II OKRES PRZEJŚCIOWY XIII-XVII dyn
à najazd Hyksosówà XV-XVI dynastia.
à ekspansja Kermy(S)à do obszaru I katarakty
à XVII dyn à lokalna dynastia książęca, wystąpienie przeciwko Hyksosom
XIII dyn
à ok. 60 królów; niewiele informacji
à ród wywodzący się od potomków Amenemesa IV
àpoczątek upadku autorytetu władzy centralnej, niewielka ilość zabytków
à imiona teoforyczneà Sobek(krokodyl)àSobekhotep
à wschodnia Delta atakowana przez plemiona koczowników
à rezydencja nadal w Icztaui, ale władcy przenoszą się do górnego Egiptuà XIV dynà siedziba w Xois(niewiele informacji czasem tylko imiona)
XV dyn
à stolica w Awaris
à dynastia Wielkich Hyksosów(6 władców- 108 lat)
à władza ogranicza się do obszaru Delty
Hyksosià Wschodnia Delta, Ziemia Goszen;
àgrupa plemion semickich przybyłych w poszukiwaniu pastwisk
~Beni Hassan à grobowiec Chnumhotepaà opis i wygląd karawany semickiej
à Plemina Kanaanejske z domieszką elementów husyckich
à przystosowali do swoich potrzeb skarabeusze
à dostosowanie elementów życia religijnego
à przejęcie egipskiej tytulatury
Elementy własne:
àkoło
àwóz bojowy
à koń
~zmiana taktyki armii egipskiej
~nowy system umocnieńà duże prostokątne założenia; rodzaj wałów z jednym wejściem
à łuk kompozytowy
àtaran
àPierwszy władca: SALITIS 1630-1615(wg Manethona)
àstolica w Memfis, później w Awaris
à inni władcy: Szesi, Jakobher, Chian, Popi, Chamudià ostatni władca(„Moim opiekunem jest moje obfitość”);à decydujące walki między plemionami górnoegipskimi a hyksosami; 12 rok panowania Chamudiegoà Egipcjanie zdobywają Awaris
XVI dyn
à rodzaj książąt wasalnych; panują równolegle
à KAMOSE à ostatni władca XVII dyn.
à 15 królów
à założyciel Antefà współcześnie z Salitisem;
à Dra Abu’l-Nagaà nekropola od Kamosego
à panowanie od Asjut po II kataraktęà zdecydowana rozprawa z Hyksosami
à I i II stela Kamosegoà przebieg wojen przeciwko Popiemu
NOWE PAŃSTWO 1530 1070
àokres imperium przestrzennegoà XVIII dynà Tutmozydzi / XIX i XX dynà Ramessydzi
à XXI i XXIIà III okres przejściowyà dynastie obcego pochodzenia
à Teby religijną stolicą Egiptuà rozkwit nekropoli tebańskiej
à język nowoegipski podniesiony do rangi języka urzędowego ok 1340r. za Echnatonaà od XXVI dyn zapisywany pismem demotycznym
à Księga Umarłychà zwoje w sarkofagach
à Księgi Podziemia(Amduat, Bram)à na ścianach grobowców
à literatura piękna, beletrystyka, liryka miłosna(T. Andrzejewski: „Opowiadania egipskie”, „Pieśni rozweselające serce”, „Dusze boga Re”)
à AHMOSIS(Ahmose)
à zm. W wieku ok. 35 l
àbrat Kamosego
à batalie z Hyksosamià ostateczne wyparcie ich z Delty
à 3 kampanie na południu; ustalił granice na wysokości Toszke
à stworzył urząd „Syna królewskiego z Kuszu” z siedzibą w Anibie(Myiam)
àAhmesnefertari boską małżonką Amona à za XXVI dyn córki władcówà kontrola nad Tebami
à Teby stolicą Egiptu / Amon bogiem naczelnym
à grobowce w Dolinie Królów(Teby Zachodnie)
àAMENHOTEP I (AmenofisI)
à wyprawa wojenna do Nubii
à nieznany grobowiec à mumia w skrytce
à zm w wieku ok. 50 l
àAmenhotep I i Ahmesnefertarià bóstwa opiekuńcze nekropoli tebańskiej
à Egipt do 4 katarakty à rozbicie królestwa Kermy; zdecydowana przewaga po czasy ramessydzkie
à Kanaan, Płn Syria
à dyplomacjaà małżeństwa dynastyczne
àTOTMES I
à zapoczątkował nową linię genealogiczną
à syn Seminsenebaà boczna gałąź dynastii
à prawa do tronu poprzez małżeństwo z córką poprzedniego władcyà córka Hatszepsut(synowie Amenemose i Medimes dziwnym zbiegiem okoliczności umarli przedwcześnie)
à wyprawa do Płn Syrii --. Nad Eufratem w Karkemisz à stela zwycięstwa nad Mitannijczykami
à nowa koncepcja pochówków królewskichà oddzielenie grobu od świątyniià świątynie grobowe bliżej Nilu
XVIII dynà kanon postaci ludzkiej
à aspektowa
àkanon świątyń à świątynia Chonsu w Karnaku
· pylony(wejście na dziedziniec na osi)
· dziedziniec otoczony portykiem
· aleja sfinksów
· po dziedzińcu sala hipostylowa
· pomieszczenie na barkę solarną
~odstępstwa: à powiększenie Sali hypostylowej, ich liczby, liczby pylonów i dziedzińców
~Amenhotep syn Hapu(za Amenhotepa III)
à HATSZEPSUT
à Deir El Bahari à portyk Puntu(wizerunek królowej)
à posągi kubiczne à Senenmut z Nefrure
Księga Umarłych
à kursywa hieroglificzna(charakter uproszczony)
~sąd Ozyrysaà Totà skryba zapisujący przebieg; àMaatàjako element wagi
~spowiedź negatywna rozdz.125à nazwa nadana w 1842 prze Lepsiusa
~oryginalna nazwa egipska:”zaklęcie by wychodzić podczas dnia”
~żaden ze znanych papirusów nie jest identyczny
~ok. 190 rozdziałów
~2 redakcje à Saicka(XXVI dyn)
àMemficka(XVIII i XIX dyn)
~fragmenty umieszczone na ścianach grobowców, sarkofagach i skarabeuszach(sercowychà rozdz. 30B)
~fragm rozdz. 6 księgi umarłychà kierowany do uszebti(tekst wyryty,namalowany lub odciśnięty w formie z miejscem pozostawionym na imię zmarłego)à uszebti na każdy dzień roku; podzieleni na brygady
à Nauki, Pouczenia
àkształt klasyczny
à oddziaływania na Stary Testament(Ks Przysłów)
ànp. Nauki Amenemopeta
à Liryka miłosna
àXIX dynà Papirus Harrisa(500)
à eg. Howet
à kochankowie nazywani są bratem i siostrą
à kolofonà opis po utworze(autograf kopisty lub autora)
à Pieśń Harfiarza
à umieszczana na ścianach grobowców(np. grobowiec Nachta)
~usprawiedliwiony głosem= świętej pamięci
àAMENHOTEP III
à objął tron w wieku 10-12 lat
à konflikt z Mitannià ostateczne zażegnanie konfliktów
à wielka małżonka Teje
à działalność budowlana od Delty po 3 kataraktę(kierował tym Amenhotep syn Hapu)
àŚwiątynia grobowa w Tebach Zachodnichà kolosy Memnona
à zmarł po 38 latach panowania
à grobowiec w Dolinie Zachodniej
àŚwiątynia grobowa władcy = Siedziba Milionów Lat
à3 pylony, dziedzińce, aleja sfinksów, sala hipostylowa, właściwa świątynia władcy;à ogromna ilość posągów Sachmet; à 7m stele związane z obchodami święta sed; cz. Budynków z cegły.
à skarabeusze kommemoratywne Amenhotepa III(grupy tematyczne od A doE)
à AMENHOTEP IV
à właściwy następca Tutmozis zmarł przedwcześnie
à koregencja z Amenhotepem III(ok. 12 l)
àmateriały z archiwum Amarneńskiegoà komplikacja sytuacji w Azji
à Henoteizm Echnatona
àreforma między 4 a 9 rokiem panowania
à wybitny poetaà Hymn do Atona
à 3 rok panowaniaà początek budowy świątyni Atona w Karnaku
à5rp. à zmiana imienia na Echnaton(Emanacja Atona)
à6rp. àprzeniesienie rezydencji do Achetaton
à5-9 rp. àrewolucja amarneńskaà najbardziej istotne zmiany
à nowy kanon Echnatona
à rodzajowość w przedstawieniu
à sposób przedstawiania Atonaà zmiana wyglądu świątyni
à Neferetiti(Nafteta) à 6 córek à kryterium chronologiczne w ikonografii
~od 13 rp. Znikają wzmianki o niej
~Kijaàrównież brak męskiego potomka
à z innych związków Semenchkare i Tutanchamon
à ostatnie lata słabo rozpoznane
à16 rp. à zagrozenie ze strony plemion azjatyckich; hetyci pokonują Egipcjan w starciach
à umiera w 17 roku panowania; pochowany w Achetaton
à teorie o różnych czasem najdzikszych schorzeniach tłumaczących mutacje w anatomii
~celowa deformacja czaszki?
~hermafrodytyzmà ojciec i matka swojego narodu
~hydrokefaliaà wodogłowie
à nie znana dokładna data urodzin ani wykształcenie à Memfisà przeszkolenie wojskowe(militarna stolica Egiptu)
à wychowany i wykształcony przez kapłanów Heliopolis
àsprzed przejęcia władzy znany tylko odcisk pieczęci z...
grappa25