01 - Rapsodia-Dziecko krwi.pdf - Haydon Elizabeth - Rapsodia - Wiedzma60

Elizabeth Haydon

RAPSODIA

DZIECKO KRWI

Rhapsody

Cykl: Symfonia wieków tom 1

Przełożyła Anna Reszka

Wydanie oryginalne: 1999

Wydanie polskie: 2001

Błękitna Rapsodia

Zanim rozpocznę właściwą przedmowę do książki, którą właśnie

otworzyłeś, Szanowny Czytelniku, wyjaśnię, że tak właściwie to tej

przedmowy miało nie być. To, że jest, wynikło z pewnej zmiany poglądów.

Czyli czegoś, czego tylko krowa nie zmienia.

Sygnowaniu moim nazwiskiem serii wydawniczej „Maga”

przyświecały cele szczytne, jak zaznajamianie miłośników gatunku fantasy z

autorami dla gatunku zasłużonymi, a dotychczas przez innych wydawców

lekceważonymi lub traktowanymi po macoszemu. Z tytułami dla fantasy

ważnymi i ważącymi, niczym kamienie milowe znaczącymi gatunku drogę i

rozwój od ginących już w pomroce niepamięci ojców założycieli ‐ Abrahama

Merrita, E.R. Eddisona, Clarka Ashtona Smitha, Lorda Dunsany’ego, od

będących faktycznymi twórcami gatunku Howarda i Tolkiena po dzień

dzisiejszy. Oprócz przyświecających celów, istniał w przedsięwzięciu pewien

plan. A nawet ‐ nie bójmy się tego powiedzieć ‐ Plan.

Za Planu tego lekkie złamanie uznałem zamiar umieszczenia w serii

Elizabeth Haydon, autorki, co do której początkowo miałem wątpliwości, czy

jest ona aby dla fantasy kamieniem milowym. Kamienie milowe wyróżniają

się bowiem spośród innych między innymi tym, że są zerodowane,

wysmagane wiatrem, deszczem i dżdżem. Krótko mówiąc, noszą ślady.

Elizabeth Haydon zaś takich śladów nie nosi. Ba, nie zdążyła się jeszcze

nawet porządnie zakurzyć.

Dlaczego wiec nie Charles de Lint, pomyślałem, mający lat czterdzieści

i dziewięć autor, który zadebiutował w roku 1979? Dlaczego nie jego

rówieśniczka Barbara Hambly, pisząca fantasy od lat osiemnastu? Dlaczego

nie Judith Tarr, czterdziestopięciolatka, pisząca od 1985, czy o rok od niej

starsza Katherine Kurtz? Dlaczego nie licząca sobie zasłużone siedemdziesiąt

jeden lat Sheri S. Tepper? Dlaczego wreszcie nie Fritz Leiber, który już od

dziesięciu lat nie żyje? Jak w tym szacownym towarzystwie wygląda

Elizabeth Haydon, na debiutanckiej książce której farba drukarska ledwo co

zdążyła oschnąć? Nie, pomyślałem sobie, Elizabeth Haydon musi poczekać.

Niech zeroduje, niech się zakurzy. Niech się, że rzucę wieszczem Adamem,

ten przedmiot świeży jak figa ucukruje, tak tytuń uleży.

Tak początkowo myślałem. Ale zdanie zmieniłem, dochodząc do

wniosku, że byłoby to zachowanie godne jedynie starego zgreda. A dość już

starych zgredów w krytyce literackiej, niezależnie od ich faktycznegowieku.

Czas najwyższy położyć koniec sprawowanemu przez nich ‐ w ich własnym

mniemaniu ‐ rządowi dusz. Wyrażanego miedzy innymi również zasadą, że

„młodzi mają czas, muszą wpierw długo poterminować”.

Elizabeth Haydon terminować nie musi. Jest pisarką zwyczajnie dobrą.

Faktu tego zmienić nie może, że debiutowała w roku 1999 i do dziś dnia

zdołała wydać dopiero jedną trylogię. Złożoną z trzech tomów, z których dwa

już wydano: „Rapsodia: Dziecko Krwi” (1999), „Proroctwo: Dziecko Ziemi”

(2000) oraz trzeciego, „Przeznaczenie: Dziecko Nieba”, który wyjdzie w 2001.

A jeśli uznanie i poklask całego świata mogą spadać nagle na debiutującą

niemal w tym samym czasie panią J.K.Rowling, to dlaczego dyskryminować

panią Haydon? Pani Haydon wcale nie jest od pani Rowling pisarsko gorsza,

jeśli nie lepsza. A choć panią Rowling ciężko przebić wielkością sprzedaży, to

i pani Haydon zdarzyło się w ubiegłym roku kilkakrotnie zająć wysokie

miejsca na listach bestsellerów kilku internetowych księgarni.

Z podanych wyżej przyczyn, Szanowny Czytelniku, z czystym i

spokojnym sumieniem polecam Ci tę książkę. I całą trylogię.

Tworząc tytułową bohaterkę, Rapsodię, Elizabeth Haydon zastosowała

chwyt fabularny dość niecodzienny w fantasy pełnej jak do tej pory

królewien‐prawiczek, magiczek‐feministek ze skłonnościami do safizmu,

skrzywdzonych emancypantek i chłopożernych wojowniczek. Rapsodia, jak

dowiadujemy się zaraz na wstępie, zarobkowała we wczesnej młodości jako...

prostytutka. Miała w swym fachu niezłe wzięcie, co będzie istotne dla fabuły.

Odłożywszy pewnie nieco grosza, Rapsodia zmieniła profesję ‐ teraz nie jest

już dziwką, lecz Pieśniarką, czymś w rodzaju skrzyżowania minstrelki z

magiczką. W skonstruowanym przez Haydon świecie jest bowiem tak, że pięć

elementów, z których świat powstał ‐ ogień, woda, powietrze, ziemia i eter ‐

nadał wibrują pierwotną mocą stworzenia. Niektórzy mieszkańcy tego świata

‐ już za pomocą specyficznej fizjologii, już to talentu wrodzonego, już to

sztuki nabytej w drodze nauki i treningu ‐ mogą owe wibracje wyczuwać,

słyszeć je jak muzykę ‐ i wykorzystywać ich moc. To właśnie potrafią

Pieśniarze, a jeszcze lepsi od nich są Bajarze. Jak można się domyślić,

Rapsodia, nasza bohaterka, mimo młodego wieku i absorbującej profesji

zdążyła już osiągnąć wyższy stopień wtajemniczenia i jest Bajarką. Bajarz to

ktoś tak zgrany z „muzyką wibracji”, że zdolny jest manipulować materią i

rzeczywistością. Każda rzecz ma, bowiem swoje „muzyczne imię”, a Bajarz,

imię owo znając, może z rzeczą wyczyniać, co zechce.

Wracamy do zalążka fabuły ‐ Rapsodia zajmuje się właśnie muzyką i

wibracjami, gdy zaczyna nachalnie narzucać się jej jeden z byłych klientów,

który zasmakował był we wdziękach dziewczęcia wówczas, gdy były do

wzięcia za stosowną opłatą. Czasy te jednak, jak powiedziano wyżej, minęły i

Pieśniarka zdecydowanie odpiera zaloty ‐ tak zdecydowanie, że leje się krew.

Robi się gorąco, gdyż były klient to miejscowy watażka, łobuz i sadysta,

bestia mściwa i do tego ustosunkowana. Dziewczyna jest w prawdziwej

opresji, z której jednak niespodziewanie ratuje ją dwóch tajemniczych

osobników, przy czym jeden załatwia prześladowców za pomocą miotacza

strzelającego ostrymi jak brzytwa ostrzami, czymś w rodzaju japońskich

szurikenów. Po czym wszyscy troje uciekają.

A Rapsodia, sama o tym jeszcze nie wiedząc, wpadła z deszczu pod

rynnę. Dwaj jej wybawcy są, bowiem uciekinierami podobnie jak ona, z tym,

że ich ściga ktoś niewyobrażalnie gorszy od napalonego kochanka ‐ demon

mianowicie.

Najemny zabójca Achmed jest metysem, płynie w nim krew Draków,

humanoidalnej rasy o niezwykłej fizjologii, przy czym niezwykłość ta

ponownie nawiązuje do ontologicznej magii opisywanego przez Haydon

Never Never Landu. Achmed ma mianowicie naczynia krwionośne i

zakończenia nerwów niemal na wierzchu, tuż pod epidemią, niemal

odsłonięte, dzięki czemu wyczuwa zarówno magiczne wibracje „elementów”,

jak i zupełnie prozaiczne drgania gruntu i powietrza, ba, nawet oddech i bicie

serca, dzięki czemu zabójca zdolny jest zlokalizować i wykończyć swego

wroga nawet z dużej odległości i w zupełnych ciemnościach. Achmed ‐ jak

sygnalizowałem wcześniej ‐ posługuje się interesująco wymyśloną przez

Haydon bronią dalekosiężną ‐ miotaczem cwellanem (cwellan to słowo

anglosaskie, we współczesnej angielszczyźnie przekształcone w kill, zabić).

Haydon twierdzi, iż koncypując ów cwellan wzorowała się na „kuszy

mongolskiej” ‐ ja jednak nigdy o takiej kuszy nie słyszałem i dostępne mi

źródła milczą o czymś takim. Pomysł jednak, jak się rzekło, jest przedni, więc.

Trzeci bohater, zawodowy wojownik Grunthor, to dający się lubić

wielkolud, znowu nieludź, coś w rodzaju kanonicznego dla fantasy Ogra,

monstrum z wystającymi jak u odyńca kłami. Haydon nazywa go Bolgiem

lub Firbolgiem ‐ co jest nieskrywanym zapożyczeniem z mitologii iryjskiej,

Firbolgowie byli potworną rasą autochtonów, z którymi wojowali po

przywędrowaniu do Irlandii Tuatha De Danann, Potomkowie Bogini Danu.

Tuatha De Danann rozgromili Firbolgów w bitwie na Mag Tuireadh i

wytępili ich do nogi. Ale takie zapożyczenia przyjęło się jednak w fantasy

wybaczać, od czasów, gdy praojciec Tolkien zrzynał onomastykę z „Eddy”.

Analogia onomastyczna ma nadto u Haydon pewne uzasadnienie, w trylogii

mówi się, bowiem o wędrówkach ludów i ras, a ludzie „nieludzkich”

Firbolgów eksterminują, jak mogą.

Wbrew aparycji Grunthor jest przesympatyczny, dialogi z jego

udziałem bywają prawdziwą czytelniczą ucztą. Dość będzie powiedzieć, że w

ramach licznych już klubów miłośników twórczości Elizabeth Haydon są już

liczne fankluby Grunthora. Jeśli już przy dialogach jesteśmy, są one mocną

stroną pisarki ‐ żywe, inteligentne, dowcipne, cięte. Niecodzienne to, oj,

niecodzienne zjawisko w anglosaskiej fantasy, zwłaszcza od czasu, gdy

osierocił nas Mistrz Roger Żelazny.

Mnie zaś, jeśli wolno wtrącić, ogromnie spodobały się śpiewane przez

Grunthora żołnierskie marszowe piosenki Firbolgów.

Wracamy do fabuły. Achmed i Grunthor są ścigani przez straszliwego

demona Tsoltana, któremu Achmed niegdyś służył i od którego zbiegł. Z

Tsoltanem nie ma żartów, a i uciec przed nim, jak się okazuje, niełatwo. Gdy

pościg następuje na pięty, trójka uciekinierów decyduje się na krok

prawdziwie ryzykancki ‐ na podróż do wnętrza ziemi korytarzami wyrytymi

przez korzenie Sagii, gigantycznego dębu, który ‐ niczym znany z mitologii

nordyckiej Jesion Yggdrasil ‐ łączy swymi korzeniami całe uniwersum.

Nie mając we zwyczaju streszczać fabuł, więcej nie zdradzę ‐ ot, może

tylko to, że idąc wzdłuż głównego korzenia Sagii, tworzącego Axis Mundi, Oś

Świata, bohaterowie przechodzą przez środek ziemi i płonący tam ogień.

Ogień oczyszcza ich, ozdrawia i odradza. Rapsodia, dla przykładu,

niemożebnie wprost pięknieje i znowu staje się dziewicą ‐ co zresztą nie ma

większego znaczenia, wszakże nie hymen prawiczkę czyni. Że po przejściu na

drugą stronę globu bohaterowie, choć znajdą się naprawdę daleko od

prześladowców, skonstatują, że tak do końca przed nimi uciec im się nie

udało. Że będzie kataklizm na miarę Atlantydy. Że będzie jeszcze

odnaleziony ognisty miecz Clarion. Że trzeba będzie walczyć z porywającym

i mordującym dzieci Rakshasem (kolejne zapożyczenie, tym razem z

demonologii hinduskiej, w której rakszasy to diabły). Że pojawi się jeszcze

kilkoro interesujących bohaterów, że będzie się wojować, a jeden z bohaterów

zostanie królem.

Że wreszcie zaczną bohaterowie podejrzanie pasować do starożytnej a

zagadkowej przepowiedni, mówiącej o Dziecięciu Krwi, Dziecięciu Ziemi i

Dziecięciu Niebios. Albowiem Dziecię Krwi to wyraźnie asasyn Achmed, zaś

Dziecię Ziemi to Grunthor. A to na Dziecię Niebios wyznacza samą Rapsodię,

zrodzoną, co sugeruje prolog, nie bez magicznej, sięgającej przez czas i

przestrzeń interwencji...

Ale, jak się rzekło, o tym P.T. Czytelnik musi przeczytać sam. A

przypominam, że jest to trylogia, nie należy, więc oczekiwać, by wiele

wyjaśniło się przed epilogiem tomu trzeciego. Ale miłośników fantasy rzecz

taka nie jest wszakże w stanie zbulwersować.

Elizabeth Haydon zdaje się pilnie strzec swej prywatności i nigdzie nie

można znaleźć żadnych dokładniejszych informacji o niej. Dało to nawet

asumpt do podejrzeń, że jest to pseudonim i alter ego jakiejś znanej autorki.

Podejrzenia nasiliły się, gdy Haydon całość otrzymanych za dwa pierwsze

tomy trylogii honorariów przekazała na cele dobroczynne ‐ rzecz to, bowiem

wśród „młodych” niecodzienna. Ja osobiście nie mam „Elizabeth Haydon” za

maskę i pseudonim, po prostu nie znam nikogo, kto pisałby podobnym

stylem. Tym niemniej wykluczyć się tego nie da ‐ casusy Kinga‐Bachmana i

Gary’ego‐Ajara długo jeszcze będą ciążyć nad branżą pisarską.

Z opublikowanych w różnych miejscach wywiadów wynika, że

pracowała jako redaktorka w branży księgarsko‐wydawniczej. Pomysł

napisania książki zasugerował jej w 1994 jeden z kolegów redaktorów, sama

zaś Haydon pomysł określa jako szaleńczy, używa nawet określenia Wydaną

w roku 1999 „Rapsodie” Haydon nazywa swym debiutem ‐ książkowy debiut

jest to z pewnością, brak jednak zupełnie danych co do wcześniejszej

twórczości pisarki w zakresie krótkiej formy ‐ fantasy, SF czy innych

gatunków.

Niewiele mówi Elizabeth Haydon o swym życiu prywatnym,

01 - Rapsodia-Dziecko krwi.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: