wykłady z psychopatologii - Cierpiałkowska.doc

Wykład 1A

Seligman, Walker, Rosenhan (2003) PSYCHOPATOLOGIA, Zysk i S-ka r. 5, 6,7, 8, 9, 10, 11,12 (pominięte zostały niektóre obszary, które poznamy już na specjalności; wyłączone zostały obszary uzależnień i zaburzenia na tle seksualnym i zaburzenia tożsamości)

Egzamin testowy 50 pytań, czas 50 minut

CO TO JEST PSYCHOPATOLOGIA?

Psychopatologia łączy się każdemu z czymś co nazywamy zaburzeniami psychicznymi. Najczęściej uznaje się ją jako dziedzina nauki stosowanej  o charakterze interdyscyplinarnym korzystająca z dorobku psychologii i psychiatrii, która podobnie jak te dziedziny koncentruje się na  zagadnieniach zaburzeń zchowania/psychicznych.

Przedmiotem dociekań teoretycznych i badań empirycznych są zaburzenia psychiczne zarówno pojedyncze symptomy jak i jednostki kliniczne. Psychopatologia z jednej strony jest dziedziną która przywiązują dużą wagę do zdefiniowaniu symptomów, z drugiej strony dąży do tworzenia jednostek klinicznej. Inaczej wyodrębnia się symptomy w psychopatologii a inaczej w psychologii.

Jeśli psychopatologia jest subdyscypliną, to rodzi się pytanie w którym z obszarów. Nauki działają w czterech głównych obszarach w zależności od tego czym się zajmują:

·         opis różnych sposobów przezywania i zachowania w kategoriach objawów, zwanych symptomami; jest to czysta deskrypcja, nauki te wypracowały cały system pojęciowy

·         Wyjaśnianie mechanizmów rozwoju zaburzeń z uwzględnieniem saluto-  i patomechanizmów, wywodzących się z określonej koncepcji psychologicznej natury człowieka (zazwyczaj wykorzystuje się 4 obszary)

·         Wskazanie na patogenezę: endogenną, egzogenną i psychogenną. Czy istotne są cechy konstytucjonalne, biologiczne, genetyczne czy środowiskowe (np. stresogenne wydarzenie, czy wdychanie farby przez malarza dając halucynacje – jest to b. szerokie pojęcie). Psychogenne – uwarunkowane jakimś wewnętrznymi cechami jednostki.

·         Opracowanie wskazań do leczenia, które wywodzą się z założeń o patogenezie i badań nad efektywnością. W zależności jakie czynniki rozważmy takie działania zostają podjęte, farmakologia, terapia etc.

PSYCHOLOGIA KLINICZNA

·         opisuje nieprzystosowawcze wzorce zachowania i zaburzeń procesów psychicznych

·         wyjaśnienia patomechanizmu ich utrzymywania się na podstawie specyficznych teorii natury człowieka

·         formułuje na tej podstawie założenia o celach, procedurach i strategiach terapeutycznych (dzięki temu potrafimy odróżniać czy dane oddziaływanie jest psychoterapią czy nią nie jest

PSYCHIATRIA

·         opisuje zaburzenia w postaci symptomów

·         wyjaśnia znaczenie czynników biologicznych: genetycznych konstytucjonalnych, organicznych w patogenezie tych zaburzeń

·         formułuje programy leczenia farmakologicznego

Co takiego powinno zostać wprowadzone do organizmu aby uzyskał on równowagę

PSYCHOPATOLOGIA

·         opisuje i kategoryzuje zjawiska psychiczne  o znaczeniu klinicznym w postaci symptomów (tworzenia systemów pojęciowych, systemów klasyfikacyjnych; historia kobiety opuszczonej przez męża – czy jej wypowiedzi miały znaczenie kliniczne? Czy były symptomami? Jeśli tak to które można uznać za symptom, które nie i dlaczego? – m. in. odpowiedziami na te pytania zajmuje się psychopatologia)

·         tworzy całościowe systemy diagnostyczne zaburzeń psychicznych ( mamy dwa podstawowe systemy ICD (?)międzynarodowy system klasyfikacyjny odnoszący się do wszystkich zaburzeń i chorób w tym również psychicznych, DSM amerykańska klasyfikacja znacznie bardziej rozbudowana)

·         tworzy integracyjne modele ich patogenezy, uwzględniające znaczenie czynników biologicznych, psychicznych i społecznych (zawsze bierze pod uwagę wszystkie trzy czynniki w przeciwieństwie do psychologii czy psychiatrii)

·         na podstawie tych modeli formułuje wskazówki do leczenia

WSPÓŁCZEŚNIE WYODRĘBNIA SIĘ TRZY DZIEDZINY

1.     Psychopatologia ogólna - definiuje i  opisuje poszczególne objawy

2.     Psychopatologia szczegółowa – opisuje zespoły, jednostki kliniczne wyodrębnione na podstawie procedur statystycznych i założeń arbitralnych (Czasami w niektórych klasyfikacjach jak ICD-10 wyodrębnia się grupy podzielone ze względu na genezę – więc nie tylko opis)

3.     Psychopatologia rozwojowa – opisuje i wyjaśnia znaczenie czynników biologicznych i psychicznych w powstawaniu zagrożenia wystąpienia zaburzeń na różnych etapach życia jednostki. (bardzo dynamicznie rozwijająca się dziedzina wiedzy, próbuje się pokazać jaka konfiguracja czynników w grupach podwyższonego ryzyka wpływa na powstanie zaburzenia; jakie są ścieżki rozwoju zaburzeń ze wskazaniem na tą specyficzną  konfiguracją bodźców)

TRZY PODEJŚCIA DO KLASYFIKACJI ZACHOWAŃ I PROCESÓW PSYCHICZNYCH

1.     Kategorialne

2.     wielowymiarowe (dymensjonalne)

3.     Prototypowe

KATEGORIALNE

Ma zastosowanie w medycynie ogólnej przy diagnozie chorób i czasami w psychologii i zakłada się że:

·         zachowanie można podzielić na dwie kategorie: normalne i nienormalne

·         zachowania nienormalne charakteryzują się wewnątrz kategorialną jednorodnością pod względem objawów, jak i ich wewnętrznej organizacji.

Papa Freud mówił o dwóch kategoriach psychoza i nerwica a norma jest bardzo bliska nerwicy. Później dołożył tendencję(?) Z czasem stwierdził  że norma to zdolność do miłości i pracy

DYMENSJONALNE

·         klasy zachowań i przejawów życia psychicznego należy tworzyć na podstawie różnic ich nasilenia na różnych wymiarach (kategoriach)

·         zachowania o podobnym nasileniu w obszarze tych samych kategorii tworzą jednorodne, rozpoznawalne klasy, np. neurotyków, psychotyków

·         wyodrębniane klasy zawsze na bazie tych samych wymiarów

PROTOTYPOWE

·         tworzy hipotetyczną – o charakterze teoretycznym lub empirycznym – konfigurację cech, konstytuujących „ pierwowzór” czy „idealny prototyp”

·         idealny wzorzec traktuje się jako matrycę

·         porównuje się zbiory cech konkretnej osoby do owego wzorca.

TRZY PODEJŚCIA DO NORMY

1.     Statystyczne, zwane ilościowym

2.     Społeczno – kulturowe (zazwyczaj sprowadzane do dwóch kwestii: adaptacyjności i dezadaptacyjności zachowania człowieka, w stosunku do norm społecznych, dodatkowo  mówi się że należy rozpatrywać funkcjonowanie człowieka w kategoriach normalny/ nienormalny z dwóch perspektyw: w odniesieniu do norm społecznych i w odniesieniu do poziomu zaspokajania potrzeb danej jednostki - Lewicki)

3.     Prototypowe – paradygmatyczne

[i dużo mówiła na ten temat ale i tak to wszystko wiemy bo mieliśmy to na Brzezińskim, Paluchowskim, Pasikowskim, etc]

PODSTWY ANALIZY PSYCHOPATOLOGICZNEJ

·         fenomenologia – opis przejawów życia psychicznego, funkcjonowanie w różnych obszarach ludzi którzy zjawiają się gabinecie

·         symptomatologia – opis objawów i ustalenie kryteriów ich  znaczenia diagnostycznego

·         syndromologia – wyodrębnianie zespołów psychopatologicznych (przy pomocy zabiegów statystycznych)

·         nozologia – tworzenie systemu diagnostycznego

SYMPTOMATOLOGIA – ZNACZENIE DIAGNOSTYCZNE OBJAWÓW

·         bezwzględne (objawy patognomiczne) – względne

·         wysokie (charakterystyczne, typowe, osiowe, pierwszorzędne) – niskie(atypowe, peryferyczne, drugorzędne)

·         Dodatkowe kryteria znaczenia klinicznego objawów to NASILENIE ZACHOWANIA, które jest charkteryzowane  przez różne miary, jak: czas, częstotliwość, subiektywne poczucie obciążenia  u pacjenta itp.

PROCEDURA KONSTRUOWANIA

1.     analiza opisów fenomenologicznych czyli różnych przejawów życia psychicznego w jego indywidualnej niepowtarzalności i wyodrębnienie tych o znaczeniu diagnostycznym

2.     wyróżnienie klasy zaburzeń na podstawie fenomenów psychicznych o wysokiej wartości diagnostycznej(z uwzględnieniem peryferycznych w wyodrębnieniu podzespołów) Lub na podstawie analizy skupień uzyskanych z wywiadów klinicznych.

3.     tworzenie całego system diagnostycznego na podstawie arbitralnie przyjętych kryteriów, najczęściej jest to kryterium etiologiczne : znaczenie czynników endogennych….

DWA SYSTEMY DIAGNOSTYCZNE

·         System diagnostyczny WHO – Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych –ICD – 10 (1992)

·         System diagnostyczny Amerykańskiego Towarzystwa psychiatrycznego – Podręcznik Diagnostyczny i Statystyczny Zaburzeń Psychicznych – DSM-IV (1994)

ICD-10

W DSM-IV nie ma pojęcia „nerwicy” ze względu na łączenie go jedynie z psychoanalizą.

Wykład 2

Tematem wykładu będzie psychopatologia ogólna J

Ta część koncentruje się na analizie zaburzeń procesów psychicznych.

Zaburzenia procesów psychicznych jakie będziemy analizować to:

- Zaburzenia czynności poznawczych

- Zaburzenia czynności emocjonalnych

-

Właściwe czynności psychiczne dzielimy na bardziej proste i złożone (rysunek)

Najbardziej złożone: świadomość, orientacja, inteligencja, osobowość

Zaburzenia uwagi

Można podzielić wielu różnych kryteriów - Wedlom

Uwaga - można ją charakteryzować z perspektywy zakresu – liczby zauważanych bodźców przez osoby w danym momencie. Wiele badan klinicznych i ogólnych informuje, że jak jest za dużo lub za mało bodźców w danym momencie prowadzi do zaburzeń uwagi.

Koncentracja – def. jest jako ześrodkowywanie całej uwagi na aktualnej czynności lub działaniu lub przedmiocie którym zajmuje się w danym momencie.

Kiedy osoba nie jest w stanie utrzymać uwagi to mówimy ze ma określone zaburzenia. Jednostka kliniczna ADHD – zespól deficytów w zakresie koncentracji zasobów

Selektywność uwagi – poziom zdolności do kontrolowania swojej uwagi i rejestrowania jakiegoś rodzaju bodźców – wybiórczość uwagi, czyli poziom dowolnej kontroli rodzaju rejestrowanych bodźców, z pominięciem innych

Przerzutność – czas potrzebny do przeniesienia uwagi z jednego przedmiotu na drugi przedmiot uwagi. Wraz ze starzeniem coraz mniej jest przerzutna … występuje w zespołach organicznych – czas przejścia od jednego rodzaju bodźców na inne rodzaje mówi się o zaleganiu bodźców … lub tak szybki ze jednostka nie jest w stanie rozpocząć analizować – jest to związane z pewna przerzutnością uwagi.

Trwałość – zdolność do utrzymywania uwagi przez dłuższy czas na danym przedmiocie danej czynności zadaniu

Podzielność – zdolność do jednoczesnego koncentrowania uwagi na dwóch lub więcej czynności, rzeczach tu ujawniają się różnice indywidualne wyrównują się one w wieku starczym gdzie wszyscy nie są już tacy zdolni.

O mężczyznach mówi się ze koncentrują się na jednym zadaniu naraz ale jest to umiejętność zróżnicowana indywidualnie.

Czasami w psychiatrii wydziela się trwałość (czujność):

Aproseksja niemoc ogniskowania uwagi na jednym obiekcie

Hipoproseksja ograniczenie uwagi

Hiperporseksja nadmierne ogniskowanie

Zaburzenia pamięci – występuje w bardzo wielu różnych jednostkach klinicznych i przyjmuje różne formy.

3 etapy – 3 składniki pamięci – jeden ze sposobów J

Okres zapamiętywania (kodowanie, zapisywanie) – pamięć bezpośrednia krotko trwała długo trwała

Okres przechowywania (magazynowanie) – osoba jest zdolna do zapamiętania a nie jest zdolna do zachowania

Okres odtwarzania (przypominanie) –

Eksperyment piktogram – x x x

Dajemy 15 słów do zapamiętania po godzinie odtwarzamy

Druga cześć dajemy 15 słów plus może zrobić rysunki po godzinie odtwarzamy

Bada się w jakim stopniu istnieje zbieżność miedzy zapamiętanymi słowami w jednym lub drugiej części eksperymentu

Tabela zaburzenia pamięci:

- Zaburzenia ilościowe dysmnezja

- Zaburzenia jakościowe paramnezje - są znaczącymi klinicznie symptomami czyli jak występują to możemy wnioskować ze maja znaczące podłoże

Zaburzenia ilościowe

Hipermnezja – cytowanie książek telefonicznych [Rain Man] J może wystąpić w zaburzeniach autyzmie

Amfetaminę stosują przed egzaminami po to by pobudzić pamięć pobudzają stan hipermnezji

Hipomnezja – zapamietuje mniej elementów lub mniej jej odtwarza. Znacznie więcej jednostek klinicznych jest więcej jest charakterystyczna dla prawie wszystkich jednostek zaburzenia nastrojów zaburzeń na tle lekowych w wielu zaburzeniach dysocjacyjnych

Amnezja – utrata możliwości odtwarzania. Można z charakteryzować ją pod względem stopnia zakresu trwałości czasowego związku z czynnikami czasowymi.

Stopnia – nie pamięć – amnezja całkowita lub fragmentaryczna. (środki psychoaktywne, charakterystyczny objaw zespołów stresu po urazowego, zaburzeń świadomości, zespołów pomroczność jasną)

Zakres – pełna albo wybiórcza – wybiórcza jest fragmentaryczna jest również motywowana w sposób świadomy. (np. osoba nie chce czegoś pamiętać bo jest jej to wygodne)

Trwałości – przemijająca lub trwała – przemija lub trwa

Czasowy związek niepamięci z czynnikiem sprawczym – wsteczna (retrograda), następcza (anterograda)

Wybiórcza i fragmentaryczna – może być świadomie motywowana.

Stres pourazowy

Wsteczna (retrograda) – gdy pacjent uległ wypadkowi samochodowego pamięta wszystko od momentu znalezienia się w szpitalu ale nie może przypomnieć sobie co wydążyło się miedzy jazda samochodem a znalezieniem się w szpitalu

Następcza anterograda – pacjent doskonale pamięta moment wypadku (minuta po minucie sekunda po sekundzie, rozpoznawali swoje stany emocjonalne wspomnienia) nie pamiętają tego co wydążyło się po zaistnieniu tego zdarzenia traumatycznego

...