Tarnów region zamki fortyfikacje.pdf

WYDAWCA:

©TarnowskieCentrumInformacji2007

Rynek7,33-100Tarnów

tel.:0146889090fax:0146889092

mail:centrum@it.tarnow.pl

www.it.tarnow.plwww.tarnow.pl

ZAMKI I FORTYFIKACJE

Dostarczamykompleksoweiaktualneinformacje

oofercieturystycznejTarnowairegionu.

We wschodniej części województwa małopolskiego

znajduje się wiele miejsc atrakcyjnych zarówno dla mi-

łośników historii, jak i pięknych widoków. Turyści mogą

znaleźć miejsca owiane legendą, gdzie do dziś zdarza

się zobaczyć tajemnicze postacie w strojach z dawnych

epok.

Zapraszamy do odwiedzania zamków oraz ich ruin

świadczącychodawnejpotędzePolskiizamieszkujących

ją rodów. Na powstanie pierwszych murowanych zam-

kówwMałopolscewpływmiałyszczególniepanowanie

Przemyślidów na przełomie XIII i XIV w., a później dzia-

łalnośćKazimierzaWielkiegoitzw.panówmałopolskich

wXIVw.Wdrugiejpołowietegostuleciamurowanefor-

tyi kacjebudowanotakżewokółniektórychmiast.Otrzy-

małje„prywatny”Tarnów,królewskaLipnicaMurowana

i prawdopodobnie Czchów. Nad doliną Dunajca, którą

przebiegałintensywnieuczęszczanyszlakhandlowypo-

międzykasztelańskimWojniczemaNowymSączemwy-

rosłyzamkiTrzewlinwWielkiejWsi,Melsztyn,Czchowski,

TropsztynwWytrzyszczce,dwazamkirożnowskieimało

znanafortalicjawGródkunadDunajcem.

Dla miłośników zamków niewątpliwym rarytasem

okaże się zamek w Dębnie przy trasie Kraków-Tarnów,

który przetrwał do dzisiaj bez większych przekształceń

jakowspaniałyprzykładpóźnogotyckiejrezydencjimoż-

nowładczejwPolsce.Szczególniewartotutajprzyjechać

wewrześniu,kiedytoupodnóżazamkuspotykająsięna

turniejuczłonkowiebractwkultywującychtradycjeietos

rycerski.

Największąatrakcjędlamiłośnikówarchitekturymilitar-

nejstanowizamekwNowymWiśniczu,któryswoimpięk-

nemiwielkościąrobiwrażenienietylkonaznawcach.God-

neodwiedzeniasąteżdworyobronnezXVIw.wJeżowie,

ŁękachGórnych,SzerzynachiWieruszycach.WTarnowie

i w Bieczu można zobaczyć pozostałości po murowa-

nychfortyi kacjach,którekiedyśzapewniałyspokójibez-

pieczeństwomieszkańcomtychmiast.

Zapraszamy Państwa na szlak zamków, dworów i for-

tyi kacjimiejskich,któredodzisiajbudząpodziwdlaich

twórców.

Niszczejącedoniedawnapozostałościbudowliobron-

nychstanowiącorazczęściejobiektzainteresowańlokal-

nych społeczności. Powstają stowarzyszenia, komitety

orazinneczęstonieformalnestruktury,którychczłonko-

wie pracują na rzecz rewitalizacji zabytkowej substancji.

W 2007 roku powstało w Tarnowie Stowarzyszenie „Za-

mek Tarnowski”, którego celem jest m.in.: odbudowa

zamku na górze św. Marcina, kolebki Tarnowa, symboli-

zującegoczasynajwiększejświetnościmiasta.

WsiedzibieTCI,Rynek7wTarnowie,dostępnesą:

•mapyiprzewodnikiturystyczne

•taniepokojegościnne1,2,i3-osobowe

•wypożyczalniarowerów

•salakonferencyjna(max.50osób)

•przewodnikiaudioMp3

www.it.tarnow.pl

Dębno - zamek

Nowy Wiśnicz - zamek

Czchów - wieża zamkowa

Zamek w Dębnie to jedyna tak dobrze zachowana póź-

nogotycka rezydencja możnowładcza w Polsce. Ufundowa-

na przez Jakuba z Dębna, kanclerza i kasztelana krakowskiego,

w latach 1470-1480. W przeciwieństwie do typowych zamków

rezydencji tej nie otacza obwód murów obronnych, ale jest ona

otwarta na otaczający ją teren dawnego ogrodu, a dzisiaj par-

ku, co upodabnia ją do obszernego dworu. Obronność zamku

w Dębnie zapewniały jedynie lokalizacja na wysokim kopcu, ota-

czający go częstokół i fosa. Zamek składa się z czterech piętro-

wych budynków, zbudowanych wokół dziedzińca ze studnią.

Sylwetę zamku wzniesionego z cegły na kamiennym fundamen-

cie urozmaicają wykusze i basztki o charakterze bardziej dekora-

cyjnym niż obronnym. Szczególnie godna uwagi jest kamieniarka

zamku w Dębnie o motywach heraldycznych, roślinnych i geome-

trycznych. Ekspozycja we wnętrzach pozwala nam poznać dzieje

zamku, jego właścicieli i mieszkańców. Możemy m.in. zobaczyć

lochy z narzędziami tortur, kuchnię, aptekę, salę rycerską i kaplicę.

Zamek w Dębnie ma także swoją legendę, związaną z nieszczę-

śliwą miłością Tarłówny, córki pana zamku, która zakochała się

w pokojowym ojca. Za zhańbienie rodu i przeciwstawianie się

woli rodzica miała zostać zamurowana żywcem w jednej ze ścian.

Ponoć jako „Biała dama” nawiedza komnaty zamkowe do tej pory.

Niemniej ciekawa, choć znacznie bliższa prawdy, jest historia

jednego z właścicieli zamku Adama Tarły, który w 1744 r. zginął

wgłośnymwcałejPolscepojedynku.

zamekzostałzdobytyiograbiony.NapoczątkuXVIIIw.zostałosta-

tecznieopuszczony,azpochodzącychzniegokamieniicegiełwy-

budowano kościół ss. Bernardynek. Dzisiaj z jego ruin roztacza się

pięknapanoramamiastaiokolic.

zrekonstruowany do postaci, jaką posiadał w XV w. i stanowi jeden

znajbardziejmalowniczychwPolsceprzykładówzamkówrycerskich

wzniesionych z kamienia. Zwiedzanie zamku obejmuje m.in. lochy

prowadzącepodobnopoddnemDunajcaiekspozycjępoświęconą

kulturzeInków(zzamkiemzwiązanajestlegenda,iżtutajzostałukry-

ty przez potomków króla Inków skarb przeznaczony na odbudowę

państwainkaskiego).

W Nowym Wiśniczu znajduje się jedna z największych w Pol-

sce barokowych rezydencji magnackich. Zamek Wiśnicz był od

drugiejpołowyXIVw.gniazdemrodzinyKmitów.Wciąguwieków

był przez nich rozbudowywany. WIpoł. XVIw.dziękimarszałkowi

Piotrowi Kmicie uzyskał formę renesansowej czteroskrzydłowej re-

zydencji z czterema basztami na narożnikach. Dzisiejszą barokową

postać „palazzo in fortezza”, czyli pałacu wewnątrz fortecy zamek

uzyskał w latach 1615-1637 z inicjatywy Stanisława Lubomirskiego

(zwycięzcy spod Chocimia). Wiśnickiej rezydencji nadano wte-

dy nowy wystrój architektoniczny i otoczono ją pięciobocznym

obwodem wałów ziemnych przykrytych kamiennym płaszczem

z bastionami i pięknym budynkiem bramnym. Największym po-

mieszczeniem zamku jest sala balowa z XVIII w. z loggią widoko-

wą rozpiętą między dwiema basztami. Najlepiej zachowana jest

dawna kaplica z piękną polichromią i dekoracją stiukową, nakryta

kopułą z latarnią. Legenda głosi, że Stanisław Lubomirski po bi-

twie pod Chocimiem przywiódł na zamek wiśnicki wielu jeńców

tureckich, którzy wznosili sąsiedni klasztor karmelitów. Czterech

znichprzezparęlatbudowałoskrzydłazpiórgołębignieżdżących

się na zamku. Wreszcie zdecydowali się na lot ku wolności, lecz

śmiałkowiedalekoniezalecieli.Pierwszyrozbiłsięwmiasteczkunie-

opodalzamku,drugiitrzeciparękilometrówdalej,czwarty,lecący

najdłużej,podBochnią.Wkażdymzmiejsctragicznejśmierciwięź-

niówumieszczonokamienneobeliski.

Melsztyn –ruinyzamkuLeliwitówMelsztyńskichzpoł.XIVw.,roz-

budowanegoprzezJordanówwIpoł.XVIw.wstylurenesansowym.

W1770r.Melsztynzostałzdewastowanywczasiewalkkonfederatów

barskichzwojskamirosyjskimi,anastępnie opuszczonyirozebrany.

Najlepiej zachowała się czworoboczna wieża mieszkalno-obronna

zkońcaXIVw.,odcinkimurówiprzyporyzXVIw.,orazdwiepiwnice.

Wcentrumzamczyskawidocznejestzapadliskopocysternie.

Czchów – ruiny zamku w Czchowie zbudowanego pod koniec

XIIIw.jakoochronamiejscowejkomorycelnejirozbudowywanego

ażdopoczątkuXVIw.Najlepiejzachowałasięwieża(20m)udostęp-

nionajakopunktwidokowy.Wodbudowanejczęścizamkuznajduje

sięekspozycjaprzedstawiającadziejezamku.

Rożnów –nagórzeruinyzamkuRożenówzdrugiejpołowyXIVw.

PóźniejwłasnośćZawiszyCzarnegoiTarnowskich.Wdolewsimożna

zobaczyć niedokończoną wielką fortecę hetmana Jana Tarnowskie-

gozpoł.XVIw.,którejgłównymiczęściamisąpięciobocznybeluard,

budynekbramnyzrampąiłączącaobaobiektykurtynamuru.

Ruiny tarnowskiego zamku stanowią wspaniały przykład roz-

wojurezydencjijednegoznajpotężniejszychrodówwdawnejPol-

sce. Są także prawdziwą gratką dla miłośników fortyikacji, którzy

mogą zobaczyć tam wciąż jeszcze imponujące wielkością szesna-

stowieczne murowane i ziemne basteje projektowane zapewne

przez hetmana Jana Tarnowskiego. Zamek tarnowski powstał rów-

nocześnie z miastem z inicjatywy komesa Spycimira herbu Leliwa

ok. 1331 r. Składał się z zamku wysokiego i przygródka. Późniejsze

pokoleniaLeliwitówTarnowskichrozbudowywałygodbającojego

świetność.Wczasiesłynnejwojnyohrabstwotarnowskiew1570r.

KonsultacjamerytorycznaorazkorektatreścidrKrzysztofMoskal,mi-

łośnikTarnowaiautormonograiitarnowskiegozamkupt.„InCastro

NostroTarnoviensi”

Zamki doliny Dunajca

Doliną Dunajca biegł kiedyś ważny szlak łączący Polskę z Wę-

grami i krajami bałkańskimi. W jego pobliżu chętnie osiedlali się

ludzie,budującosady,grody,atakżezamki.Wśródnichwymieńmy

najpierwrycerskiTropsztynwewsiWytrzyszczkawzniesionypraw-

dopodobniepodkoniecXIIIw.naskale.Obecniezamekjestwpełni

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: