Ustroje państw współczesnych T.1 - red. Gdulewicz E.pdf

(1300 KB) Pobierz
451719990 UNPDF
UTROJEPOTWWPÓŁCENYCH
EwaGdulewicWojciechKrci
WojciechOrłowkiWieławkrydło
Wojciech Zakrzewski
UTROJEPOTWWPÓŁCENYCH
1
RedaktornaukowyWieławkrydło
WYDAWNICTWO
UNIWERSYTETU MARII CURIE-KŁODOWKIEJLUBLIN2002
Redakcja/JolantaJdrak
Redakcja techniczna / Antoni Dudek
Projektokładki/JeryDurakiewic
Wydanie czwarte, rozszerzone i uaktualnione
Druk i oprawa / Petit SC, Lublin
©WydawnictwoUMCLublin2002
ISBN 83-227-1977-9
Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-kłodowkiej
20-031 Lublin, pl. Marii Curie-kłodowkiej5
Tel. (0-prefiks-81) 537-53-04
http://press. umcs. lublin.pl
DiałHandlowytel/ak(0-prefiks-81) 537-53-02
IKA tel. (0-prefiks-81) 537-53-03
www.ika.edu.pl
B!§UQTEK
raalu Dziennikarstwa i NaukPolitycnychUniwerytetuWarawkiegoiiNowywiai6y
00-046 Warszaw* tel. 620-03 81 w 295 296
6W89
WTP
RodiałI
UTRÓJPOLITYCNYW
(EGdulewicWKrci)
I. EWOLUCJA
II. KONSTYTUCJ
III. IZBA GMIN
IV. IZBA LORDpV
V. MONARCH
VI. RĄDIG$I!
RodiałIIUTRÓJPOLIT1
(WOrłowkiW
I. EWOLUCJA
II. KONSTYTUCJ
III. SYSTEM OF
PITRECI
USTROJU POLITYCZNEGO...................................................................9
BRYTYJSKA....................................................................................14
...........................................................................................................20
...........................................................................................................40
...........................................................................................................45
.................................................................................................47
CNYREPUBLIKIWŁOSKIEJ
krydło)
IGENEIOGÓLNCHRKTERYTYKKONTYTUCJIROKU194755
IIPRTIEPOLITYCNEWŁOCH62
IIIPRWIWOLNOCIOBYWTELI....................................................73
IVYTEMWYBORCYWŁOCH75
VYTEMORGNÓWPOTWOWYCH........79
RodiałIIIUTRÓJPOLITCi
(E. Gdulewicz)
USTROJU POLITYCZNEGO.................................................................93
RFN I JEJ ZASADY NACZELNE...................................................99
GNÓWPOTWOWYCH106
RodiałIV
UTRÓJPOLITYCNYREPUBLIKIFRNCUKIEJ
(Wkrydło)
IEWOLUCJUTROJUREPUBLIKOKIEGO127
II. TWORZENIE PRAWNYCH PODSTAW USTROJU
I CHARAKTERYSTYKA KONSTYTUCJI Z ROKU 1958.......................................136
III. SYSTEM PARTYJNY - PODTWOWEIŁYPOLITYCNEFRNCJI141
IV. SYSTEM WYBORCZY I JEGO EWOLUCJA W OKRESIE V REPUBLIKI............150
VYTEMORGNÓWPOTWOWYCHVREPUBLIKI155
VI. EWOLUCJA USTROJU POLITYCZNEGO W OKRESIE V REPUBLIKI...............169
RodiałV
UTRÓJTNÓWJEDNOCONYCHMERYKI
(W. Zakrzewski)
I. GENEZA I KTŁTOWNIEIMERYKOKIEGO
SYSTEMU POLITYCZNEGO....................................................................................173
IIYTEMRÓDEŁPRW180
III. SYSTEM FEDERALNY..............................................................................................183
IV. SYSTEM PARTYJNY.................................................................................................187
V. KONGRES...................................................................................................................192
VI. PREZYDENT..............................................................................................................198
VIIWŁD ĄDOWNIC205
WTP
W programie tudiów prawnicych w Polce w porównaniu innymi paotwami
europejkimiproblematykadotycącautrojówpaotwobcychniebyłanigdy szerzej rozbudowana.
tądnajomodagadnieoutrojowychujmowa-
nychwapekciehiucelniowpółci
torycnympreważałanadwiedąjakąabolwentwynoiłjnychutrojachpaotwowych
Do wszechstronnego wy-
ktałcenia prawnicego i pogłbienia kultury politycnej łuchacy niebdne było
poszerzenie icn wiedzy o systemach politycznoustrojowych.
Wyranąmianpodtymwgldempryniołareormatudiówpreprowadonawlatach
iedemdieiątychWwynikujejwprowadeniapojawiłyidwaodrbne przedmioty z tej dziedziny,
prowadonewormiekonweratoriów
Jeden z nich doty
cyłutrojówpaotwkapitalitycnychadrugiutrojów
paotwocjalitycnych
Wprowadzenie
tycne dla tudentów Wychodąc napreciw tym potrebom ówceny kierow-
PaotwowegoUMCprodrndrejBurdawraepo-
nikakładuPrawałemwpółpracownpaotwkapitalityc
wego skryptu, a to
tanowiłopredruk
nocenieNiemiecitektmógłiotdomawianymcaietylkoutrojówpar
tychmianrodiłoapotrebowanienapomocedydak-
kówopracowałiudotpniłkryptptWpółceneutrojemychwydanypreUMC
krypttenmiałdwawydania
w roku 1983 i 1985.
CałkowitewycerpanieobydwunakładówrodiłopotrebprygotowaniapodrcnikaNie
branopoduwagmożliwocinowegowydaniadotychcao-
kilkupowodówPopierweodcaupodjciapracmie-
rającychdopierwegowydaniaupłynłoponad10lat(wydanieroku1985
beżadnychmiantekturoku1983)wtymacaie
ało w wiecie wiele mian praktyka utrojowa różnych paotw uległa wydatnemu
wbogaceniuujawniłateżnowejawikaitendencjenatąpiłojed-
inneważnewydareniaNiepowalałyonenatobydawnydbe uupełnieoikoniecnych
uaktualnieoPodrugiewdokonałyiwEuropieitotnemiany- dotycyłyonenietwcentralneji
wschodniej Europy, ale i innych. Upadek
komunimumianyjakiedokonałyiwPolceikrajachąiednichobjłynietylkoer
tounków połecnych politycnych i ekonomicnych ale nalały wyra także w innych
diedinachNiemożnabyłoatemogranicydidopredrukudawnegotektubedokonania
rewiji ocen i opinii Wymagało to krytycnego preglądu tektu wprowadenia koniecznych
uupełnieoPotrecietakitotnychmianniemógłipodjądepółwdawnymkładiebowiem
uległdekompleto
vaniuWmarcu1987rokumarłprodrndrejBurda
organiatorKatedryPrawaPaotwowegoUMCwiąanytąucelniąod
roku1950twórcalubelkiejkołykontytucjonalitówNiktnaJegowpółpracownikówi
wychowankówniemógłiniemożecudikompetentnydoingerencjiwtektProeora
W tej ytuacji powtała koniecnod tworenia nowego epołu autorkiego który
prygotowałwdużejccinowytektwprowadającdodotychcaowegowieleitotnychmian
NieuległanatomiatmianielicbaiwybórpaotwktórychutrójcharakteryowanoUnadnależy
żedotychcaowywybórbyłtranyiuaadnionyobjąłbowiem najbardziej charakterystyczne w
wiecie wpółcenym utroje paotwowe Predtawiony wic otał ytem preydencki na
podtawieKontytucjitanówjednoconychmerykipółpre-ydenckinaprykładieFrancjiw
okresie V Republiki, parlamentarny na tlerowiąaopryjtychwWielkiejBrytaniiiwRepublice
Włokiejawicnatleodmiennychytemówpartyjnychwywierającychwpływnaunkcjonowanie
utrojupolitycnegowrecieytemkanclerkiwpotacipryjtejwKontytucjiRFNWukładie
treci pryjto aad preentacji najpierw ytemu parlamentarnego by popre różne jego
odmianydojddoytemupreydenckiego-
Wybórtychutrojówiichudotpnienietudentompełniaobecniejece
jednoapotrebowaniePolkanajdujeiwokreieprzebudowy ustrojowej, w okresie
ożywionychdykujinatematykontytucyjneWdykujachtychigamydopolkichtradycji
utrojowychpoukująctegocotrwałeicomożebydprydatnetakżeobecniealebadamyrównież
rowiąaniautrojowetoowanewróżnychpaotwachoutrwalonychirobudowanychytemach
demokracjipolitycnejPoukiwaniatepowinnypryniedpraktycnerowiąaniaodpowiadające
aktualnympotrebomPolkitądbardiejniżkiedykolwiekproblematykatapoiadanietylko
poznawczy, ale i zarazem utylitarny charakter.
RodiałI
UTRÓJPOLITYCNYWIELKIEJBRYTNII
I.
EWOLUCJA USTROJU POLITYCZNEGO
albo
uktałtowaniem
es
JednącharajetnieprerwanyciągłociąNieąracejhitorianimożnatwierdidi
natpnejoddalonejkrydmianyprybowiemmożnawlubowegoroku
Możnajednakparlamentarnegowyróżniającwnirrogólnonarodowejkrólewkiejakon
władąutawodawuwieoconytuartów)3)oknwiekuXVIIIipiektórychcechąchdipremiera)nad
leg
1PocątkówXIIuchyłkudynorodkużyciapubdeniewaaliprormmogłotob
wykła- Conciliu\nrżącychWielkąRadbikupiopacieronyoniejejreprezentai
Wtymteżmntałaporapierw„klepgadaninąbytłumacydniewicieltwaaniteż
cterytycnychcechutrojupolitycnegoWielkiejBrytaniirowójurądeopolitycnych
dokonywanyadiwiającąodiejebureniataregoibudowanianowegoustroju, lecz ieuchwytnych
modyikacjibardopowolnychmianŁatwopoważneróżnicepomidyutrojempolitycnymjednej
epokijodniejojedenbądkilkawiekówtrudnonatomiatwy-porównaniuokreówdwóch
najbliżychpokoleoRadkoaaddokładnądatmianwytkodiejei„okołotegonawet„w
ciągutegocyinnegopanowaniaopierającinakryteriumktałtowaniaiewolucjiytemu
pokonad periodyacji utroju politycnego Wielkiej Brytanii natpujące okrey 1) okre
ktałtowaniairepreentacjiwktórymnatpujeoddielenieiparlamentuodwładyconyww
XVIutanowieniempewnejrównowagimidycąawykonawcą2)okrewalkiparlamentu
monarchiąipodtawytemuparlamentarnego(epokaumacnianiaiytemuparlamentarno-
gabinetowegowrwejpołowiewiekuXIXiwrecie4)caynajnoweirakterytycnątajei
dominacjaegekutywy(gabinetulatywą
Zgłoś jeśli naruszono regulamin