ks. Zbigniew Paweł Maciejewskihttp://zpm.natan.pl zpm@poczta.onet.pl

Ośmiel się!

Chciałbym byśmy przyjrzeli się trzem tekstom biblijnym z Ewangelii Mateusza. Są to: uzdrowienie paralityka Mt 9,2, uzdrowienie kobiety cierpiącej na krwotok Mt 9,20-22 i chodzenie Piotra po morzu Mt 14,26-29. Zatrzymajmy się nad tym, co mówi Jezus, a raczej co rozkazuje, tym osobom. Miejsca te zostały zaznaczone wytłuszczeniem.

Najpierw paralityk:

Mt 9:2 Bg  „A oto przynieśli mu powietrzem ruszonego, na łożu leżącego. A widząc Jezus wiarę ich, rzekł powietrzem ruszonemu: Ufaj, synu! odpuszczone są tobie grzechy twoje.”

Mt 9:2 Br  „I oto przyniesiono Mu paralityka, leżącego na łożu. Widząc ich wiarę, Jezus powiedział do paralityka: Miej ufność, synu! Twoje grzechy są ci odpuszczone.”

Mt 9:2 BT  „I oto przynieśli Mu paralityka, leżącego na łożu. Jezus, widząc ich wiarę, rzekł do paralityka: Ufaj, synu! Odpuszczają ci się twoje grzechy.”

Mt 9:2 Bw  „I oto przynieśli mu sparaliżowanego, leżącego na łożu. A gdy Jezus ujrzał wiarę ich, rzekł do sparaliżowanego: Ufaj, synu, odpuszczone są grzechy twoje.”

Mt 9:2 Bb  „A oto ofiarowali mu powietrzem zarażonego, który leżał na łożu. A obaczywszy Jezus wiarę ich, rzekł powietrzem zarażonemu: Bądź dobrego serca synu, odpuszczoneć są grzechy twoje.”

Mt 9:2 Bp  „I przynieśli Mu sparaliżowanego, który leżał na noszach. Jezus, widząc ich wiarę, powiedział sparaliżowanemu: - Ufaj, synu, twoje grzechy są odpuszczone.”

Mt 9:2 NS  „I oto nieśli doń sparaliżowanego, leżącego na łóżku. Widząc ich wiarę, Jezus rzekł do paralityka: "Odwagi, dziecko; twoje grzechy są przebaczone".”

Mt 9:2 IGNT  „και <G2532> ιδου <G2400> προσεφερον <G4374> αυτω <G846> παραλυτικον <G3885> επι <G1909> κλινης <G2825> βεβλημενον <G906> και <G2532> ιδων <G1492> ο <G3588> ιησους <G2424> την <G3588> πιστιν <G4102> αυτων <G846> ειπεν <G2036> τω <G3588> παραλυτικω <G3885> θαρσει <G2293> τεκνον <G5043> αφεωνται <G863> σοι <G4671> αι <G3588> αμαρτιαι <G266> σου <G4675>”

Teraz cierpiąca kobieta:

Mt 9:20-22 Bg  „(A oto niewiasta, która płynienie krwi ode dwunastu lat cierpiała, przystąpiwszy z tyłu, dotknęła się podołka szat jego;(21) Bo rzekła sama w sobie: Jeźli się tylko dotknę szaty jego, będę uzdrowiona.(22) Ale Jezus obróciwszy się i ujrzawszy ją, rzekł: Ufaj, córko! wiara twoja ciebie uzdrowiła; i uzdrowiona była niewiasta od onej godziny.)”

Mt 9:20-22 Br  „A oto pewna kobieta cierpiąca od dwunastu lat na upływ krwi podeszła z tyłu i dotknęła brzegu Jego płaszcza.(21) Mówiła bowiem sobie: Jeśli się tylko dotknę Jego płaszcza, będę uzdrowiona.(22) A Jezus odwróciwszy się zobaczył ją i powiedział: Ufaj, córko, twoja wiara uzdrowiła cię. I od tego momentu kobieta była zdrowa.”

Mt 9:20-22 BT  „Wtem jakaś kobieta, która dwanaście lat cierpiała na krwotok, podeszła z tyłu i dotknęła się frędzli Jego płaszcza.(21) Bo sobie mówiła: żebym się choć Jego płaszcza dotknęła, a będę zdrowa.(22) Jezus obrócił się, i widząc ją, rzekł: Ufaj, córko! Twoja wiara cię ocaliła. I od tej chwili kobieta była zdrowa.”

Mt 9:20-22 Bw  „A oto niewiasta, która od dwunastu lat cierpiała na krwotok, podeszła z tyłu i dotknęła się kraju szaty jego.(21) Mówiła bowiem do siebie: Bylebym się tylko dotknęła szaty jego, będę uzdrowiona.(22) A Jezus, obróciwszy się i ujrzawszy ją, rzekł: Ufaj, córko, wiara twoja uzdrowiła cię. I od tej chwili niewiasta była uzdrowiona.”

Mt 9:20-22 Bb  „A oto niewiasta, która płynienie krwie przez dwanaście lat cierpiała, przystąpiwszy z tyłu dotknęła się kraju odzienia jego.(21) Bo mówiła sama w sobie: Bych się tylko dotknęła odzienia jego, będę zachowana.(22) A Jezus obróciwszy się i ujźrzawszy ja rzekł: Bądź serca dobrego córko, wiara twoja cię zachowała. I zachowana jest niewiasta od onej godziny.”

Mt 9:20-22 Bp  „A oto kobieta, która dwanaście lat cierpiała na krwotok, podszedłszy z tyłu dotknęła się kraju Jego okrycia.(21) Mówiła bowiem sobie: - Jeżeli tylko dotknę się Jego okrycia, będę uzdrowiona.(22) A Jezus odwrócił się i zobaczywszy ją powiedział: - Ufaj, córko, twoja wiara cię uzdrowiła. I od tej chwili kobieta była zdrowa.”

Mt 9:20-22 NS  „I oto niewiasta, która od dwunastu lat cierpiała wskutek upływu krwi, podeszła z tyłu i dotknęła frędzla jego szaty wierzchniej,(21) gdyż sobie mówiła: "Jeśli tylko dotknę jego szaty, wyzdrowieję".(22) Jezus odwrócił się i zauważywszy ją, rzekł: "Odwagi, córko: Twoja wiara cię uzdrowiła". I od tejże godziny owa niewiasta była uzdrowiona.”

Mt 9:20-22 IGNT  „και <G2532> ιδου <G2400> γυνη <G1135> αιμορροουσα <G1427> ετη <G2094> προσελθουσα <G3693> ηψατο <G680> του <G3588> κρασπεδου <G2899> του <G3588> ιματιου <G2440> αυτου <G846>(21) ελεγεν <G3004> γαρ <G1063> εν <G1722> εαυτη <G1438> εαν <G1437> μονον <G3440> αψωμαι <G680> του <G3588> ιματιου <G2440> αυτου <G846> σωθησομαι <G4982>(22) ο <G3588> δε <G1161> ιησους <G2424> επιστραφεις <G1994> και <G2532> ιδων <G1492> αυτην <G846> ειπεν <G2036> θαρσει <G2293> θυγατερ <G2364> η <G3588> πιστις <G4102> σου <G4675> σεσωκεν <G4982> σε <G4571> και <G2532> εσωθη <G4982> η <G3588> γυνη <G1135> απο <G575> της <G3588> ωρας <G5610> εκεινης <G1565>”

Piotr kroczący po jeziorze:

Mt 14:26-29 Bg  „A ujrzawszy go uczniowie po morzu chodzącego, zatrwożyli się, mówiąc: Obłuda to jest! i od bojaźni krzyknęli.(27) Lecz wnet rzekł do nich Jezus, mówiąc: Ufajcie! Jam ci to jest; nie bójcie się.(28) A odpowiadając mu Piotr rzekł: Panie! Jeźliżeś ty jest, każ mi przyjść do ciebie po wodzie.(29) A on rzekł: Pójdź! A Piotr, wystąpiwszy z łodzi, szedł po wodzie, aby przyszedł do Jezusa;”

Mt 14:26-29 Br  „A uczniowie, gdy Go zobaczyli idącego ku nim po morzu, przerazili się i mówili do siebie: To jakaś zjawa! I z przerażenia poczęli krzyczeć.(27) Lecz Jezus powiedział do nich zaraz: Odwagi, to Ja jestem, nie bójcie się!(28) Wtedy Piotr powiedział: Panie, jeśli to rzeczywiście Ty jesteś, spraw, żebym przyszedł do Ciebie po wodzie.(29) Rzekł tedy Jezus: Przyjdź! Wyszedł więc z łódki i zaczął iść do Jezusa po wodzie.”

Mt 14:26-29 BT  „Uczniowie, zobaczywszy Go kroczącego po jeziorze, zlękli się myśląc, że to zjawa, i ze strachu krzyknęli.(27) Jezus zaraz przemówił do nich: Odwagi! Ja jestem, nie bójcie się!(28) Na to odezwał się Piotr: Panie, jeśli to Ty jesteś, każ mi przyjść do siebie po wodzie!(29) A On rzekł: Przyjdź! Piotr wyszedł z łodzi, i krocząc po wodzie, przyszedł do Jezusa.”

Mt 14:26-29 Bw  „Uczniowie zaś, widząc go idącego po morzu, zatrwożyli się i mówili, że to zjawa, i ze strachu krzyknęli.(27) Ale Jezus zaraz do nich powiedział: Ufajcie, Ja jestem, nie bójcie się!(28) A Piotr, odpowiadając mu, rzekł: Panie, jeśli to Ty jesteś, każ mi przyjść do siebie po wodzie.(29) A On rzekł: Przyjdź. I Piotr, wyszedłszy z łodzi, szedł po wodzie i przyszedł do Jezusa.”

Mt 14:26-29 Bb  „I ujźrzawszy go gdy chodził po morzu, zatrwożyli się uczniowie mówiąc: Pokusa jest i od bojaźni krzykneli.(27) Ale wnet mówił Jezus do nich rzekąc: Bądźcie dobrego serca, jaciem jest, nie bójcie się.(28) A Piotr odpowiedając mu rzekł: Panie jeśliś ty jest, każ mi przyść do siebie po wodach.(29) A on powiedział: Chodź. I wystąpiwszy Piotr z łodzi, chodził po wodach, aby przyszedł do Jezusa.”

Mt 14:26-29 Bp  „Uczniowie zaś, ujrzawszy Go idącego po falach morskich, przestraszyli się, sądząc, że to zjawa, i krzyknęli ze strachu.(27) A Jezus zaraz przemówił do nich: - Odwagi, to Ja, nie bójcie się!(28) Piotr Mu odpowiedział: - Jeśliś to Ty, Panie, każ mi przyjść do siebie po wodzie.(29) On zaś powiedział: - Chodź! A Piotr wyszedł z łodzi i szedł po wodzie. I przyszedł do Jezusa.”

Mt 14:26-29 NS  „Ujrzawszy go chodzącego po morzu, uczniowie zaniepokoili się i mówili: "To jakaś zjawa!" I krzyknęli z bojaźni.(27) Ale Jezus od razu przemówił do nich tymi słowy: "Odwagi, to jestem ja; nie bójcie się".(28) Odpowiadają, Piotr rzekł do niego: "Panie, jeśli to jesteś ty, każ mi, bym przyszedł do ciebie po wodach".(29) On rzekł: "Przyjdź!" na to Piotr, wyszedłszy z łodzi, chodził po wodach i szedł do Jezusa.”

Mt 14:26-29 IGNT  „και <G2532> ιδοντες <G1492> αυτον <G846> οι <G3588> μαθηται <G3101> επι <G1909> την <G3588> θαλασσαν <G2281> περιπατουντα <G4043> εταραχθησαν <G5015> λεγοντες <G3004> οτι <G3754> φαντασμα <G5326> εστιν <G2532> απο <G575> του <G3588> φοβου <G5401> εκραξαν <G2896>(27) ευθεως <G2112> δε <G1161> ελαλησεν <G2980> αυτοις <G846> ο <G3588> ιησους <G2424> λεγων <G3004> θαρσειτε <G1473> ειμι <G1510> μη <G3361> φοβεισθε <G5399>(28) αποκριθεις <G611> δε <G1161> αυτω <G846> ο <G3588> πετρος <G4074> ειπεν <G2036> κυριε <G2962> ει <G1487> συ <G4771> ει <G1488> κελευσον <G2753> με <G3165> προς <G4314> σε <G4571> ελθειν <G2064> επι <G1909> τα <G3588> υδατα <G5204>(29) ο <G3588> δε <G1161> ειπεν <G2036> ελθε <G2064> και <G2532> καταβας <G2597> απο <G575> του <G3588> πλοιου <G4143> ο <G3588> πετρος <G4074> περιεπατησεν <G4043> επι <G1909> τα <G3588> υδατα <G5204> ελθειν <G2064> προς <G4314> τον <G3588> ιησουν <G2424>”

Mimo różnych wersji przekładu (tłumacze wybierają wyrażenia: ufaj, miej ufność, bądź dobrego serca, odwagi) chodzi w tym miejscu o jeden i ten sam grecki wyraz. Jest to wyraz θαρσεω.

Spójrzmy na jego słownikowe znaczenie: θαρσεω [2283] okazywać odwagę, mieć ufność; w NT tylko jako imperat. θαρσει, θαρσειτε, odwagi, ufaj, ufajcie, bądź (bądźcie) dobrej myśli; cz. Ludzi: Mt 9,2.22; 14,27; Mk 6,50; 10,49; Łk 8,48; J 16,33; Dz 23,11

Pierwsze trzy wystąpienia już zanotowaliśmy. Kolejne to:

Mk 6:50 BT  „Widzieli Go bowiem wszyscy i zatrwożyli się. Lecz On zaraz przemówił do nich: Odwagi, Ja jestem, nie bójcie się!”

Mk 10:49 BT  „Jezus przystanął i rzekł: Zawołajcie go! I przywołali niewidomego, mówiąc mu: Bądź dobrej myśli, wstań, woła cię.”

Łk 8:48 BT  „Jezus rzekł do niej: Córko, twoja wiara cię ocaliła, idź w pokoju!” (w kilku przekładach jest tylko „córko”)

Łk 8:48 Bg  „A on jej rzekł: Ufaj, córko! wiara twoja ciebie uzdrowiła; idźże w pokoju.”

J 16:33 BT  „To wam powiedziałem, abyście pokój we Mnie mieli. Na świecie doznacie ucisku, ale miejcie odwagę: Jam zwyciężył świat.”

Dz 23:11 BT  „Następnej nocy ukazał mu się Pan. Odwagi! - powiedział - trzeba bowiem, żebyś i w Rzymie świadczył o Mnie tak, jak dawałeś o Mnie świadectwo w Jerozolimie.”

Słownik notuje jeszcze inną (attycką) formę tego czasownika: θαρρεω [2282]. Znaczenie tego słowa: 1. Okazywać śmiałość, okazywać odwagę, mieć ufność. 2. Okazywać śmiałość (w sensie: srożyć się w stosunku do kogoś).

W pierwszym znaczeniu czasownik występuje w czterech miejscach:

Pierwsze miejsce

2Kor 5:6 Bg  „Przetoż mając zawsze ufność i wiedząc, że póki mieszkamy w tem ciele, pielgrzymujemy od Pana:”2Kor 5:6 Br  „Tak więc, mając tę ufność, wierzymy, że jak długo pozostajemy w ciele, jesteśmy pielgrzymami z daleka od Pana.”2Kor 5:6 BT  „Tak więc, mając tę ufność, wiemy, że jak długo pozostajemy w ciele, jesteśmy pielgrzymami, z daleka od Pana.”2Kor 5:6 Bw  „Więc też zawsze jesteśmy pełni ufności i wiemy, że dopóki przebywamy w ciele, jesteśmy oddaleni od Pana;”2Kor 5:6 Bb  „Dufając tedy zawsze i wiedząc, że jesteśmy przychodniami w ciele, jesteśmy od Pana daleko.”2Kor 5:6 Bp  „Ufamy więc zawsze i wiemy, że jak długo przebywamy w ciele, jesteśmy pielgrzymami z daleka od Pana.”2Kor 5:6 NS  „Toteż zawsze jesteśmy pełni otuchy i wiemy, że dopóki mamy dom w ciele, jesteśmy nieobecni u Pana,”

2Kor 5:6 IGNT  „θαρρουντες <G2292> ουν <G3767> παντοτε <G3842> και <G2532> ειδοτες <G1492> οτι <G3754> ενδημουντες <G1722> τω <G3588> σωματι <G4983> εκδημουμεν <G1553> απο <G575> του <G3588> κυριου <G2962>”

2Kor 5:8 Bg  „Lecz ufamy i wolimy raczej wynijść z ciała, a iść na mieszkanie do Pana.”

Drugie miejsce

2Kor 5:8 Br  „Mamy jednak nadzieję... i chcielibyśmy raczej opuścić nasze ciało i stanąć w obliczu Pana.”2Kor 5:8 BT  „Mamy jednak nadzieję... i chcielibyśmy raczej opuścić nasze ciało i stanąć w obliczu Pana.”2Kor 5:8 Bw  „Jesteśmy więc pełni ufności i wolelibyśmy raczej wyjść z ciała i zamieszkać u Pana.”2Kor 5:8 Bb  „Dufamy też i wolimy precz wynidź z ciała, a iść do Pana mieszkać.”2Kor 5:8 Bp  „Ufamy. Chcielibyśmy raczej opuścić ciało i przebywać przy Panu.”2Kor 5:8 NS  „Jesteśmy zaś pełni otuchy i radzi bylibyśmy raczej stać się nieobecni w ciele, a znaleźć dom u Pana.”

2Kor 5:8 IGNT  „θαρρουμεν <G2292> δε <G1161> και <G2532> ευδοκουμεν <G3123> εκδημησαι <G1553> εκ <G1537> του <G3588> σωματος <G4983> και <G2532> ενδημησαι <G1736> προς <G4314> τον <G3588> κυριον <G2962>”

Trzecie miejsce:

2Kor 7:16 Bg  „Raduję się tedy, iż wam we wszystkiem mogę zaufać.”2Kor 7:16 Br  „Cieszę się, że we wszystkim mogę wam ufać.”2Kor 7:16 BT  „Cieszę się, że we wszystkim mogę wam ufać.”2Kor 7:16 Bw  „Raduję się, iż pod każdym względem mogę na was polegać.”2Kor 7:16 Bb  „Raduję się tedy, iż wam we wszytkim dufam.”2Kor 7:16 Bp  „Cieszę się, że mogę wam we wszystkim zaufać.”2Kor 7:16 NS  „Raduję się, że dzięki wam pod każdym względem mogę być pełen otuchy.”

2Kor 7:16 IGNT  „χαιρω <G5463> οτι <G3754> εν <G1722> παντι <G3956> θαρρω <G2292> εν <G1722> υμιν <G5213>”

W czwartym miejscu:

Hbr 13:6 Bg  „Tak abyśmy śmiele mówić mogli: Pan mi jest pomocnikiem, nie będę się bał, aby mi co miał uczynić człowiek.”Hbr 13:6 Br  „Tak więc śmiało możemy mówić: Pan jest mi pomocą, nie będę się lękał, bo cóż może uczynić mi człowiek.”Hbr 13:6 BT  „Śmiało więc mówić możemy: Pan jest wspomożycielem moim, nie ulęknę się, bo cóż może mi uczynić człowiek?”Hbr 13:6 Bw  „Tak więc z ufnością możemy mówić: Pan jest pomocnikiem moim, nie będę się lękał; Cóż może mi uczynić człowiek?”Hbr 13:6 Bb  „Tak iż śmiele mówimy: Pan mi jest pomocnikiem, ani się bać będę coby mi uczynił człowiek.”Hbr 13:6 Bp  „Będąc dobrej myśli, mówcie: 'Pan jest mi obrońcą, a nie będę się lękał, cóż mi zrobi człowiek?'”Hbr 13:6 NS  „Możemy więc być pełni otuchy i mówić: "Jehowa jest moim wspomożycielem; nie będę się lękał. Cóż może mi uczynić Człowiek?"”Hbr 13:6 IGNT  „ωστε <G5620> θαρρουντας <G2292> ημας <G2248> λεγειν <G3004> κυριος <G2962> εμοι <G1698> βοηθος <G998> και <G2532> ου <G3756> φοβηθησομαι <G5399> τι <G5101> ποιησει <G4160> μοι <G3427> ανθρωπος <G444>”

W drugim znaczeniu (srożenia się):

2Kor 10:1 Bg  „Ja też Paweł sam was proszę przez cichość i dobrotliwość Chrystusową, który gdym jest wam przytomny, jestem pokorny między wami; lecz gdym nie jest przytomny, jestem śmiały przeciwko wam.”2Kor 10:1 Br  „Zresztą ja sam, Paweł, upominam was przez cichość i łagodność Chrystusa, ja, który będąc między wami, uchodzę w oczach waszych za pokornego, a z daleka od was jestem dla was zbyt surowy,”2Kor 10:1 BT  „Zresztą ja sam, Paweł, upominam was przez cichość i łagodność Chrystusa, ja, który będąc między wami, uchodzę w oczach waszych za pokornego a z daleka od was jestem dla was zbyt surowy,”2Kor 10:1 Bw  „A ja sam, Paweł, napominam was przez cichość i łagodność Chrystusową, ja, który, gdy jestem u was osobiście, rzekomo jestem pokorny, a gdym daleko, jestem ponoć śmiały wobec was;”

2Kor 10:1 Bb  „A ja sam Paweł proszę was przez dobrotliwość i litość Krystusowę, który oblicznie jestem pokorny między wami, a w niebytności jestem śmiały przeciwko wam.”

2Kor 10:1 Bp  „Ja, Paweł, osobiście was zaklinam na cichość i łagodność Chrystusa, ja, który podobno w waszej obecności jestem nieśmiały, a z dala od was śmiało sobie poczynam.”2Kor 10:1 NS  „A ja sam, Paweł, upraszam was przez łagodność i życzliwość Chrystusową, z wyglądu wprawdzie pomniejszy wśród was, lecz śmiały wobec was, gdy jestem nieobecny.”

2Kor 10:1 IGNT  „αυτος <G846> δε <G1161> εγω <G1473> παυλος <G3972> παρακαλω <G3870> υμας <G5209> δια <G1223> της <G3588> πραοτητος <G4236> και <G2532> επιεικειας <G1932> του <G3588> χριστου <G5547> ος <G3739> κατα <G2596> προσωπον <G4383> μεν <G3303> ταπεινος <G5011> εν <G1722> υμιν <G5213> απων <G548> δε <G1161> θαρρω <G2292> εις <G1519> υμας <G5209>”

Należy też wspomnieć formę rzeczownikową: θαρσος [2284]. Rzeczownik ten znaczy śmiałość, ufność, odwaga. Występuje w NT tylko raz:

Dz 28:15 BT  „Tamtejsi bracia, dowiedziawszy się o nas, wyszli nam naprzeciw aż do Forum Appiusza i Trzech Gospód. Ujrzawszy ich, Paweł podziękował Bogu i nabrał otuchy.”

Na podstawie zaprezentowanego przeglądu warto zaproponować następujące przełożenie fragmentów Pisma Świętego:

Mt 9:2 BT  „I oto przynieśli Mu paralityka, leżącego na łożu. Jezus, widząc ich wiarę, rzekł do paralityka: Ośmiel się, synu! Odpuszczają ci się twoje grzechy.”

Mt 9:20-22 BT  „Wtem jakaś kobieta, która dwanaście lat cierpiała na krwotok, podeszła z tyłu i dotknęła się frędzli Jego płaszcza.(21) Bo sobie mówiła: żebym się choć Jego płaszcza dotknęła, a będę zdrowa.(22) Jezus obrócił się, i widząc ją, rzekł: Ośmiel się, córko! Twoja wiara cię ocaliła. I od tej chwili kobieta była zdrowa.”

Mt 14:26-29 BT  „Uczniowie, zobaczywszy Go kroczącego po jeziorze, zlękli się myśląc, że to zjawa, i ze strachu krzyknęli.(27) Jezus zaraz przemówił do nich: Ośmielcie się! Ja jestem, nie bójcie się!(28) Na to odezwał się Piotr: Panie, jeśli to Ty jesteś, każ mi przyjść do siebie po wodzie!(29) A On rzekł: Przyjdź! Piotr wyszedł z łodzi, i krocząc po wodzie, przyszedł do Jezusa.”

Za taką koncepcją idzie Grecko-polski Nowy Testament. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi, Warszawa 1993.

Tłumaczenie θαρσει jako ufaj, czy bądź odważny nie jest oczywiście błędne, ale tłumaczenie jako „ośmiel się” zdaje się być lepsze. Bardziej wskazuje bowiem dynamizm wykonania – coś dzieje się nie tylko w środku, ale musi się objawiać na zewnątrz, wyrazić w jakiejś czynności, jakimś działaniu. Ufność i odwagę można mieć niejako „w sobie” – nie zawsze można ją zobaczyć. Jeśli człowiek się ośmieli – zawsze to będzie widoczne. Pomyśl co to znaczy konkretnie – ośmielić się wyznać dziewczynie swoją miłość, poprosić o pożyczkę, wejść za ogrodzenie na którym wisi tabliczka: „uwaga – zły pies”.Bóg przez te fragmenty chce nas nauczyć „okazywania odwagi”. Mamy ją praktykować, wyrażając w odpowiedni sposób. Można powiedzieć, że wiara zapala się dopiero „w ruchu”. Nie ma wiary teoretycznej.Ta sytuacja przypomina mi trochę paradoks jazdy n...