw rządowych we wszystkich sektorach, odpływały na prywatne konta w Szwajcarii

i wydawane były na prestiżowe monumentalne budowle i odrzutowce dla wojska. Szkoły świeciły

pustkami, w szpitalach nie było leków ani instrumentów, a drogi, nie naprawiane po uszkodzeniach

spowodowanych porą deszczową, uniemożliwiały dostęp do ogromnych obszarów interioru. Poza

stolicą kraj wracał do buszu. Zair zyskał reputację rejonu, w którym, o ile byłoby to w ogóle

możliwe, trudno jest pracować.

Misja Yambuku, ze szkołami, gospodarstwami rolnymi i szpitalem, wciąż była wyspą prężnego,

skutecznego działania w środku gęstego, przesiąkniętego deszczem lasu równikowego. Pod koniec

sierpnia tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego szóstego roku ze szpitala w Yambuku zaczęła

rozprzestrzeniać się śmiertelna choroba krwotoczna, znana później pod nazwą gorączki Ebola,

pustosząc misję i okoliczne wioski. W oazie spokoju i ładu zapanowała groza i śmierć.

William T. Close - Ebola.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: