jucha3.doc

dr Jucha

Bliski Wchód – ĆWICZENIA

Mezopotamia

30 V 2007, 05 VI 2007, 06 VI 2007

Uwagi:

-Należy zwracać uwagę na zmiany charakterystyczne. Te na które zwrócił uwagę zaznaczyłem na czerwono.

- Dynastie zachodnio semickie (Amoryckie) przejęły miejscowe tradycje.

- Ostateczny kres cywilizacji Sumeryjskiej.

- Dynastie z Issin i Larsy Nawiązywały mocno do czasów sumeryjskich.

- Iszbierra[1]. Pierwszy amorycki władca. Służył poprzedniemu władcy jako najemnik. Zdobył całą środkową Babilonię i Nippur. Wyparł elamitów z Ur.

- Libitisztar1. Spisał ówczesny zestaw praw.

- Po upadku I dynastii następuje rozpad państwa.

- Współcześnie do Issin istniał na południu ośrodek z centrum w Larsie.

- GunGurum1. Panował współcześnie z Ipitisztarem1 z Issin. Opanowuje Ur.

- Rimsin1. Pokonał Uruk i Issin.

- Babilonia. 1 Dynastia 1900 - 1595.

- Sumabum.1 Założyciel dynastii po upadku dynastii z Issin.

- Hamurabi. Scala państwa sumeru i akadu. Spisuje również kodeks prawny ok. XIII w.

p.n.e.

- RejanDijali.1 Państwo Esznunna.

- Dadusz1. współczesny Hamurabiemu. Tworzy

kodeks prawny oparty o osiągnięcia babilońskie.

- Na północy Asyria.

- Dussur1. Założyciel dynastii.

- Samniadat I1. dynastia amorycka.

- Mari nad Eufratem, ważny ośrodek.

- Jachudilim.1 Wzrasta władza.

- Zimrilim.1 Pozbawiony tronu przez asyryjskiego władcę, odzyskuje go po śmierci księcia asyryjskiego.

- Ostatecznego podbicia dokonuje Hamurabii.

Architektura:

- Świątynie szeroka Cella.

- Świątynia Enki w Ur. Jedna oś prosta, celle poprzednie względem osi.

- Świątynia Assura w Assur na osi łamanej.

- Iczczari.2 Świątynia Isztar. Otoczona murem, 3 świątynie każda z odrębnym dziedzińcem, 2 posiadają celle szerokie a 1 na osi łamanej.

- Budowle mieszkalne.

- Domostwa grupowane wzdłuż ulic typu babilońskiego. Centralny dziedziniec i pomieszczenia dookoła. Czasem klatka schodowa.

- Pałace

- Starszy pałac z Assur

- Pałac z Marii. 260 pomieszczeń na 3 hektarach. Zarys mniej więcej prostokątny otoczony murem. Wejście jedno od północy. Do jednego z

dziedzińców przylega sala tronowa.

Posągi:

- Posąg bogini z kubkiem w ręku z Marii.

- Głowa Hamurabiego, znaleziona w Suzie.

- Posążek siedzącego księcia z Esznunny.

- Naturalistycznej wielkości przedstawienie zwierząt, parami przy wejściach do świątyń i pałacy.

- Stella Hamurabiego odnaleziona w Suzie. Na stelli: Wyobrażenie boga Szamasza.1 Tors frontalnie reszta z profilu. Długa poprzecznie fałdowana broda boga.

- Płaskorzeźby kultowe w (...[2]). Sceny z życia codziennego, zwierzęta i sceny mitologiczne oraz oficjalne.

- Malarstwo m.in. z Marii pochód dostojników. Kompozycja pasowa z czasów Zmrilima.1 Wręczanie insygnia władzy.

Okres Kasycki od 1600 do 1150 p.n.e.

- Pierwszym władcą był Agum II

- Upadek w wyniku najazdu SzutrukNachumte I

ok. 1174r.

- II Dynastia z Issin. Nabuchodonozor I

- Po kasytach zostało: Dur KuriGaum1 Nazwa stolicy z XV wieku, pałace, malowidła i ziguraty.

- Uruk.1 Świątynia Isznicz1 długa cella wejście na osi. Cella otoczona dodatkowym murem zewnętrznym. Dekorowane niszami z rzeźbionymi posągami z cegieł. Postaci pokazane frontalnie. Cegły były specjalnie profilowane.

- Zanikają figurki Adoratorów

- Nieliczna rzeźba królewska.

- Rzeźby zwierząt.

- Kuduruu Pionowe bloki kamienne ustawione w świątyniach. Były potwierdzeniem nadania własności prywatnej. Najstarsze z XIVw. powszechne do okresu Nowo-Babilońskiego. Układ Pasowy.

- Malarstwo z ostatniej fazy Dur Kurigalzu.1 Malowidła białe, czerwone lub czarne. Długie szeregi męskich postaci i dostojników dworskich.

Husyci. Państwo Mitanii.

- Walczyli z Egiptem. W drugiej połowie 2 tys. p.n.e. zdobywają Syrie i Asyrie.

-Huryci pochodzili z gór Zagrosu.

- Stolicą Waszukani1 w dolinie Habur.

- W połowie XIV wieku chyli się ku upadkowi.

- Jednym z ostatnich władców Habigrebat.1

- Wyparci tworzą państwo Urartu.

- Artatama I porozumiał się z Totmesem IV. Podział stref wpływów w Palestynie.

- Spiluliuma1 I. Hetycki władca który namieszał na bliskim wschodzie.(Nie pytajcie o co chodzi bo nie mam bladego pojęcia. Ten punkt mi tu nie pasuje.)

- Mało zabytków z tego okresu. Te co mamy pochodzą z obrzeży państwa.

- Znamy opis świątyni w mieście Kohat.

- Pałac Tell Brak. Obok świątynia: cella poprzeczna, za nią pomieszczenia pomocnicze.

- Alalach.

Pałac pierwszy z warstwy VII z XVIII w. p.n.e. 2 Kondygnacje, uszyto kamienia, drewna i cegieł. Pomieszczenia gospodarcze od oficjalnych oddzielone dużym dziedzińcem.

Pałac drugi datowany na XV wiek (warstwa IV). Uważany za fazę poprzedzającą fazę Bit Hilanii w architekturze pałacy. Posiada portyk z kolumnami, flankowany dwiema wieżami.

- Dwuspadowe wierze Ditum.

- Posąg Idrimiego, władcy Alalach. Przełom XVI i XV w. p.n.e.

- Reliefy kultowe z Amur. Sylwetka brodatego bóstwa górskiego z patykiem z 3 liśćmi. Duża symetria.

Uwagi: Wiedzieć który władca do którego okresu należał.

Asyria, plemiona Amoryckie.

Okres Staro Asyryjski

- Dynastia Założona przez Pasur-Assura.1

- Szaszaniadat I przejmuje władzę jako pierwszy amoryta.

- Zasięg państwa Północna Mezopotamia, Syria, Marii po Babilonię i Esznunnę na PD.

Okres Średnio Asyryjski (1365-900 p.n.e.)

- Aszrubalit I.1 Ekspansja na Babilonię i Mitanię. Na tronie tej pierwszej osadza Hurigalsze II.1

- Anadrimani I.1 Zdobywa Karkemisz.

- TukulitiNinurta I.1 Zakłada nową stolicę KarTukultiminurta. Zdobywa Babilon. Po jego śmierci kryzys wewnętrzny.

- TiglatTilezar I.1 Pokonuje I dynastię z Issin i Aramejczyków.

Okres Nowo Asyryjski (900 - 612 p.n.e.)

- AmrNacilpala II.1 Odpiera ataki Aramejczyków i przenosi stolicę do Nimrut.

- Sargonazar I Walczy z Aramejczykami i państwem Urartu.

- TyletPilezar III. Pokonuje Urartu i odnosi szereg zwycięstw w Syrii.

- Sargon II. 722 - 705 p.n.e. Przenosi rezydencję do DurSarlukin. Walczy z państwem Urartu, Syrią i Palestyną.

- Sanheryb. Stolica w Niniwie. Walczy z Syrią, Palestyną i Babilonią. Zdobywa i burzy Babilon. Pokonuje Urartu.

- Asurbanipal. Wielki Pałac w Niniwie. Po jego śmierci uniezależniają się wszystkie państwa podbite.

- W 614r. p.n.e. Medowie zdobywają Assur.

- W 615r. p.n.e. Medowie zdobywają Niniwę.

Architektura

Staro Asyryjska

- Świątynia i stary pałac w Assur.

Średnio Asyryjskie

- Rozbudowa Assur. Zajmuje Trójkątny obszar nad Brzegami Tygrysu. Na południe dobudowano "Nowe Miasto". Nowe pałace Adadmirari I i Tukultiminurty I. Stary pałac staje się nekropolą w XI wieku. Świątynia Sisza-Szamasza z XV w. p.n.e. Podłużna cella z podłużnym przedsionkiem, po obu stronach dziedzińca. Świątynia Isztar. Założenie na osi łamanej. 2 celle do jednej z zewnątrz do drugiej przez przedsionek.

- Tukultiminurta. Świątynia później zigurat w Assur.

Nowo Asyryjskie

- Wznoszono sanktuaria. Podłużna cella i poprzeczny przedsionek.

- DurSarlukin (Horsabat). Świątynia poniżej Ziguratu. 3 główne sanktuaria: Mniejsze z cellą; Świątynia Nabie, w Obrębie cytadeli.

- Przebudowano stara świątynie Assura w Assur.

- Powstają wielkie okręgi z ziguratam.

- Zdarzają się dwa ziguraty.

- Pałace. Dużo pomieszczeń wokół dziedzińców.

- Pałac Asurnasilpala II w Nimrud.

- Pałac Salmanasara1 III zwany Fortem.

- DurSarlukin. Miasto na planie kwadratu. W północno-zachodniej części wznosi się pałac Sargona II, ponad 200 pomieszczeń. Podział na części prywatna i oficjalna. Ufortyfikowane bramy do pałacu.

Uwagi: Znac budowle z Horsabat (dursarlukin).

- Pałac Sanheryba w Niniwie, ostatniej ze stolic Asyrii.

- Pałac Aszurbanipala. Najlepsze dekoracje z tamtych czasów.

Rzeźba

Staro i Średnio Asyryjska

- Bardzo mało zabytków.

- Posąg Asurnanipala II. Stojący boso, Bez czapki na głowie. Odziany w długa szatę.

- Posąg Salmanasara III

- Posągi uskrzydlonych zwierząt: Parami u wejść do świątyń i pałaców; Określane jako Lamasu; 5 Kończyn.

- Relief Asyryjski. Tematyka wojenna. Sławiły władcę asyryjskiego.

- Tukultininurta I. Świątynia Isztar. Relief na ołtarzu. Władca przedstawiony 2 razy (w pozycji stojącej i klęczącej.

- Biały obelisk z Niniwy. Zawiera 8 pasów dekoracji. Wyprawa wojenna, sceny pochodu, oblężenia, jeńców itp. BRAK OBEZNOŚCI BOGÓW

Nowo Asyryjska

- Bardzo mało zabytków.

- Reliefy Ortostatowe. Płyty kamienne zdobione reliefem. Huryckie wpływy z północnej Syrii. Na obszarze wykładano nimi dolne partie murów świątyń i pałaców w celu zabezpieczenia murów z cegły. W Asyrii pełniły tylko rolę dekoracyjną. Są większe i polichromowane.

- Asurbanipal II. Niewiele postaci, statyczne wyobrażenia króla i bogów, kompozycje solarne, Popularne polowania i wojenne.

- Asurbanipal II. Płaskorzeźby z Nimrut. Drzewo życia po środku i symetryczne przedstawienie władcy.

- Obleganie miasta. Machiny oblężnicze. Atakujący więksi od broniących.

- Sceny polowań. Głównie na lwy z nagonką. Zwierze naganiane pod wóz władcy. Bardzo dokładne oddanie umięśnienia i anatomii.

- Salamanasar III. Brązowe okładziny (ni...