Najnowsza historia świata - Artur Patek.pdf - Historia Powszechna - gluslaw32

Najnowsza historia świata - Artur Patek

217-218,

najnowsza

historia

świata

najnowsza

historia

świata

konsultacja naukowa prof. dr hab. Andrzej Mania

najnowsza

historia

świata

1945

pod redakcją Artura Patka, Jana Rydla, Janusza Józefa Węca

Wydawnictwo Literackie

Autorzy: Tadeusz Czekalski Jan Rydel Artur Gruszczak

Irena Stawowy-Kawka | Andrzej Grzywacz | Wojciech Stepkiewicz Jacek

Lachendro Krzysztof Strzałka Piotr Mikietyński Joanna

Szarkowa Artur Patek Janusz Józef Węc Jakub Polit

Konrad Wnęk Wojciech Rójek Zdzisław Zblewski

Projekt okładki i stron tytułowych: Lech Przybylski Redakcja: Barbara Drwota

Wybór ilustracji: Artur Patek

Wszystkie książki Wydawnictwa Literackiego oraz bezpłatny katalog można

zamówić pod adresem: ul. Długa l 31-147 Kraków teUfax: (+48-12) 422-46-44

e-mail: handel@wl.interkom.pl Bezpłatna linia informacyjna 0-800 42 10 40

Wydanie drugie Printed in Poland Wydawnictwo Literackie 2000 31-147 Kraków,

ul. Długa l http://www.wl.net.pl Skład i łamanie: "Edycja", Kraków, pl. Matejki

8 Druk i oprawa: Drukarnia Narodowa S.A. Kraków, ul. Marszałka J.

Piłsudskiego 19

ISBN 83-08-02906-X

Uwagi wstępne

Prezentowana książka stanowi próbę opisania dziejów powszechnych w latach

1945-1995. Przyjęcie wydarzeń związanych z zakończeniem II wojny światowej za

punkt wyjścia niniejszej pracy nie wymaga uzasadnienia. Wątpliwości może budzić

natomiast rok 1995 jako data końcowa. Autorzy zdają sobie sprawę z faktu, że

przedstawienie dziejów powszechnych w ramach cezuralnych 1945-1991 byłoby

może wyborem lepszym, ponieważ stanowiłoby ich ujęcie z punktu widzenia

konfliktu Wschód-Zachód jako zamkniętej epoki historycznej. Jeżeli zdecydowano

się jednakże na doprowadzenia wykładu do 1995 r., to kierowano się przede

wszystkim troską o zaprezentowanie najważniejszych tendencji kształtującego się

po 1991 r. nowego ładu międzynarodowego oraz globalnych wyzwań epoki.

Synteza dziejów powszechnych ostatnich pięciu dziesięcioleci to przedsięwzięcie

wymagające nie tylko przedstawienia i selekcji faktów historycznych, ale również

uporania się z licznymi barierami badawczymi. Jedną z nich jest nadal

ograniczony lub wręcz niemożliwy dostęp do źródeł archiwalnych. Z drugiej strony

wszakże jest rzeczą zrozumiałą, że nie sposób opisywać dzieje świata,

opierając się wyłącznie na źródłach. Kolejną trudność sprawia konieczność

znalezienia genezy i sensu zasadniczych procesów w gąszczu zdarzeń i wśród

zupełnie przeciwstawnych niekiedy opinii istniejących na ich temat w

literaturze. W popularnej publikacji - jaką zamierza być ta

6 Uwagi wstępne

praca - nie ma możliwości ich szczegółowego przedstawienia, podobnie jak

nie ma miejsca na analizę całej bazy źródłowej i literatury wykorzystanej przez

autorów poszczególnych opracowań. W związku z tym jej wybór umieszczony został

na końcu książki. Praca składa się z trzech odrębnych części. Część I

przedstawia dzieje powszechne w latach 1945-1963. Cezury części II wyznaczają

lata 1963-1979. Wreszcie część III doprowadza wykład do 1995 r. Przyjęte przez

autorów podziały zdarzeń podległych chronologii, ale i wzajemnym

oddziaływaniom, zostały podporządkowane dynamice konfliktu między Wschodem a

Zachodem. Utrudniło to wprawdzie przedstawienie wielu kwestii, w szczególności

z problematyki wewnętrznego rozwoju poszczególnych państw lub organizacji

Strona 1

Najnowsza historia świata - Artur Patek

międzynarodowych - w sposób nie budzący wątpliwości. Z drugiej jednak strony

przedmiotem troski autorów było zapewnienie wewnętrznym dziejom omawianych

państw jak największej autonomii i spoistości relacji. Dlatego dla zachowania

toku narracji prezentacja ich w poszczególnych częściach wykracza niekiedy poza

ustalone daty graniczne. Część I podzielona została na dwa rozdziały.

Rozdział pierwszy poświęcony jest likwidacji skutków wojny (1945-1947) i

początkom konfliktu Wschód-Zachód (1947-1949). W rozdziale drugim

przedstawione zostały wydarzenia związane z przesileniem w zimnej wojnie

(1949-1953), pierwsze inicjatywy odprężeniowe (1953-1957), a także nowe

konflikty i kryzysy w stosunkach Wschód-Zachód (1958--1963). Przebieg tych

kryzysów, zwłaszcza kubańskiego, który w dużej mierze groził wybuchem konfliktu

nuklearnego, uświadomił Stanom Zjednoczonym i ZSRR palącą konieczność

rozpoczęcia dialogu w sprawie zaprzestania wyścigu zbrojeń. Doprowadziło to do

podpisania przez USA, Wielką Brytanię i Związek Radziecki układu o częściowym

zakazie doświadczeń z bronią jądrową (1963 r.), a następnie zainicjowało

epokę odprężenia w stosunkach między Wschodem a Zachodem. Jednocześnie lata

1960-1963 można śmiało uznać za punkt kulminacyjny procesu dekolonizacji. Rok

1963 miał również bardzo duże, jeśli nie przełomowe, znaczenie w historii Afryki

z powodu utworzenia Organizacji Jedności Afrykańskiej, której aktywność

koncentrowała się m.in. na integrowaniu krajów czarnego kontynentu w walce z

neokolonializmem. Korespondowała z tym działał-

Uwag)

wstępne 7

ność ruchu państw niezaangażowanych z Europy, Afryki i Azji, który po pierwszej

konferencji w Belgradzie (1961 r.) wszedł w fazę swojej największej aktywności.

W dziedzinie ekonomicznej znaczenie roku 1963 polegało głównie na reorientacji

polityki USA wobec jednoczącej się Europy Zachodniej i rozpoczęciu negocjacji

GATT, zwanych Rundą Kennedy'ego. Z tych przede wszystkim powodów rok 1963

uznano za datę graniczną I części pracy. Na II część składają się również

dwa rozdziały. Otwiera tę część rozdział przedstawiający początki odprężenia w

cieniu trwającej nadal konfrontacji między Wschodem a Zachodem (1963-1969).

Zamyka natomiast rozdział poświęcony ewolucji polityki międzynarodowej i

wewnętrznym dziejom państw w kulminacyjnej fazie odprężenia (1969-1979). Za

datę graniczną części II przyjęty został rok 1979. Autorzy zdają sobie sprawę z

faktu, iż wybór ten nie jest wolny od subiektywizmu i może budzić zastrzeżenia.

Jednak równie spora jest lista argumentów przemawiających za takim właśnie

ujęciem ówczesnych wydarzeń. W 1979 r. doszło do zaostrzenia i nowych napięć w

stosunkach między Wschodem a Zachodem. Były one spowodowane przede wszystkim

rozmieszczaniem przez ZSRR, począwszy od 1976 r., na własnym terytorium i w

państwach Europy Środkowo-Wschodniej, broni nuklearnej średniego zasięgu oraz

reakcją na to ze strony państw zachodnich. Przybrała ona postać tzw. podwójnej

uchwały NATO z 12 grudnia 1979 r. i stanowiła o rozmieszczeniu w krajach Europy

Zachodniej nieomal równorzędnej siły uderzeniowej. Ponad dwa tygodnie później

ZSRR dokonał inwazji militarnej w Afganistanie, co doprowadziło do nowej

konfrontacji z USA. W konsekwencji Waszyngton odmówił ratyfikacji podpisanego

już układu SALT II. Koniec lat siedemdziesiątych miał wreszcie i w tym sensie

przełomowy charakter, że w rozwoju gospodarczym ZSRR i innych państw bloku

wschodniego pojawiły się szczególnie wyraźne symptomy kryzysu, który

doprowadził wkrótce do upadku imperium. Część III obejmuje także dwa

rozdziały. W pierwszym autorzy skoncentrowali się na przedstawieniu zarówno

nowych napięć w stosunkach między Wschodem a Zachodem, jak i negocjacji

zmierzających do ich złagodzenia. Przedstawili również proces pogłębienia i

rozszerzenia integracji gospodarczej państw Europy Zachodniej, a także źródła i

symp-

8 Uwagi wsttpne

tomy agonii imperium radzieckiego i państw bloku wschodniego po 1979 r.

Rozdział drugi poświęcony został natomiast ewolucji polityki międzynarodowej i

dziejów wewnętrznych poszczególnych krajów pozaeuropejskich w latach 1980-1995,

a także globalnym wyzwaniom epoki. Część III zamykają - poza wspomnianym

już wyborem najważniejszej literatury - indeksy osobowy, geograficzny oraz

partii, organizacji międzynarodowych, partii politycznych, a także konferencji

i zjazdów omawianych w całości tej publikacji. Książka jest przede

wszystkim popularną syntezą wydarzeń politycznych i gospodarczych ostatnich

pięćdziesięciu lat. Zajmuje się również problemami demograficznymi i

ekologicznymi. Zdecydowanie mniej uwagi poświęca się w niej dziejom nauki i

kultury. Autorzy kierowali się bowiem założeniem, że choć historia polityczna i

Strona 2

Najnowsza historia świata - Artur Patek

gospodarcza nie tworzą najważniejszych dziedzin wśród nauk historycznych, to

jednak najistotniejsze zagadnienia materialnych dziejów ludzkości mają w gruncie

rzeczy charakter polityczny i ekonomiczny. Praca została napisana przez

piętnastu autorów, którzy postawili sobie za cel przedstawienie rzetelnego w

miarę możliwości wszechstronnego obrazu minionych pięćdziesięciu lat. Z

założenia zrezygnowano z odrębnego omówienia dziejów Polski, aczkolwiek

najważniejsze wątki najnowszej historii naszego kraju zostały wkomponowane w tok

narracji. Autorzy pragną mieć nadzieję, że książka pomoże Czytelnikowi w

lepszym rozumieniu wielu zagadnień z zakresu historii i polityki ostatniego

półwiecza. Autorzy pragną wyrazić wdzięczność Panu prof. dr hab. Marianowi

Zgómiakowi za życzliwość okazaną idei napisania tej książki oraz za pomoc w

opracowaniu jej koncepcji, Panu prof. dr hab. Andrzejowi Kastoremu za wnikliwą

recenzję oraz cenne wskazówki, a Panu prof. dr. hab. Andrzejowi Mani za

konsultację merytoryczną i metodologiczną.

CZĘŚĆ I

Likwidacja skutków wojny i początki konfliktu Wschód-Zachód 1945-1949

Zakończenie i bilans II wojny światowej

Konferencja teherańska, jałtańska i poczdamska

Zasadnicze ustalenia w sprawie przyszłości powojennego świata zapadły podczas

konferencji Wielkiej Trójki - Franklina D. Roosevelta (USA), Winstona

Churchilla (Wielka Brytania) i Józefa Stalina (ZSRR) - w Teheranie, Jałcie i

Poczdamie. Do 1943 roku Stany Zjednoczone i Wielka Brytania wyraźnie unikały

wszelkich decyzji politycznych i terytorialnych dotyczących ładu powojennego aż

do momentu zakończenia działań militarnych. Głównym architektem tej polityki

był amerykański prezydent Roosevelt. Mimo iż jego uniwer-salistyczne poglądy i

koncepcje cechowała niespójność, to jednak z niezachwianą konsekwencją dążył on

w tym czasie do ukształtowania po wojnie ogólnoświatowego ładu terytorialnego,

gwarantowanego przez bliżej wówczas nie określoną międzynarodową organizację

bezpieczeństwa. Organizacja ta miała się opierać na zasadach De^ klaracji

Narodów Zjednoczonych (1942 r.), a czołową rolę winny w niej odgrywać Stany

Zjednoczone, ZSRR, Wielka Brytania i Chiny. W ślad za tym Amerykanie unikali

uznawania zmian terytorialnych dokonanych w czasie wojny przy użyciu siły lub

pod groźbą jej użycia. Nie zgadzali się również na zawieranie jakichkolwiek

sojuszy regionalnych oraz sprzeciwiali się podziałowi Europy i świata na

strefy wpływów. Polityka ta opierała się na założeniach paktu Brianda-

Kellogga (1928 r.), doktrynie Stimsona (1932 r.) i na zasadach Karty

Atlantyckiej (1941 r.).

Zakończenie i bilans II

wojny światowej 11

Polityce odraczania (postponement) towarzyszyły głębokie rozbieżności

poglądów między USA a Wielką Brytanią w sprawach militarnych, zwłaszcza w

kwestii otwarcia drugiego frontu w Europie. O ile Roosevelt zmierzał do

przeprowadzenia inwazji wojsk alianckich poprzez Francję, o tyle Churchill

początkowo nalegał na jej rozpoczęcie w rejonie Adriatyku i Bałkanów. Stanowisko

prezydenta oparte było na opiniach szefa sztabu armii amerykańskiej generała

George'a C. Mar-shalla, niechętnego rozpraszaniu sił alianckich na wielu

teatrach działań wojennych. Lądowanie w zachodniej Francji (w Normandii) było

dla Marshalla łatwiejsze od operacji w rejonie Adriatyku czy Półwyspu

Bałkańskiego. Amerykański punkt widzenia determinowała ponadto niepewność co

do udziału Turcji w działaniach wojennych, a bez niej kampania na Bałkanach

wydawała się znacznie utrudniona. Decyzja o lądowaniu w Normandii (operacja

"Overlord"), podjęta przez Roose-velta i Churchilla podczas konferencji w

Waszyngtonie (12-25 maja 1943 r.), zakończyła w zasadzie kontrowersje wokół

koncepcji drugiego frontu. Datę rozpoczęcia operacji ustalono na l maja, jednak

zamiar ten udało się ostatecznie zrealizować dopiero 6 czerwca 1944 r.

Politykę odraczania ważkich decyzji politycznych jako pierwsza porzuciła Wielka

Brytania. W odróżnieniu od USA zainteresowanie Zjednoczonego Królestwa

koncentrowało się wyraźniej na Europie. Działo się tak, ponieważ wraz ze

wzrostem militarnego znaczenia ZSRR w 1943 r. coraz wy raźniej sze stawały się

prawdziwe cele polityczne Moskwy na kontynencie europejskim. W Londynie

wzbudzały one obawy o rozszerzenie wpływów radzieckich w Europie poza

akceptowalne dla Wielkiej Brytanii granice z 1941 r. Z tego powodu, jak również

Strona 3

Najnowsza historia świata - Artur Patek

w trosce o utrzymanie ZSRR w koalicji antyhitlerowskiej, Churchill - podczas

konferencji Wielkiej Trójki w Teheranie (28 listopada - l grudnia 1943 r.) -

zgodził się na proponowany przez Stalina przebieg polskiej granicy wschodniej

wzdłuż linii Curzona z włączeniem do Polski części Prus Wschodnich, jednakże bez

Królewca. Zgodził się również na przebieg zachodniej granicy Polski na Odrze z

włączeniem Opolszczyzny'. Roosevelt, milcząc, przyjął tę propozycję do

wiadomości.

' W nocy z 26 na 27 lipca 1944 r. ZSRR podpisał z PKWN tajny układ,

ustalający przebieg polskiej granicy zachodniej na Odrze i Nysie (bez

określenia, o którą Nysę chodzi) oraz przebieg granicy wschodniej zgodnie z

postanowieniami teherańskimi.

12 Likwidacja skutków wojny l początki konfliktu Wschód-Zachód 1945-1949

Podczas konferencji teherańskiej strony uzgodniły ponadto dokonanie desantu

wojsk alianckich w południowej Francji, dla wsparcia inwazji w Normandii.

Projekt Churchilla - przewidujący mocniejsze wsparcie operacji "Overiord" przez

ofensywę na Półwyspie Bałkańskim, Morzu Adriatyckim i w południowej Francji -

został odrzucony przez Roosevelta i Stalina. Churchillowi - wskutek oporu

Stalina - nie udało się ponadto przeforsować idei utworzenia na kontynencie

europejskim federacji państw naddunajskich i włączenia do niej południowych

Niemiec. Konferencja teherańska zakończyła się wydaniem l grudnia 1943 r. dwóch

odrębnych deklaracji trzech mocarstw: na temat prowadzenia wspólnej polityki w

okresie wojennym i powojennym oraz w sprawie utrzymania całkowitej suwerenności

i integralności terytorialnej Iranu. Niemal w przededniu konferencji

teherańskiej doszło do spotkania Roosevelta, Churchilla i Czang Kaj-szeka

(Chiny) w Kairze (22-26 listopada 1943 r.). Obrady dotyczyły ustalenia celów i

zasad działań wojennych przeciw Japonii. Jednym z rezultatów konferencji

kairskiej była deklaracja opublikowana l grudnia, która przewidywała

pozbawienie Japonii wszystkich wysp na Oceanie Spokojnym uzyskanych po I

wojnie światowej oraz zwrócenie Chinom Mandżurii, Peskadorów (Wysp

Rybackich) i Tajwanu (Formozy), a także przywrócenie niepodległości Korei.

Przebieg i ustalenia konferencji teherańskiej oraz podpisanie

radziecko-czechosłowackiego układu sojuszniczego 12 grudnia 1943 r. przyczyniły

się do tego, że inicjatywa stworzenia w Europie Środ-kowo-Wschodniej nowego

ładu powojennego przechodziła stopniowo do Moskwy. Rozwój wydarzeń na froncie

wschodnim, w szczególności osiągnięcie w marcu 1944 r. przez wojska radzieckie

granicy rumuńskiej, otwierał im drogę w kierunku Węgier, Czechosłowacji, Austrii

i państw Półwyspu Bałkańskiego. Toteż od maja 1944 r. w Londynie dojrzewała

coraz wyraźniej idea podziału stref wpływów w tej części Europy między

mocarstwa anglosaskie a ZSRR. 9 października 1944 r. podczas pobytu

delegacji brytyjskiej w Moskwie Churchill zaproponował Stalinowi, a ten przyjął

do wiadomości, objęcie przez ZSRR odpowiedzialności za rozwój wydarzeń w Rumunii

w 90%, Bułgarii w 75%, na Węgrzech i w Jugosławii w 50% oraz

Zakończenie i bilans II

wojny światowej 13

odpowiedzialności Wielkiej Brytanii i USA za losy Grecji w 90%. W ciągu dwóch

następnych dni radziecki minister spraw zagranicznych Wiaczesław Mołotow, w

oczywistym porozumieniu ze Stalinem, próbował skorygować na korzyść ZSRR

propozycje dotyczące Bułgarii, Węgier i Jugosławii. 10 października Anthony R.

Eden, brytyjski minister spraw zagranicznych, podjął dyskusję na ten temat.

Jednak już w następnym dniu, po przedstawieniu przez Mołotowa ostatecznej

wersji radzieckiego projektu, przewidującej 80% wpływów ZSRR w Bułgarii i na

Węgrzech oraz 50% wpływów w Jugosławii, Eden sprzeciwił się kontynuowaniu

rozmów i praktycznie - zerwał je. I chociaż nie uzgodniono wówczas żadnego

formalnego porozumienia, to fakt, że Stalin przyjął do wiadomości propozycję

Churchilla, a potem premier brytyjski zapewnił go o wiążącym charakterze

procentowego podziału wpływów w okresie powojennym, oznaczał brytyjską aprobatę

dla polityki ZSRR wobec Rumunii, Bułgarii i Węgier. Oznaczał również

radziecką akceptację dla polityki Wielkiej Brytanii wobec Grecji oraz równy

podział wpływów obu stron w Jugosławii. W czasie moskiewskiego spotkania

Churchilla ze Stalinem w październiku 1944 r. omawiano również losy krajów

bałtyckich i Polski. O ile przyszłość Litwy, Łotwy i Estonii premier brytyjski

uznał za wewnętrzną sprawę ZSRR, o tyle kwestia Polski kładła się cieniem na

przebiegu tych rozmów. 12 października 1944 r. przybyła do Moskwy delegacja

polskiego rządu emigracyjnego z premierem Stanisławem Mikołajczykiem na czele.

W dniu następnym strona polska została poinformowana - po raz pierwszy

Strona 4

Najnowsza historia świata - Artur Patek

oficjalnie i to przez ZSRR (Mołotow) - o krzywdzących ją ustaleniach

konferencji teherańskiej, dotyczących przebiegu wschodniej granicy Polski wzdłuż

linii Curzona. Następnie Churchill w dość bezceremonialny sposób, acz

bezskutecznie, próbował nakłonić Mikołajczyka do przyjęcia nowej granicy

wschodniej i do zrekonstruowania rządu emigracyjnego. Sukcesy militarne

aliantów na Półwyspie Apenińskim w drugiej połowie 1943 r. i szybkie postępy

wojsk radzieckich na froncie wschodnim w drugiej połowie 1944 r. doprowadziły

do rychłej kapitulacji Włoch i państw satelickich III Rzeszy. O ile układ

rozejmowy

14 Likwidacja skutków wojny i początki konfliktu Wschód-Zachód 1945-1949

podpisany z Włochami (3 września 1943 r.2) był w głównej mierze re zultatem

ustaleń, które Roosevelt i Churchill przyjęli w Casablance (14-24 stycznia 1943

r.), o tyle uzgodnienia rozejmowe z Rumunią (12 września 1944 r.), Finlandią

(19 września 1944 r.), Bułgarią (28 października 1944 r.) i Węgrami (20

stycznia 1945 r.) były realizacją postanowień przyjętych na konferencji

Wielkiej Trójki w Teheranie i w czasie spotkania Churchilla ze Stalinem w

paździer niku 1944 r. w Moskwie. Konferencja jałtańska, obradująca w dniach

od 4 do 11 lutego 1945 r., i zwołana kilka miesięcy później konferencja

poczdamska - przyniosły dalsze ustalenia trzech mocarstw dotyczące ładu powojen

nego w świecie. Uchwały konferencji jałtańskiej regulowały dziewięć spraw. Po

pierwsze, mocarstwa uzgodniły treść Deklaracji o Wy zwolonej Europie, w której

zobowiązały się do udzielania pomocy narodom wyzwolonym spod okupacji

niemieckiej oraz narodom by łych państw satelickich Osi w Europie. Deklaracja

zawierała, wprowa dzone przez Kartę Atlantycką, prawo wszystkich narodów do

wyboru formy rządu według własnego uznania. Po drugie, podjęto decyzję o

podziale Niemiec na strefy okupacyjne, po ich bezwarunkowej kapitulacji.

Miały zostać utworzone brytyjska, amerykańska, radziecka ii - co było zmianą w

stosunku do wcześniejszych ustaleń - francus ka strefa okupacyjna. Ta ostatnia

miała być wyodrębniona z obszarów strefy brytyjskiej i amerykańskiej. Ustalenie

granic nowej strefy przekazano Europejskiej Komisji Doradczej, powołanej do

życia na mocy decyzji konferencji ministrów spraw zagranicznych Wielkiej

Trójki w Moskwie (19-30 października 1943 r.) i obradującej na szczeblu

ambasadorów w Londynie3. Po trzecie, strony postanowiły

2 3 września 1943 r. podpisano zawieszenie broni dotyczące wyłącznie

operacji wojskowych. 8 września 1943 r. ogłoszono je oficjalnie. Petną umowę

rozejmową, zawierającą także polityczne i ekonomiczne warunki kapitulacji,

podpisano 29 września 1943 r., utrzymując ją w tajemnicy na prośbę rządu Pietra

Badoglio. Tekst tego dokumentu opublikowano dopiero w listopadzie 1945 r.

3 Pierwotny podział stref okupacyjnych w Niemczech i sektorów okupacyjnych w

Berlinie zawarty został w protokole Komisji z 12 września 1944 r. i uzupełniony

protokołem z 14 listopada 1944 r. Komisja opracowała również m.in. protokół o

podziale stref okupacyjnych w Austrii i sektorów okupacyjnych w Wiedniu.

Zakończenie i bilans II

wojny światowej 15

powołać do życia Sojuszniczą Radę Kontroli jako najwyższą władzę w Niemczech,

złożoną z naczelnych dowódców czterech mocarstw, z siedzibą w Berlinie. Po

czwarte, ustalono, że podstawą do dyskusji na temat reparacji wojennych będzie

suma 20 mld dolarów, w tym 10 mld dolarów dla ZSRR, płaconych w formie

demontażu urządzeń produkcyjnych, konfiskaty niemieckich aktywów zagranicznych,

dostaw towarów z produkcji bieżącej oraz pracy niemieckich jeńców wojennych. Po

piąte, podjęto decyzję o zlikwidowaniu niemieckiego sztabu generalnego,

usunięciu lub zniszczeniu wszelkich urządzeń wojskowych i ukaraniu wszystkich

zbrodniarzy wojennych. Po szóste, postanowiono utworzyć w Polsce i Jugosławii

rządy narodowe, w skład których wejść winni przedstawiciele krajowych rządów

lewicowych, rządów emigracyjnych oraz uznane osobistości spoza sfer

rządowych. Nowe rządy narodowe miały jak najszybciej uzyskać legitymizację

poprzez przeprowadzenie wolnych wyborów. Po siódme, podjęto uchwałę o

przesunięciu granic Polski na zachód. Polska, w zamian za ustalenie wschodniej

granicy na linii Curzona z odchyleniami od 5 do 8 kilometrów na jej rzecz,

miała uzyskać rekompensatę na zachodzie i północy w formie znacznego przyrostu

terytorialnego kosztem Niemiec. Ostateczne ustalenie polskiej granicy zachodniej

odroczono do konferencji pokojowej. Po ósme, postanowiono zwołać 25 kwietnia

1945 r. w San Francisco konferencję założycielską Organizacji Narodów

Zjednoczonych (ONZ) w celu opracowania Karty Narodów Zjednoczonych. Podstawą

do dyskusji miał być wstępny projekt utworzenia takiej organizacji uzgodniony

7 października 1944 r. przez ekspertów Wielkiej Trójki w Dumbarton Oaks na

Strona 5

Najnowsza historia świata - Artur Patek.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: