Układ narządów
Nazwa układu
Najważniejsze elementy
Funkcje
1. Układ powłokowy (powłok ciała)
- skóra,
- twory naskórka (włosy, paznokcie, gruczoły),
· ochrona ciała,
· termoregulacja.
2. Układ szkieletowy (kostny)
- kości,
- chrząstki,
- więzadła,
· rusztowanie dla ciała,
· nadaje kształt i wielkość całemu ciału,
· ochrona narządów wewnętrznych,
· motoryczna (ruchowa),
· magazynowanie soli wapnia,
· krwiotwórczość.
3. Układ mięśniowy
- mięśnie szkieletowe,
- miesień sercowy,
- wewnętrzne mięśnie gładkie,
· motoryczna (ruch),
· transport substancji wewnątrz organizmu.
4. Układ pokarmowy (trawienny)
- przewód pokarmowy + gruczoły (ślinianki, trzustka, wątroba),
· trawienie pokarmu,
· wchłanianie substancji odżywczych.
5. Układ oddechowy
- płuca (prawe i lewe) + drogi oddechowe,
· wymiana gazowa między środowiskiem zewnętrznym a organizmem.
6. Układ krwionośny i limfatyczny
~ KREWIONOŚNY (ukł.zamknięty):
- serce,
- naczynia krwionośne,
- krew,
~ LIMFATYCZNY (ukł.otwarty):
- naczynia limfatyczne.
- gruczoły limfatyczne,
- limfa.
· transport substancji wewnątrz organizmu,
· odporność (funkcja immunologiczna).
7. Układ wydalniczy (moczowy)
- nerki,
- pęcherz moczowy,
- przewody (moczowody, cewka moczowa),
· usuwanie zbędnych i szkodliwych płynnych produktów przemiany materii.
8. Układ nerwowy
- mózg,
- rdzeń kręgowy,
- nerwy,
- narządy zmysłów,
· odbieranie bodźców,
· przewodzenie impulsów,
· integracja pracy wszystkich narządów.
9. Układ hormonalny (dokrewny)
- przysadka mózgowa,
- inne gruczoły hormonalne,
· koordynacja pracy całego organizmu.
10. Układ rozrodczy
- gonady (gruczoły rozrodcze: jądra i jajniki) + typowe narządy płciowe dla konkretnej płci,
· rozród (prokreacja).
Skóra
Przed czym chroni skora:
· przed urazami mechanicznymi,
· przed urazami termicznymi,
· przed urazami chemicznymi,
· przed urazami świetlnymi,
· przed wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych (bakterii).
warstwa zrogowaciała
naskórek
warstwa rozrodcza
skóra właściwa
warstwa podskórna
Naskórek – jest utworzony przez tkankę nabłonkową (nabłonek płaski wielowarstwowy).
Skóra właściwa – tkanka łączna właściwa, wypełniona włóknami elastyny i kolagenu – odpowiada za sprężystość.
Warstwa podskórna – tkanka tłuszczowa (zapas kalorii, osłona przed zimnem, mechaniczna osłona).
W skórze zamocowane są włosy, są to zrogowaciale twory naskórka. Towarzyszą im gruczoły łojowe. W skórze znajdują się również gruczoły potowe.
Gruczoły łojowe wytwarzają wydzielinę zwaną łojem, główny składniki to kwasy tłuszczowe i substancje woskowe. Ich rola to natłuszczanie skóry i włosów, po to by zapobiec łamaniu i pękaniu.
Gruczoły potowe służą do wyparowywania wody, do usuwania nadmiaru soli i mocznika.
2 mechanizmy termoregulacji w naszym organizmie:
* 1~ wyparowywanie – parująca woda kiedy się pocimy pochłania ciepło i zabiera go z organizmu.
* 2~ wypromieniowanie – naczynia krwionośne w skórze maja zdolność do kurczenia się i rozszerzania. Kiedy się rozszerzają wzmaga się przepływ krwi a tym samym ciepło jest bardziej wypromieniowywane na zewnątrz.
· dorosły człowiek – 206 kości,
· dziecko ~ 300 kości.
Substancja elementy
Międzykomórkowa komórkowe
Osseina związki mineralne Komórki kościotwórcze,
~ 30% (sole wapnia) ~ 70% komórki kostne,
komórki kościogubne.
Budowa kości:
Klasyfikacja kości:
Kości:
Płaskie (łopatka, kości w czaszce),
Krótkie (nadgarstek, stępu),
Długie (udowa, ramieniowa),
Różnokształtne (kręgi).
Szkielet: czaszka
Osiowy kręgosłup
...
xXxxRuudaaxxXx