Bibliografia:
Internet:
http://www.sfd.pl/witaminy_ich_nadmiar,dzia%C5%82anie_i_niedob%C3%B3r-t388057.html
http://kasikap.republika.pl/witaminy.html
Witamina B5
Niedobór Objawami nedoboru witaminy B5 jest: zespół piekących stóp zmęczenie, osłabienie bóle głowy i brzucha nudności i wymioty, zmniejszenie odporności immunologicznej zmiany w skórze zaburzenia pigmentacji włosów Nadmiar Objawy nadmiaru witaminy b5 obserwuje się rzadko. U niektórych osób stwierdzono objawy uczulenia. Źródła Największe ilości kwasu pantotenowego zawierają: drożdże, wątroba wieprzowa, wątroba cielęca, jaja, nie łuskane ziarno pszenicy, płatki owsiane, pełnoziarnisty chleb, mięso wieprzowe, mięso wołowe, chleb biały, mleko, ziemniaki, szpinak, marchew, kapusta.
Inne nazwy: pirydoksyna, pirydoksal, pirydoksamina, adermina Witamina B6, rozpuszczalna w wodzie, obejmuje grupę trzech naturalnych związków pirydynowych ulegających w organizmie wzajemnym przekształceniom i wykazujących podobne działanie biologiczne. Pirydoksyna, pirydoksal i pirydoksamina są koenzymem dla ponad 50 różnych enzymów. Witamina B6 bierze udział w przemianie białek jako koenzym dekarboksylazy i transaminaz aminokwasów. Szczególnie ważny jest jej udział w przemianie tryptofanu (dającej kwas nikotynowy i serotoninę). Jako koenzym fosforylazy wpływa na glikogenezę i glikogenolizę w mięśniach. Zmniejsza wydzielanie prolaktyny.Pirydoksyna bierze również udział w syntezie białek i kwasów nukleinowych.Jest niezbędna do produkcji hemoglobiny. Podnosi odporność immunologiczną organizmu i uczestniczy w tworzeniu przeciwciał. Niedobór Niedobór witaminy B6 występuje tylko wyjątkowo, np. u małych dzieci karmionych sztucznymi odżywkami oraz u alkoholików. Do najczęściej spotykanych objawów należą: stany zapalne skóry - dermatitis (łojotokowe zmiany na twarzy, podrażnienie języka i błon śluzowych jamy ustnej, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej (języka, kącików warg) zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym (apatia, bezsenność, nadwrażliwość, napady drgawek). zwiększona podatność na infekcje. niedokrwistość makrocytarna Nadmiar Organizm dobrze toleruje duże dawki witaminy B6. Przy dłuższym stosowaniu pirydoksalu w ilości 2g dziennie mogą wystąpić zaburzenia neurologiczne i uczucie zmęczenia. Źródła witaminy B6 Głównym źródłem witaminy B6 są produkty zbożowe i ziemniaki (pirydoksyna) oraz mięso i wędliny (pirydoksal i pirydoksamina). Szczególnie bogate w pirodyksynę są: wątróbka, ziarna soi, kiełki pszeniczne, orzechy włoskie, ryby, banany, szpinak, awokado, mąka pełnoziarnista, drób
Jest koenzymem wielu reakcji metabolicznych białek, węglowodanów i tłuszczów. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Samoistny niedobór witaminy B6, występuje rzadko, najczęściej współuczestniczy z niedoborem innych witamin z grupy B. W jelicie ślepym królików witamina B6, wytwarzana jest w wystarczającej ilości. Niedobór witaminy B6, prowadzi do zaburzeń przemiany aminokwasów, węglowodanów i tłuszczów. W rezultacie we krwi nie jest syntetyzowana frakcja białkowa i zostają naruszone procesy krwiotworzenia. bowiem witamina B6, współuczestniczy w przyswajaniu żelaza. Zaburzeniu ulegają też funkcje układu nerwowego i hormonalnego. Badania histologiczne królików wykazały całkowity zanik spermatogenezy i wyraźnie powiększone komórki nabłonka kanałów gruczołów dodatkowych.
). W wyniku niedoboru witaminy B12 zostaje zaburzony proces krwiotworzenia w szpiku kostnym i w efekcie dochodzi do anemii. Hipowitaminoza B12 prowadzi także do zaburzeń przemiany aminokwasów i biosyntezy kwasów nukleinowych, sprzyja naruszeniu procesów lipotropowych w wątrobie, co może być przyczyną jej tłuszczowej dystrofii. Witamina B12 syntetyzowana jest przez mikroorganizmy w przewodzie pokarmowym przy dostępności w paszy kobaltu.
Inne nazwy: kobalamina, cyjanokobalamina, czynnik przeciw-anemiczny, czynnik wątrobowy, factor Castle'a. Witamina B12, rozpuszczalna w wodzie, jest ogólną nazwą związków tzw. korynoidów o zbliżonej budowie chemicznej i podobnej funkcji fizjologicznej. Witamina B12 jest krwiotwórczym czynnikiem wątroby, którego czynność hemopoetyczna polega na udziale w syntezie protoporfiryn i przekształceniu kwasu foliowego w folinowy. Witamina B12 łącznie z kwasem foliowym jest niezbędna w syntezie rybozydów purynowych szpiku i tworzeniu krwinek czerwonych i białych. Ponadto uczestniczy w dojrzewaniu komórek nabłonkowych, wykazuje właściwości neurotropowe i ochraniające miąższ wątroby. Bierze udział w syntezie aminokwasów i kwasów nukleinowych. Pełni ponadto funkcje koenzymu w przemianie kwasów organicznych, np. bursztynowego i metylojabłkowego. Witamina B12 uczestniczy w syntezie metioniny. Aby prawidłowo wchłaniać w jelitach, niezbędny jest tzw. czynnik Castle'a, produkowany w żołądku. Dlatego część chorób żołądka powoduje niedobór witaminy B12. Niedobór Zapasy witaminy B12 zgromadzone w wątrobie zdrowego człowieka wystarczają do pokrycia zapotrzebowania człowieka na około 3 lata. Do niedoboru dochodzi zazwyczaj u jaroszy, u osób ze schorzeniami związanymi z nieprawidłową produkcją czynnika Castle'a w żołądku lub zaburzeniami wchłaniania w jelitach. Wśród objawów dominują: zaburzenia powstawania ciałek krwi, zwłaszcza czerwonych -niedokrwistość złośliwa, magaloblastyczna (choroba Addisona - Biermera), zmiany zwyrodnieniowe błony śluzowej żołądka zaburzenia żołądkowo jelitowe i brak apetytu stany zapalne ust zaburzenia w układzie nerwowym (zaburzenia czucia, niezborność ruchów, zmęczenie, drętwienie rąk i nóg, trudności w chodzeniu) zaburzenia wzrostu u dzieci niemiły zapach ciała hiperhomocysteinemia jąkanie się depresja dolegliwości miesiączkowe Nadmiar Nie są znane objawy przedawkowania witaminy B12. Przy stosowaniu przez dłuższy czas megadawek tej witaminy zaobserwowano u niektórych ludzi objawy uczuleniowe. Źródła witaminy B12 Witamina B12 nie jest syntezowana ani przez zwierzęta, ani przez rośliny wyższe, ale tylko przez bakterie. Głównym jej źródłem są produkty zwierzęce, zwłaszcza wątroba i mleko, ryby. W niewielkim stopniu jest tworzona przez bakterie w przewodzie pokarmowym, skąd jest wchłaniana tylko w obecności tzw. czynnika krwiotwórczego wewnętrznego. Bogatym źródłem kobalaminy (powyżej 20 µg w 100g) są ryby (szczupaki), wątroby i nerki: wieprzowe, wołowe, cielęce i drobiowe.
WITAMINA PP Inne nazwy: niacyna, nikotynamid, niacynamid, pelagranina, witamina B3, kwas nikotynowy Niacyna współdziała z ryboflawiną i tiaminą w procesach metabolicznych. Jako składnik koenzymów niacyna uczestniczy w procesach utleniania i redukcji w organizmie. Uczestniczy w procesach regulacji poziomu cukru we krwi, w regulacji poziomu cholesterolu w organizmie, w regulacji przepływu krwi w naczyniach czy też w utrzymaniu odpowiedniego stanu skóry. Współdziała w syntezie hormonów płciowych (estrogeny, progesteron). Niacyna nie jest magazynowana w organizmie ludzkim a jej nadwyżki zostają wydalone z moczem, dlatego też w bieżącej diecie muszą znajdować się odpowiednie ilości witaminy PP. Niedobór Długotrwały niedobór prowadzi do: wystąpienia pelagry tzw rumień lombradzki - szorstkość i zaczerwienienie skóry zaburzenia w metabolizmie cukrów, zaburzenia procesu oddychania komórkowego dysfunkcji układu trawiennego (biegunki, spadek masy ciała, osłabienie) zakłócenia w funkcjonowaniu układu nerwowego (bezsenność, zawroty głowy, bóle głowy, zapalenie nerwów, zaburzenia pamięci ). Nadmierne spożywanie cukru, słodyczy lub napojów słodzonych prowadzi do utraty niacyny. Nadmiar Stosowanie przez dłuższy czas dużych dawek może powodować: uszkodzenie wątroby niemiarowość pracy serca dolegliwości skórne (pieczenie i swędzenie) podniesienie poziomu glukozy we krwi Źródła witaminy PP Witamina PP należy do witamin powszechnie występujących w świecie roślin i zwierząt. Najwięcej jej znajduje się w wątrobie, mięsie, rybach, orzechach oraz ziarnach zbóż. Kwas nikotynowy znajduje się w większej ilości produktów pochodzenia roślinnego. Nacyna powstaje także z zawartego w produktach tryptofanu (z 60 mg tryptofanu powstaje 1mg niacyny).
Kwas foliowy Inne nazwy: folacyna, folan, kwas pteroiloglutaminowy, witamina B9 Kwas foliowy to witamina z grupy B. Jest głównym czynnikiem biorącym udział w procesie podziału komórek organizmu. Kwas foliowy reguluje różne procesy metaboliczne w organizmie, uczestniczy w syntezie puryn, pirymidyn i niektórych aminokwasów. Współuczestniczy z witaminą B12 w regulacji tworzenia i dojrzewania czerwonych krwinek. Niedobór Objawy hipowitaminozy (niedoboru): zaburzenia rozwojowe u płodu (wady cewy nerwowej). niedokrwistość megaloblastyczna. nadpobudliwość trudności w zasypianiu słaby wzrost, problemy z trawieniem, niedożywienie, biegunka, utrata apetytu, osłabienie, rozdrażnienie, bóle głowy, zaburzenia zachowania. Nadmiar U niektórych osób mogą tworzyć się szkodliwe kryształy folacyny w moczu, mogą również wystąpić alergiczne odczyny skórne. Spożycie dziennie ponad 15mg kwasu foliowego może powodować zaburzenia układu nerwowego i pokarmowego. Źródła Kwas folowy jest bardzo szeroko rozpowszechnione w naturze. Występują on w tkankach wielu roślin i zwierząt. Duże jego ilości występują w szpinaku, brokułach, orzechach, słoneczniku, wątróbce, kiełkach pszenicy i owocach, na przykład w bananach i pomarańczach oraz w drożdżach.
WITAMINA H Inne nazwy: biotyna, koenzym R. Witamina H należy do witamin z grupy witamin B, a więc rozpuszczalna w wodzie. Witamina ta pełni rolę przenośnika dwutlenku węgla w różnych procesach przemiany materii. Wytwarzana jest przez bakterie żyjące w przewodzie pokarmowym. Bierze udział w metabolizmie białek i tłuszczów, uczestniczy w syntezie kwasów tłuszczowych, jak też przy wchłanianiu witaminy C. Współdziała w przemianie aminokwasów i cukrów jak również uczestniczy z witaminą K w syntezie protrombiny białka odpowiedzialnego za prawidłowe krzepnięcie krwi. Wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry oraz włosów, zapobiega siwieniu włosów oraz łysieniu. Biotyna jest bardzo odporna na ogrzewanie oraz na działanie kwasów i zasad, stąd obróbka kulinarna ma nieznaczny wpływ na zawartość tej witaminy. Związki utleniające inaktywują biotynę. Niedobór bóle mięśniowe, osłabienie i apatia. łysienie łuszczycowe zmiany skóry na dłoniach, nogach i ramionach wysuszenie i przebarwienia skóry oraz błon śluzowych wypryski skórne pogorszenie metabolizmu tłuszczów podwyższenie poziomu cholesterolu i barwników żółciowych we krwi depresja. Nadmiar Do tej pory nie określono toksycznego wpływu biotyny na organizm ludzki. Witamina H (biotyna). Niedobór biotyny w organizmie zwierząt futerkowych wywołuje hiperkeratozę, wypadanie włosów oraz zapalenie gruczołów łojowych. Obserwuje się zjawisko wygryzania włosów. Biotyna konieczna jest do syntezy kwasów tłuszczowych. U młodych królików niedobór biotyny powoduje zaburzenia wzrostu, a nawet całkowite jego zahamowanie.
nWitamina C należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie. Pełni zasadnicze funkcje w procesach oksydoredukcyjnych ustroju. Jest aktywatorem białkowej przemiany aminokwasów aromatycznych a przez fosforylację glukozy wpływa na syntezę hormonów steroidowych kory nadnerczej i syntezę insuliny. Witamina C jest nieodzowna w prawidłowym funkcjonowaniu tkanki łącznej, gdzie uczestniczy w syntezie kwasu hialuronowego niezbędnego do syntezy kolagenu oraz w procesach kostnienia. Bierze także udział hematopoezie, w przyswajaniu żelaza i syntezie hemoglobiny. Odgrywa ważną rolę w procesach odpornościowych, działa odtruwajaco. Witamina C wpływa też na wzrost i rozwój komórek organizmu, utrudnia przenikanie do nich wirusów. Ma właściwości bakteriostatyczne, a nawet bakteriobójcze w stosunku do niektórych drobnoustrojów chorobotwórczych. Przyspiesza procesy gojenia. Uczestniczy w regeneracji witaminy E. Neutralizowanie przez witaminę C szkodliwego wpływu wolnych rodników chroni organizm przed zmianami nowotworowymi. Przypuszcza się, że witamina ta ogranicza produkcję działających nowotworowo nitrozamin, czyli substancji powstałych z połączenia azotynów (dodawanych do konserwowanych produktów żywnościowych, m.in. do mięsa) z substancjami znajdującymi się w żołądku. Ponadto łagodzi ona nieprzyjemne objawy uboczne radioterapii stosowanej w leczeniu nowotworów. Suszenie, solenie, promienie ultrafioletowe, stosowanie benzoesanu sodu czy kwasu salicylowego do konserwowania przetworów warzywnych i owocowych oraz niektóre leki np. sulfonamidy, pochodne barbiturowe niszczą witaminę C. Długotrwałe przyjmowanie aspiryny trzykrotnie zwiększa wydalanie witaminy C, dlatego też należy wtedy zwiększyć dawki tej witaminy. Niedobór Zbyt mała jej ilość w diecie manifestuje się: osłabieniem, bólami mięśniowymi, apatią, brakiem apetytu bladością skóry i błon śluzowych, pękaniem drobnych naczynek krwionośnych, bólem głowy, krwawieniem z dziąseł dużą podatnością na choroby zakaźne. zwiększoną łamliwością kości, wolniejszym gojeniem się ran wstępowaniem szkorbutu (gnilca) objawiającego się obrzękami i krwawieniem z dziąseł oraz wypadaniem zębów Brak witaminy C w pożywieniu ciężarnej stwarza zagrożenie teratogenne dla płodu. Zbyt mała ilość witaminy C powoduje zwiększone wydalanie witaminy B6. Nadmiar Stosowanie wysokich dawek powoduje zakwaszenie moczu, upośledzając w ten sposób wydalanie stałych kwasów i zasad. Kwaśny odczyn moczu może powodować wytrącanie się mocznów i cystynianów oraz tworzenie się kamieni w drogach moczowych, nie należy więc podawać dużych dawek witaminy C chorym ze skłonnością do dny, cystynurii lub tworzenia się kamieni moczanowych. Źródła witaminy C Głównym źródłem witaminy C są kalafiory, kapusta - zwłaszcza kiszona, kiszone ogórki, nać pietruszki, chrzan, pomidory, jagody, owoce dzikiej róży, jabłka, w końcu cytrusy. Witamina D. Występuje pod różnymi postaciami (dihydrotachysterol, kalcyferol, ergokalcyferol - D: i cholekalcyferol - do. Odgrywa najważniejszą rolę w regulacji gospodarki wapniowo-fosforowej, a jej aktywność jest sprzężona z hormonami przytarczyc i kalcytoniną. Utrzymuje ona prawidłową strukturę kostną, poprzez utrzymanie równowagi między zawartością wapnia i fosforu, wpływa na resorpcję wapnia i fosforu w jelitach, reguluje odkładanie soli mineralnych w kościach. Wpływa na proces tworzenia tkanki kostnej i zębów; powoduje uwapnienie i procesy naprawcze kości.
Objawy kliniczne. Niedobór witaminy D jest jednym z istotniejszych czynników w powstawaniu krzywicy {ruchitis}. W żywieniu karmą pełnowartościową występuje rzadko. Witamina D jest przyswajana z treści pokarmowej w dwunastnicy, w toku przemian kwasów tłuszczowych. Na krzywicę chorują najczęściej króliki w wieku od 1,5-4 miesięcy. Najbardziej charakterystycznym objawem są zmiany w kościach, które stają się miękkie i kruche. Pierwszymi objawami krzywicy są pogrubienia stawów śródręcza oraz "różaniec krzywiczy" na żebrach. U królików ras ciężkich, kości długie pod wpływem ciężaru ciała ulegają zniekształceniu, a nawet złamaniu. Największym zmianom ulegają kości przedramienia, które zostają wygięte na zewnątrz. Zaburzenia w kostnieniu doprowadzają do zahamowania wzrostu kości długich. Zwierzęta chorujące na krzywicę, jak również te, które ją przechorowały, wykazują zahamowanie wzrostu. U samic, które miały krzywicę charakterystyczne jest zwężenie kości miednicy, co może mieć związek z nieprawidłowymi i trudnymi porodami. Zwierzęta roślinożerne są zdolne do syntetyzowania witaminy D, dlatego też w okresie wychowu należy młodzież trzymać w pomieszczeniach odkrytych i nasłonecznionych. Obecnie produkuje się witaminę D w postaci syntetycznej, najczęściej poprzez napromieniowanie ergosterolu, czyli sterolu roślinnego, ale należy pamiętać, że najwięcej witaminy D znajduje się w takich produktach, jak: tran, żółtko jaj, wątroba, mleko.
Postępowanie. W celach leczniczych stosuje się witaminę D w dużych dawkach przez 2-3 tygodnie, w dawce około 200-500 j.m. Antagonistycznie do witaminy D działa witamina A (stosunek 10:1, 10:2) i antybiotyki z grupy tetracyklin. Dobre efekty lecznicze uzyskuje się stosując preparaty skojarzone, np. Yitazol AD, lub AD, EC w dawce 0,5-2 ml płynu z wodą do picia na sztukę lub 0,5-2 g proszku zmieszanego z karmą na sztukę. Przedawkowanie witaminy D może prowadzić do zatrucia, które objawia się brakiem apetytu, zaburzeniami nerwowymi i ruchowymi, podniesionym poziomem wapnia w surowicy krwi i tkankach oraz zaburzeniami w pracy serca, dusznością i obrzękiem płuc.
Inne nazwy: witamina D1 (kalcyferol), witamina D2 (ergokalcyferol), witamina D3 (cholekalcyferol) Witamina D obejmuje witaminę D1 (kalcyferol), D2 (ergokalcyferol) oraz D3 (cholekalcyferol). Wtamina D1 znajduje się w tranie, D2 jest wytwarzana w roślinach wystawionych na działanie promieni ultrafioletowych, natomiast witamina D3 powstaje w skórze ludzi i zwierząt i jako jedną z niewielu witamin organizm może wyprodukować sam pod wpływem promieni słonecznych, które przemieniają zawarty w skórze człowieka 7-dehydrocholesterol (tzw. prowitamina D3) przemienia się w cholekalcyferol. Uważa się, że już dziesięć minut słonecznej kąpieli codziennie w czasie letnich miesięcy zapewnia odpowiednią dawkę tej witaminy na cały rok. Jednak należy brać pod uwagę indywidualne zapotrzebowania, np. to, że dzieci potrzebują więcej witaminy niż dorośli, a ponadto - że wraz z wiekiem zmniejsza się zdolność organizmu do wytwarzania tej witaminy pod wpływem promieni ultrafioletowych. Również osoby znajdujące się w zanieczyszczonym środowisku mają mniejsze szanse na odpowiednią ilość witaminy D w organizmie. Witamina D pobudza wchłanianie wapnia i fosforu, a także zapobiega nadmiernemu wydalaniu tych pierwiastków z moczem przez co ma wpływ nie tylko na prawidłowe kształtowanie się kości u dzieci i dorosłych, na ich odpowiednią gęstość i na stan naszego uzębienia. W przypadku gdy brakuje wapnia w pożywieniu pobierany jest on z kości. Obecność witaminy we krwi wpływa korzystnie na system nerwowy i na skurcze mięśni w tym serca. Odpowiednia ilość wapnia umożliwia sprawne przewodzenie impulsów nerwowych. Witamina D zapobiega i łagodzi stany zapalne skóry, reguluje wydzielanie insuliny, a tym samym wpływa na odpowiedni poziom cukru w organizmie. Korzystnie wpływa na słuch, gdyż decyduje o dobrym stanie kostek ucha wewnętrznego. Oddziałuje na komórki szpiku kostnego produkujące komórki obronne (monocyty). Niedobór witaminy D jest przyczyną występowania krzywicy u dzieci i młodzieży (krzywica dziecięca), a także u dorosłych (krzywica późna). W krzywicy kości ulegają zniekształceniu i osłabieniu, wykrzywiają się pod wpływem ciężaru ciała szybko rosnącego dziecka. Kości i nadgarstki stają się powiększone, klatka piersiowa zaczyna przypominać pierś gołębia, u dzieci powstają opóźnienia we wzroście zębów. Dziecko częściej poci się i staje się nadmiernie aktywne. U osób dorosłych, którzy mają utrudniony dostęp do słońca lub spożywają produkty pozbawione witaminy D, może pojawić się rozmiękczenie kości, zwane osteomalacją, które prowadzi do częstych złamań i skrzywień układu kostnego. Niedobór witaminy D u dorosłych sprzyja powstawaniu osteoporozy polegającej na zmniejszeniu się masy i gęstości kości, które stają się porowate, kruche i łamliwe. Zbyt mała ilość witaminy D może powodować zapalenie spojówek, a także stany zapalne skóry. Często dochodzi do osłabienia organizmu co prowadzi do zmniejszonej odporności na zaziębienia. Skutkiem niedoboru witaminy D bywa także pogorszenie słuchu. Następstwem braku wapnia i fosforu jest osłabienie i wypadanie zębów. Nadmiar Witamina D w dużych ilościach, większych niż zalecane jest toksyczna. Wynikiem nadmiaru tej witaminy może być: nudności biegunka spadek masy ciała łatwe męczenie się nadmierne pocenie się brak apetytu, utrata łaknienia senność opóźnienie w rozwoju dziecka zaburzenia rytmu pracy serca wzmożone oddawanie moczu ból oczu bóle szczęk, stawów i mięśni bóle głowy świąd skóry zwiększenie ryzyko powstania miażdżycy zwiększenie ryzyko powstania kamicy nerkowej Źródła witaminy D Doskonałym źródłem witaminy D jest tran i oleje rybne, które znajdują się w rybach, takich jak łosoś, tuńczyk, śledź, makrela czy sardynki. Witaminę tę znajdziemy również w mleku (najlepiej wzbogaconym dodatkowo przez dodanie tej witaminy), a także w wątrobie, białku jaj oraz przetworach mlecznych, takich jak ser, masło czy śmietana. Jednak ilość witaminy D w mleku zależy od sposobu żywienia krów i ich przebywania na słońcu. Profilaktycznie wzbogacane są o tę witaminę nowoczesne margaryny i mleko w proszku. Witamina E (tokoferol). Jest witaminą warunkującą prawidłowy rozród. Źródłem witaminy E są oleje roślinne i nasiona roślin oleistych, zarodki pszenne o kilkumilimetrowych kiełkach, świeże lub suszone warzywa, liście lucerny, seler, cebula, pietruszka. Powstawaniu hipowitaminozy E sprzyja występowanie w paszach zjełczałych tłuszczów. Niedobór witaminy E pogłębia brak w paszy selenu. Główną funkcją spełnianą przez witaminę E jest działanie antyoksydacyjne, między innymi chroni witaminę A i K przed utlenieniem w przewodzie pokarmowym oraz zapobiega jełczeniu nienasyconych kwasów tłuszczowych w paszy. Bierze udział w przemianach kwasów żółciowych i aminokwasu tauryny. Witamina E stymuluje odpowiedź immunologiczną na wprowadzony do organizmu antygen szczepionkowy, chroni komórki mięśniowe przed dysfunkcją.
Patogeneza. Do dobrego przyswojenia witaminy E konieczny jest właściwy poziom wydzielania żółci (obniżenie ma miejsce przy chorobach wątroby). Witamina E z przewodu pokarmowego wchłania się w ograniczonej ilości i bardzo powoli. W wyniku hipowitaminozy u młody...
margerita090