Joyce Carol Oates - Muzeum doktora Mosesa.pdf - Joyce Carol Oates - uzavrano

Hejka! Jak siĘ leci?

Przystojny krzepki facet, wzrost sto osiemdziesiąt dziewięć, tuŜ przed trzydziestką lub niewiele

po, męŜczyzna rasy białej, jak zapisano później we wstępnym protokole policyjnym, o budowie

tak mocnej jak hydrant poŜarowy, sprawia wraŜenie sportowca lub byłego sportowca, choć juŜ

widać, Ŝe przybywa mu w pasie, poza tym świetna sylwetka, niczym poruszający się posąg z brązu,

umięśnione ramiona, którymi biegnąc wymachuje rytmicznie, muskularne nogi, wyglądające jak

rzeźba umięśnione łydki, pędzi wilgotną wysypaną wiórkami ścieŜką, na zachodnim skraju

uniwersyteckiego arboretum, około 18.00 w czwartkowy wieczór, i oto tą samą ścieŜką zbliŜa się z

przeciwka kobieta takŜe uprawiająca jogging, patrzy w dół, w jej ciemnych włosach widać

pasemka siwizny, biegnie niezdarnie, rozchyliła pełne, mięsiste wargi, ramiona trzyma sztywno

przy tułowiu, ma na sobie wymiętą koszulkę nakładaną przez głowę, na gorsie wyblakły tygrys,

piersi niezbyt wielkie, lecz jednak podrygują, gdy biegnie, ruch ten jakby powtarzają obwisające

policzki, jej biodra opinają dresowe spodnie marchewkowego koloru, kobieta nazywa się

Madeline Hersey, spogląda marszcząc brwi na wysypaną wiórkami ścieŜkę, ten jej irytujący

zwyczaj patrzenia w dół podczas biegu, w ogóle nie dostrzega arboretum, choć o tej porze, w

maju, błyszczy w nim bielą dereń kwiecisty, dereń róŜowy, jaskrawoŜółte forsycje,

Madeline jest laborantką u Sąuibba, pogrąŜoną w splątanych myślach (kariera, kochanek, jego

dziecko mające problemy z nauką), lecz nagle z tych rozmyślań wybijają

agresywno-przyjacielskie pozdrowienie Hejka! Jak się leci? rzucone w jej kierunku niczym

niewinne klepnięcie w tyłek, to ów wysoki, krzepki męŜczyzna obrzuca Madeline najbardziej

przelotnym z moŜliwych spojrzeniem, ona szczerzy zęby w wymuszonym uśmiechu, jest

zdeprymowana, gubi rytm, odpowiada jednak niepewnie Super, dzięki, ale niepotrzebnie, bo

biegnący męŜczyzna jest juŜ daleko i nie słyszy, teraz Ŝwirowaną ścieŜką za uniwersyteckim

szpitalem, porośniętą trawą ścieŜką flisacką prowadzącą wzdłuŜ starego kanału, w bujnej zieleni

Univer-sity Dells Park, gdzie od późnego popołudnia aŜ do zmierzchu ludzie biegaj ą

pojedynczo lub parami, albo po trzy i więcej osób, zawodnicy druŜyny biegaczy z miejscowego

liceum, studenci college'u, siwowłosi starsi ludzie, męŜczyźni i kobiety, w ich kierunku krzepki

facet w opiętym T-shircie musztardowej barwy, ciemnobłękit-nych krótkich szortach

odsłaniających uda z rzeźbą mięśni, w biegówkach Nike rozmiar czterdzieści sześć, woła Hejka!

Jak się leci?, głośno i jowialnie, lecz właściwie obojętnie, przez moment widać jego wielkie

końskie zęby, długie, poruszające się rytmicznie nogi, długie ramiona, ma zwyczaj zbliŜać się od

tyłu do samotnych biegaczy, moŜe to być kobieta, dziewczyna, ale teŜ starszy męŜczyzna, na

uniwersytecie jest wielu „starszych" męŜczyzn (po czterdziestce, po pięćdziesiątce, po

sześćdziesiątce i starszych), czasem jest to jakiś młody gość w mokrym od potu stroju, zaczyna

wtedy oddychać ustami, jego najki rozmiar czterdzieści sześć walą w ziemię jak młoty Hejka! Jak

się leci?, te słowa wybijają Kyle Lindeman z ociekających seksem marzeń, wybijają Michelle

Rossley z pogmatwa-

nych, niepokojących rozmyślań, a tutaj znów mamy Dianę Hendricks, która w liceum uprawiała

sport, ale teraz ma bez mała dziesięć kilogramów nadwagi, jest rozwódką, bezdzietną, a w tej

chwili przeŜywa wcześniejszą kłótnię z przyjaciółką, szlag by to trafił, zła jest jak osa! szlag by

to trafił, tym razem takiego wała jak pierwsza zadzwoni do Giny! próbuje jakoś uspokoić,

uładzić natłok myśli przypominających wzburzoną, płynącą wartko wodę, próbuje opanować

oddech stosując metodę zeń, wdech, wydech, wdech, wtem, jakby znikąd, w tę jej zadumę, wyso-

ka, rozpędzona mocarna postać kieruje się ku niej, no po prostu biegnie na nią, jeszcze chwila i

ma go w polu widzenia, Dianę instynktownie odbija w prawo, Ŝeby zrobić mu miejsce, ma

nadzieję, Ŝe nie jest to nikt z jej pracy, nikt kto jązna, próbuje nie patrzeć, wyczuwa, Ŝe to jakiś

wysoki, dobrze zbudowany facet, waŜy ze sto kilo, na pewno sportowiec albo były sportowiec,

nagle ogarnia j ą podniecenie, ale moŜe to tylko seksualny lęk? nawet gdy rozlega się głośne,

deprymujące Hejka! Jak się leci? niczym szturchnięcie łokciem w lewą pierś, gdy nieznajomy ją

mija, pozostawiając za sobą woń męskiego potu, słono-kwaśne-go męskiego potu, i przelotny

błysk wielkich lśniących zębów obnaŜonych w durnym, drwiącym uśmiechu, a moŜe w fałszywym,

moŜe tak się uśmiecha trupia główka? -wybita z rytmu, skrępowana i potykająca się Diana wydusza

z siebie Super - super, tak jakby niemal ocierającego się o nią nieznajomego rzeczywiście

cokolwiek obchodziło, jak jej się biegnie - a jednak kiedy indziej, w mokry poranek w University

Dells, ścieŜką pro wadzącą obok poznaczonego mrowiem kiełkujących nasionek stawu osa-

dowego, na którym kaczory w miłośnie-bojowym nastroju ścigały samice, kwacząc wniebogłosy,

właśnie wtedy nadbiega wysoki, mocno zbudowany facet, męŜczyzna rasy

białej, wzrost sto osiemdziesiąt dziewięć, niemający przy sobie Ŝadnego dokumentu toŜsamości,

jak napisano potem we wstępnym protokole policyjnym, tym razem ma na sobie opięty T-shirt

czarnej barwy z nazwą grupy Judas Priest, króciutkie białe szorty ze sztucznego włókna, dzięki

czemu widać dokładnie kaŜde spęcznienie mięśni, kaŜdy drobny ich skurcz, połysk jakby

wyrzeźbionych mięśni łydek, wyłania się z ocienionej ścieŜki na skraju brzeziny i zbliŜa do

doktora Rauscha z uniwersyteckiego wydziału geologii, męŜczyzny starszego, nieco próŜnego na

punkcie zachowania formy, przyciemnione okulary lotnicze niemal zjechały mu ze spoconego

nosa, doktor Rausch biegnąc dyszy cięŜko, nie biegnie tak szybko jak by chciał, po plecach ciekną

mu struŜki potu przypominające roztopiony tłuszcz, czuje je spływające po bokach, ma na sobie

przepoconą koszulkę, doktor Rausch włoŜył workowate szorty koloru khaki, a myśli tak

intensywnie, Ŝe aŜ zacisnął szczęki (cięcia w budŜecie wydziałowym! małŜeństwo najmłodszej

córki! Ŝona ma jutro rano o szóstej biopsję, podwiezie ją do centrum medycznego i zaczeka w

samochodzie, potem odwiezie do domu i jakoś będzie musiał zdąŜyć na 11.00 na posiedzenie

komisji do spraw zatrudnienia, której przewodniczy), gdy nagle wstrząsa nim Hej-ka! Jak się leci?,

wydaje mu się, Ŝe potęŜnie zbudowany biegacz w czarnym T-shircie z nazwą grupy Judas Priest

na piersiach niby Ŝartem tak chytrze postawił stopę w bucie o rozmiarze czterdzieści sześć tuŜ

przed nim, Ŝeby się potknął, przez to nagle zgubił rytm, stary nieborak, nie zawsze miał przecieŜ

sześćdziesiąt cztery lata, zapadłą klatkę piersiową, chude nogi o białej skórze, z której sterczały

pojedyncze włoski przypominające druciki, niewielki, twardy i wypukły brzuszek opinający

pozbawione paska szorty barwy khaki, doktor Rausch patrzy w górę spod

przymruŜonych powiek, moŜe to ktoś mu znany? ktoś, kogo powinien znać? kto jego znal

przecieŜ przez te szalone trzydzieści lat na jego wydziale było tylu studentów, nim jednak moŜe

rozpoznać nieznajomego albo z trudem wykrztusić odpowiedź na pozdrowienie, szybko i luzacko,

zwyczajem młodych joggerów, potęŜnie zbudowany biegacz mija go obojętnie, jego nogi niczym

umięśnione tłoki, wydaje się, Ŝe mgiełka potu spowija go jakby połyskliwym nimbem, niezbyt

ciemne włosy, właściwie rudawe, których kędziory, niczym skręcone wióry drzewne, unoszą mu

się na duŜej uniesionej głowie na podobieństwo areoli, uśmiechając się szeroko pokazuje zęby,

ma pokaźny szeroki nos, jakby stworzony do głębokiego oddychania, wielkie ciemne nozdrza,

wyglądające jakby były ro-zepchnięte czyimiś kciukami, wkrótce ta połyskująca męska

sylwetka pojawia się na oddalonym krańcu Dells; innym razem po południu na terenie naleŜącym

do Instytutu, głucho uderzające w ziemię stopy, umięśnione, rytmicznie poruszające się barki,

tego dnia granatowy T-shirt wypłowiały od niezliczonych przepierek; innym razem króciutkie

granatowe szorty, biegnąc wydziela droŜdŜowy zapach, na widok samotnie biegnącego męŜczyzny

przyśpiesza, Ŝeby się z nim zrównać, facet ma dwadzieścia kilka lat, jest studentem uniwersytetu,

nie uprawia czynnie sportów, wzrost około metr sześćdziesiąt pięć, szczupły, biegnie z niejakim

wysiłkiem, oddycha ustami, a w głowie ma mętlik liczb, symboli, równań, optyka kwantowa, szumy

kwantowe i oto nagle w te rozmyślania, w tę zadumę, wdziera się Hejka! Jak się leci! niczym

wybuch petardy rzuconej przez psotnego dzieciaka, młodszy j ogger odpowiada opryskliwie oka,

ale purpurowieje na twarzy, tak przecieŜ było w liceum, starsi koledzy rozstawiali go po kątach,

wszystko to staje mu błyskawicznie przed oczami,

a teraz niemal zaczyna kuśtykać, zupełnie stracił rytm, Ŝycie wydaje mu się nagle bezcelowe,

wiecie sami, Ŝe jest jałowe i bezcelowe, Ŝyje się i umiera, na przykład jego dziadek, Ŝył, no i

pewnego dnia umarł, gdzie tu sens? Ŝadnego, gdy nazajutrz, za tydzień w późne piątkowe popołu-

dnie ostatniego tygodnia maja na ścieŜce flisackiej wzdłuŜ Linden Road, gdzie zawsze biega mniej

osób, nagle w jego polu widzenia pojawia się, a potem zbliŜa, wysoki, mocno zbudowany

męŜczyzna, biegnie środkiem ścieŜki, instynktownie zbaczasz w prawo, instynktownie kierujesz

wzrok w dół, na ścieŜce zero kontaktu wzrokowego, zatopiłeś się w myślach, sploty myśli niczym

prąd elektryczny, gorące, palą, palą do Ŝywego, sam ból, męczarnia, jało-wość tego myślenia, no

bo czym jest właściwie twoja dusza? tylko myślą przecieŜ, nikłym płomykiem, który otaczasz

dłonią, niemo błagając Proszę, nie zaczepiaj mnie, uszanuj moją prywatność, proszę, gdy jednak

biegnący męŜczyzna wciąŜ się zbliŜa, środkiem ścieŜki, nieubłaganie, niepowstrzymanie;

brązowy, róŜany pobłysk na kręcących się włoskach pokrywających jego ramiona, obnaŜone w

uśmiechu wielkie zębiska Hejka! Jak się leci?, głośne, obojętne, tubalne, fałszywie przyjacielskie,

wtedy z kieszeni kurtki ze sztucznego włókna wyciągasz niezgrabnie rewolwer Smith & Wesson

kalibru .22 z krótką lufą, ten sam, który ukradłeś z domku letniskowego twojego ojca w Jackson

Hole w stanie Wyoming trzy lata wcześniej, nienawidziłeś tego starego zapijaczonego chuja, tylko

czekałeś, aŜ zacznie cię wypytywać, czy to ty wziąłeś jego rewolwer, na który nie miał

pozwolenia? ale nikt nigdy cię o to nie zapytał, a ty mu nigdy nic nie powiedziałeś, teraz unosisz

przypominającą zabawkę broń, dłoń drŜy ci z podniecenia, z trwogi, z oczekiwania, kierujesz lufę

prosto w twarz, którą masz tuŜ przed sobą w całej okaza-

łości, ogromną niczym balon, i pociągasz za spust; jakimś magicznym sposobem podobna do

zabawki broń wyrzuca z siebie pociski z nieoczekiwaną mocą, celnie, bo odległość jest krótka,

wchodzą w tę twarz, prosto w czoło, tuŜ ponad nosem o wielkich nozdrzach, w jednej chwili wielki

jogger w musztardowym T-shircie osuwa się na kolana, musztardowy T-shirt plamią bryzgi krwi,

po sekundzie leŜy na brzuchu, rozrzucone krzepkie ramiona, twarz przylegająca do ścieŜki, runął

jak podcięty, milcząco i bezwładnie, niczym szmaciana kukiełka, którą lalkarz odrzucił precz, jest

martwy. Oto, jak mi się leci.

Na obserwacji

- Gdybyś mógł mi powiedzieć, gdzie jest Kenny.

Była to kwestia zaufania. Pragnął, Ŝeby tak było: miał prawo do zaufania. Ojciec, syn w tarapatach.

Ojciec pragnący pomóc synowi, który ma powaŜne kłopoty. Ojciec niewątpliwie bez problemów

finansowych. Po pięćdziesiątce, dobre warunki materialne. Ojciec, który odłoŜył podróŜ słuŜbową do

Seattle i przyleciał do Filadelfii, Ŝeby pomóc synowi, który popadł w tarapaty. Ojciec, który mówi: -

To kwestia zaufania. Gdybyś mógł mi powiedzieć, gdzie jest Kenny.

Rozmyślnie unikał formy Gdybyś mógł nam powiedzieć. UŜycie zaimka nam oznaczałoby,

Ŝe ojciec mówi w imieniu innych. Więc Gdybyś mógł mi powiedzieć.

- 1 gdzie jest Christa.

Kenny, jego zaginiony wnuk, miał dwa lata i trzy miesiące. Zaginął w tym sensie, Ŝe nikt

(równieŜ jego syn?) najwyraźniej nie wiedział, gdzie przebywa. Christa, zaginiona matka, ściśle

rzecz biorąc nie była synową, bo z Sethem, jego synem, Ŝyła bez ślubu. Seth miał dwadzieścia

osiem lat, Christa była od niego o rok czy dwa lata młodsza. On sam, ojciec Setha, noszący to

samo nazwisko co ów młody człowiek w tarapatach, kilkakrotnie i pośpiesznie przebiegł w

myślach te fakty, całą tę litanię suchych i jakoś beznadziejnie bezuŜytecznych danych.

Stosunki międzyludzkie: same zagadki. Zadajesz je sam sobie, Ŝeby odkryć ich znaczenie, nie

wiesz jednak (bo

i skąd to moŜna wiedzieć?), czy mają jakieś znaczenie, które moŜna odkryć.

- Seth? Chciałem powiedzieć, jeśli potrzebne tu zaufanie. Jeśli coś ci grozi...

Grozi. Ojciec omal się nie przejęzyczył i nie powiedział Jeśli masz kłopoty.

Faktycznie, ojciec wiedział, Ŝe jego syn Seth ma kłopoty. Syn na pewno ma kłopoty: dwuletnie

dziecko zaginęło, matka dziecka równieŜ zaginęła. Rozbity, zrujnowany dom.

Syn z wolna pokręcił głową. Powoli podniósł wzrok, Ŝeby spojrzeć ojcu w oczy. Z oczami

syna działo się coś niedobrego: były głęboko wpadnięte, nabiegłe krwią,

0o osobliwym mętnym połysku, niczym stary zuŜyty

pleksiglas. Włosy syna miały kolor sadzy, były brudne

1i zmierzwione, a jego policzki pokrywała szczecina. Oj

ciec pocieszał się tym, Ŝe syn nie miał na rękach kajdanek

i Ŝe nie przykuto go do stołu.

Nikomu z pozostałych zatrzymanych/pacjentów przebywających w sali widzeń, jak zauwaŜył

ojciec, teŜ nie ograniczono swobody poruszania się. Kilku z nich było męŜczyznami nadzwyczaj

potęŜnej postury. Podobnie jak oni, jego syn miał na sobie odzieŜ aresztancką: szarą koszulę w

deseń, szare spodnie od dresu z elastycznym wszywanym paskiem. Synowi pozwolono na

noszenie własnych butów, znoszone biegówki, zero sznurowadeł. Syn został zatrzymany „przy

zastosowaniu przymusu bezpośredniego", osadzony w areszcie policyjnym, a potem prze-

wieziony do filadelfijskiej izby zatrzymań dla męŜczyzn, na oddział psychiatryczny, w celu

poddania co najmniej czterdziestoośmiogodzinnej obserwacji, ocenie, sprawdzeniu, czy nie

przejawia skłonności samobójczych.

Skłonności samobójcze. Gdy syn znalazł się w izbie zatrzymań, stwierdzono, Ŝe ma głęboko

pocięte i krwawią-

ce przedramiona, zaś z jego niespójnych i bolkolllwych wyjaśnień nie wynikało, czy sam się

poranił, g*?y 10* p*dł ofiarą przemocy.

Oba przedramiona, zadawane na ślepo cięciu, któflj nie uszkodziły Ŝadnych arterii. Oto, co

uslys/uł ojciec: W normalnym stanie człowiek prawdopodobnie nie mógłby zadać sobie takich ran,

jednak w stanie nienormalnym, W piycho-zie narkotykowej, w stanie obsesji, nie jest to

wykluczone.

Na palcach syna, na zewnętrznej stronic jego rąk, na kostkach nóg, odkryto niewielkie

oparzenia. RównieŜ ich przyczyna była nieznana.

Ojciec próbował nie patrzeć na obandaŜowane ręce syna. Ojciec próbował nie patrzeć na

otwartą rankę na jego górnej wardze. Ojciec usłyszał własne, wypowiedziane łagodnym głosem

słowa: - To znaczy, jeśli coś ci zagraŜa w twoim obecnym połoŜeniu. Ktoś, kto ino/c chce cię

skrzywdzić, albo... - Ojciec nie był pewien tego, co mówi. MoŜe chciał powiedzieć, Ŝe synowi

moŜe zagra/ać jakieś niebezpieczeństwo w ośrodku odosobnienia lub gdy ju2 zostanie zwolniony.

Ojcu być moŜe nie chodziło o syna, tylko o dwuletniego wnuczka i Christę. Ojca odstrec/ał

oddech syna, cuchnący niczym płynna smoła, w którą wpadło coś organicznego i teraz się

rozkłada.

- Hej, tato: kto, do diabła cięŜkiego, chciałby mnie skrzywdzić?

Syn wydał z gardła świszczący odgłos przypominający śmiech. Zaczął rozdrapywać rankę na

górnej wardze. Uderzył obandaŜowaną ręką w skraj stołu, brudny biały bandaŜ zdawał się

przepuszczać krew.

Przynajmniej jednak syn mówił składnie. A do tego zdecydował się rozmawiać z ojcem.

Miejscowy psychiatra ostrzegł bowiem ojca, Ŝe jego syrTmóŜe mówić od rzeczy albo w ogóle

milczeć. Ojciec

pomyślał, Ŝe syn Ŝartuje. Syn od dzieciństwa lubił stroić z kamienną twarzą błazeńskie Ŝarty po

to, Ŝeby zabawić, wprawić w zaŜenowanie albo przerazić upatrzone starsze osoby. Gatunek Ŝartu,

którego osnową jest udawana naiwność. Taki, który niby to aŜ przykro opowiadać (trzeba przyjąć

taką pozę) i którego aŜ przykro słuchać. W tym wypadku ojciec uznał, Ŝe syn Ŝartuje, Ŝe chce

powiedzieć: kto, do diabła cięŜkiego, chciałby mnie skrzywdzić. Mnie się krzywdy nie trzymają.

Albo: kto, do diabła cięŜkiego, chciałby mnie skrzywdzić? PrzecieŜ sam to mogę załatwić.

Albo: kto, do diabła cięŜkiego, chciałby mnie skrzywdzić? Jestem gównem.

Oczywiście tym, kogo miał na myśli ojciec, był jego dwuletni wnuk. O którego on, ojciec, tak

się martwił. Jego jedyny wnuk, zaginiony. Ale podobno jest w Filadelfii. Bardzo prawdopodobne,

Ŝe w południowej części Filadelfii. Dwuletni Kenny, którego imię ojciec tylko z najwyŜszym

trudem potrafił wymówić jako tako opanowanym głosem. I niemal uznając go za własnego syna.

Za własnego syna. To znaczy takiego, jakim miał być.

- ...kwestia zaufania, Seth. Myślę, Ŝe moŜesz mi zaufać.

Seth był przesłuchiwany przez policjantów, lecz nieustannie powtarzał, Ŝe „nie ma pojęcia",

gdzie przebywa jego syn, gdzie jest matka dziecka. „Nie ma pojęcia", co skłoniło sąsiadów z

Czterdziestej Trzeciej Ulicy do wezwania policji z powodu rzekomo tylko zajścia domowego. I

Joyce Carol Oates - Muzeum doktora Mosesa.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: