Atak na zamek
Dzieci tworzą „zamek” to znaczy zamknięte koło. Jedno dziecko próbuje wydostać się z tego koła na zewnątrz albo wedrzeć się do środka. Do przeprowadzenia tej zabawy możemy podzielić grupę na dwie części np. chłopców i dziewczynki. Dziewczynki próbują dostać się do zamku. Następnie zmieniają się rolami. Dziewczynki tworzą „zamek” a chłopcy nie używając przemocy, atakują go.
- Jak czuły się dzieci w poszczególnych rolach?
- Czy zachowywały się w rożny sposób?
- Jeżeli tak, jak można wyjaśnić ich postępowanie?
- Czy rzeczywiście za każdym razem, fizyczna siła była zaletą?
Wściekły jak dzikie zwierzę
Dzieci otrzymują zadanie: Wyobraź sobie, że jesteś zwierzęciem. Jakie zwierzę byś wybrał? Przeobraź się w nie. Jesteś łagodny, spokojny i nie myślisz o niczym złym. Nagle pojawia się inne zwierzę, z którym kiedyś bardzo się kłóciłeś i na które jeszcze jesteś wściekły.
- Co się teraz stanie?
- Co zrobisz?
- Co zrobi to drugie zwierzę?
Każde dziecko maluje lub opowiada dalszy przebieg opowieści. Następnie wszystkie historyjki i obrazki zostają wywieszone na gazetce ściennej omówione na forum grupy. Można również odegrać krótkie scenki.
Literatura:
1. Portman R.: „Gry i zabawy przeciwko agresji”, Kielce 1999 Jedność
2. Grochulska J.: „Agresja u dzieci”, Warszawa 1993
3. Obuchowska I.: „Agresja dzieci w perspektywie rozwojowej”
w: „Problemy opiekuńczo – wychowawcze” 2000/9
Niesforne dzieciaki
Poradnik dla rodziców
Poradnik polecam wszystkim tym, którym los dziecka nie jest obojętny
Opracowała – nauczyciel Przedszkola Miejskiego Nr 11 w Jaśle
Monika Lechowska
Grudzień 2006
„Tylko od nas dorosłych zależy, czy dziecko nadpobudliwe psychoruchowo będzie trudniejszym wychowawczo dzieckiem, czy też dzieckiem o zaburzonym zachowaniu”
H. Natowska
Porusza się wyłącznie biegiem, na niczym nie może się dłużej skupić, nie odkłada zabawek na miejsce, wchodzi w konflikty z innymi dziećmi, jego zachowanie budzi niepokój najbliższych domowników, przysparza problemów nauczycielom.
Pojawia się w momencie pytanie: czy trzeba udać się z nim do lekarza, psychologa, czy lepiej uzbroić się w cierpliwość? Zadaje je większość rodziców dzieci sprawiających tego typu problemy, nauczyciele w tym względzie wydają się być bezradni, pomimo tego, iż problem jest dość powszechny i sporo się na ten temat pisze i mówi.
Bardzo często dorośli są nieświadomi skąd się bierze niewłaściwe zachowanie dzieci i winą za złe zachowanie obarczają dzieci. Tymczasem znajomość i świadomość przyczyn nieodpowiedniego zachowania dzieci jest bardzo ważna. Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, w czym tkwi problem dzieci nadpobudliwych, ponieważ bez tego nie można im pomóc.
Doskonale rezultaty w zwalczaniu agresji u dzieci można osiągnąć dzięki następującym zabawom:
Symbole agresji
Dzieci siedzą przy stole. Przed każdym z nich leży duża kartka papieru i mazak. Każdy maluje jakiś symbol swojego bardzo osobistego, silnie przezywanego rodzaju agresji. Następnie krótko objaśnia go np.
- zygzakowate, czerwone błyskawice - ponieważ moja złość przychodzi bardzo szybko i gwałtownie, prędko przemija;
- góry i ciemne chmury na horyzoncie - ponieważ moja wściekłość gromadzi się przez długi czas, psuje mi nastrój, a pozostali nie zauważają, że jestem zły;
- ognista kula - ponieważ moja wściekłość jest bardzo gwałtowna i wszystko niszczy;
Można zaproponować dzieciom, aby w trakcie malowania zamknęły oczy i w ten sposób mogły się lepiej skoncentrować na swoich najbardziej utajonych odczuciach. Następnie, gdy grupa jest gotowa, należy przeznaczyć trochę czasu na porównywanie poszczególnych symboli i omówienie ich.
Dzielenie się złością
Dzieci, które łatwo wikłają się w kłótnie, malują wspólnie obrazek wściekłości. W tym celu siadają naprzeciw siebie, pomiędzy nimi leży kartka papieru. W milczeniu, zmieniając się raz jedno, raz drugie, zaczynają rysować: linia po linii, kreska po kresce, punkt po punkcie. Próbują przy tym wyrazić wszystkie te uczucia, które żywią do siebie nawzajem.
Czasem w zbliżeniu się do siebie pomaga wspólna praca. W każdym przypadku uczestnicy powinni mieć możliwość, by na zakończenie porozmawiać ze sobą w małych grupkach lub też ze wszystkimi. Opowiadają, co przeżywali w trakcie malowania z nielubianymi partnerami.
Gry i zabawy przeciwko agresji, są przydatnym środkiem pomocniczym w pracy pedagogicznej. Pozwalają one dziecku dostrzec w sobie agresywne uczucia i wyrazić je, rozpoznać przyczyny wściekłości i agresji, uczyć się lepiej rozumieć odczucia swoje i innych ludzi. Nie znaczy to jednak, że w odniesieniu do zabaw i wszelkiej aktywności, nie odnoszą się żadne zasady wychowawcze. Także ta sfera ludzkiego życia i ludzkiej aktywności wymaga wychowania i nie może być pozostawiona zupełnej spontaniczności. Nie może też być wyłączona z oceny moralnej. Przyjrzenie się wychowawczym aspektom zabawy jest szczególnie potrzebne, gdy zdecydowanie wydłuża się okres rozwojowy dzieci i młodzieży.
Zabawa jest dla dziecka zajęciem o podstawowym znaczeniu, dzięki niej opanowuje umiejętności niezbędne do życia oraz odkrywa wzorce zachowań panujące w świecie, w którym się urodziło. Jednocześnie dzięki zabawie rozwiązuje problemy emocjonalne i zdobywa umiejętności panowania nad nimi.
Dzieci często bywają sfrustrowane i miewają napady złości skierowane przeciw innym dzieciom, a także dorosłym. Zamiast okazywać to krzykiem, biciem i kopaniem innych albo rozrzucaniem przedmiotów mogą:
- odreagować swoje uczucia w działaniach plastycznych poprzez tłuczenie gliny, jej wałkowanie, ugniatanie, malowanie z rozmachem na dużym arkuszu papieru - w ten sposób intensywność uczuć dziecka stopniowo maleje, a coraz bardziej zaczyna go pochłaniać sama praca.
- zabawa tematyczna pomoże dziecku w znalezieniu wyjścia z trudnej sytuacji, gdy spotka się ono z zachowaniem, które stanowi najczęściej przyczynę zachowań agresywnych, mianowicie z wyśmiewaniem, przezywaniem, lekceważeniem, niegrzecznością - gdyż zabawa tematyczna nadaje się do wykazania podobieństwa przeżyć i uczuć różnych dzieci, zaspokajając przez to potrzebę przynależności do grupy i zwiększając poczucie bezpieczeństwa.
- gry i zabawy przeciwko agresji - uczą dzieci opanowywać i przezwyciężać złość, budować poczucie własnej wartości i silnej osobowości, nawiązywać kontakty nie agresywnie i pokojowo rozwiązywać konflikty.
Agresja- ( łac. agressio- napad) jest pierwotną pozytywną siłą życiową zapewniającą organizmowi przetrwanie . Agresja jest więc naturalnym stanem organizmu, który może podlegać różnym transformacjom, czy ograniczeniom, jednakże niewyrażenie na zewnątrz agresywnej energii w bezpośrednich czy pośrednich przejawach w ostatecznym rachunku jest szkodliwe i stanowi źródło nieprzystosowania.
Przez zachowanie agresywne rozumie się zachowanie się przeciw określonym osobom lub rzeczom, przynoszące szkodę przedmiotowi agresji, przybierające formę ataku, czyli napaści fizycznej lub słownej ( Z. Skorny, 1968).
Wśród form zachowań agresywnych wyróżniamy:
1. W zakresie agresji słownej:
· Odtrącanie od zabawy,
· Używanie przykrych, poniżających przezwisk,
· Przeklinanie,
· Zachęcanie do agresji,
· Przezywanie innych osób z użyciem wulgarnych słów,
· Obmawianie, plotkowanie.
2. W zakresie agresji fizycznej:
· Poszturchiwanie, podstawianie nogi,
· Popychanie z zamiarem zrobienia krzywdy,
· Niszczenie wytworów,
· Bicie, kopanie, gryzienie,
· Reakcje mimiczne: wykrzywianie się, przedrzeźnianie,
· Posługiwanie się w toku agresji przedmiotami martwymi, rzucanie, uderzanie, kłucie.
Przejawem agresji fizycznej jest również drażnienie i znęcanie się nad zwierzętami, niszczenie mienia społecznego i prywatnego oraz dewastacja przyrody.
Oba rodzaje agresji występują często równocześnie. Jednak dotkliwość agresji słownej jest często większa niż fizycznej, bowiem rani ona godność osoby będącej przedmiotem agresji, naraża ją na upokorzenie i ośmieszenie.
Znając przyczyny i mechanizmy agresji ludzkiej, możemy przeciwdziałać jej negatywnym konsekwencjom. W literaturze naukowej nie ma zgodności w poglądach na temat źródeł agresji. Może być ona tendencją wrodzoną, reakcją na frustrację lub zachowaniem wyuczonym społecznie.
· Agresja , jako cecha wrodzona, może oznaczać, ze chodzi o ogólną instynktowną skłonność do agresji, która poszukuje ujścia. Wszystkie instynkty człowiek dziedziczy, one też od urodzenia wyznaczają kierunek jego aktywności życiowej. Dlatego też, jeżeli dziecko ma słaby system nerwowy, to szybciej i mocniej reaguje na nieprawidłowe sytuacje środowiskowe.
· Agresja może być również popędem nabytym, będącym reakcją na frustrację. Frustracja jest to przykry stan emocjonalny, pojawiający się wówczas, gdy jednostka usiłując zaspokoić jakąś potrzebę, natrafia na przeszkody nie do pokonania. Skutkiem sytuacji frustracyjnej jest powstanie napięcia emocjonalnego, występującego w formie gniewu, złości. Złagodzenie tego napięcia następuje poprzez wyładowanie w formie agresji.
W przedszkolu frustracyjną dla dziecka, a więc wywołująca zachowanie agresywne może być:
§ Presja czasowa, czy też ponaglenie do szybkiego wykonania zadania wywołująca negatywne emocje,
§ Niesprawiedliwa ocena, odebrana przez dziecko jako nieadekwatna do jego wiedzy i umiejętności,
§ Obawa przed niepowodzeniem,
§ Brak swobody w wyrażaniu własnego zdania,
§ Antypatia nauczyciela wobec dziecka,
§ Lęk przed naganą,
§ Obawa przed złośliwymi uwagami pod swoim adresem,
§ Obawa przed pogorszeniem opinii i stosunków z kolegami.
Inne sytuacje wywołujące frustracje u dzieci:
· Gdy dziecko jest stale upominane, krytykowane, wyśmiewane przez rodziców, rówieśników, porównywane z innymi dziećmi, wówczas zablokowana zostaje potrzeba uznania społecznego. Dziecko czuje się niekochane i niechciane
· Ciągłe nakazy i zakazy ze strony dorosłych blokują potrzebę samodzielności, powodują ograniczenia aktywności dziecka. Wywołują złość, gniew, irytację, bunt.
· Niemożność zrealizowania celów, jakie dziecko samo sobie wyznaczyło lub narzuciło mu otoczenie.
· Nieotrzymanie lub odebranie atrakcyjnej dla dziecka rzeczy, zakaz oglądania telewizji, zakaz wychodzenia z domu itp. Wywołuje negatywne emocje, które mogą prowadzić do reakcji agresywnych.
· Sytuacja traumatyczna występująca nagle, np. utrata bliskiej osoby, nagła ciężka choroba kogoś z rodziny, przeżycie silnego zagrożenia.
· Agresja jako zachowanie wyuczone społecznie, jest rezultatem norm, kar, nagród oraz modeli, z którymi zetknęła się dana jednostka. Dziecko obserwując rozmaite zachowania w swoim otoczeniu będzie je mimowolnie naśladowało.
Najczęściej negatywne zachowania są przekazywane dzieciom przez:
· Bohaterów bajek,
· Grupę rówieśniczą,
· Rodziców, rodzeństwo i innych krewnych.
Błędy popełniane przez rodziców mogą stanowić przyczynę agresywności ich dzieci:
· częste karanie,
· uleganie dziecku,
· niekonsekwencja,
· sprzeczność postaw ojca i matki.
Trudno byłoby o normalny rozwój dzieci i młodzieży, gdyby z ich życia zupełnie została wyeliminowana wszelka forma zabawy, odprężenia, gry czy rozrywki. Zabawa jest w dużym stopniu aktywnością spontaniczną.
maryla20