Przestrzeganie przez pracodawców prawa pracy w 2005-2007.pdf

PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY

Główny Inspektorat Pracy

Przestrzeganie przez pracodawców przepisów prawa pracy w zakresie

wypłaty wynagrodzeń za pracę i innych świadczeń ze stosunku pracy w

latach 2005 – 2006 i w pierwszym półroczu 2007roku

Warszawa, grudzień 2007r.

Problematyka przestrzegania przez pracodawców przepisów prawa pracy w

zakresie wypłaty wynagrodzeń za pracę oraz innych świadczeń pracowniczych

niezmiennie pozostaje w spektrum zainteresowania Państwowej Inspekcji Pracy.

Zagadnienia te są badane nie tylko w trakcie wielu kontroli rutynowych, w tym

związanych z badaniem skargi pokrzywdzonego pracownika, lecz również w ramach

odrębnego tematu „Przestrzeganie przepisów o wypłacie wynagrodzeń i innych

świadczeń pracowniczych”.

W latach 2005 – 2006 i w pierwszym półroczu 2007 roku przeprowadzono

2.554 pełnozakresowe kontrole ukierunkowane na przestrzeganie przez

pracodawców przepisów prawa pracy w zakresie wypłaty wynagrodzeń za pracę i

innych świadczeń pracowniczych oraz 40.466 rutynowych kontroli, podczas których

poddano badaniu przedmiotowe zagadnienie.

W ramach realizacji 2.554 pełnozakresowych kontroli skontrolowanych zostało

2.448 pracodawców zatrudniających 315,4 tys. pracowników, w tym 148,3 tys. kobiet

i blisko 1,2 tys. młodocianych.

Struktura branżowa kontrolowanych zakładów (udział%)

transport i

składowanie

5,5%

ochrona zdrowia

5,3%

przetwórstwo

przemysłowe

36,0%

obsługa

nieruchomości

8,5%

budownictwo

10,5%

pozostałe

16,0%

handel i naprawy

18,2%

W badanym okresie najwięcej kontroli zostało przeprowadzonych w zakładach

zatrudniających od 10 do 49 pracowników - ok. 36,4%. W zakładach zatrudniających

od 1 do 9 pracowników – ok. 20,8% kontroli, w zakładach od 50 do 249 pracowników

przeprowadzono ok. 32,5% kontroli, zaś w największych zakładach, zatrudniających

co najmniej 250 pracowników – ok. 10,3% kontroli.

Procent ogółu pracodawców naruszających przepisy o wypłacie

poszczególnych należności przedstawia poniższa tabela.

Rodzaj świadczenia

Procent ogółu skontrolowanych

pracodawców

I poł. 2007

2006

2005

Wynagrodzenie za pracę

26,4

30,7

55,7

Niewypłacenie minimalnego

wynagrodzenia

3,3

2,2

3,6

Premie i nagrody

2,5

4,4

Wynagrodzenie za urlop i ekwiwalent

29,7

45,1

Należności dla zwolnionych z

przyczyn dotyczących zakładu

7,6

9,1

Wynagrodzenie za godziny

nadliczbowe i inne dodatki

30,6

24,1

63,7

Ekwiwalent za odzież roboczą i za jej

pranie

15,5

9,3

Odprawy emerytalne, rentowe i

pośmiertne

3,1

2,7

5,9

Świadczenia urlopowe

1,4

0,7

2,9

*Suma cyfr z poszczególnych kolumn nie tworzy 100%, gdyż u niektórych pracodawców stwierdzono nieprawidłowości w

wypłacaniu wielu różnych świadczeń.

Jak wynika z powyższych danych, kontrolowani pracodawcy najczęściej

naruszali przepisy w zakresie wypłaty wynagrodzenia za pracę, wynagrodzenia za

pracę w godzinach nadliczbowych i innych dodatków, a także wynagrodzenia za

urlop wypoczynkowy bądź ekwiwalent za niewykorzystany urlop.

Incydentalny charakter miały natomiast nieprawidłowości dotyczące wypłaty

minimalnego wynagrodzenia, odpraw emerytalnych, rentowych i pośmiertnych oraz

świadczeń urlopowych.

Badany okres przyniósł znaczący spadek odsetka kontrolowanych

pracodawców naruszających przepisy o wypłacie wynagrodzenia za pracę (z 55,7%

w 2005 roku do 30,7% w 2006 roku), zaś pierwsze sześć miesięcy bieżącego roku

zdają się potwierdzać powyższą tendencję (26,4%).

Wyniki kontroli wykazały także dalszy spadek odsetka kontrolowanych

pracodawców niewypłacających premii i nagród (z 11% w 2005 roku do 4,4% w 2006

roku). Dane za pierwsze półrocze 2007 roku (wskaźnik na poziomie 2,5%) pozwalają

oczekiwać dalszego spadku w tym zakresie.

W pierwszym półroczu 2007 roku nieprawidłowości polegające na

niewypłacaniu wynagrodzenia za godziny nadliczbowe i innych dodatków

stwierdzono u 30,6% ogółu kontrolowanych pracodawców. Wprawdzie wielkość ta

jest ponad dwukrotnie niższa niż w 2005 roku, ale jednocześnie przekracza o 6,5

punktu procentowego wskaźnik za 2006 rok.

Przyczyn takiego stanu rzeczy należy przede wszystkim upatrywać w

niedostosowaniu się pracodawców do zmienionych w drugiej połowie 2006 roku

przepisów o czasie pracy - w zakresie wymiaru czasu pracy.

Wykrycie większej liczby podmiotów naruszających przepisy o wypłacie

wynagrodzenia za godziny nadliczbowe i innych dodatków było również wynikiem

zwiększenia skuteczności inspektorów pracy przy ujawnianiu nieprawidłowości

dotyczących przestrzegania przepisów o czasie pracy. Przeprowadzający kontrole

inspektorzy pracy, w przypadku nieprowadzenia lub nierzetelnego prowadzenia

przez pracodawców ewidencji czasu pracy, coraz częściej sięgają do innych

dokumentów, np. raportów kasowych, ksiąg służb ochrony. Pozwala to na ustalenie

rzeczywistej liczby godzin wypracowanych przez pracowników i zweryfikowanie

prawidłowości naliczania należnego im wynagrodzenia za pracę w godzinach

nadliczbowych.

Przeprowadzone kontrole wykazały, że corocznie na skutek niewypłacenia

wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy pokrzywdzonych było wiele

tysięcy pracowników. Przyjmując, że każde naruszenie dotknęło innego pracownika

stwierdzono, że w badanym okresie ogółem zostało pokrzywdzonych 207.660

pracowników (108.602 - w 2005 roku; 75.366 – w 2006 roku oraz 23.692 – w

pierwszym półroczu 2007 roku).

Liczba pokrzywdzonych pracowników (w

tys.)

108,6

75,4

23,7

2005

2006

I połowa 2007

Z analizy powyższych danych wynika jednak, że w badanym okresie

wskaźnik pokrzywdzonych pracowników w stosunku do wszystkich

zatrudnionych w kontrolowanych zakładach pracy systematycznie ulegał

obniżeniu. W 2005 roku wynosił on ponad 76%. Następnie w 2006 roku odnotowano

spadek wskaźnika o 12,2 punktu procentowego (64,6% ogółu zatrudnionych w

kontrolowanych zakładach pracy).

Dane za pierwsze półrocze 2007 roku (wskaźnik na poziomie 41,3%)

pozwalają oczekiwać dalszego spadku odsetka pokrzywdzonych pracowników w

stosunku do wszystkich zatrudnionych w kontrolowanych zakładach pracy.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: