IPN-Żołnierze wolnej Polski.pdf

(15813 KB) Pobierz

przeskalowany.indd

Z B RO J N E P ODZ I EM I E N I E P OD L E G Ł O C I OWE P O ROKU

??????

Zbrojne podziemie niepodległociowe po 1945 roku

ołnierze

wolnej Polski

277596618.268.png

277596618.279.png

277596618.290.png

277596618.301.png

277596618.001.png

277596618.012.png

277596618.023.png

277596618.034.png

277596618.045.png

277596618.056.png

277596618.067.png

277596618.078.png

277596618.089.png

277596618.100.png

277596618.111.png

277596618.122.png

277596618.133.png

277596618.144.png

277596618.155.png

277596618.166.png

277596618.177.png

277596618.188.png

277596618.199.png

277596618.210.png

277596618.221.png

277596618.232.png

277596618.240.png

277596618.241.png

277596618.242.png

277596618.243.png

277596618.244.png

277596618.245.png

277596618.246.png

277596618.247.png

277596618.248.png

277596618.249.png

277596618.250.png

277596618.251.png

277596618.252.png

277596618.253.png

277596618.254.png

277596618.255.png

277596618.256.png

277596618.257.png

277596618.258.png

277596618.259.png

277596618.260.png

277596618.261.png

277596618.262.png

277596618.263.png

277596618.264.png

277596618.265.png

277596618.266.png

277596618.267.png

277596618.269.png

277596618.270.png

277596618.271.png

277596618.272.png

277596618.273.png

277596618.274.png

277596618.275.png

277596618.276.png

277596618.277.png

277596618.278.png

277596618.280.png

277596618.281.png

277596618.282.png

277596618.283.png

277596618.284.png

Z B RO J N E P ODZ I EM I E N I E P OD L E G ŁO C I OWE P O ROKU

WSTP

przyniosły kres niepodległej Polsce. Tysi�ce pol-

skich oﬁ cerów i�ołnierzy niezło�yło jednak broni.

Przez kolejne lata walczyli oodzyskanie suwerennego

iniezawisłego pa¡stwa. Nietylko naokupowanych

terenach II Rzeczpospolitej, aletak�e nawszystkich

frontach II wojny wiatowej. Jejkoniec nieprzyniósł

upragnionej wolnoci, aokupacja została zast�piona

przez narzucony sił � re � im totalitarny. Z punktu wi-

dzenia �ołnierzy wolnej Polski, rok ‚ƒŸ¢ niezmienił

zasadniczo sytuacji. Nadal wziemiankach ilenych

bunkrach snuli plany zrzucenia obcego jarzma iprzy-

wrócenia orłu korony. Wielu znich ztsknot� spogl�-

dało nawschód, gdzie zasowieck� granic� pozostała

połowa przedwojennej Polski. Przez pierwsze lata li-

czyli nawywalczenie niepodległoci. Gdy okazałosi

toniemo�liwe, cz˜ łudziła si, �emo�na bdzie wróci˜

dojawnego �ycia. Inni, wobliczu narastaj�cych repre-

sji, pozostali wpodziemiu, licz�c ju�tylko nahonorow�

mier˜.

Filip Musiał

ołnierze

i obywatele

Ostatni ołnierze

zbrojnego podziemia

niepodległo ciowego

ginli zr�k

komunistycznych

oprawców.

ikierowało Zrzeszeniem WiN: prezesem IZG

WiN był płk Jan Rzepecki, rozpracowany

iaresztowany przez NKWD iUB wlistopa-

dzie ‚ƒŸ¢ r., za prezesem II ZG WiN – płk

Franciszek Niepokólczycki, aresztowany

przez komunistyczn� bezpiek wpa¬dzier-

niku ‚ƒŸ• r.

Egzekucja Łupaszki

Z tej samej zbiorczej celi wizienia

mokotowskiego nieco wczeniej, † lutego

‚ƒ¢‚ r., wyprowadzono namier˜ oﬁ cerów

Wile¡skiego Okrgu AK: ppłk. Antoniego

Olechnowicza „Podhoreckiego”, mjr. Zyg-

munta Szendzielarza „Łupaszk”, kpt. Hen-

ryka Borowskiego „Trzmiela”, por. Lucjana

Minkiewicza „Wiktora”. „Łupaszka”, oﬁ cer

kawalerii wkampanii wrzeniowej ‚ƒ”ƒ r.,

był najsłynniejszym chyba polskim dowódc�

partyzanckim wczasie II wojny wiatowej.

Kiedy kaci przyszli do zbiorczej celi

mierci pomajora „Łupaszk”, ten – jak wspo-

minał współwizie¡ Mieczysław Chojnacki

– „włanie wyszedł z»kaplicy« [przepierzenia

wceli], gdziesi modlił. Podszedł spokojnie

dodrzwi, nastpnie zatrzymałsi nachwil,

odwracaj�c bokiem dopozostaj�cych wceli,

ipo�egnał słowami: »zBogiem panowie«.

Odpowiedział mu chór głosów: »zBogiem«.

Znikn�ł nam z oczu za zatrzanitymi

drzwiami.”

Skazany prowadzony był wieczorem,

w porze wiziennego apelu, przez dzie-

dziniec, pod zwi�zane z tyłu rce, przez

dwóch stra�ników; trzeci stra�nik – kat –

postpował tu� zanimi. Wpomieszczeniu

pomidzy magazynem a ła¬ni� wizienn�

nastpował strzał w tył głowy. Straconych

był podobny dowielu innych ponurych

dni wprzeniknitej strachem iterrorem

stalinowskiej Polsce. Pomidzy godzin� ‹Œ.ŒŒ

a‹Œ.Ÿ¢ strzałem w tył głowy rozstrzelani

zostali przywódcy IV Zarz�du Głównego

Zrzeszenia „Wolno˜ iNiezawisło˜” – pre-

zes WiN ppłk Łukasz Ciepli¡ski („Pług”,

„Ludwik”) ijego najbli�si współpracownicy.

Ostatni ołnierze

Tworzyli ostatnie kierownictwo ostatniej

ogólnopolskiej konspiracji, wprost (organiza-

cyjnie ipersonalnie) kontynuuj�cej od‚ƒŸ¢r.

dzieło Armii Krajowej. Data ichka¬ni – ‚

marca ‚ƒ¢‚r. – symbolicznie zamyka dzieje

konspiracji niepodległociowej, zapocz�tko-

wanej ‹¥ wrzenia ‚ƒ”ƒr. wprzededniu kapi-

tulacji obl�onej przez Niemców Warszawy,

kiedy togrupa oﬁ cerów WP zgen. Michałem

Tokarzewskim-Karaszewiczem zawi�zała

Słu�b Zwycistwu Polski (pó¬niej prze-

kształcan� kolejno wZwi�zek Walki Zbrojnej

iArmi Krajow�, za w‚ƒŸ¢r. wDelegatur

Sił Zbrojnych, nabazie której utworzono

wewrzeniu tego roku WiN). Sporód or-

ganizatorów SZP dwóch współorganizowało

Leopold Okulicki ps. „NiedŽwiadek”

w’Londynie, “/ r., ostatni

komendant AK, porwany i’s—dzony

w’Moskwie, gdzie zmarł w’wi˜zieniu

w’ Š r.

chowano wbezimiennych grobach, dodzisiaj

niezidentyﬁ kowanych.

Została legenda

Poegzekucji „Łupaszki” itowarzyszy –

wspominał współwizie¡ – „dano sygnał

zako¡czenia apelu iw tym momencie, nim

zd��ylimysi rozej˜, wyst�pił [wizie¡]

Maciej Jele¡, zwracaj�csi donas, abymy

chwil� ciszy uczcili pami˜ kolegów-�ołnie-

rzy. Padła komenda »baczno˜«”, apominu-

cie »spoczn´ «, poczym powiedział jeszcze

»dzikuj panom«”. To niezwykła scena

wmiejscu, gdzie komunici staralisi swe

oﬁ ary upodli˜ izdegradowa˜ psychicznie.

Tej legendy nieudałosi zabi˜.

Janusz Kurtyka

A gresje niemiecka isowiecka wewrzeniu ‚ƒ”ƒr.

1 marca ‚ƒ¢‚r. wwizieniu mokotowskim

277596618.285.png

277596618.286.png

277596618.287.png

277596618.288.png

277596618.289.png

277596618.291.png

277596618.292.png

277596618.293.png

277596618.294.png

277596618.295.png

277596618.296.png

277596618.297.png

277596618.298.png

277596618.299.png

277596618.300.png

277596618.302.png

277596618.303.png

277596618.304.png

277596618.305.png

277596618.306.png

277596618.307.png

277596618.308.png

277596618.309.png

277596618.310.png

277596618.311.png

277596618.002.png

277596618.003.png

277596618.004.png

277596618.005.png

277596618.006.png

277596618.007.png

277596618.008.png

277596618.009.png

277596618.010.png

277596618.011.png

277596618.013.png

277596618.014.png

277596618.015.png

277596618.016.png

277596618.017.png

277596618.018.png

277596618.019.png

277596618.020.png

277596618.021.png

277596618.022.png

277596618.024.png

277596618.025.png

277596618.026.png

277596618.027.png

277596618.028.png

277596618.029.png

277596618.030.png

277596618.031.png

277596618.032.png

277596618.033.png

277596618.035.png

277596618.036.png

277596618.037.png

277596618.038.png

277596618.039.png

Z B RO J N E P ODZ I EM I E N I E P OD L E G ŁO C I OWE P O ROKU

Z B RO J N E P ODZ I EM I E N I E P OD L E G ŁO C I OWE P O ROKU

NIEZŁOMNY

Drog honoru

Mógł wyj z wi zienia

komunistycznego bez

procesu, z awansem

generalskim, Virtuti

Militari i krzy em

grunwaldzkim.

Propozycj odrzucił.

Skazany na mier ,

niepoprosił ołask.

go wyjcia zwizienia. Pouwolnie-

niu nie zwrócił si o rehabilitacj.

Płk Franciszek Niepokólczycki zkomunistami

nieposzedł na�aden kompromis, bowybrał

prost� drog – „drog honoru Polaka prawdzi-

wego”. Franciszek Niepokólczycki ju�w‚ƒ‚ƒr.

uciekł z bolszewickiego wizienia. Trafił

do niego jako ‚†-letni komendant Polskiej

Organizacji Wojskowej w‰ytomierzu. Cele

polityki rosyjskiej wstosunku doPolski były

mu a�zadobrze znane, podobnie jak sam bol-

szewizm. Odsierpnia ‚ƒ‹Œr. słu�ył wWojsku

Polskim iwalczył wwojnie polsko-sowieckiej.

ycie w konspiracji

Pracował potem wsławnej „Dwójce” – Od-

dziale II Sztabu Generalnego, czyli polskim

wywiadzie wojskowym. Ostatecznie jednak

został saperem. Wewrzeniu ‚ƒ”ƒr. walczył,

wstopniu majora, jako dowódca •Œ. baonu

saperów Armii „Modlin”. Wysłany doWar-

szawy, cho˜ sam nigdy tego niepotwierdził,

Franciszek Niepokólczycki w czasie tzw. procesu krakowskiego, wrzesie‰ Š r.

według wiadków, kierował przygotowaniami

dozamachu naHitlera, organizowanego przez

Słu�b Zwycistwu Polski.

Pokrótkim pobycie wniewoli niemieckiej

wrócił dostolicy izacz�ł działa˜ wkonspira-

cji. Zorganizował przeznaczony dobie��cej

walki Zwi�zek Odwetu, został szefem saperów

Zwi�zku Walki Zbrojnej, potem Armii Krajowej,

współtworzył tak�e Kierownictwo Dywersji

Komendy Głównej AK (Kedyw) ibył zastp-

c� jego komendanta Augusta Fieldorfa „Nila”.

Wiosn� ‚ƒŸ”r. koordynował akcj pomocy dla

�ydowskich powsta¡ców wgetcie. Awansowany

napułkownika, wPowstaniu Warszawskim

był dowódc� saperów oraz szefem produkcji

uzbrojenia imateriałów wybuchowych.

Popowrocie zniewoli niemieckiej, wlu-

tym ‚ƒŸ¢ r., walk z komunistami uwa�ał

zarzecz oczywist�. Zacz�ł działa˜ wDelegatu-

rze Sił Zbrojnych naKraj, apojejrozwi�zaniu

wZrzeszeniu „Wolno˜ iNiezawisło˜”.

Prezes WiN

Niedługo potem został zdekonspirowany

przez własnego przeło�onego, pierwszego

prezesa WiN, płk. Jana Rzepeckiego, który

po aresztowaniu, uwierzywszy w zapew-

nienia komunistów, wezwał podwładnych

doujawnienia, wysyłaj�c m.in. list naprywat-

ny adres Niepokólczyckiego. Ten uratowałsi

przed zatrzymaniem, wyskakuj�c zmieszka-

nia przez okno.

Jako prezes II Zarz�du Głównego WiN

odbudował struktury Zrzeszenia, zorgani-

zował wywiad inawi�zał ł�czno˜ zzagra-

nic�. Wwyniku zdrady został aresztowany

w Zabrzu, w sierpniu ‚ƒŸ• r., m.in. przez

ppłk. Józefa Ró�a¡skiego. Poniewa� odmó-

wił współpracy zoprawcami, został skazany

namier˜ wpokazowym tzw. procesie kra-

kowskim w‚ƒŸ¥ r. Niepokólczycki był przeko-

nany, �edowódcy wojskowi natak wysokich

stanowiskach jak onczasami znajduj�si

w takich sytuacjach, �epowinni zdecydo-

wa˜si zgin�˜, aleniewolno im kapitulowa˜

lub robi˜ wolty.

Mimo �eotonieprosił, Bierut zamienił mu

kar mierci nado�ywocie. Spdził wwizie-

niu ‚‹‹ miesi�ce. Zmarł wWarszawie w‚ƒ¥Ÿr.,

doko¡ca wierny ideałom AK starałsi poma-

ga˜ przeladowanym �ołnierzom.

Franciszek Niepokólczycki, fotograﬁ a wykonana w areszcie UB w Krakowie w Š r.

Joanna Szarkowa

U łaskawiony, odmówił wczeniejsze-

277596618.040.png

277596618.041.png

277596618.042.png

277596618.043.png

277596618.044.png

277596618.046.png

277596618.047.png

277596618.048.png

277596618.049.png

277596618.050.png

277596618.051.png

277596618.052.png

277596618.053.png

277596618.054.png

277596618.055.png

277596618.057.png

277596618.058.png

277596618.059.png

277596618.060.png

277596618.061.png

277596618.062.png

277596618.063.png

277596618.064.png

277596618.065.png

277596618.066.png

277596618.068.png

277596618.069.png

277596618.070.png

277596618.071.png

277596618.072.png

277596618.073.png

277596618.074.png

277596618.075.png

277596618.076.png

277596618.077.png

277596618.079.png

277596618.080.png

277596618.081.png

277596618.082.png

277596618.083.png

277596618.084.png

277596618.085.png

277596618.086.png

277596618.087.png

277596618.088.png

277596618.090.png

277596618.091.png

277596618.092.png

277596618.093.png

277596618.094.png

277596618.095.png

277596618.096.png

277596618.097.png

277596618.098.png

277596618.099.png

277596618.101.png

277596618.102.png

277596618.103.png

277596618.104.png

Z B RO J N E P ODZ I EM I E N I E P OD L E G ŁO C I OWE P O ROKU

Z B RO J N E P ODZ I EM I E N I E P OD L E G ŁO C I OWE P O ROKU

TOPOGRAFIA ZBROJNEGO OPORU

Szabl odbierzemy…

Zajcie Polski przez

Armi Czerwon

iwłczenie połowy

jej terytorium do ZSRS

sprawiło, •edziesitki

tysicy •ołnierzy

podziemia nie zło•yło

broni. Gotowi byli

walczy � o odzyskanie

wolno�ci iziemi, czyli

tego, „co nam obca

przemoc wziła”.

odAK była ona kadrowa imiała charakter

„społeczno-wojskowy”, aprzygotowywano

jdodziałania pod okupacj sowieck. Szybko

jednak została uznana zazdekonspirowan:

wmarcu r. wr‘ce Sowietów traﬁ ł „Nil”,

awkrótce pó“niej wraz zprzywódcami Polski

Podziemnej podst‘pnie uj‘to ostatniego ko-

mendanta głównego AK izwierzchnika „NIE”

gen. Leopolda Okulickiego „Nied“wiadka”.

Wmiejsce „NIE” powołano Delegatur‘ Sił

Zbrojnych naKraj, naktórej czele stanł płk

Jan Rzepecki „Oóg”. DSZ przej‘ła nie tyl-

ko aparat „Niepodległo‰ci”, aletake wci

funkcjonujc sieŠ demobilizacyjn AK (AK

wLikwidacji). Wjednej zulotek Delegatury

pisano: „Dopóki kraj jestpod okupacj wojsk

rosyjskich, dopóki wkraju hula rosyjskie

NKWD czy jego rodzima odmiana, agenci

»urz‘dów bezpieczežstwa« – nie ma nie-

podległej Polski, niema wolnego obywatela.

Biało-czerwone sztandary słu tylko doza-

krycia niewoli narodu polskiego, białego

orła – symbol wolno‰ci nosz ludzie, którzy

snarz‘dziem obcego ucisku”.

O wolno i niezawisło

Szybko zmieniajca si‘ sytuacja w po-

wojennej Polsce sprawiła, etake DSZ zo-

stała rozwizana. Zdaniem Rzepeckiego,

w konsekwencji postanowiež konferencji

jałtažskiej oraz utworzenia Tymczasowe-

go Rzdu Jedno‰ci Narodowej opór zbrojny

niemógł doprowadziŠ dowyzwolenia kraju.

Namiejsce DSZ utworzono Zrzeszenie „Wol-

no‰Š iNiezawisło‰Š” (WiN). Załoyciele WiN

pisali: „Warunki ycia obywatela polskiego

dalekie sodtego obrazu, który mieli przed

oczyma gincy ołnierze Polski Podziem-

nej. Wierni jejtestamentowi podejmujemy

polityczn walk‘ ojego urzeczywistnienie.

Nienasz jestwin, epodstawowe prawo wol-

nego obywatela wdemokratycznym pažstwie

– prawo zrzeszaniasi‘ – musimy realizowaŠ

wpostaci tajnej”.

Przez kolejnych kilka lat Zrzeszenie WiN

– b‘dce wprostej linii kontynuatorem idei

AK – było najwaniejsz inajliczniejsz zor-

ganizacji konspiracyjnych. Kierowali nim

kolejno: Jan Rzepecki (aresztowany jesieni

r.), Franciszek Niepokólczycki (areszto-

wany jesieni ¤ r.), Wincenty Kwiecižski

(aresztowany zpocztkiem r.) oraz Łu-

kasz Ciepližski (aresztowany jesieni r.).

Ukierunkowano jenadziałania polityczne:

propagand‘ wyborcz, ujawnianie zbrodni

systemu komunistycznego, zapewnianie do-

pływu niezalenej odkomunistów informa-

cji. Jednak wzwizku zdziałaniami NKWD

tys. ołnierzy. Połowa znich pod-

legała rozkazom organizacji, które

powstały zkadr rozwizanej wstyczniu tego

roku Armii Krajowej. Polskie podziemne woj-

sko zastpiła, budowana od‚r. przez płk.

Augusta Emila Fieldorfa „Nila”, organizacja

„Niepodległo‰Š”, krypt. „NIE”. Wodrónieniu

W r. wpodziemiu wci walczyło

277596618.105.png

277596618.106.png

277596618.107.png

277596618.108.png

277596618.109.png

277596618.110.png

277596618.112.png

277596618.113.png

277596618.114.png

277596618.115.png

277596618.116.png

277596618.117.png

277596618.118.png

277596618.119.png

277596618.120.png

277596618.121.png

277596618.123.png

277596618.124.png

277596618.125.png

277596618.126.png

277596618.127.png

277596618.128.png

277596618.129.png

277596618.130.png

277596618.131.png

277596618.132.png

277596618.134.png

277596618.135.png

277596618.136.png

277596618.137.png

277596618.138.png

277596618.139.png

277596618.140.png

277596618.141.png

277596618.142.png

277596618.143.png

277596618.145.png

277596618.146.png

277596618.147.png

277596618.148.png

277596618.149.png

277596618.150.png

277596618.151.png

277596618.152.png

277596618.153.png

277596618.154.png

277596618.156.png

277596618.157.png

277596618.158.png

277596618.159.png

277596618.160.png

277596618.161.png

277596618.162.png

277596618.163.png

277596618.164.png

277596618.165.png

277596618.167.png

277596618.168.png

277596618.169.png

277596618.170.png

277596618.171.png

Z B RO J N E P ODZ I EM I E N I E P OD L E G ŁO C I OWE P O ROKU

Z B RO J N E P ODZ I EM I E N I E P OD L E G ŁO C I OWE P O ROKU

TOPOGRAFIA ZBROJNEGO OPORU

iMBP niezdołano wpełni zdemobilizowaŠ

oddziałów zbrojnych, które stałysi‘ jedynym

zabezpieczeniem konspiratorów oraz ludno‰ci

przed represjami komunistycznego reimu.

Wielu ołnierzy podziemia niechciało te od-

chodziŠ do„cywila”, liczc, ewkrótce moliwe

staniesi‘ odzyskanie przez Polsk‘ niepod-

legło‰ci. Formalnie nastawionemu nadzia-

łalno‰Š polityczn WiN-owi podlegało wi‘c

wr. kilka tysi‘cy ołnierzy podziemia.

Najbardziej znanymi oddziałami podporzd-

kowanymi WiN-owi dowodzili mjr Marian

Bernaciak „Orlik”, mjr Hieronim Dekutowski

„Zapora”, mjr Franciszek Jaskulski „Zagož-

czyk” oraz kpt. Kazimierz Kamiežski „Huzar”.

Z ryngrafem na piersi

Drug, pod wzgl‘dem liczebno‰ci, zbrojn

organizacj konspiracyjn polskiego podzie-

mia niepodległo‰ciowego było po wojnie Naro-

dowe Zjednoczenie Wojskowe. Powstało ono

zpołczenia Narodowej Organizacji Wojsko-

wej iNarodowych Sił Zbrojnych, zktórymi

pó“niej scaliłasi‘ Organizacja Polska. Zbrojne

podziemie narodowe, kierowane m.in. przez

płk. Tadeusza Danilewicza, ppłk. Stanisława

Kasznic‘, płk. Bronisława Banasika, szczy-

ciło si‘ szczególnie znanymi oddziałami

partyzanckimi, dowodzonymi m.in. przez

kpt. Henryka Flame „Bartka”, mjr. Franciszka

Przysi‘niaka „Ojca Jana” czykpt. Jana Duba-

niowskiego „Salw‘”.

Znakiem rozpoznawczym partyzantów

wywodzcychsi‘ ideowo zobozu narodo-

wego były przypi‘te na piersi ryngrafy.

To narodowcy pierwsi podkre‰lali zagro-

enie płynce zewschodu iopowiadalisi‘

zabezkompromisow walk zSowietami, pod

koniec wojny odrzucajc moliwo‰Š taktycz-

nego współdziałania zArmi Czerwon. Pod-

władni legendarnego dowódcy zMazowsza st.

sier. Mieczysława Dziemieszkiewicza „Roja”

przysi‘gali: „Walk‘ oWielk Polsk‘ uwaam

zanajwi‘kszy swój obowizek. Wst‘pujc

wszeregi NZW, mam szczer inieprzymu-

szon wol‘. Wpierw zgin‘, anieli zdradz‘.

Przysi‘gam Panu Bogu Wszechmogcemu

wTrójcy ªwi‘tej Jedynemu, ewiernie b‘d‘

walczył oniepodległo‰Š Polski”.

O orła i koron�

Skomplikowana sytuacja powojenna spra-

wiała, eobok organizacji ozasi‘gu ogólno-

polskim, w podziemiu zbrojnym działało

szereg zgrupowaž partyzanckich ozasi‘gu

regionalnym oraz oddziałów olokalnym za-

kresie działania. Nabazie rozwizanej AK

powstawały obejmujce swym zasi‘giem

wi‘kszy teren organizacje, takie jak: Ruch

Oporu Armii Krajowej, Armia Krajowa

Obywatelska, Konspiracyjne Wojsko Polskie

kpt. Stanisława Sojczyžskiego „Warszyca”

czyWielkopolska Samodzielna Grupa Ochot-

nicza „Warta” ppłk. Andrzeja Rzewuskiego

„Hažczy”; walczyła . Wiležska Brygada AK

mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”,

aktywne były Eksterytorialne Okr‘gi AK –

Wiležski iLwowski – odtworzone naPomorzu

Gdažskim iDolnym ªlsku poakcjach

wysiedlež Polaków zKresów. Obok

nich działały take pojedyncze

oddziały czyzgrupowania par-

tyzanckie ozrónicowanym

rodowodzie – jednym znaj-

wi‘kszych było operuj ce

na Podhalu Zgrupowanie

Partyzanckie „Błyskawica”

mjr. Józefa Kurasia „Ognia”.

Walk‘ zbrojn zsowiec-

kim okupantem kontynuowa-

ły take oddziały AK naziemiach

włczonych doZSRS. ChoŠ cz‘‰Š oł-

nierzy przerzucono na zachodni

stron‘ Bugu, nawschód odlinii Cur-

zona bilisi‘ partyzanci naNowogród-

czy“nie, Wiležszczy“nie oraz na zie-

mi lwowskiej. Wi‘kszo‰Š oddziałów

została rozbita jeszcze w r., choŠ

niektóre formacje walczyły znacznie

dłuej. Legendarny dowódca zNowo-

gródczyzny ppor. Anatol Radziwonik

„Olech” poległ wwalce wiosn r.

Ostatni „le‰ni” naziemiach utraconych zostali

zabici lub uj‘ci przez Sowietów w‚ r.

Ostatni „le ni”

Pozostajcy wkonspiracji działacze liczyli,

ewolno‰Š udasi‘ odzyskaŠ wkonsekwencji

konﬂ iktu zbrojnego mi‘dzy zachodnimi alian-

tami aZSRS lub eZachód dopilnuje przepro-

wadzenia wPolsce wolnych wyborów doSej-

mu Ustawodawczego. Nadzieje teprzekre‰liła

jednak bierna postawa zachodnich aliantów

wobec wyborczego fałszerstwa zr. Wielu

konspiratorów podj‘ło decyzj‘ ozaprzestaniu

działaž wpodziemiu, kilkadziesit tysi‘cy

osób skorzystało ztzw. amnestii zlutego

r. iusiłowało wróciŠ dojawnego

ycia. Wpołczeniu zcoraz sku-

teczniejszymi akcjami bezpie-

ki zdecydowało toofaktycz-

nej likwidacji podziemia.

Po ¯ r. nie było ju or-

ganizacji konspiracyjnych

o zasi‘gu ogólnopolskim

czy nawet regionalnym –

nieliczc zgrupowania kpt.

Kamiežskiego „Huzara”, ope-

rujcego naMazowszu i ziemi

białostockiej. Zostało ono rozbite

dopiero w°r. wramach ubec-

kiej operacji „Cezary”, prowadzo-

nej od¯r. przeciw działaczom

WiN-u. Wi‘kszo‰Š funkcjonuj cych

wówczas oddziałów zbrojnych było

jujedynie kilku- lub kilkunasto-

osobowymi grupami przetrwania.

Partyzanci mieli wybór trwania

wwalce lub oddaniasi‘ wr‘ce bez-

pieki, corównałosi‘ wieloletniemu

wi‘zieniu lub ‰mierci. Liczebno‰Š podziemia

zbrojnego wr. szacowana naok. tys.

osób, poamnestii zr. spadła dook. ¯±±,

by wlatach ±. wynosiŠ od°±± do‚±± osób.

Likwidacji ostatnich oddziałów towarzyszyła

kampania terroru, majca zniech‘caŠ ewen-

tualnych na‰ladowców do podejmowania

działaž.

Ostatni „le‰ny”, ołnierz ZWZ-AK, apó“-

niej WiN Józef Franczak „Lalu‰”, zginł wwal-

ce wpa“dzierniku ¤‚ r.

Filip Musiał

Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka” (w‰Šrodku, z‰ryngrafem na‰piersi) ze‰swymi

’ołnierzami. N”‰•–•—˜™š—˜› •œžŸš—˜: Mjr Hieronim Dekutowski „Zapora” (w‰Šrodku

na‰pierwszym planie) ze‰swymi ’ołnierzami

Jedna z‰piecz¥ci

u’ywanych

przez

partyzantów

ze‰zgrupowania

„Błyskawica”

por. Józefa

Kurasia

„Ognia”

277596618.172.png

277596618.173.png

277596618.174.png

277596618.175.png

277596618.176.png

277596618.178.png

277596618.179.png

277596618.180.png

277596618.181.png

277596618.182.png

277596618.183.png

277596618.184.png

277596618.185.png

277596618.186.png

277596618.187.png

277596618.189.png

277596618.190.png

277596618.191.png

277596618.192.png

277596618.193.png

277596618.194.png

277596618.195.png

277596618.196.png

277596618.197.png

277596618.198.png

277596618.200.png

277596618.201.png

277596618.202.png

277596618.203.png

277596618.204.png

277596618.205.png

277596618.206.png

277596618.207.png

277596618.208.png

277596618.209.png

277596618.211.png

277596618.212.png

277596618.213.png

277596618.214.png

277596618.215.png

277596618.216.png

277596618.217.png

277596618.218.png

277596618.219.png

277596618.220.png

277596618.222.png

277596618.223.png

277596618.224.png

277596618.225.png

277596618.226.png

277596618.227.png

277596618.228.png

277596618.229.png

277596618.230.png

277596618.231.png

277596618.233.png

277596618.234.png

277596618.235.png

277596618.236.png

277596618.237.png

277596618.238.png

277596618.239.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

IPN-Księża ratujący Żydów.pdf (2939 KB)
IPN-Księża ratujący Żydów.jpg (139 KB)
IPN-Wojna z Kościolem 1956-1966.pdf (1044 KB)
IPN-Wojna z Kościolem 1956-1966.jpg (154 KB)
IPN-Polska między Hitlerem a Stalinem.pdf (6911 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin