Środki stosowane do znieczulenia ogólnego i miejscowego.doc

Środki stosowane do znieczulenia ogólnego i miejscowego

Środki stosowane do znieczulenia ogólnego

Środki znieczulające ogólnie mają właściwość wywołania przejściowego i odwracalnego stanu zahamowania czynności życiowych komórek OUN. Tego rodzaju stan nazywamy znieczuleniem ogólnym, a środki, które w ten sposób działają środkami znieczulającymi ogólnie.

Stan znieczulenia ogólnego cechuje się:
1. Utratą świadomości
2. Zniesieniem bólu
3. Blokadą autonomiczną
czyli zmniejszeniem odruchowych reakcji układu autonomicznego na stresy, zniesienie ruchów dowolnych, odruchów i napięcia mięśniowego.

Jest to zatem następstwo zniesienia pobudliwości i przewodnictwa tkanki mózgowej oraz zahamowanie czynności wszystkich części ośrodkowego układu nerwowego- poza czynnością ośrodków autonomicznych rdzenia przedłużonego, takich jak ośrodek oddechowy i naczynioruchowy

Mechanizm działania leków
1. Leki te gromadzą się na powierzchni komórek i zmniejszają przepuszczalność błon komórkowych.
2. Doprowadzają do zaburzenia procesów utleniania komórek i zahamowania procesów życiowych.
 

Znieczulenie ogólne stosuje się w czasie:
- zabiegów chirurgicznych
-zabiegów położniczych
- niekiedy w zatruciu strychniną
 

Metody znieczulenia:
1.Znieczulenie wziewne
- bardzo prosta i dogodna metoda - pozwala utrzymać dowolną głębokość znieczulenia
- można je przerwać w każdej chwili

Współcześnie stosuje się jako zasadę znieczulenie ogólne złożone, tzw. znieczulenie sumowane- równocześnie podaje się środek wziewny i dożylny, często też ze środkiem zwiotczającym
 

2. Znieczulenie dożylne:
- Wykonuje się go za pomocą wstrzyknięć dożylnych
- charakteryzuje go szybkie i przyjemne zasypianie
- może być czasami niebezpieczne, ponieważ może doprowadzić do porażenia ośrodka oddechowego.

3. Znieczulenie doodbytnicze
- Stosowane w postaci wlewek doodbytniczych
- obecnie rzadko stosowane

Współczesne znieczulenie ogólne ma 4 etapy:

   1. Premedykację- jest to farmakologiczne przygotowanie chorego do zabiegu w celu przeciwdziałania objawom niepożądanym znieczulenia ogólnego (pobudzenie, odruchy wymiotne), które występują podczas budzenia chorego

2. Indukcję

   Jest to wprowadzenie w stan znieczulenia, podaje się szybko  działający anestetyk dożylnie lub/i wziewnie

3. Kondukcja

Jest to podtrzymywanie znieczulenia, najczęściej metodą złożoną, tzn. przez podanie kilku różnych środków znieczulenia ogólnego o różnokierunkowym działaniu (znieczulającym ogólnie, p/bólowym, zwiotczającym mięśnie), aby utrzymać odpowiednią głębokość znieczulenia

4.Wyprowadzenie ze znieczulenia

   Polega ono na przerwaniu podawania anastetyku, wentylowaniu pacjenta (często czystym tlenem) oraz zastosowaniu środków odwracających stan zwiotczenia mięśni (np.: Neostygminy) jak też podaniu leków odwracających działanie depresyjne opioidów na ośrodek oddechowy (np.:Malokson)

Leki anksjolityczne

   1. Znoszą napięcie emocjonalne (lęk)

   2. Skracają okres pobudzenia

   3. Przyśpieszają wystąpienie pełnego stanu

       znieczulenia ogólnego

       Stosuje się: Chlordiazepoksyd,  Hydroxyzynę,

Pochodne benzodiazepiny

  1. Podaje się na 1 godzinę przed

       znieczuleniem

   2. U osób szczególnie niespokojnych

      również wieczorem dnia poprzedniego

          Diazepam - działa pewniej po podaniu doustnym

           Lorazepam - po podaniu dożylnym

           Midazolam - szybki okres działania i półtrwania 1,5 – 2,5 godziny

Leki cholinolityczne

1. Zmniejszają ilość wydzieliny w drogach oddechowych.

2. Zapobiegają bradykardii

        Preparat: Scopolamina - oprócz działania   parasympatykolitycznego, ma działanie  sedacyjne                       i powoduje amnezję.

    U ludzi starszych może wywołać niepokój ruchowy.

Preparaty: Atropina, Scopolamina,

Barbiturany

1. Wypierane są przez pochodne

      benzodiazepiny

2. Ulegają one najpierw redystrybucji do tkanek mięśniowych, a ich usuwanie może trwać nawet dobę.

    Ma to znaczenie w znieczuleniach do tzw. zabiegów dziennych (chirurgia jednego dnia)

Preparaty: Pentobarbital, Sekobarbital

Leki p- bólowe

1. Stosowane do premedykacji

2. Wskazane wówczas, gdy chory przed 

    operacją cierpi z powodu bólu

3. Nie są one skutecznymi lekami  

    p/lękowymi, mogą powodować splątanie

         Preparaty: Petydyna, Fentanyl, Morfina

Niesteroidowe leki przeciwzapalne

1.Podaje się  je od dnia poprzedzającego znieczulenie tzw. analgezja poprzedzająca

2. Są one skuteczne w bólach mięśniowo-kostno-stawowych.

Preparaty: Diklofenac, Ketoprofen

Leki p/wymiotne i neuroleptyki

Stosuje się pochodne fenotiazyny

   i butyrofenonu:

Pochodne fenotiazyny działają:

-                     p/wymiotnie

-                     p/lękowo

-                     sedacyjnie

-                     wspomagają działanie opioidów

   Preparat: Prometazyna, Metoclopramid

Pochodne butyrofenonu:

Wywierają działanie neuroleptyczne (zobojętnienie na bodźce zewnętrzne)

•                    Mają długi okres półtrwania

  Preparaty: Haloperidol, Droperidol

Agoniści receptora alfa 2 adrenergicznego

Działają:

1.p/lękowo

2.p/drgawkowo

3.wzmagają diurezę

4.osłabiają perystaltykę przewodu pokarmowego

5. zmniejszają wydzielanie soku żołądkowego

6. obniżają ciśnienie śródczaszkowe

Leki: Klonidyna, Deksmedetomidyna

Dożylne środki anestetyczne

•                    Pochodne kwasu barbiturowego

      (Heksobarbital, Tiopental)

2. Pochodne benzodiazepiny (Diazepam)

3. Inne (Etomidat, Ketamina, Propofol)

        Z wyjątkiem Ketaminy i Propofolu anestetyki dożylne nie mają działania p-bólowego

Działanie farmakologiczne

1.OUN:

-                     utrata przytomności i amnezja (wynik podwyższenia amplitudy)

-                     Obniżenie ciśnienia śródczaszkowego i perfuzji mózgu

2. Układ oddechowy:

- osłabienie oddychania aż do zatrzymania oddychania włącznie

3. Układ sercowo-naczyniowy:

-                     obniżają ciśnienie tętnicze (wyjątek Ketamina)

-                     przyśpieszają czynność serca

-                     zmniejszają pojemność minutową serca

-                     rozszerzają naczynia

-                     zmniejszają kurczliwość mięśnia sercowego

Pochodne kwasu barbiturowego

•                    Heksobarbital:

-                     w małych dawkach działa krótko nasennie

-                     w większych dawkach wywołuje znieczulenie ogólne

-                     po podaniu dożylnym rozpuszczalny w wodzie soli sodowej heksobarbitalu znieczulenie ogólne występuje bardzo szybko

Objawy niepożądane:

-                     może uszkadzać narządy miąższowe

-                     poraża ośrodek oddechowy

2.Tiopental

-                     działa szybciej od Heksobarbitalu

   (10-30 s od podania)

-                     nie działa p/bólowo

    Zastosowanie:

-                     w premedykacji

-                     do znieczulenia z innymi anestetkami dożylnymi lub wziewnymi oraz jako lek p/drgawkowy

Objawy niepożądane: nudności, wymioty, depresja oddechowa, obniżenie ciśnienia tętniczego, skurcz krtani

Pochodne benzodiazepiny

•                     Midazolam:

-                     krótko i silnie działa nasennie (3x silniej od Diazepamu)

-                     działa uspakajająco, p/drgawkowo i miorelaksująco

-                     jest dobrze tolerowany

Zastosowanie: premedykacja, zabiegi diagnostyczne i małe zabiegi chirurgiczne

Objawy niepożądane: niedociśnienie, bóle i zawroty głowy, senność, tachykardia, alergie skórne

Preparaty: Midanium (Dormicum amp. 0,005g/1ml)

2. Ketamina

-                     pochodna fencyklidyny

-                     silnie działa p/bólowo i nasennie

-                     łatwo przenika przez barierę krew- mózg

-                     nie drażni tkanek w czasie podawania

-                     początek działania po po podaniu dożylnym ok.. 30 s, a po podaniu domięśniowym od 2-10 min.

-                     nie znosi czucia trzewnego

-                     przyśpiesza czynność serca

-                     podwyższa nawet o 25% ciśnienie tętnicze

-                     wywołuje omamy (o przerażającej treści)

-                     pobudzenie ruchowe

-                     czasami: nudności i wymioty

-                     u kobiet w ciąży- kurczliwość macicy

Zastosowanie:zabiegi krótkotrwałe, operacje plastyczne, bolesne zmiany opatrunku

Nie powinno się stosować: u chorych z nadciśnieniem, z padaczką, psychozami i u alkoholików

Interakcje: w roztworze z barbituranami wytrąca się ketamina, wzmaga działanie innych leków znieczulających i p/bólowych

Wziewne środki anestetyczne

Działanie farmakologiczne:

•                    OUN wpływają na:

-                     wyższe czynności nerwowe

-                     zwiększenie zużycia tlenu

-                     wytwarzanie i wchłanianie płynu mózgowo-rdzeniowego i jego ciśnienie

-                     funkcję elektrofizjologiczną mózgu

2. Wpływ na układ oddechowy

-upośledzają oddychanie (spadek wentylacji minutowej wskutek obniżenia objętości  oddechowej)

-przyśpieszają oddechy

-rozszerzają drzewo oskrzelowe i blokują działanie leków zwężających oskrzela

-hamują funkcjonowanie aparatu rzęskowego tchawicy (przyczyna pooperacyjnego zapalenia płuc)

Wpływ na układ krążenia

-obniżają ciśnienie tętnicze

-rozszerzają łożysko naczyniowe

-obniżają pojemność minutową serca

-zmieniają dystrybucję przepływu krwi- odwrócenie przepływu od przewodu pokarmowego włącznie z wątrobą na rzecz lepszej perfuzji mózgu, skóry i mięśni

-zaburzenie przewodnictwa w sercu

Wpływ na układ nerwowo-mięśniowy

-                     zwiotczają mięśnie prążkowane

Wpływ na układ wydzielania wewnętrznego

-powodują hiperglikemię

-Halotan powoduje spadek stężenia

testosteronu

Wpływ na macicę i płód

-zwiotczają mięśnie macicy

-zwiększają utratę krwi podczas porodu lub cięcia cesarskiego

-przenikają przez barierę łożyskową  

i powodują hypotensję płodu

Preparaty

•                     Eter dietylowy

-                     rzadko stosowany z powodu łatwopalności

-                     duży współczynnik rozpuszczalności krew/gaz

-                     wydłuża okres budzenia

-                     drażni drogi oddechowe

-                     powoduje hiperglikemię

-                     powoduje kwasicę metaboliczną

Halotan

-lotny płyn, niepalny

-wykazuje bardzo silne działanie znieczulające

ogólne (4-5x silniejsze niż eter)

-podany razem z tlenem-szybkie wystąpienie

pełnego znieczulenia ogólnego

-po przerwaniu znieczulenia już po 2-5 min

występuje budzenie

-względnie mało toksyczny

-lek z wyboru w znieczuleniu złożonym

Działania niepożądane:

-depresja ośrodka oddechowego

-działanie kardiotoksyczne (bradykardia, spadek ciśnienia tętniczego, zaburzenia rytmu)

-działanie hepatotoksyczne

-wzmaga działanie leków hipotensyjnych

W czasie znieczulenia Halotanem nie można podawać amin katecholowych-grozi migotanie...