KURS DLA PSZCZELARZY -podstawowe wiadomości.doc

KURS DLA PSZCZELARZY

ROZDZIAŁ III

2.Zakładanie pasieki i gospodarka pasieczna

2.1.Niezbędne warunki do zakładania pasieki
Zanim podejmie się decyzję o założeniu pasieki, kandydat na pszczelarza powinien mieć minimalne przygotowanie teoretyczne związane z pracami w pasiece, w tym:

·         rozróżnianiem na plastrze pszczół robotnic,

·         trutni, matek, czerwiu, jaj,

·         poszytego miodu,

·         pierzgi,

·         rodzajów komórek plastra itp.

·         oraz sprawdzić reakcję organizmu na działanie jadu pszczelego i ogólnego kontaktu z pszczołami tj. strachu przed żądleniem i brzękiem pszczół.

Teren na którym ustawia się ule z pszczołami nazywamy pasieczyskiem. Wymaga on ogrodzenia. Ogrodzenia stałe, nie wymagają żywopłotu, natomiast ogrodzenia siatkowe spełniają swoje zadanie razem z posadzonym obok żywopłotem. Na żywopłot preferowana jest śnieguliczka dająca znaczny pożytek pszczołom. Minimalna powierzchnia pasieczyska to około 20 arów, pozwalająca na ustawienie uli z pszczołami w odpowiedniej odległości (10 m) od sąsiadów czy też drogi ogólnodostępnej. W przypadku nie zachowania tej odległości konieczne jest spełnienie specjalnych wymagań w zakresie ogrodzenia (szczelne i wysokie na 3 m).Pasieczysko powinno znajdować się w pobliżu zabudowań, co ułatwia nadzór nad pasieką. W pobliżu pasieczyska powinna się znajdować dostateczna ilość drzew, roślin miododajnych (wierzby).

Nie stawiać uli:

·         w centrum ruchliwego miasta oraz z daleka od pożytków,

·         w pobliżu zakładów przemysłowych emitujących zanieczyszczenia np. cukrownie

·         frontem wylotowym w bezpośredniej bliskości wody stojącej lub płynącej, w której to obciążone i powracające pszczoły mogą się utopić,

·         na przeciągu, gdzie chłodne powietrze wdziera się do ula przez otwory wlotowe,

·         w kotlinie (niecce), gdzie ciężkie i chłodne powietrze, szczególnie podczas bezwietrznej pogody stoi bez ruchu,

·         naprzeciwko budynków ustawionych w podkowę, której część otwarta skierowana jest na południe, gdyż wtedy wiatr zachodni łapie się na jej wschodnim ramieniu i wdziera się do całego kwadratu, powodując, że rój pszczół nie ma spokoju ani w zimie, ani w lecie,

·         na terenie piaszczystym, nie osłoniętym, gdyż latem ule będą się przegrzewać,

·         w gęstym lesie lub słabo prześwietlanym sadzie, ze względu na cień

·         na miejscu, gdzie mogą występować wstrząsy powstałe, np. na skutek rąbania drzew

·         tak, aby światło z okien lub latarni ulicznych padało na otwory wylotowe, wabiąc wieczorem pszczoły, co często powoduje ich śmierć,

Lepsze od południowego kierunku ustawienia jest lekkie odchylenie frontu ula na południowy wschód. Takie ustawienie, daje na wylot poranne słońce i zapobiega przemieszczaniu się zachodniego wiatru wzdłuż otworów wylotowych i odciąganiu z nich ciepła. Dobre jest lekkie obniżenie terenu przed frontem wlotowym ula, tak żeby woda i chłodne powietrze łatwiej spływały. Nie wskazana jest lokalizacja pasieki np. w centrum ruchliwego miasta z powodu zbyt dużej odległości dzielącej pszczoły od pożytków. Nie wskazane są również okolice rozwiniętych ośrodków przemysłowych lub hałaśliwych zadymionych fabryk. Hałasy, wstrząsy, wyziewy i obce zapachy drażnią pszczoły, utrudniają im pracę i mogą powodować zatrucia. Ponadto należy unikać pasiek przy dużych zbiornikach wodnych (szeroka rzeka, jeziora) gdyż w czasie przelotów nad nimi zwłaszcza w czasie wiatru czy nagłego deszczu będą się topiły. Nie wskazane jest zakładanie pasiek w pobliżu wytwórni słodyczy, gdyż mogą być problemy z nadlatywaniem pszczół i żądleniem załogi. Podobnie w pobliżu pastwisk dla krów, hodowli koni, które mogą być atakowane przez pszczoły. Nie należy ustawiać pni pszczół w odległości mniejszej niż 10 m od drogi publicznej, obcego domu mieszkalnego, stajni, ogrodu. Można zmniejszyć tą odległość pod warunkiem ustawienia przed granicą tego terenu ogrodzenia naturalnego np. krzewy lub sztucznego o wysokości 3 m. Odległość, od arterii komunikacyjnej powinna wynosić nie mniej niż 50 m. W pobliżu pasieczyska powinna się znajdować dostateczna ilość drzew i roślin miododajnych, np. wierzby. Żywopłot ochrania pasiekę od wiatru i zadymek śnieżnych, a także może dostarczyć pszczołom dużych ilości pyłku i nektaru. Wybierając teren należy pamiętać, że na 1km2 nie powinno znajdować się więcej niż 7-8 rodzin pszczelich. Powinien to być teren na którym występuje dużo pożytków. Dobrym terenem pożytkowym są lasy liściaste o gęstym podszyciu runa leśnego oraz rośliny takie jak akacje, gryka czy rzepak. Ponieważ lot pszczół po nektar bywa opłacalny wtedy, gdy nie jest dłuższy niż 2 km, a gdy warunki pogodowe bywają gorsze tylko do 1.5 km, pasieka nie powinna być zakładana dalej niż te odległości. Dalszy lot pszczół będzie nieopłacalny, ponadto pszczoły mogą ginąć.
Ze względu na pożytki i lokalizację pasiek, rozróżniamy:

1.       gospodarkę stacjonarną: odległość sąsiednich pasiek liczących 40-50 pni powinna wynosić 4-5 km,

2.       gospodarkę wędrowną.

Najważniejszymi dla gospodarki pasiecznej cechami pożytków są:

·         czas występowania pożytku, okres jego trwania,

·         obfitość i żródło.

2.2. Baza pożytkowa, jak ją ocenić?
Pszczoły zbierają przede wszystkim nektar i pyłek z roślin rosnących w okolicy pasieki. Ponadto specjalną grupę roślin stanowią te, które dostarczają pszczołom spadzi: drugiego obok nektaru surowca miodowego. Stopień wykorzystania przez pszczoły roślinności pożytkowej jest uzależniony od odległości pomiędzy pasieką a kwitnącymi roślinami. Uważa się że lot przekraczający odległość 2 km jest mało opłacalny, gdyż pszczoły zbieraczki zużywają wtedy dużo cukrów do wytworzenia energii, a ładunki nektaru są znacznie mniejsze niż przynoszone z bliższych terenów. Zasięg produktywnego lotu pszczół ma obszar nie większy niż 1,5 do 2 km czyli zajmuje powierzchnię 706 do 1256 ha. Jednak najefektywniejszy zbiór pszczoły dokonają z pożytków znajdujących się w promieniu 500 metrów od pasieki. Najlepszą byłaby więc okolica, gdzie kwitnienie pożytku ciągnąłoby się przez cały sezon czyli od wiosny do jesieni.

Ogólną ocenę bazy pożytkowej umożliwia zapoznanie się z roślinnością występującą w okolicy pasieki.

·         Wśród roślin uprawnych największe znaczenie dla pszczół mają:gryka, rzepak, rzepik, gorczyca, koniczyna, wyka, serdela, słonecznik oraz kolender i kminek, a nawet ziemniaki.

·         Z chwastów polnych miododajnych najwydajniejsze są: chaber bławatek, ostrożeń polny, kąkol, ognicha, łopucha, wyka ptasia, nostrzyk oraz żmijowiec.

·         Z drzew owocowych najbardziej nektarodajne są: wiśnia i czereśnia oraz jabłoń, z krzewów agrest i malina,

·         Z warzyw uprawnych ogórki, dynie, kapustne i cebulowe.

·         Z drzew i krzewów rosnących w mieście i osiedlach, są: lipa, akacja, klony, śnieguliczka, oliwnik wąskolistny, porzeczka złota, karagana, kolcowój.

·         Rośliny łąkowe, główne znaczenie mają motylkowe oraz chwasty: rzeżucha łąkowa, rdest wężownik, kminek, a z krzewów wierzba.

·         W lasach największe znaczenie dla pszczół mają: lipa, wierzby, klony, wišzy, jarzębina, grusza polna, dzika czereśnia, z krzewów: malina, kruszyna, jeżyna, trzmielina, leszczyna oraz krzewinki takie jak odmiany borówki, bagno, żurawina i wrzos.

·         Jeśli chodzi o spadż leśną, to jego żródłem są: jodła, świerk i modrzew.

Poniżej przykładowa ocena zasobów pożytkowych obszaru o promieniu 2 km