2003 nr 006 IPN.pdf

(1336 KB) Pobierz
3054112 UNPDF
BIULETYN
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
ISSN 1641-9561
NR 6 (29)
czerwiec
2003
ISSN 1641-9561
3054112.020.png
ADRESY I TELEFONY ODDZIAŁÓW IPN W POLSCE
BIAŁYSTOK
ul. Warsztatowa 1a, 15-637 Białystok
tel. (0-85) 664 57 03
GDYNIA
ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia
tel. (0-58) 660 67 00
fax (0-58) 660 67 01
KATOWICE
ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice
tel. (0-32) 609 98 40
KRAKÓW
ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków
tel. (0-12) 421 11 00
LUBLIN
ul. Wieniawska 15, 20-071 Lublin
tel. (0-81) 534 59 11
ŁÓDŹ
ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź
tel. (0-42) 616 27 45
POZNAŃ
ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań
tel. (0-61) 835 69 00
RZESZÓW
ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów
tel. (0-17) 860 60 18
WARSZAWA
pl. Krasińskich 2/4/6, 00-207 Warszawa
tel. (0-22) 530 86 25
WROCŁAW
ul. Sołtysowicka 23, 51-168 Wrocław
tel. (0-71) 326 76 00
BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
Redaguje Biuro Edukacji Publicznej IPN
Zespół redakcyjny: Władysław Bułhak (redaktor naczelny),
Janusz Kotański, Małgorzata Łętowska, Paweł Machcewicz,
Krzysztof Madej, Barbara Polak
Projekt graficzny: Krzysztof Findziński
Skład i łamanie: Wojciech Czaplicki
Adres: ul Towarowa 28, 00-839 Warszawa
Tel. (0-22) 581 89 25, fax (0-22) 581 89 26
e-mail: bep@ipn.gov.pl
http://www.ipn.gov.pl
Druk: Dom Wydawniczy Bellona
ul. Grzybowska 77, 00-844 Warszawa
3054112.021.png 3054112.022.png 3054112.023.png 3054112.001.png 3054112.002.png 3054112.003.png 3054112.004.png 3054112.005.png 3054112.006.png 3054112.007.png 3054112.008.png 3054112.009.png 3054112.010.png 3054112.011.png 3054112.012.png 3054112.013.png 3054112.014.png 3054112.015.png 3054112.016.png
BIULETYN
N R 6 (29)
CZERWIEC
2003
SPIS TREŚCI
KALENDARIUM IPN ..........................................................................
2
ROZMOWY BIULETYNU
O OBSZARACH WOLNOŚCI W PRL z Januszem Kotańskim, Janem Żarynem
i Jackiem Teofilem Żurkiem rozmawia Barbara Polak ....................................
4
KOMENTARZE HISTORYCZNE
Krzysztof Madej – „CELNICY” PEERELU .......................................................
28
Tomasz Toborek – ARTYŚCI CZY CHULIGANI? O POCZĄTKACH JAZZU
W „POLSCE LUDOWEJ” ...........................................................................
34
Aleksandra Pietrowicz, Przemysław Zwiernik – U PINGWINÓW
ZA METALOWĄ BRAMĄ .............................................................................
41
Tomasz Chinciński – „NASZA SŁUŻBA TRWA” .............................................
49
Sławomir Cenckiewicz – ZAKAZANE PIOSENKI’81 ......................................
54
Bogusław Kopka, Grzegorz Majchrzak – NIE KRACZ SŁOWIK! ......................
58
Marcin Kapusta – ESBECKIE PODCHODY ..................................................
65
Jan Miłosz – JAK ROZWALIĆ MINISTRANTÓW? ..........................................
70
RELACJE I WSPOMNIENIA
JAZZ – WYJŚCIE Z PODZIEMIA – relacja z filmu Jacka Sawickiego ................
74
Mirosław Szlązak – POZNAŃSKI CZERWIEC’56 ..........................................
80
DOKUMENTY
Paweł Sasanka – „CHCIAŁEM TOWARZYSZOWI MINISTROWI
PODZIĘKOWAĆ...” ..................................................................................
86
1
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
3054112.017.png
Kalendarium IPN
maj 2003
3 maja
– w Sopocie odbyły się uroczystości zorganizowane przez środowisko żołnierzy 5. Wileń-
5. Wileń-
skiej Brygady AK mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, OBEP IPN w Gdańsku
i prezydenta miasta Jacka Karnowskiego, w trakcie których Wiesława Siedzik-Korzenio-
wa, siostra zamordowanej przez UB sanitariuszki 5. Brygady Danuty Siedzikówny „Inki”,
oraz jej były dowódca Olgierd Christa odsłonili poświęcony jej kamienny obelisk. Rzeźbę
poświęcił ks. arcb. Tadeusz Gocłowski, metropolita gdański.
4 maja
– dzięki inicjatywie ks. prałata Romana Wiśniowieckiego, członków Ostródzkiego Stowarzy-
szenia Kulturowego SASINIA, dyrektora oddziału Gdańskiego IPN Edmunda Krasowskiego
i pracowników OBEP IPN w Gdańsku w kościele Niepokalanego Poczęcia NMP w Ostródzie
odsłonięto tablicę upamiętniającą żołnierzy 5. Wileńskiej Brygady AK mjr. Zygmunta
5. Wileńskiej Brygady AK mjr. Zygmunta
Szendzielarza „Łupaszki”, którzy w latach 1945–1946 działali na terenie Warmii i Mazur.
6 maja
– w Muzeum na Zamku w Lublinie tamtejsze OBEP IPN i Związek Sybiraków – Środowisko
Borowiczan zorganizowały pod honorowym patronatem Jana Turskiego, kierownika Urzędu
do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych i prof. Leona Kieresa, prezesa IPN
międzynarodową konferencję naukową „»Dla pamięci... ku przestrodze.« Represje
międzynarodową konferencję naukową „»Dla pamięci... ku przestrodze.« Represje
komunistyczne 1944-1945 wobec żołnierzy Polski Podziemnej”
komunistyczne 1944-1945 wobec żołnierzy Polski Podziemnej”. W sesji uczestniczy-
ła delegacja władz obwodu nowogrodzkiego Federacji Rosyjskiej, na terenie którego
znajdował się obóz w Borowiczach.
9 maja
– OBEP IPN w Gdańsku, Stowarzyszenie Rodzina Ponarska oraz Szkoły Okrętowe i Ogólno-
kształcące „Conradinum” zorganizowały w Gdańsku konferencję „Zbrodnie na Polakach
konferencję „Zbrodnie na Polakach
wileńskich Ponarach 1941-1944”. Na spotkaniu dyskutowano o polskiej konspira-
cji niepodległościowej na Wileńszczyźnie w latach 1939–1944, w tym o konspiracji młodzie-
żowej, oraz o eksterminacji patriotów polskich. Odczytano także komunikat gdańskiej KŚZpNP
dotyczący prowadzonego śledztwa w sprawie zabójstwa obywateli polskich w Ponarach.
wileńskich Ponarach 1941-1944”
14 maja
– Prof. Witold Kulesza, zastępca prezesa IPN i dyrektor GKŚZpNP poprowadził sesję Klubu
Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego „Grota” ,,Zbrodnie przeciwko ludności
,,Zbrodnie przeciwko ludności
polskiej na wschodnich ziemiach Rzeczypospolitej w świetle działalności śledczej
,,Zbrodnie przeciwko ludności
polskiej na wschodnich ziemiach Rzeczypospolitej w świetle działalności śledczej
Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu’’
Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu’’.
19 maja
– w Instytucie Biochemii Lekarskiej Collegium Medicum UJ w Krakowie otwarto wystawę
wystawę
„Małopolanie w katyńskich dokumentach dr. Jana Robla”, przygotowaną przez Od-
dział IPN w Krakowie. W trakcie uroczystości odsłonięto tablicę poświęconą dr. Roblowi.
19–21 maja
– w Wojewódzkim Domu Kultury w Rzeszowie odbył się przegląd filmowy
przegląd filmowy „Obraz polskie-
„Obraz polskie-
go podziemia w filmie fabularnym i dokumentalnym”, przygotowany przez OBEP IPN
w Rzeszowie. Pokazano polskie kroniki filmowe z lat 1945–1947 oraz filmy fabularne
„Popiół i diament”, „Amnestia”, „Pierścionek z orłem w koronie”.
20 maja
– OBEP IPN w Łodzi wraz ze Stowarzyszeniem Szarych Szeregów – Oddział w Łodzi zorga-
nizował pieszą wycieczkę edukacyjną dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjal-
nych „Zrzutowiska Armii Krajowej Obwodu Łowickiego »Łyska« 1941–1944, Cza-
„Zrzutowiska Armii Krajowej Obwodu Łowickiego »Łyska« 1941–1944, Cza-
tolin 2003 r.”
„Zrzutowiska Armii Krajowej Obwodu Łowickiego »Łyska« 1941–1944, Cza-
tolin 2003 r.”. Uczniom towarzyszyli kombatanci – żołnierze AK. W imprezie wzięło
udział prawie 250 osób, w tym licznie mieszkańcy wsi Czatolin.
27 maja
dyskusja panelowa
„Przeszłość, która dzieli. Eksterminacja ludności polskiej na Wołyniu i w Galicji
dyskusja panelowa
„Przeszłość, która dzieli. Eksterminacja ludności polskiej na Wołyniu i w Galicji
2
skiej Brygady AK mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”
Szendzielarza „Łupaszki”
międzynarodową konferencję naukową „»Dla pamięci... ku przestrodze.« Represje
komunistyczne 1944-1945 wobec żołnierzy Polski Podziemnej”
w po
w podwileńskich Ponarach 1941-1944”
,,Zbrodnie przeciwko ludności
polskiej na wschodnich ziemiach Rzeczypospolitej w świetle działalności śledczej
Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu’’
„Małopolanie w katyńskich dokumentach dr. Jana Robla”,
„Małopolanie w katyńskich dokumentach dr. Jana Robla”,
przegląd filmowy
go podziemia w filmie fabularnym i dokumentalnym”
„Zrzutowiska Armii Krajowej Obwodu Łowickiego »Łyska« 1941–1944, Cza-
tolin 2003 r.”
– w Oratorium Marianum Uniwersytetu Wrocławskiego odbyła się dyskusja panelowa
„Przeszłość, która dzieli. Eksterminacja ludności polskiej na Wołyniu i w Galicji
„Przeszłość, która dzieli. Eksterminacja ludności polskiej na Wołyniu i w Galicji
3054112.018.png
Wschodniej w latach 1943–1945”, przygotowana przez BEP IPN, Wydział Prawa Uni-
wersytetu Wrocławskiego oraz Kolegium Europy Wschodniej. Dyskusję podzielono na
dwa bloki tematyczne. Pierwszy – „Fakty” dotyczył wyników aktualnych badań nad trage-
dią, która wydarzyła się na Wołyniu i w Galicji Wschodniej w latach 1943–1945. Blok
„Pamięć” poświęcono pamięci o tych wydarzeniach i ich wpływowi na relacje polsko-
ukraińskie.
28 maja
– w siedzibie IPN podpisano umowę o współpracy pomiędzy IPN a Fundacją Ośrodka
umowę o współpracy pomiędzy IPN a Fundacją Ośrodka
KARTA. Dotyczy ona finansowania przez IPN realizowanego przez KARTĘ projektu „In-
„In-
deks Represjonowanych”, polegającego na pozyskaniu, weryfikacji i udostępnieniu
danych o obywatelach polskich prześladowanych na Wschodzie w latach 1939 – 1959.
29 maja
– odbyła się – zorganizowana przez OBEP w Łodzi i Wydział Prawa i Administracji Uniwer-
sytetu Łódzkiego – konferencja naukowa „Działalność Wojskowego Sądu Rejonowe-
konferencja naukowa „Działalność Wojskowego Sądu Rejonowe-
go w Łodzi 1946–1955”
konferencja naukowa „Działalność Wojskowego Sądu Rejonowe-
go w Łodzi 1946–1955”. Przedstawiono dzieje WSR w Łodzi w tym: organizację sądu
i ludzi, którzy działali w jego strukturach oraz procesy członków największych łódzkich
organizacji niepodległościowych działających po 1945 r., a także sprawy przeciw przed-
stawicielom duchowieństwa i członkom niepodległościowych organizacji młodzieżowych.
Opracowali: Agnieszka Bajor-Zagórska i Michał Durakiewicz
W zbiorach IPN znajdują się materiały filmowe, których odtworzenie nie jest możliwe za pomocą
współczesnego sprzętu audiowizualnego. W związku z tym zwracamy się do Czytelników Biuletynu z prośbą
o nieodpłatne przekazywanie sprzętu starego typu na potrzeby BUiAD IPN. Przede wszystkim poszukuje-
my projektorów filmu 8 mm, zestawów montażowych 16 mm oraz magnetofonów kasetowych monofo-
nicznych.
Kontakt: Jacek Sawicki tel. (0-22) 581 86 43.
STATYSTYKA PRZYJMOWANIA WNIOSKÓW O UDOSTĘPNIENIE DOKUMENTÓW/ZAPYTANIE
O STATUS POKRZYWDZONEGO
maj 2003 r.
od początku wydawania
BIAŁYSTOK
9
788
GDAŃSK
31 (11* + 4**)
2049 (615 + 263)
KATOWICE
18
1338
KRAKÓW
26
1452
LUBLIN
9
642
ŁÓDŹ
2
726
POZNAŃ
19
1396
RZESZÓW
8
881
WARSZAWA
15
148
WROCŁAW
9
934
BUiAD
20 (2***)
1331 (79***)
KONSULATY
1
217
RAZEM
165
13241
WNIOSKI ZREALIZOWANE
2638
wnioski przyjmowane w delegaturach: *Bydgoszcz, **Koszalin, ***Radom
3
Wschodniej w latach 1943–1945
28 maja
28 maja
umowę o współpracy pomiędzy IPN a Fundacją Ośrodka
umowę o współpracy pomiędzy IPN a Fundacją Ośrodka
KARTA.
deks Represjonowanych”
29 maja
29 maja
go w Łodzi 1946–1955”
maj 2003 r.
od początku wydawania
3054112.019.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin