Finanse przedsiębiorstw
Źródłem prawa prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce jest ustawa z dnia 19 listopada 1999r. Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 z późn. zm.) określana jest często mianem konstytucji gospodarczej, ponieważ tworzy ramy dla obrotu gospodarczego i jest podstawowym aktem regulującym funkcjonowanie przedsiębiorczości w Polsce.
Do głównych zasad ustawy należy wolność gospodarcza i równość prawna przedsiębiorców.
Ustawa określa działalność gospodarczą jako zarobkową działalność wytwórczą, handlową, budowlaną, usługową bądź działalność poszukiwawczą, rozpoznawczą i eksploatacyjną zasobów naturalnych. Działalność gospodarcza musi być wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Pod pojęciem przedsiębiorstwa (przedsiębiorcy) należy rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną a także nie posiadającą osobowości prawnej spółkę prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu i na własne ryzyko podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą.
Przedsiębiorcy obowiązkowo musza korzystać z rachunków bankowych przy rozliczaniu takich transakcji, które dokonywane są z innymi przedsiębiorcami i przewyższają określone w ustawie kwoty euro. Dotyczy to sytuacji, gdy jednorazowa wartość należności i zobowiązań przekracza 3000 euro, albo 1000 euro – w przypadku gdy suma wartości należności i zobowiązań powstałych w ubiegłym miesiącu przekracza równowartość 10 000 euro.
O posiadaniu rachunku bankowego dla potrzeb działalności gospodarczej przedsiębiorca zobligowany jest zawiadomić urząd skarbowy, do którego odprowadza podatek dochodowy.
Prawo działalności gospodarczej wprowadza ustawowy wymóg uczciwości gospodarczej, czyli przestrzegania uczciwej konkurencji, a także poszanowania dobrych obyczajów i słusznych interesów konsumentów.
Przedsiębiorstwa działające na rynku można podzielić według różnych kryteriów.
Najczęściej stosowane kryteria to:
- ze względu na formę własności (określa do kogo należy majątek przedsiębiorstwa)
- ze względu na rodzaj działalności gospodarczej (grupuje przedsiębiorstwa w określonych działach i branżach gospodarki narodowej)
- ze względu na wielkość (grupuje przedsiębiorców na małych, średnich i dużych)
Podział przedsiębiorstw ze względu na formę własności
prywatne państwowe oraz samorządów terytorialnych
- przedsiębiorstwa jednoosobowe
- spółki prawa handlowego
- spółdzielnie
- towarzystwa wzajemnych ubezpieczeń
- fundacje
- przedsiębiorstwa mieszane – spółki z przewagą kapitału prywatnego
- przedsiębiorstwa zagraniczne
o przedstawicielstwa firm zagranicznych
o przedsiębiorstwa zagraniczne
o spółki z udziałem kapitału zagranicznego
- przedsiębiorstw publiczne:
o przedsiębiorstwa państwowe
o spółki państwowe osób prawnych
- przedsiębiorstwa stanowiące własność komunalną
o przedsiębiorstwa komunalne
o spółki komunalne
usługowe
bankowe
rolnicze
budowlane
transportowe
przemysłowe
ubezpieczeniowe
Państwo ma obowiązek ułatwienia małym i średnim przedsiębiorcom dostępu do kredytów i pożyczek, a także do informacji, szkoleń i doradztwa. Powinno ono również wyrównywać warunki wykonywania działalności gospodarczej ze względu na obciążenia publicznoprawne (np. płacone przez przedsiębiorców podatki) i dążyć do takich zmian w prawie, które sprzyjałyby rozwojowi małych i średnich przedsiębiorstw, w szczególności zapewniłyby im lepszy dostęp do kredytów, pożyczek i poręczeń kredytowych. Stworzenie właśnie takim przedsiębiorcom dogodnych warunków działalności będzie korzystne nie tylko dla nich ale również dla państwa ponieważ przyczyni się do zmniejszenia bezrobocia.
Mały przedsiębiorca
1. zatrudnienie średnioroczne mniejsze niż 50 pracowników
2. osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów, usług oraz operacji finansowych:
a. który nie przekracza równowartości w złotych 7 milionów euro
b. suma aktywów bilansu przedsiębiorcy sporządzonego na koniec roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 5 milionów euro
1. zatrudnienie średnioroczne mniejsze niż 250 pracowników
a. który nie przekracza równowartości w złotych 40 milionów euro
b. suma aktywów bilansu przedsiębiorcy sporządzonego na koniec roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 27 milionów euro
Wyróżniamy przedsiębiorstwa:
- Przedsiębiorstwa Państwowe
- Spółdzielnie
- Spółka cywilna
- Spółka jawna
- Spółka komandytowa
- Spółka komandytowo – akcyjna
- Spółka partnerska
- Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
- Spółka akcyjna
Finanse przedsiębiorstwa to gromadzenie, dzielenie i wydatkowanie środków pieniężnych. Obejmują zjawiska które powodują rzeczywisty przepływ strumieni pieniężnych i tworzą przesłanki powodujące ich przepływ.
Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa staje się pierwszoplanowym zadaniem. Jest to z jednej strony zarządzanie źródłami kapitału, z drugiej - sposoby jego wykorzystania.
Nadrzędnym celem zarządzania finansami jest dążenie do maksymalizacji wartości zgromadzonego w przedsiębiorstwie kapitału.
Decyzje finansowe w przedsiębiorstwie obejmują dwa obszary:
- finansowanie, które jest skutkiem zarządzania
- inwestowanie, będące wynikiem zarządzania sposobami wykorzystania kapitału.
Biorąc pod uwagę te dwa obszary finansów w każdym przedsiębiorstwie można wyodrębnić charakterystyczne grupy problemów:
- sposób finansowania majątku potrzebnego do prowadzenia działalności
- miejsce inwestowania
- polityka zatrzymania zysków
Na podstawie powyższych grup można mówić o decyzjach finansowych rzutujących na funkcjonowanie całego przedsiębiorstwa np.:
- wielkość i struktura majątku przedsiębiorstwa
- okres na jaki majątek będzie potrzebny
- wielkość i struktura kapitału
- koszt alternatywny sposobów finansowania
- wielkość dywidend w relacji do zysków zatrzymanych
Zarządzanie finansami jest procesem decyzyjnym ściśle powiązanym z realizacją głównego celu.
W fazie wstępnej realizacji wyróżniamy takie pojęcia jak:
- wartość pieniądza jako funkcja czasu
- przepływy (strumienie) pieniężne
- ryzyko i zwrot nakładów
- ryzyko i dochód
Do najczęściej spotykanych sformułowań celu przedsiębiorstwa należą:
1. maksymalizacja zysku
2. maksymalizacja sprzedaży
3. osiągnięcie „zadowalającego” poziomu zysku
4. osiągnięcie zakładanego udziału w rynku
5. przetrwanie firmy
6. utrzymanie dotychczasowego poziomu zatrudnienia
7. stabilizacja przychodów
Przy maksymalizacji zysku jako celu przedsiębiorstwa, wyróżniamy trzy kluczowe kwestie:
1. horyzont czasowy
2. czas zwrotu nakładów inwestycyjnych
3. istota ponoszonego ryzyka
Jest to osoba odpowiedzialna w przedsiębiorstwie za właściwie podejmowane decyzje finansowe.
Formułując politykę finansową przedsiębiorstwa oraz oceniając alternatywne kierunki działania, menedżer bierze pod uwagę:
- wielkość przedsiębiorstwa i tempo jego rozwoju
- najodpowiedniejszą z możliwych strukturę majątku przedsiębiorstwa
- najodpowiedniejszą strukturę kapitału przedsiębiorstwa
Menedżer musi spełniać określone funkcje do których należą:
- planowanie i analiza finansowa – jest spojrzeniem perspektywicznym, należy zatem określić wzrost sprzedaży majątku i wielkości zatrudnienia w ścisłym powiązaniu z działalnością firm konkurencyjnych
- zarządzanie majątkiem przedsiębiorstwa – aktywami – pozostaje w ścisłym związku z wielkością sprzedaży i zysku, ponieważ wielkości te zależą od rozmiarów i struktury majątku
- zarządzanie strukturą finansową – pasywami – polega na zdobywaniu odpowiednich funduszy, które będą w stanie sfinansować majątek tzn. aktywa trwałe i obrotowe
Finanse związane są bezpośrednio z podejmowaniem decyzji. Ich przedmiotem jest takie działanie przedsiębiorstwa, które zapewnia mu w każdym momencie płynność finansową tzn. posiadani wystarczających środków do zaspokojenia potrzeb bieżącej działalności.
i podstawa podejmowania decyzji
Zgodnie z ustawą o rachunkowości przedsiębiorstwa niezależnie od formy organizacyjno – prawnej, prowadzące księgi rachunkowe na zasadach ustalonych w ustawie, zobowiązane są do sporządzania sprawozdawczości obejmującej:
- bilans
- rachunek zysków i strat
- rachunek przepływów pieniężnych
- ...
noone757