logika02.pdf

I. Wiadomości o języku jako systemie znaków.

Znak to układ rzeczy lub zjawisk wg określonych reguł - nazywanych regułami znaczeniowymi, które są przyjęte lub też

znane

1. ogólnie – dostępne powszechnie bez ograniczeń

2. nadawcy i odbiorcy - szyfry języki hermetyczne - zawodowe

3. tylko samemu sobie (supełek).

Oznaka to zjawisko, które współwystępując z jakimś konkretnym zjawiskiem powoduje, że myślimy o tym zjawisku - np.

1/ dym jest to oznaką ognia, 2/ wypadek - kredą miejsce denata.

Art. 60 k.c. mówi, że dokonując czynności prawnej wystarczy w sposób dostateczny wyrazić swoją wolę. Może to być;

kiwnięcie głową, zatrzaśnięcie drzwi taksówki, wejście do tramwaju, przybicie ręki a czasem bierne zachowanie - jeśli

przedtem uzgodniono, że brak odpowiedzi jest przyjęciem warunków.

Substrat znaku może być trwały - pismo, kamień graniczny, znak drogowy - lub nietrwały; mowa ludzka, rakieta znak

migowy. To jest płynne, bowiem technika stwarza coraz nowe możliwości - taśma magnetofonowa, komputer.

Znaki słowne, język;

Zbiory znaków słownych tworzą języki. Uwaga istnieją też języki nie będącymi słownymi – np. znaki drogowe, języki

komputerowe. Najczęściej rozumiemy język jako system znaków obejmujący zbiór znaków słownych z regułami nakazu-

jącymi powiązania określonych znaków z danymi zdarzeniami. Są trzy grupy reguł;

1/ reguły wyznaczające zasób słów danego języka,

2/ reguły znaczeniowe,

3/ reguły składniowe (syntaktyczne).

Rozróżniamy języki słowne naturalne - powstałe spontanicznie i sztuczne np. "esperanto". Obecnie języki narodowe

stanowią mieszaninę języków naturalnych i sztucznych, gdyż wiele znaków słownych wprowadza się umownie np. w

prawie - terminy ustawowe (lokal zastępczy i socjalny).

Z punktu widzenia semiotyki języki różnią się słownictwem i składnią;

A/ Słownictwo - to zasób słów mających ustalone znaczenie w danym języku. Homonim jest to wyraz, który tak samo

się pisze i tak samo się wymawia ale ma kilka znaczeń (mają inny zakres desygnatów) zamek, pióro, koza. Idiomy czyli

wyrażenia złożone, które mają swoiste znaczenia odmiennie od swoistych znaczeń wyrazów składniowych "pal go

sześć", "stracić twarz".

B/ Składnia - to reguły dotyczące sposobu wiązania wyrazów i ich rozumienia.

Rozróżniamy wypowiedzi, które coś głoszą -„świeci słońce” oraz te, które mówią o wypowiedziach pierwszego rodzaju –

„nieprawda, że teraz świeci słońce”. Są też wypowiedzi wyższych stopni. "To prawda, że Jan powiedział, że teraz świeci

słońce".

Kategorie syntaktyczne - są to wyrażenia wyróżniane za względu na ich role w budowaniu wyrażeń złożonych. Dzieli-

my na

1/ Nazwy to pies, skała, człowiek.

2/ Zdania - stwierdzenie czegoś np. słońce świeci- deszcz pada

3/ Funktory to nie są zdania czy nazwy ale służą one do wiązania wyrażeń w wyrażenia bardziej złożone. Istnieją funk-

tory zdaniotwórcze, funktory nazwotwórcze, funktory funktorotwórcze, które łączą funktory w bardziej złożone. Wyrazy

czy wyrażenia, które są przez funktor wiązane są to argumenty. Wyróżnimy funktory 1/ o argumentach nazwowych i 2/

zdaniowych oraz 3/ funktory o większej ilości argumentów.

4. Role semiotyczne wypowiedzi;

1. opisową "słońce świeci" i także nasze przeświadczenia "Jan jest chory".

2. ekspresywną, przeżycia bólu lub radości, oj!!

3. sugestywna wywołuje reakcję pali się, baczność"

4. performatywna - wydanie wyroku, nadanie imienia - powstają określone nakazy i zakazy.

II. NAZWY

1. Nazwy powinny być jednoznaczne ale czasem to dopiero wynika z kontekstu. Są nazwy proste i złożone "wykład;

wykład z logiki; wykład z logiki dla studentów prawa”.

2. Nazwy :

1/ konkretne znaki rzeczy lub ludzi - stół, student

2/ abstrakcyjne nie są znakami rzeczy lub ludzi; wolność miłość.

Czasami ten sam zwrot jest w jednym kontekście konkretny a winnym abstrakcyjny "wyrok na papierze" i "wyrok w ogó-

le".

Błąd hipostazy polega na tym, że używamy zamiast nazwy abstrakcyjnej konkretnej np. wola pastwa, .

Istnieje ugruntowany pogląd, iż nazwa odnosi się tylko do nazw konkretnych a nie do abstrakcyjnych

3. Desygnat nazwy to przedmiot rzeczywisty np. skrypt, ławka.

4. Nazwy "indywidualne " Kowalski, Częstochowa, nazwy "generalne " np. krzesło. Można przemiennie „stolica polski”

- generalna, Warszawa-indywidualna. Prawo jest generalne ale stosując je czynimy je indywidualnym np. wyroki.

5. Treścią nazwy jest zespół cech samochód (koła, dach, silnik, kierownica itp.) czasem trzeba więcej, czasem mniej,

cech by prawidło nazwać przedmiot, np. samochód ciężarowy, samochód wyścigowy.

6. Zbiór wszystkich desygnatów danej nazwy jest nazywany zakresem tej nazwy uwaga zbiór to według matematy-

ki a w naszym rozumieniu będzie to dana klasa elementów. Zakres nazwy indywidualnej z założenia obejmuje tylko je-

den desygnat zakres generalnej "człowiek, notariusz" niezliczoną.

Z uwagi na ilość desygnatów rozróżniamy; nazwy ogólne - więcej niż jeden desygnat, szafa, pies. Nazwy jednostkowe

jeden desygnat - Wisła.

Nazwy puste bez desygnatów "syn bezdzietnej matki" - „smok” one niczego nie oznaczają ale coś jednak znaczą

7. Nazwy zbiorowe.

Nazwy są to także agregaty np. las (agregat drzew, mieszkańcy miasta agregat ludzi. W prawie np. pewne rzeczy są

nazwami zbiorowymi (kolektywnymi) i np. spółdzielnia jako całość ma osobowość prawną natomiast członkowie spół-

dzielni nie.

8. Ostrość zakresu nazwy dla prawników b. ważna. "student" - "nie student" ostre. "łysawy" - nieostra "łysy" ostrzejsza.

Stosunki między zakresami nazw.

Ta sama rzecz lub osoba może być desygnatem wielu nazw - np. szafa sprzęt drewniany, sprzęt do chowania odzieży,

szafa - mebel ozdobny itp.

Klasa uniwersalna to taka, która obejmuje wszystkie rzeczy na świecie - np. "coś" ale też i agregat (wszechświat).

Klasa negatywna jeśli wyróżnimy klasę w obrębie klasy uniwersalnej mającą desygnaty ta reszta to właśnie klasa ne-

gatywna człowiek - nie człowiek to wszystko co nie jest człowiekiem. Uwaga tu możliwe są liczne nieporozumienia

2 . Rodzaje stosunków miedzy zakresami nazw . Relacje pomiędzy dwoma nazwami, które mają co najmniej jeden de-

sygnat;

1/ stosunek zmienności zakresów S i P; istnieją przedmioty, które są jednocześnie desygnatami nazwy S i P S jest P

2/ stosunek podrzędności S< P każde S jest P a nie każde P jest S

3/nadrzędności S > P

4 krzyżowania są S, które są P

5/ wykluczania - może on być

a/ stosunkiem sprzeczności student - nie student

b/ przeciwieństwa gdy zakres nazw nie tworzą wspólnej klasy; dom. ptak

Definicje

1. Definicja realna i nominalna.

Definicja realna to zdanie podające taką charakterystykę danego podmiotu czy przedmiotu, którą można tylko tym

przedmiotom lub podmiotom przypisać. Musi ujmować istotę np. „człowiek ma mózg” - „Człowiek nie ma piór” - nie.

Definicja nominalna jest wypowiedzią drugiego stopnia podaje informację o znaczeniu definiowanego słowa oznacza

to zastępowanie niezrozumianego terminu innym znanym uprzednio "dacza" dom.

2. Rodzaje definicji ze względu na ich zadania;

a/ definicja sprawozdawcza to taka, która wskazuje, jakie znaczenie ma (lub miał) wyraz definiowany w danym języku

"mieszkam w budynku zbudowanym z betonowych segmentów - czyli w bloku " to dziś znaczy w budynku wielomieszka-

niowym dawniej kamienicy. Takie definicje formułujemy dla kogoś kto nie zna używanego znaczenia,

b / definicja projektująca to ustalanie znaczenia na przyszłość np. w ustawie "zwanego dalej najemcą".

1/ Mogą to być definicje konstrukcyjne ustalają arbitralnie znaczenie chociaż to słowo już ma jakieś znaczenie np.

słowo sól chemicy nadali jej nowe znaczenie. Definicja konstytucyjna nie może być ani prawdziwa ani fałszywa jedynie

może być używana powszechnie lub nie. Ustalmy ją gdy zachodzi potrzeba, gdyż zmieniły się warunki.

2/ Definicja regulująca ; mówi np., że adwokatem może być osoba, która ma egzamin adwokacki lub inny plus 3 lata

pracy w zawodzie prawniczym np. sędzia, prokurator. Te definicje spotykamy najczęściej w ustawach.

Rodzaje definicji ze względu na ich budowę.

A Definicja równościowa składa się z trzech części .

1/ zwrotu językowego zawierającego wyraz definiowany (definiendum), 2/ stwierdzenie, że definiedium ma takie samo

znaczenie jak wyrazy zawarte w trzeciej części, 3/ określenie znane już ( definies),

definiedium +łącznik+ definiens –

Bursztyn ------- to ---- skamieniała żywica (Uwaga czasami skład definiens musi być rozbudowane.)

1/ definicja klasyczna. Tradycyjnie uważa się, że definicja równościowa powinna być zbudowana -A znaczy tyle co wy-

rażenie "B mające cechę C". Sędzia to jest urzędnik wydający wyroki w imieniu państwa, dom to budynek mieszkalny.

2/ Definicja równościowa nieklasyczna jest wówczas gdy w definicji wskazujemy pewne zakresy nazw np. przez ter-

min x będziemy rozumieli a, b, c, d. Zboża w rozumieniu ustawy jest proso gryka itd.

Stylizacje;

1/Słownikowa pewien wyraz czy wyrażenie ma takie samo znaczenie jak inne; "rozporządzenie" - "akt prawny".

2/semantyczna oznacza, że taki wyraz to takie przedmioty lub ma takie i takie cechy "drewno" to ścięte drzewo, stół to

drewno.

3/ przedmiotowa wskazuje znaczenie wyrazu definiowanego mówiąc o cechach tego do czego wyraz się odnosi tu wy-

stępuje intencja poinformowania o znaczeni danego przedmiotu.

B/ Definicja nierównościowa to definicja przez postulaty. Polega na wstawieniu danego wyrazu do kilku zdań i w ten

sposób ukażemy na tych przykładach co znaczy omawiany wyraz.

WARUNKI POPRAWNOŚCI DEFINICJI

1/ ignotum per ignotum -nieznanego nieznanym Każda definicja musi być dostosowana do odbiorcy na jego poziomie,

gdyż nie możemy nieznanego wyjaśniać nieznanym.

2/ idem per idem - to samo przez to samo;

-błędne koło bezpośrednie - drzewo liściaste jest to drzewo

-błędne koło pośrednie - krakowski złodziej.

3/ definicja z szeroka sędzia to pracownik sądu zła bo w sądzie

jeszcze pracują sekretarki , woźni sprzątaczki itp.

4/ definicja za wąska definiesa nie obejmuje wszystkich przedmiotów należących do definiendum bez znaczenia np.

krzesło to przedmiot drewniany do siedzenia koloru zielonego, bez oparcia - to definicja zielonego taboretu.

5/ błąd przesunięcia kategorialnego , definiens podajemy jako określenie rodzajowe zasadniczo odmienny zakres w

innej kategorii ontologicznej np. stosunek pokrewieństwa

Zdanie.

Zdanie w sensie logicznym jest to wyrażenie jednoznacznie stwierdzające na gruncie reguł danego języka, że tak coś

jest lub nie jest, nie musi ono być zgodne z rzeczywistością, dlatego zdanie w sensie logicznym może być prawdziwe a

także fałszywe. Zdanie w sensie logicznym odróżnia się od innych zdań tym, że w takim zdaniu następuje stwierdzenie

faktu - który może być prawdziwy lub fałszywy. Dlatego zdania pytające nie są zdaniami w sensie logicznym.

Jednakże można wypowiedzieć zdanie zawisłe czyli stwierdzenie o pytaniu - Czy Kowalski lubi żur? - zawisłe "dzisiaj

pytałem Kowalskiego czy lubi żur". Podobnie jest z tonem rozkazującym "Kowalski zamknij okno" - nie jest zdaniem w

sensie logicznym ale będzie nim "Mówiłem Kowalskiemu by zamknął okno".

Jest to istotne dla prawników, gdyż np. przy prawie własności; "X jest właścicielem ˙Z w dniu 1.1.1995 r.". ale już to

samo "Z jest moją własnością może powiedzieć Y w dniu 2 .01.1995 gdy je".

Wartość logiczna zdania.

Istotnym jest by wyjaśnić co to znaczy, że zdanie jest fałszywe lub prawdziwe w sensie klasycznym rozumienia tych

słów.

Świat nie jest stabilny. Jeżeli opisujemy dany fragment to możemy powiedzieć, że w danej chwili jest on, taki a taki. Za-

tem zdanie prawdziwe opisuje rzeczywistość zgodną przynajmniej z danym wycinkiem rzeczywistości. Zdanie fałszy-

we to takie które opisuje rzeczywistość w sposób sprzeczny z faktami np. Włocławek jest stolicą Polski,

Są zdania o których możemy powiedzieć, że są w przybliżeniu prawdziwe gdy np. fałsz jest nie istotny i nie ma wpływu

na to co chcieliśmy przekazać, np. w Włocławku mieszka 121.521 mieszkańców. W tym zdaniu informuje się nas, że ok.

120.000 a czy 521 to nie ma znaczenia bo jeśli mieszka 120855 to u tak zdanie spełniło swe zadanie.

obiektywny charakter prawdziwości i fałszywości zdań.

Wartość logiczna zdania jest czymś obiektywnym i poglądy jakieś

osoby nie mają tu żadnego znaczenia. Liczy się tylko rzeczywistość i jeżeli mówiono, że Słońce się kręci wokół Ziemi to

znaczy, że to był fałsz, chociaż w średniowieczu wszyscy tak uważali.

O wartości logicznej zdania przesądza sens użytych słów jeżeli są one znane ogólnie np. 1 metr to 100 cm lecz jeśli ktoś

nie rozumie co to "cm" to trzeba najpierw mu to wyjaśnić. Ale jeśli zakładamy minimalną znajomość rzeczy to takie

zdania, które jest prawdziwe ze względu na to jakich użyto wyrazów nazywamy zdaniem analitycznym.

Zdanie którego fałszywość jest przesądzona ze względu na samo znaczenie użytych w nim słów, nazywamy zdaniem

wewnętrznie kontradyktorycznym oczywiście w obrębie danego języka. Np. "kula jest prostokątem"

Dla określenia zdań, które są analityczne a które wewnętrznie kontradyktoryczne konieczne jest odwołanie się do reguł

wyznaczających znaczenie danych słów. Wszystkie inne zdania, których wartości logicznych nie możemy ustalić

nazywamy syntetycznymi. Dla tych zdań by stwierdzić czy odpowiadają rzeczywistości musimy znaleźć probierz

prawdziwości . Tu odwołujemy się do doświadczenia - zgodnej praktyki wielu osób. To jest bardzo trudne a czasem nic

nie dające, między innymi dlatego, że stan wiedzy jest zmienny np. Słońce - Kopernik. Zmienny jest także stan np. wie-

dzy o sprawie np. wówczas gdy pojawią się nowe fakty. Prawomocny wyrok- wznowienie postępowania gdy nowe dane.

Może też zdarzyć się, że zdanie w sensie logicznym ma wartości niezależnie od tego czy my o tym wiemy; czy jest

prawdziwe czy fałszywe.

Wypowiedzi niezupełne.

Wypowiedź zdaniowa niezupełna to takie wyrażenie, które wprawdzie na gruncie danego języka nie jest zdaniem w

sensie logicznym lecz spełnia rolę zdania w sensie logicznym, o ile słuchacz zdaje sobie sprawę z pewnych domyślnych

uzupełnień wypowiedzi pominiętych w zdaniu, są oczywiste dla rozmówców np. piszcie!!! słuchajcie. Nie ma sensu ich

całymi zdaniami wypowiadać i tak wiadomo kogo dotyczą.

Niejednoznaczność - w zależności od układu odniesienia dom stoi ale tylko względem ziemi ale nie księżyca, słońca,

wszechświata. Dążyć powinniśmy do maksymalnej konkretyzacji tak by było jasne co chcieliśmy powiedzieć.

Funkcje zdaniowe.

Funkcja zdaniowa to jest wyrażenie opisowe, które zawiera zmienne. "Każde S jest P " otrzymujemy zdania prawdziwe

lub fałszywe. „Każdy prawnik jest sędzią” (fałszywe) a „każdy sędzia jest prawnikiem” prawdziwe. Funkcja zdaniowa nie

ma określonej wartości logicznej. Dopiero po podstawieniu uzyskujemy zdania prawdziwe lub fałszywe. Kwantyfikator

ogólny to taka funkcja zdaniowa przy której cokolwiek podstawimy za X to otrzymamy zdanie prawdziwe. "Jeśli x jest oj-

cem to x jest mężczyzną" Kwantyfikator ogólny zapisuje na dwa sposoby Px lub ^x,(x).

kwantyfikator szczegółowy jest wówczas gdy funkcja zdaniowa przy niektórych zmiennych jest prawdziwa zapisujemy

go Sx, Vx, Zx "X jest mężczyzną x jest ojcem".

Zatem z funkcji zdaniowej mogą powstać zdania prawdziwe i fałszywe w dwa sposoby;

1/ przez konkretyzację - czyli podstawienie odpowiednich wyrażeń na miejsce wszystkich koniecznych zmiennych,

2/ przez kwantyfikację to znaczy przez poprzedzenie tej funkcji kwantyfikatorem ogólnym czy szczegółowym w odniesie-

niu do wszystkich zmiennych.

Struktura zdania

Zdanie złożone to takie, którego częścią jest odrębne zdanie np. "X nie odrobił lekcji", a złożone to "X nie odrobił lekcji

ale nauczyciela i tak nie było." Zdania proste - to takie którego żadne część nie jest odrębnym zdaniem dawniej mó-

wiono na takie zdanie, że jest kategoryczne mogą być ujmowane jako schemat funkcji "A jest B".

Obecnie widzi się konieczność istnienia zdań prostych o treści; "X ma własności Z" - "kot łapie myszy"

Wśród zdań prostych sprowadzonych do struktury "A jest B" gdzie "jest" - jest funktorem dwuargumentowym wyróżnia-

my dwa rodzaje zdań; 1/ atomiczne -orzekające, że jakieś X należy do klasy Y –

2/ subsumcyjne -orzekające, że jakaś klas X w całości lub części zawiera się (lub nie) w klasie B. Tradycyjna logika wy-

różnia 4 rodzaje zdań subsumcyjnych;

1/ zdania ogólno twierdzące o budowie Każde S jest P

2/ Zdanie ogólno-przeczące o budowie Żadne S nie jest P żaden adwokat nie jest sędzią

3/ zdania szczegółowo twierdzące o budowie Niektóre S są P

4/ zdania szczegółowo przeczące o obudowie Niektóre S nie są P

Odpowiedniki zdania w naszej świadomości

Jeśli nasza świadomość reaguje na daną nazwę to znaczy, że znamy to POJĘCIE które może mieć różne nazwy (sa-

mochód - maszina, car,). Gdy mamy do czynienia z przeżyciem to jest PRZYPUSZCZENIE lub SĄD ale może być też

tak, że ktoś tylko rozumie co to znaczy SĄD wydaje osoba która żywi przekonanie, że jest tak jak ona mówi "na serio"

ale nie musi być pewna obrazu np. dochodzi do pewnych wniosków i dopiero wówczas jest przekonana. PRZYPUSZ-

CZENIE - dopuszczamy taką możliwość "strzelamy" ROZUMIENIE - jeśli dociera do nas to o co chodzi

Uwaga jeszcze należy odróżniać Kłamstwo - świadome i omyłkę - nieświadomą.

Wypowiedzi oceniające i normy.

ocena - aprobata i dezaprobata uwzględnia nasze przeżycie (wiara wiedza, nastawienie czy jesteśmy zdenerwowani słowem -

wszystko)

1/ ocena preferencyjna gdy z dwóch lepiej oceniamy jeden,

2/ ocena globalna - więcej tego lub tamtego.

Deskrypcja Jest to opis pozbawiony oceny. Mogą to być również wypowiedzi techniczne.

Pochodnymi wypowiedzi oceniających mogą być równoważniki zdań: ach, och, ech, hura. Uwaga!! istnieją wypowiedzi

pozornie deskryptywne, a de facto mające w sobie ocenę np. koń , rumak, szkapa. Są tez wypowiedzi z zabarwieniem

uczuciowym, np. do rasowego psa mówimy: „Ty kundlu”.

Istnieją wypowiedzi zwane optatywnymi, czyli życzeniowymi np. „Chciałbym, aby wszyscy zdali egzamin w pierwszym terminie”.

Norma postępowania

Mam z nią do czynienia wtedy gdy się komuś coś ktoś nakazuje lub zakazuje, jednak musi być to osoba uprawniona – normodawca.

W przypadku reguł prawnych – prawodawca – czyli ustawodawca. Normy mogą być kierowane konkretnie do danej osoby np. nada-

nie tytułu naukowego osobie X lub też skierowane do osób, które wypełnią dyspozycję np. Piłeś nie jedź . Podmiot do kogo jest kie-

rowana norma to adresat normy

Są tez normy czysto techniczne „przekręć gałkę by włączyć radio ."

obowiązywanie normy

Uzasadnienie danej normy ;

1 / tetyczne -odwołanie się do faktu, że normę wydał ktoś kto miał do tego prawo - władzę w stosunku do adresatów ( normę uznaje-

my ale nie identyfikujemy się z nią).

2 / aksjologiczne - wtedy gdy według czyjejś oceny tak należy postąpić tu normę uznajmy bo wynika z czegoś –religii, moralności itp.

Postać słowna i struktura norm postępowania

W prawie przybiera ona znane wcześniej nam z prawoznawstwa normy; nakazująca, zakazująca zezwalająca, norma hipotetyczna

(warunkowa) i kategoryczna (bezwarunkowa) Struktura normy patrz - budowa normy prawnej koncepcje.

Wypowiedzi Modalne

Musi nakaz prawny i może rozważany jest na podstawie normy tetycznej - nakaz władzy- i aksjologicznej

Modalność zdań rodzaje;

asertoryczne – stwierdzające - przez Toruń płynie Wisła

apodyktyczne - tak być musi - np. w tramwaju trzeba mieć bilet

problematyczne - Jutro może będę spał, a może nie?

Modalności normatywne ( deontyczne )

Mamy z nimi do czynienia gdy dokonujemy kwalifikacji jakiegoś czynu ze względu na jakaś normę - deontologia lekarska itp. czyn

danej osoby można ocenić deontycznie na wiele sposobów np. mogą być to ; 1/ czyny nakazane 2/ zakazane 3/ fakultatywne 4/ do-

zwolone 5/ indyferentne 6/ obowiązek (pozytywny lub negatywny)

Pytania i Odpowiedzi

Pytania nie są zdaniami w sensie logicznym, bo nie opisują rzeczywistości nie są zatem prawdziwe czy fałszywe, zawierają nato-

miast "partykułę" pytającą - kto, kiedy, jak, czy, gdzie, którędy. Bardzo ważne jest jak stawia się pytania Dla prawników niebez-

pieczne są pytania sugestywne "czy podejrzany miał dziwną szramę na twarzy".

Odpowiedzi

1/ właściwe Gdzie jedziesz? -do Warszawy

2/ niewłaściwe - gdzie jedziesz ? -kupiłem bilet I kl.

II.

1/ całkowite -Jan Kowalski zam. xxx bił Adama Zielińskiego

2 / częściowe - bił łysy facet – trzeba ustalić dane

Typowe Błędy powodujące nieporozumienia

Użycie homonimu ( wieloznaczność) w taki sposób że nie wiemy jaki zakres desygnatów przyporządkować danej wypowiedzi – oj-

ciec kupił kozę ? nie wiemy czy piec czy zwierzaka.

Błąd ekwiwokacji –osoba w jednym rozumowaniu używa słowa wieloznacznego w różnych znaczeniach sadząc, iż używa tego sło-

wa jednoznacznie.

Logomachia – spór o słowa a nie o treść- bardzo często dyskutując mamy na myśli jakieś znaczenie tego słowa – rozmówca nieko-

niecznie musi o tym wiedzieć i ma własne wyobrażenie co ono znaczy. Wówczas nie mogą się oni porozumieć bo mówią de facto o

czyms innym – Przed rozpoczęciem dyskusji jest zasadne ustalenie znaczenia słów które będą używane w dyskusji wówczas nie bę-

dzie nieporozumień na tym tle. Często okaże się że nie będzie dyskusji bo okaże się że spór był pozorny.

Błąd amfibologii, polegający na dwu- lub wieloznaczności danego wyrażenia tam, gdzie winno być ono jednoznaczne. Powstaje na

skutek wadliwej (pod względem składni, interpunkcji, doboru i następstwa słów, rozłożenia akcentów logicznych oraz psychologicz-

nych itp.) budowy wypowiedzi, np. "obraz poprzedza słowo".

Eufemizm określenie złej, nieprzyjemnej, nieprzyzwoitej rzeczy za pomocą słowa (słów) o pozytywnym lub obojętnym wydźwięku,

np. mało inteligentny zamiast głupi.

Błąd myślenia figuralnego -wówczas gdy zwroty obrazowe bierzemy w znaczeniu dosłownym np. robienie z igły widły

Wnioskowania dedukcyjne

Wnioskowanie to proces myślowy polegający na tym że przyjmujemy pewne założenia - przesłanki – zdania, które powodują, że

inne zdania uznajemy za prawdziwe.

Przesłanki entymematyczne – to te których nie musimy wypowiadać bo są w domyśle „dziś sobota to jutro niedziela”.

Wnioskowania mogą przebiegać wg rozmaitych schematów zwanych INFERENCYJNYMI które mogą być ;

1/ niezawodne.

2/ uprawdapadabniające (zawodne) nie zawsze prawdziwe.

UZASADNIANIE TWIERDZEŃ

bezpośrednie i pośrednie

1. Bezpośrednie to spostrzeżenia zmysłowe –eksplikatywne oraz introspekcyjne –wewnętrzne.

2. Obserwacja –wyróżniamy przypadkową (np. wypadek) i z zamiarem –jest to obserwacja doświadczalna, gdy spo-

dziewam się zaistnienia faktu.

funktory

pojęcie funktora prawdziwościowego

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: