EDUKACJA I REHABILITACJA OSÓB
NIEWIDOMYCH I SŁABOWIDZĄCYCH
Egzamin 16.06.2010 g.10:00
Dr Agnieszka Żyta
II r. pedagogika specjalna - oligofrenopedagogika, Wy -15 godz.
Wykłady (15 godzin)
1. Budowa, funkcjonowanie i znaczenie narządu wzroku. Etiologia inwalidztwa wzroku.
2. Choroby i dysfunkcje narządu wzroku. Wpływ braku wzroku na rozwój poznawczy, emocjonalny,motoryczny i społeczny dziecka.
3. Metody pracy z małym dzieckiem niewidomym i jego rodzicami w warunkach domu rodzinnego(Oregoński Program rehabilitacji). Proces wspomagania rozwoju widzenia u dzieci słabowidzących
4. Kwalifikacja dziecka do odpowiedniej szkoły. Przygotowanie dziecka niewidomego do naukiszkolnej. Dojrzałość szkolna. Wskazówki do pracy z dzieckiem słabo widzącym
5. Alfabet Braille'a. Ćwiczenia wprowadzające - program Mangold. Pomoce dydaktyczne używane wnauczaniu dzieci niewidomych.
6. Problemy dorosłych i starszych z uszkodzeniem narządu wzroku. Stereotypy osób z uszkodzeniemwzroku.
7. Problemy rodzin dzieci niewidomych i słabo widzących.
Ćwiczenia (15 godzin)
1. Tyflopedagogika a inne dyscypliny naukowe. Rys historyczny opieki nadniewidomymi i słabo widzącymi. Osoby niewidome, słabo widzące, szczątkowowidzące i ociemniałe — terminologia. Film „Życie przed tobą" (20 min.)
Literatura:
Walthes R (2007)., Tyflopedagogika, GWP, Gdańsk . (roz. Ślepota a uszkodzenie wzroku s.37-43, Historia
tyflopedagogiki str. 134-142)
Mąjewski T. (2003), Początki szkolnictwa specjalnego dla dzieci niewidomych. „Szkoła specjalna" nr 1.
Majewski T. (1999), Związek tyflopedagogiki z innymi dyscyplinami naukowymi [w:] M. Chodkowska
(red.), Interdyscyplinarność w teorii i praktyce pedagogiki specjalnej. Wyd. UMCS, Lublin
Sękowska Z.(1981), Tyflopedagogika, Warszawa
Sękowska Z (1998)., Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, Warszawa.
2, 3. Diagnoza i wczesna interwencja. Prawidłowe zachowania wzrokowe (etapy rozwoju widzenia i ćwiczenia usprawniające).Funkcjonalna ocena wzroku u dzieci i dorosłych (warunki przeprowadzenia oceny, wywiad i narzędzia diagnostyczne, test L. Hyvarinen, ocenianie ostrości widzenia- Lea Gratings, Lea Symbols, wrażliwość na kontrast Hiding Heidi, Low Contrast Symbol Test; procedura u dorosłych) - referaty z pokazami ćwiczeń -10 osób
Walthes R (2007)., Tyflopedagogika, G WP, Gdańsk
Czerwińska K. (2003), Diagnoza i terapia małego dziecka niewidomego i słabo widzącego ze sprzężoną
niepełnosprawnością. „Szkoła Specjalna" nr 5.
Walkiewicz M. (2000), Funkcjonalna ocena wzroku i proces wspomagania rozwoju widzenia u dzieci
słabowidzących z niesprawnością złożoną. Warszawa, (roz.2,4, 5 i 7)
Watson G. Bittner W. (1991), Funkcjonalna ocena widzenia u dorosłych słabowidzących, „Materiały
Tyflologiczne" nr 7 Warszawa.
4. Mechanizmy kompensacyjne. Dynamiczne układy strukturalne, wyobrażenia surogatowe. Zmysł przeszkód u niewidomych. Teoria ujmowania dotykowego Hellera. Film „Niesamowite macierzyństwo" (45 min.)
Fojkis A. (2004), Wyobrażenia surogatowe, ich rola i znaczenie w kształtowaniu wyobrażeń świata i pojęć
u niewidomych „Szkoła Specjalna" nr 3
5 , 6. Orientacja niewidomych w przestrzeni. Plany i mapy w orientacji przestrzennej. Założenia ogólne orientacji, ćwiczenia praktyczne (Orientacja - 2os., Przewodnik – 2 os. Techniki ochronne - 2 os., Posługiwanie się długa laską- 2 os.)
Miler-Zdanowska K. (2008), Zastosowanie planów w nauczaniu orientacji przestrzennej osób niewidomych. „Szkoła Specjalna" nr 4
Gadomska M. (2003), Mapy i plany w nauczaniu orientacji przestrzennej osób niewidomych, „szkoła Specjalna" nr l
Kalisz P. (2004), Nauczanie ucznia słabo widzącego orientacji przestrzennej i samodzielnego poruszania się. „Szkoła Specjalna" nr 3.
„Rehabilitacja podstawowa i orientacja przestrzenna niewidomych i słabowidzących" Materiały Tyflologiczne nr 8, 1995, Warszawa
Orientacja i techniki poruszania się. Przewodnik dla praktyków. Zeszyty tyflologiczne nr 2, Warszawa, 1983.
8. Kształcenie dzieci niewidomych i słabo widzących w Polsce i w innych krajach. Problemy kształcenia integracyjnego. Technologie wspomagające kształcenie (komputer, Internet, multimedia) Film „Droga do światła" (20 min.)
Kuczyńska-Kwapisz J. (2001), Edukacja dzieci niewidomych i słabo widzących w Polsce - historia,
teraźniejszość i wizje przyszłości. „Szkoła Specjalna" nr 2
Palak Z. (1999) By zwiększyć szansę integracji społecznej osób niewidomych i słabowidzących [w:] M.
Chodkowska (red.), Interdyscyplinarność w teorii i praktyce pedagogiki specjalnej. Wyd. UMCS, Lublin
Gindrich P., Kazanowski Z. (1998), „Odkrywanie prawdy o ślepocie" jako pomoc do realizacji programu
kształcenia integracyjnego [w:] M. Chodkowska (red.) Pedagogika specjalna wobec potrzeb teraźniejszości i
wyzwań przyszłości. Wyd. UMCS, Lublin.
Walter N. (2008), Nowe Media dla niewidomych i słabowidzących. Wyd. UAM, Poznań.
Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym obejmującym zagadnienia z zakresu wykładów i ćwiczeń. Zaliczenie ćwiczeń: aktywność, obecności, projekt — opracowanie trasy dla osoby niewidomej (forma pisemna lub prezentacja multimedialna):
1) Głowackiego 17 - Dworzec PKP,
2) Głowackiego 17 - Ratusz
3) UWM Kortowo - Dworzec Zachodni PKP,
4) Głowackiego 17 - „Alfa",
5) Głowackiego 17 - Stare Miasto (Rynek),
6) Dowolna lokalizacja (z punktów użyteczności publicznej, z podaniem dokładnych adresów)
aliensda30