Na scenie pojawiają się uczniowie, którzy w luźnej rozmowie będą opowiadać o tamtych historycznych czasach (narratorzy) oraz uczeń przebrany za małe dziecko (krótkie spodnie na szelkach, czapeczka).
Narrator 1Był rok 1763 kiedy zmarł król August III Sas.Elekcja po śmierci Augusta III zapowiadała się burzliwie.
MaluchA co to jest elekcja?
Narrator 2(zwraca się do malucha)Elekcja to sposób wybierania króla stosowany w przypadku braku królewskiego potomka męskiego. Od czasów bezpotomnej śmierci Zygmunta Augusta, w Rzeczpospolitej na tron mógł być powoływany każdy szlachcic z kraju i zagranicy.
MaluchOj, to niedobrze!
Narrator 3Magnaci i szlachta chcieli wybrać syna zmarłego monarchy licząc na przedłużenie beztroskich czasów saskich.
Narrator 4"Za króla Sasa, jedz, pij i popuszczaj pasa"!
Na scenę wbiega gromada roześmianych i tańczących dzieci, którzy śpiewają piosenkę "Pojedziemy na łów".
Narrator 1Przeciwko takim wyborom było stronnictwo magnackiego rodu - Czartoryskich, które domagało się reform.
MaluchCo to jest reforma?
Narrator 2Są to zmiany w rządzeniu dążące do poprawy sytuacji politycznej, gospodarczej królestwa.
Narrator 3Ale caryca Katarzyna z Rosji chciała mieć kontrolę nad naszym krajem i popierała kandydaturę Stanisława Augusta Poniatowskiego - swojego sojusznika.
Narrator 4I oto w 1764 roku królem Polski został Stanisław August Poniatowski.
RazemWiwat Stanisław August Poniatowski, z Bożej łaski król Polski, wielki książę Litwy!
Wchodzi chór i śpiewa pieśń pt. "Polonez Trzeciego Maja".
Zgoda sejmu to sprawiła,Że nam wolność przywróciła;Wiwat, krzyczcie wszystkie stany,Niechaj żyje król kochany (bis).
Narrator 1Stanisław Poniatowski był człowiekiem o wielkiej inteligencji i pracowitości. Starannie wykształcony znał biegle 6 języków.
Narrator 2Zaraz po wstąpieniu na tron król rozpoczął reformy.
Narrator 3A nie było to łatwe, caryca Katarzyna była niezadowolona.
Narrator 4W 1768 roku grupa szlachty zawiązała konfederację przeciwko królowi i Rosji. Było to w miasteczku Bar i dlatego konfederacja nazywała się barska.
MaluchA co to jest konfederacja?
Narrator 1Jest to organizacja, która najczęściej występuje przeciwko królowi. Konfederacje zazwyczaj przyśpieszały rozkład Rzeczpospolitej.
Narrator 2Tak stało się i tym razem. W 1772 roku Rosja, Austria i Prusy dokonały I rozbioru Polski zajmując łącznie 1/3 obszaru państwa.
Narrator 3Sejm zmuszony był do zatwierdzenia tego rozbioru.
Chór śpiewa pieśń pt. "Witaj, majowa jutrzenko" (3 zwrotka)
Ale chytrości gadzinaMłot swój na nas zgotowała,Z piekła rodem KatarzynaMoskalami nas zalała.Chociaż kwitł piękny Maj,Rozszarpano biedny kraj (bis).
Narrator 4Na tym samym sejmie z inicjatywy króla została utworzona Komisja Edukacji Narodowej - pierwsze w świecie ministerstwo oświaty.(Zwraca się do malucha) Zapamiętaj!
Narrator 1Okres rządów Stanisława Augusta nazywamy czasami stanisławowskimi. Były to lata rozkwitu i oświecenia. Król założył Teatr Narodowy, w kraju tworzyli swe dzieła artyści: Julian Ursyn Niemcewicz, Ignacy Krasicki oraz publicyści: Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic. (W czasie wypowiedzi przez scenę przewijają się dzieci i prezentują portrety artystów, zdjęcie Teatru Narodowego, kilka postaci z bajek Krasickiego).
MaluchKrasicki, to ten biskup, który pisał bajki!?
Narrator 2Tak, tak np. "Szczur i kot", "Ptaszki w klatce", "Kruk i lis".
Narrator 3Doniosłym wydarzeniem w okresie rządów Stanisława Augusta były obrady Sejmu Czteroletniego.
MaluchCzy ten sejm obradował aż 4 lata?
Narrator 4Tak, i to bardzo owocnie, bo w 1791 roku, w maju uchwalił konstytucję, którą nazwano po prostu Konstytucją 3 Maja.
Narrator 1Dziś obchodzimy... rocznicę tego doniosłego wydarzenia.
MaluchDlaczego to wydarzenie było i jest dla nas takie ważne?
Narrator 2Chociażby dlatego, że była to konstytucja pierwsza w Europie i druga w świecie, po konstytucji amerykańskiej.
Narrator 3Konstytucja 3 Maja usuwała wady ustroju Rzeczpospolitej, zniosła "liberum veto", konfederację i wolną elekcję.
MaluchA co to jest "liberum veto"?
Narrator 4Łacińskie "liberum veto" znaczyło po polsku: "wolne nie pozwalam". Poseł, który wykrzyknął te dwa słowa, unieważniał podjęte dotąd uchwały Sejmu.
MaluchOjej, to na takim sejmie trudno było coś uchwalić! To dobrze, że konstytucja znosiła takie zwyczaje.
Narrator 1W Europie tak nowatorska konstytucja wzbudzała zainteresowanie i podziw.
Narrator 2Władzę ustawodawczą miał sprawować sejm, a wykonawczą Straż Praw, złożona z króla, prymasa i 5 ministrów. Zamożniejsi mieszczanie otrzymali przywileje szlachty.
MaluchWiwat 3 Maja!
Wszyscy razemWiwat 3 Maja! Wiwat! Wiwat!
Razem z chórem śpiewają:
Witaj, majowa jutrzenko,Świeć naszej polskiej krainie,Uczcimy ciebie piosenką,Która w całej Polsce słynie.Witaj Maj! Trzeci Maj,U Polaków błogi raj! (bis)Nierząd braci naszych cisnął,Gnuśność w ręku króla spała,A wtem Trzeci Maj zabłysnąłI nasza Polska powstała.Wiwat Maj! Trzeci Maj,Wiwat wielki Kołłątaj! (bis)
joleczka61