435 Małżeństwa literackie. Od św. Aleksego do Ziembiewiczów.
436 Literatura walcząca o niepodległość Polski.
437 Literatura współczesna wobec otaczającej rzeczywistości, o zmaganiu się człowieka z losem, ze złem, ocalająca człowieczeństwo.
438 LUD I LUDOWOŚĆ JAKO INSPIRACJA ORAZ JAKO TEMAT W LITARATURZE POLSKIEJ.
439 Ludzie są samotni na Ziemi - w tym tragizm
440 Medaliony jako dokument męczeństwa narodu
441 Medaliony" Zofii Nałkowskiej jako arcydzieło pisarskiej powściągliwości.
442 Metaforyczny sens "Dżumy" i filozoficzna wymowa powieści
443 Męczennicy, prorocy, karierowicze, kanalie, błazny. Galeria postaci i postaw ludzkich w III części "Dziadów" (lub w "Lalce").
'444 Miasto - przestrzeń znacząca, miejsce destrukcji, szansa rozwoju...' Jaki sens nadała literatura temu motywowi?
445 Mickiewicz wielkim poetą był, czy Słowacki wielkim poetą był?
446 Miłość niejedno ma imię.
447 Miłość w literaturze jako przeżycia osobiste lub uwikłane w sprawy ogółu
448 Motyw domu i rodziny w literaturze polskiej.
449 Motyw domu.
450 Miłość"
451 Mit arkadyjski w twórczości Reja i Kochanowskiego
452 Moc i słabość człowieka w obliczu wojny .
453 Moja podróż po miejscach w Europie, związanych z historią i kulturą.
454 Moja wizja przyszłości
455 Motyw naprawy Rzeczypospolitej w staropolskim piśmiennictwie politycznym i literaturze.
456 Motyw śmierci i jego różne oblicza na podstawie wybranych utworów
457 "My z niego wszyscy. Jaki wpływ ma znajomość bohaterów utworów A. Mickiewicza na współczesnych Polaków".
458 Motyw żyda wiecznego tułacza..
459 Motywy biblijne w znanych Ci utworach literatury polskiej.
460 Bunt:
461 Osobowości biblijne na wybranych przykładach.
462 Opierając się na wybranych utworach literackich XIX i XX wieku wybierz za najistotniejsze problemy moralne współczesnego człowieka.
463 Niezłomna wierność ideałom - fanatyzm, imperatyw, postawa nierealistyczna, dobrowolny wybór
464 Niepokoje egzystencjalne człowieka XX wieku.
465 O heroizmie
466 „OBRAZ INTELIGENCJI I MIESZCZAŃSTWA W LITERATURZE MŁODEJ POLSKI I DWUDZIESTOLECIA MIĘDZYWOJENNEGO”
467 Obraz polskiej wsi i miasta
468 Oceń słuszność idei wyrażonej w słowach „przeszłość przyszłości”
469 Omów koncepcje tragizmu i ich wyraz dramaturgiczny w teatrze antycznym, szekspirowskim i romantycznym.
470 "Opisz obrzęd lub obyczaj, który twoim zdaniem najlepiej oddaje piękno i trwałość tradycji ludowej."
471 On nie zasługuje na światłość..." - "Mistrz i Małgorzata" jako traktat o kondycji artysty i jego stosunku do własnej twórczości.
472 Opinie mlodego Polaka o naszych narodowych wizerunkach utrwalonych w literaturze.
473 . Portret inteligenta w literaturze polskiej
474 Patriotyzm w lit. Staropolskiej
475 “Państwo jako najwyższa wartość narodowa w widzeniu bohaterów literackich różnych epok”
476 Podczas wielkich katastrof należy starać się żyć dobrze i to jest jedyną gwarancją ocaleni
477 Pieniądz - siłą deprawującą
478 Poeta, którego cenię. Uzasadnij swój wybór odwołując się do twórczości.”
479 Pokora i bunt jako dominujące postawy człowieka wobec Boga w poznanych utworach
480 Pokora i bunt jako dominujące postawy wobec Boga.
481 Polaków portret własny w literaturze romantyzmu
482 Polemika z romantyczną koncepcją miłości(„Śluby panieńskie”)
483 Porównaj dwie wybrane relacje literackie z życia w obozach
484 PROMETEUSZ, IKAR, SYZYF - REALIZACJA OKREŚLONYCH POSTAW.
485 Mit o Prometeuszu
486 Próbuj odczytać "Wesele" Wyspiańskiego jako zapis świadomości narodowej dwóch warstw społecznych inteligencji i chłopstwa na przełomie wieków
487 "Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego jako głos dyskusji nad nowym obliczem Polski.
488 "Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego pytaniem o kształt przyszłej Polski.
489 ‘Przedwiośnie”Stefana Żeromskiego-powieść pytań.
490 "Prześwity w mrokach" - poszukiwanie człowieczeństwa i dowody na nie w literackich obrazach lagru i łagru
491 Psychika "człowieka zlagrowanego" ("Opowiadania" T. Borowskiego).
492 Radość życia i cierpienia-dwa źródła i dwa tematy twórczości artystycznej
493 Refleksje bohaterów literackich o wartościach życia.
494 Refleksyjnie, żartobliwie, groteskowo. Twoje rozważania o różnych sposobach ukazywania świata i człowieka w wybranych utworach literackich.
495 "Rodzina wobec doświadczeń i wyzwań losu"
496 Rola szatana i jego wpływ na jednostkę i naród
497 Postawa buntu wobec rzeczywistości.
498 Postawy i ideały człowieka
499 Praca jako czynnik odradzający i umoralniający jednostkę i społeczeństwo. Czy teza ta jest nadal aktualna ?
500 Praca jest dobrodziejstwem, praca jest błogosławieństwem, praca jest ratunkiem” - Słowa Aleksandra Watta uczyń mottem rozważań na temat
501 Prawdziwa sztuka jest zawsze współczesna" uzasadnij słuszność twierdzenia Fiodora Dostojewskiego odwołując się do dzieł starożytnych
502 Topos pielgrzyma - emigranta.
503 Śmiech, refleksja, świata opisanie... Czego oczekuje od literatury jej współczesny odbiorca?
504 "Świat bez miłości byłby uboższy. Uzupełnij puste miejsce i swój pomysł uzasadnij, odwołując się do literatury i własnych refleksji."
505 Rola świata nadprzyrodzonego w dramatach różnych epok
506 ROMANTYCZNE I WSPÓŁCZESNE MYŚLENIE O WOLNOŚCI. ROZWAŻ PROBLEM NA WYBRANYCH UTWORACH LITERACKICH”
507 Rozważania nad sensem życia na podstawie literatury antycznej, staropolskiej i współczesnej
508 Rozważania o kobiecej naturze na podstawie dowolnie wybranych utworów.
509 „Różne drogi do szczęścia” - Petrarka,. Rozwiń tę myśl poety odwołując się do wybranych utworów.
510 Różne interpretacje tytułu powieści "Granica".
511 Różne modele miłości romantycznej. Omów temat na podstawie wybranych utworów literatury romantycznej.
512 Różne przykłady postaw patriotycznych w Twojej ocenie (nazwij je i omów w świetle utworów).
513 Różnorodny sens cierpienia w życiu człowieka, na podstawie poznanych w szkole utworów literackich .
514 Samotność, cóż po ludziach – najciekawsze Twoim zdaniem literackie portrety bohaterów skazanych na samotność z wyboru.
515 Serce ma swoje racje, których rozum nie ma.' Udowodnij, że dewiza B. Pascala była bliska wielu bohaterom literackim.
516 Tadeusz Borowski Zofia Nałkowska Gustaw Herling Grudziński - tropienie zła na świecie.
517 „Szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie”. Odnieś słowa o Konradzie Wallenrodzie do postawy i losu bohaterów dowolnie wybranych utworów.
518 Bohater romantyczny
519 Sytuacja i postawa człowieka wobec dwóch systemów totalitarnych w poznanych utworach
520 Sielanka - wieś w ujęciu Reja, Kochanowskiego i Szymonowica
521 „Serce ma swoje racje, których rozum nie ma.” Udowodnij, że dewiza B. Pascala była bliska wielu bohaterom literackim.
522 Siła i słabość człowieka w literaturze o wojnie i okupacji
523 J. Słowacki „Testament mój” – testament literacki.
524 Dlaczego biezacy rok jest rokiem Mickiewiczowskim.
525 Wybrane przykłady z mitologii inspiracją dla twórców różnych epok.
526 Wykaż prawdziwość sądu, że przeżycia osobiste pisarza mają wpływ na jego twórczość artystyczną.
527 Wzorce osobowe
528 Z JAKIM BAGAZEM DOSWIADCZEN INTELEKTUALNYCH WEJDZIEMY W NOWE MILENIUM MY LUDZIE Z KONCA WIEKU?
529 Zdrada:
530 Znani bohaterowie w literaturze XIX i XX wieku
531 " Żydzi długo mieszkali z Polakami nad Wisłą. Przedstaw problem odwołując się do dowolnych utworów literackich."
532 Topos pielgrzyma - emigranta.
533 Topos wędrówki i doświadczeń wynikających z podróży w dziełach literatury polskiej i powszechnej.
534 Tragizm powstań narodowych.
535 Troska o losy ojczyzny wyrażona w literaturze okresu Odrodzenia
536 Trzy koncepcje naprawy rzeczywistości państwowej w "Przedwiośniu" Stefana Żeromskiego. Jak je oceniasz?
537"Uczyniwszy na wieki wybór, w każdej chwili wybierać muszę" J, Liebert Przedstaw bohaterów literackich w sytuacji wyboru i oceń ich postawy.albo Bohater literacki XX wieku w sytuacji wyboru.
538 Unia europejska a młodzież polska
539 Urok romantycznej poezji i kryjące się w niej niebezpieczeństwa dla poety i społeczeństwa
540 UZASADNIJ, ŻE SŁOWA ST. ŻEROMSKIEGO „JESTEM TOWARZYSZEM TYCH, KTÓRZY CIERPIĄ, WALCZĄ, DĄŻĄ DO WOLNOŚCI” BYŁY MYŚLĄ PRZEWODNIĄ JEGO UTWORÓW.
541 WARTOŚCI, SENS ŻYCIA , CEL ISTNIENIA - JAKIE WSKAZÓWKI W TYM KIERUNKU DAJE CZŁOWIEKOWI KOŃCA XX WIEKU LITERATURA ?
542 "Ważniejsze od przetrwania jest zachowanie swojego człowieczeństwa" - słowa Orwella uczyń mottem rozważań na temat postaw bohaterów wykreowanych przez literaturę XX wieku.
543 "Wędrówką jedną życie jest człowieka". Motywy wędrówki i wędrowców w wybranych dziełach literackich.
544 Wieś i jej mieszkańcy jako temat literacki
545 Władza – zaszczyt, zobowiązanie, siła niszcząca. Do jakich refleksji na ten temat skłania cię literatura i film?
546 "Władza, która opiera się na niesprawiedliwości nie może być trwała"
547 Wojna zabiera szczęśliwą młodość i niszczy życiowe plany człowieka
548 Wpływ wojny na psychikę człowieka (na wybranych przykładach).
549 "Wszyscy żyjemy na tym świecie, po którym ręka w rękę kro¬czą: dobro i zło, grzech i niewinność. Zamknąć oczy na jedną jego połowę, by żyć w spokoju i bezpieczeństwie - to jakbyśmy chcieli dla większej pewności wędrować z zamkniętymi oczami wśród urwisk i przepaści.",
550 „Wybory moralne Zenona Ziembiewicza a uniwersalizm ludzkich zachowań.”
Rodzina to podstawowa i zapewne najważniejsza komórka społeczna. W małżeństwie człowiek szuka miłości, życiowej stabilizacji, szczęścia. Postawa człowieka wobec życia kształtuje się właśnie w rodzinie, ale też na łonie rodziny powstają pierwsze konflikty między małżonkami czy też między rodzicami a dziećmi. Losy małżeństw są bardzo częstym tematem literackim i te szczęśliwe, a także skomplikowane i pogmatwane, spowo¬dowane zdradą, brakiem wzajemności, nietolerancją.
Jeżeli przegląd i charakterystykę literackich małżeństw mamy rozpo¬cząć od świętego Aleksego od razu należy stwierdzić, że było to małżeńst¬wo bardzo nietypowe. Aleksy urodził się w Rzymie, jako syn bogatego patrycjusza Eufamijana i jego żony Aglijas. Kiedy Aleksy miał 24 lata pojął za żonę cesarską córkę, królewnę Famijanę. Jednak w noc poślubną opuścił swą młodą żonę, pozostawiając ją w dziewictwie, a sam wyruszył w świat, aby służyć jedynie Bogu, żyjąc w ascezie, jako żebrak. Po wielu latach takiego życia powrócił do Rzymu i resztę życia spędził pod schodami własnego pałacu, skazując się dobrowolnie na chłód, spiekotę i poniżenie, gdyż "każdy nań pomyje lał." Tak żył jeszcze szesnaście lat, patrząc na swych najbliższych, którzy nie wiedzieli, kim jest ten żebrak leżący pod schodami. Tajemnica pochodzenia św. Aleksego wydała się dopiero po jego śmeirci, gdyż żonie zmarłego udało się wyjąć z jego zaciśniętej ręki kartkę z imieniem i nazwiskiem. Niezwykła siła woli i samozaparcie to cechy charakteru godne podziwu, ta wytrwałość w dąże¬niu do celu, której niejednokrotnie brakuje nam, ludziom współczesnym. Natomiast motywy tych poczynań są dla nas niezrozumiałe, tak jak za tysiąc lat nasi potomkowie nie będą rozumieli nas. Budzi też nasz sprzeciw egoizm Aleksego, gdyż myślał on jedynie o swym zbawieniu, a los najbliższych był mu w zasadzie obojętny. Pozostawił w rozpaczy ojca i matkę, opuszczając ich na zawsze, skazał na samotne życie swą młodą żonę.
Społeczne funkcje rodziny dostrzegali pisarze odrodzenia. Mikołaj Rej w "Żywocie człowieka poczciwego", chwaląc życie szlacheckie ziemiani¬na, widział je na łonie rodziny, w otoczeniu przyjaznych sąsiadów i życzliwej czeladzi. Praca w sadzie i w ogrodzie jest źródłem wielu przyjemności, gdyż zawsze wykonywana jest w towarzystwie żonki. Zimą zaś niezwykle miło jest posiedzieć w ciepłej izbie, porozmawiać z żoną, popatrzeć, jak małe dzieci się bawią.
Podobny model życia został przedstawiony w "Pieśni świętojańskiej o Sobótce" Jana Kochanowskiego. Po zebraniu plonów nadchodzi czas błogiego i zasłużonego odpoczynku, pora towarzyskich, zimowych spot¬kań przy ciepłym kominku. Ten model życia przekazuje ziemianin swym synom i wnukom, ucząc ich, że spokój sumienia i radość życia osiąga się przez uczciwą pracę: "A niedorośli wnukowie, Chyląc się ku starszej głowie, Wykną przestawać na mgle Wstyd i cnotę chować w cale."
Szuka posażnej inny również pan Piotr, bohater satyry "luna modna" Ignacego Krasickiego. Sam przyznaje się, że ożenił się z uwagi na "owe wsie dziedziczne". Małżeństwo to także nic nie wiedziało o uczuciach, jakie powinny łączyć dwoje ludzi, lecz oparte było na przedślubnej intercyzie.
Modna żona okazała się kobietą oschłą, egoistką, rozrzutną, której jedyną troską było sprostanie cudzoziemskiej modzie. Zgodziła się wyje¬chać z miasta na wiei jedynie na okres letni, w angielskiej karecie na resorach, w której pan Piotr z trudem znalazł dla siebie miejsce, gdyż owa dama zabrała ze sobą niezliczoną ilość pudełeczek, a także kanarka w klatce, mysz na łańcuszku, srokę, kotkę z kociętami i suczkę faworytkę. Zwolniła szybko starą, oddaną służbę, szlachecki dworek zamieniła w pałac, wyśmiała męża, który pokazał jej wspólną sypialnię. W końcu urządziła wielki bal, na który zjechali liczni goście z miasta, wśród których nieszczęsny pan Piotr musiał się uganiać "jako jaki sługa", a żona bawiąc gości łaskawie na niego spoglądała i uśmiechała się. W czasie pokazu fajerwerków spaliły się stodoły pełne zboża, lecz pożar gasił sam pan Piotr, gdyż reszta gości traktowała to jako dodatkową atrakcję. Mimo wszystko nie żal nam pana Piotra, gdyż pamiętamy, że ożenił się on z uwagi na wsie dziedziczne swej żony.
Podobnie miało wyglądać małżeństwo Szarmanckiego, jednego z boha¬terów "Powrotu posła", z Teresą. Szarmancki po przetrwonieniu własnego majątku na zagranicznych wojażach szukał posażnej kandydatki na żonę. Do małżeństwa na szczęście nie doszło, gdyż jej ojciec starosta Gadulski, który chciał ożenić córkę nie dając posagu, mylnie odczytał intencje Szarmanckiego. Natomiast syn Podkomorzego Walery, który od dawna kochał Teresę, z radością pojął ją za żonę, nie żądając żadnego posagu, a chciwemu Gadulskiemu tylko o to chodziło. Należy jednak przypusz¬czać, że te perypetie majątkowe i uczuciowe rzadko znajdywały tak pozytywne, jak w tej komedii, zakończenie.
Małżeństwa romantyczne także nie były niestety szczęśliwe, tak jak i miłość romantyczna, która była zawsze tragiczna, przy czym często prowadziła bohaterów do samobójczej śmierci. Jednak miłość traktowali romantycy jako sprawę najważniejszą w ludzkim życiu. Zawsze jednak na drodze do szczęścia stawały jakieś przeszkody: różnice klasowe, mająt¬kowe, sprzeciw rodziców, zdrada, wreszcie cele ważniejsze niż miłość i rodzinne szczęście. Gustaw, bohater IV części "Dziadów" nie może pojąć za żonę swej ukochanej, którą "oślepiło złoto", gdyż wyszła za mąż za bogacza.
Młody Walter Alf, bohater Mickiewiczowskiego "Konrada Wallen¬ruda", pokochał z wzajemnością córkę księcia Kiejstuta- Aldonę, pojął ją za żonę, lecz małżonkowie niedługo cieszyli się szczęściem rodzinnym, gdyż Walter "szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie". Pozostawił więc w rozpaczy młodą żonę, powrócił do Krzyżaków, został ich mistrzem, aby doprowadzić znienawidzony zakon do zguby. Mimo wielu lat rozłąki miłość ich przetrwała, gdyż Aldona poprzez umówiony znak odgadując, że jej mąż został zdemaskowany przez Krzyżaków i wypił truciznę także umarła z żalu. Tak bardzo się kochali, tak niedługo byli szczęśliwi. Romantyczny poeta w ten sposób uświadamiał swym czytelnikom, że celem nadrzędnym jest zawsze dobro ojczyzny, a nie swoje własne.
Literatura epoki pozytywizmu, dając szeroki i obiektywny obraz ów¬czesnego społeczeństwa dostarcza wiele przykładów małżeństw zarówno szczęśliwych, jak i kojarzonych z czystego wyrachowania.
Jedna z najpiękniejszych małżeńskich historii została opowiedziana przez Elizę Orzeszkową w legendzie o Janie i Cecylii, zamieszczonej w powieści "Nad Niemnem". Jan i Cecylia byli to legendarni przodkowie Bohatyrowiczów, którzy przybyli za czasów ostatnich Jagiellonów z cent¬ralnej Polski. Chociaż Jan był chłopem, a Cecylia pochodziła z wysokiego rodu młodzi pokochali się i pragnęli spędzić życie razem. Przewidując reakcję swych środowisk przywędrowali na Litwę i schronili się przed resztą świata w nadniemeńskiej puszczy. Byli szczęśliwi nawet wówczas, gdy sypiali w dziupli drzewa, gdy ciężko pracowali przy karczowaniu lasu, zakładając piękną i samowystarczalną osadę. Doczekali się licznego potomstwa i dożyli w szczęściu i miłości 100 lat. Na wzór tego właśnie małżeństwa skojarzone zostaje w powieści małżeństwo Justyny Orzelskiej i Jana Bohatyrowicza. Cieszy nas odważna, podyktowana nakazami serca decyzja Justyny, która zdecydowanie odrzuca propozycję małżeństwa bogatego ziemianina Teofila Różyca i decyduje się wyjść za mąż za Janka. Minęły wieki, a więc nie musi lękać się reakcji swego środowiska, chociaż jej ciotka Emilia Korczyńska nie może pojąć decyzji Justyny, jednak inni bohaterowie powieści z szacunkiem przyjmują decyzję Orzelskiej, która woli pracować, ale spędzić życie u boku kochanego człowieka, czuć się kochaną i dowartościowaną. Wzrusza czytelnika wielkie uczucie i praw¬dziwe oddanie Jana, który zakochał się w Justynie, nie mając początkowo żadnej nadziei, a potem nie mógł uwierzyć we własne szczęście. Czytelnik cieszy się, że Justyna Orzelska postąpiła tak jak przed wiekami Cecylia, natomiast nie powtórzyła błędu swej ciotki Marty Korczyńskiej, która dwadzieścia kilka lat wcześniej także pokochała chłopa z zaścianka Anzelma Bohatyrowicza, jednak lękała się reakcji swego szlacheckiego środowiska, a także czekającej ją w gospodarstwie Anzelma ciężkiej pracy. Zarówno Anzelm jak i Marta przeżywali resztę życia samotnie, przy czym ciężka praca wcale nie ominęła Marty, gdyż zajmowała się ona prowadzeniem domu Benedykta.
Są także w powieści "Nad Niemnem" małżeństwa bardzo niedobrane, w których jedno z małżonków dźwiga ciężar utrzymania całej rodziny. Żona Benedykta Korczyńskiego Emilia, to kobieta ustawicznie niezado¬wolona z życia, której obce są troski i kłopoty związane z utrzymaniem majątku Korczyn, obciążonego przez rząd carski podatkami i kontrybuc¬jami wojennymi. Jej życie toczy się w obrębie salonu, wypełnione czytaniem francuskich romansów, uskarżaniem się na "globusa" oraz na męża, żąda wypłaty procentów od wniesionego w posagu majątku na własne potrzeby. Benedykt postanawia jednak za wszelką cenę utrzymać rodzinny Korczyn, chociażby dlatego, że w korczyńskim lesie znajduje się zbiorowa mogiła powstańców, w której spoczywa także jego brat Andrzej.
Odmienne role pełnią w małżeństwie Bolesław i Maria Kirłowie. Cały ciężar utrzymania rodziny spoczywa właśnie na niej, zaś mąż Bolesław spędza czas w okolicznych salonach, losy dość licznej rodziny w ogóle go nie obchodzą. Dziwi nas obojętność pani Emilii, ale całkowity brak odpowiedzialności za losy rodziny ze strony pana Bolesława jest po prostu szokujący.
Nie mogą z pewnością potoczyć się pomyślnie dalsze losy małżeństwa Zygmunta i Klotyldy Korczyńskich. Zygmunt, syn poległego powstańca Andrzeja wychowywany był przez matkę, która marzyła o tym, aby syn wyrósł także na patriotę, a jako malarz upamiętnił kiedyś bohaterski czyn ojca. Niestety Zygmunt zawiódł wszystkie jej nadzieje. Powstańczy zryw określił, jako patriotyczne mrzonki, wyrósł na bezwzględnego egoistę i kosmopolitę. W młodości zainteresował się Justyną Orzelską, ale zgodnie z życzeniem matki ożenił się z bogatą arystokratką. Mało jednak interesował się żoną, natomiast Justynie zaproponował niedwuznaczną rolę kochanki. Biedna Klotylda przeżywała męki niepewności i zazdrości, chociaż Justyna z oburzeniem odrzuciła niedwuznaczną propozycję Zygmunta.
Jednym z najbardziej popularnych literackich małżeństw jest Bogumił i Barbara, bohaterowie "Nocy i dni" Marii Dąbrowskiej. Autorka skupia uwagę na ukazaniu ich życia w kręgu rodzinnym, wśród zwykłych, podobnych do siebie dni, wypełnionych praca I codziennymi troskami, najczęściej pozbawionego wydarzeń niezwykłych i zaskakujących.
Barbara i Bogumił poznali się w Borku u państwa Ładów, dalekich krewnych Barbary. Bogumił zakochał się w Barbarze od pierwszego wejrzenia, gdy zadał sobie pytanie, kim jest ta panienka w sukni w kwiaty, wiedział wówczas, że zobaczył kobietę swego życia. Wyznał jej to później, mówiąc: "Gdyby nie ty (...) nigdy nie wróciłbym do normalnego życia, nigdy już nie pokochałbym nikogo."
Natomiast o decyzji Barbary w dużej mierze zadecydował fakt, że Bogumił był powstańcem, a więc człowiekiem godnym największego szacunku. Pierwsze lata małżeństwa Niechcicowie spędzili w Krępie, dość dużym majątku, którego Bogumił był administratorem. Pani Barbara większość czasu spędzała w domu, zajmując się z pełnym poświęceniem wujem Klemensem Kuckim, także powstańcem. Krępa wiąże się głównie z narodzeniem ich pierwszego syna Piotrusia, który stał się oczkiem w głowie obojga rodziców. Szczególnie matka pani Barbara poza synem nie widziała świata, poświęcała mu wszystkie swe uczucia, tak że zabrakło ich dla męża. W Krępie małżonkowie przeżyli też największą tragedię, gdyż Piotruś zmarł na zapalenie płuc. Barbara całe dnie spędzała na grobie syna, oddając się bez reszty wspomnieniom, zaś Bogumił stoczył najtrud¬niejszą walkę z samym sobą, aby nie popełnić samobójstwa. Małżonkowie nie mogli dłużej tu zostać, nie mogli wiecznie żyć bolesnymi wspo¬mnieniami o jedynym synu. Toteż gdy siostra Barbary Teresa Kociełłowa zawiadomiła ich, że jest możliwość administrowania dużym majątkiem w okolica Kalińca, wówczas Niechcicowie bez żalu opuścili Krępę i przenieśli się do Serbinowa. Tu mógł Bogumił w pełni realizować swoje zamiłowanie do pracy na roli. W Serbinowie przyszła na świat Agnieszka, nieco później Emilka i Tomaszek. Dni płynęły dość jednostajnie, Barbara ożywiała się, kiedy przyjeżdżała Teresa z dziećmi lub inni członkowie jej rodziny. Małżonków łączyła wspólna praca, troska o dobre wychowanie dzieci i zapewnienie im przyszłości. O życiu małżeństwa Niechciców można powiedzieć to, co dotyczyć może każdego, zwyczajnego małżeńst¬wa, że bywają w nim "noce, bywają dni powszednie, ale czasem bywają też niedziele." Duży wpływ na losy ich małżeństwa miało przeniesienie się pani Barbary z dorastającymi dziećmi do Kalińca, kupno Pamiętowa, rozstanie z Bogumiłem i śmierć męża. Pani Barbara przeżyła swe życie z jednym mężczyzną, chociaż. pojawił się w nim oprócz Bogumiła najpierw Józef Toliboski. a potem młody nauczyciel z Krępy. Żadnego z nich nie kochała, chociaż całe życie wmawiała sobie, że uczuciem obdarzyła Toliboskiego. Był pierwszym, który ją zauważył i zaczął adorować, a także pierwszym, który ją zlekceważył. Pozostał na zawsze mitem młodzieńczej miłości i utraconego szczęścia. Ilekroć czuła żal do Bogumiła tylekroć myślą i marzeniem uciekała do Toliboskiego, zaś Bogumił wytrwale ją kochał, mimo iż była taka zimna i nieczuła. Często też rozmyślał: "Tyle rzeczy było w tej Basi, które mogą uprzykrzyć człowie¬kowi urodę najpiękniejszej kobiety. Tymczasem co na nią spojrzał, wszystko to wydawało mu się pomyłką. Prawdą była tylko ta twarz i te w niej zapowiedzi, które się nigdy nie spełniły. Nie wierzył ni słowom, ni uczynkom. Wierzył tej twarzy, tej gorzkiej urodzie."
Jakże ociężały i pozbawiony wdzięku jest Bogumił w porównaniu z uwodzicielskim, pełnym czaru Toliboskim. Był jednak człowiekiem, któremu się wierzy, zarówno wtedy, gdy wyznaje swoją miłość pani Barbarze i gdy razem z nią rozpacza po stracie Piotrusia. Bogumił bardzo kochał Barbarę, chociaż zdawał sobie sprawę, że była to miłość nieodwza¬jemniona. Jak zwykle w życiu tak i w tym wypadku próbował pocieszyć się, spojrzeć optymistycznie na ich związek, mówiąc: "Czyż można przestać kochać niebo i ziemię za to, że deszcz i niepogoda?"
O małżeństwie Niechciców nie można powiedzieć, że było całkowicie nieudane, chociaż oboje małżonkowie reprezentowali całkowicie odmien¬ne postawy wobec życia. Bogumił Niechcic reprezentuje postawę współ¬brzmiącą z życiem, główną cechą jego osobowości jest afirmacja życia, umiejętność cieszenia się nim w każdym momencie, a także wielka życzliwość do ludzi, budząca zaufanie: "Patrząc na jego twarz spoglądało się niby w czysty, prze¬stronny dziedziniec, wiodący do bezpiecznego domu".
Życie nie szczędziło mu ani pokus, ani trudnych doświadczeń, ani chwil zniechęcenia. Nigdy jednak nie załamywał się, doświadczając złego losu, opanowywał sytuację i pokonywał trudności.
Pani Barbara jest postacią bardziej skomplikowana psychicznie, gdyi, reprezentuje postawę nie hartnonizu-jącą z życiem. Jest to .,niezgoda na Tycie" będąca wynikiem niezaspokojonych aspiracji, niewygasłych na¬dziei i zawiedzionej miłości. Charakterystyczny jest jej lęk przed uczest¬nictwem w życiu, nieufność do ludzi, ciągłe przeżywanie na nowo porażek i nieszczęść, rodzące "wieczny niepokój".
Na zakończenie rozważań należy zastanowić się jakie było małżeństwo Ziembiewiczów. Miało szanse być udanym, gdyby nie całkowity brak odpowiedzialności Zenona Ziembiewicza, bohatera powieści "Granica" Zofii Nałkowskiej. Jest on synem Waleriana Ziembiewicza, rządcy mająt¬ku hrabiego Tczewskiego w Boleborzy. Zenon jeszcze w czasie pobytu w gimnazjum poznaje swoją przyszłą żonę Elżbietę Biecką, której poma¬gał w nauce matematyki. Elżbietą opiekowała się ciotka Cecylia Kolicho¬wska, gdyż jej matka prowadziła życie światowej damy. Wówczas Elżbieta nie odwzajemniała jeszcze uczuć Zenona, gdyż zainteresowana była przystojnym rotmistrzem Awaczewiczem, którego spotkała u swej nauczycielki języka francuskiego.
Natomiast Zenon w czasie ostatniego wakacyjnego pobytu w Boleborzy nawiązuje romans z młodziutką córką kucharki Justyną Bogutówną. Jest to w pewnym stopniu zaskakujące, gdyż Zenon potępiał liczne i tolerowane przez matkę romanse ojca z młodymi służącymi, tymczasem sam bardzo szybko wszedł w boleborzański schemat. Po ukończeniu studiów w Paryżu Zenon zostaje redaktorem "Niwy". Rozpoczyna wówczas starania o rękę Elżbiety, co nie przeszkadza mu w kontynuowaniu romansu ze spotkaną przypadkowo na ulicy Justyną, którą Zenon wielokrotnie zaprasza do hotelowego pokoju. Jednocześnie oświadcza się Elżbiecie i zostaje przyję¬ty, chociaż narzeczona próbuje zerwać zaręczyny, dowiedziawszy się o istnieniu Justyny i jej ciąży, wyjeżdżając do matki do Warszawy. Uczucia jednak są tym razem silniejsze od rozsądku i poczucia moralno¬ści, toteż Zenon uzyskuje przebaczenie Elżbiety.
Justyna zaś wyznając ukochanemu, że jest w ciąży dowiaduje się w końcu, że nigdy nic jej nie obiecywał i że od dawna związany jest z Elżbietą Biecką. Zrozpaczona Justyna decyduje się na przerwanie ciąży, po czym nigdy już nie powraca do równowagi psychicznej. Przeciwnie jej depresja wciąż się pogłębia. Zenon mógłby bez przeszkód cieszyć się miłością swej żony i małym synkiem Walerianem, gdyby nie Justyna, która dla Ziembiewiczów staje się bardzo sekretnym ciężarem, żąda znalezienia jakiegoś miejsca pracy, które niemal natychmiast porzuca.
Kiedy próbuje popełnić samobójstwo Zenon zapewnia jej upiekę lekarską, lecz zawiedziona kochanka wdziera się do gabinetu prezydenta Ziem¬bicwicza i oblewa jego twarz żrącym kwasem. Oślepiony i skompromito¬wany Zenon popełnia samobójstwo.
Został ukarany za to, że własne szczęście chciał budować na krzywdzie drugiego człowieka. Bez skrupułów przekraczał wszelkie granice od¬powiedzialności moralnej. Swym postępowaniem gł...
Kornelia1998