Jan Szeruda - REFORMACJA A BIBLJA.pdf - Religia - joliet_

KS. DR. JAN

SZERUDA

REFORMACJA A BIBLJA

Przemówienie, wygłoszone na Akademji Reformacyjnej

dnia 1 listopada 1934 r. w Warszawie.

O dh i tka Z „GŁOSU EWANGELICKIEGO"

WARSZAWA

Druk. „Gło9u Ewangelickiego", ul. Puławska 4.

3 4.

Tegoroczna uroczystość reformacyjna należy do

rzędu wyjątkowych. W bieżącym roku bowiem przypa-

da 400-na rocznica wydania pierwszej Biblji ewangelic-

kiej, podstawy religijnej Reformacji. W dodatku czasy,

w jakich obchodzimy pamiątkę tego daru Reformacji,

pod wielu względami przypominają przełomowe lata z po-

czątków XVI w., kiedy to wśród w alk, sporow i niena-

wiści ze świata średniowiecznego wyłaniał się nowy

świat.

Reformację można przedstawiać z różnych punk-

tów widzenia. Możemy ją traktować jako wielką prze-

mianę w życiu kulturalnem ludów Europy, zwrócić uwa-

gę na ruchy społeczne, polityczne i gospodarcze. Wszak-

że wszystko to są zjawiska na peryferii tego ruchu re-

ligijnego, który stanowi wielki wyłom w życiu kościoła

zach. Europy i rozpoczyna nowy okres jej dziejów. Re-

formacja wyrosła z wielkiego buntu sumienia, oświeco-

nego prawdą Bożą. Dzień 31 października będzie po

wszystkie czasy przypominał światu chrześcijańskiemu

głos tego sumienia i nie da mu spokoju. Z wielką

wdzięcznością dla Boga pamiętamy o życiu i działalno-

ści tego, który był narzędziem Bożem w wielkiej rozpra-

wie duchowej XVI w. Wszakże nie osobista działalność

reformatora, jego walki wewnętrzne i zwycięstwo decy-

dują wyłącznie o naszym poglądzie na powstanie i isto-

tę Reformacji. Dla nas w chwili obecnej najważniejszą

rzeczą jest to, czem się stał reformator wittenberski

dzięki zetknięciu się z Biblją i poddaniu się jej wpły-

wom. Dzieła Lutra i Kalwina nie zrozumiemy, jeśli nie

będziemy go badali i rozpatrywali w związku ze Sło-

wem, które mieli w Biblji.

Żmudna była droga reformatora do Biblji, do zna-

lezienia jej centralnej myśli; rozliczne były drogi, które-

mi myśl biblijna przez pisma i żywe słowo reformatora

przenikała do serc wierzących i do umysłów, tworząc

podstawy nowej kultury.

Słynne tezy Lutra zaczynają się od słów biblijnych

Jezusa o pokucie: „Gdy Pan i Mistrz nasz Jezus Chry-

stus powiada: „Pokutujcie!", to chce, aby całe życie

wiernych było nieustanną pokutą." Cytując je, opiera

reformator swoje wystąpienie na stałej, objektywnej

podstawie. Były mu czemś więcej niż wezwaniem Mi-

strza i Pana, wypowiedzianem w pewnej chwili histo-

rycznej; stały się raczej nakazem moralnym, wiążącym

sumienie i zmuszającym do działania. Wola Zbawcy

była najgłębszą pobudką i najwyższą miarą działania.

Tak więc już w roku 1517 Luter działa pod przymusem

nie tyle pewnych warunków kościelnych i politycznych,

ile raczej pod przymusem Słowa. Przymus wewnętrzny

znamionuje dalszą działalność reformatora, podejmowa-

ną chętnie mimo skupienia się przeciwko niemu strasz-

nej grozy niebezpieczeństw. Słusznie nazwano Lutra

prorokiem. Tytuł ten przysługuje mu dlatego, że oddał

się na służbę Słowu i Słowem uświęcał swe życie, że

miał świadomość specjalnej misji, którą chciał spełnić

w pełnem posłuszeństwie Bogu nawet za cenę męczeń-

stwa. Jak do tego doszło?

Historja każdego proroka otoczona jest tajemnicą.

Nie wiele szczegółów przedostaje się z jego świadomo-

ści do naszego poznania. Lecz i te fragmenty, które

pozostały w jego puściżnie duchowej, możemy złożyć

w pewną całość. W rozwoju religijnym Lutra zasadni-

cze znaczenie ma jego walka o istotę sprawiedliwości

Bożej „Słowa „sprawiedliwy" i „sprawiedliwość Boża"

były gromem na moje sumienie, przerażały mnie, gdym

je słyszał"—mówi Luter. (I) Sprawiedliwość Boża przy-

wodziła mu na myśl karę," szał gniewu Bożego"(2)

a tem samem uświadamiała mu nicość własnych uczyn-

ków. Kościół nie wskazał mu właściwej drogi do po-

koju sumienia i nie dał mu pociechy. W młodości swej

tyle razy słyszał w śpiewach liturgicznych i w peryko-

pach słowo „sprawiedliwość!" Słowo Boże miał sposob-

ność poznać z tekstów mszy i pieśni. Poznawał je póź-

niej jako student w Erfurcie tak jak Kalwin w Orleanie.

Reguła klasztorna zmuszała go do regularnego czytania

Pisma św. przedewszystkiem psałterza i brewjarza. Prze-

łożony klasztoru pobudzał go do czytania Pisma. To

warzyszyło mu ono w czasach walk wewnętrznych

w klasztorze. Wiadomo, że znalazł je w formie wielkiej

księgi, przywiązanej — zwyczajem ówczesnym — łańcu-

chem do pulpitu. Wtedy to po raz pierwszy w swem

życiu zetknął się z tą księgą. Była to Biblja łacińska,

której kosztowne egzemplarze przechowywano w bibljo-

tekach klasztornych. Mniemanie, że ówczesny kościół

nie znał i nie miał Biblji, jest błędne. Istniały bowiem

t. zw. „Biblje ubogich", postyle, ewangeljarze, komenta-

rze i — coprawda wadliwe—przekłady na języki narodo-

we (niemiecki, wioski, angielski, francuski, polski i i.)

Podziwiamy dziś bogato ilustrowane wydania Pisma

Św., ozdobione pięknemi, mistrzowsko wykonanemi ini-

cjałami. Zasadniczo tylko oryginał łaciński był miaro-

dajny w kościele; wskutek tego też Biblja nie była księ-

gą ludu. Z takiej to Biblji czerpał wiadomości o Bogu

młody Luter. Lecz w Piśmie św. znalazł wówczas nie tyle

pociechę, ile raczej oskarżenie, zarzut, karę, wyczytał

wyrok, czego m. i. dowodem jest opowiadanie, jak to

podczas Ewangelji o głuchoniemym (Ewang. Marka 7,

31-37) padł na ziemię i kilka razy zawołał: „Ja nim nie

jestem!" (1) W r. 1512 został powołany na profesora

wykładu Biblji w uniwersytecie wittenberskim. W lecie

I s " 13 r. rozpoczął wykłady Psałterza, zajmując się nim

aż do Bożego Narodzenia 1515 r. Ta niewielka książka

na tylu swych kartach powtarza słowo „sprawiedliwość!"

Ałe jest w niej modlitwa, która stała się osobistą

i w następstwa brzemienną prośbą Lutra: „W sprawied-

liwości Twojej wybaw mnie!" (Ps. i 1,2). Tu po raz

pierwszy w swem życiu doznał nowego objawienia.

A więc sprawiedliwość Boża to nie gniew, lecz miłosier-

dzie, które się lituje nad grzesznikiem i wybawia go.

To poznanie było dla niego źródłem niezwykłej radoś-

ci, której daje wyraz w późniejszem życiu; a wyznaje

je w streszczeniu ps. 3 3 wydania Wulgaty, drukowane-

go u Grünenberga: „O sposobie poważnej pokuty—pisze

Luter — że nie na podstawie pewnych uczynków na-

stępuje odpuszczenie grzechów, lecz jedynie na podsta-

wie sprawiedliwości Boga, który ich nie zalicza."(2) To

nowe poznanie pojawiło się u Lutra — jak sam o tem

mówi — i w Rzymie, gdy na stopniach Św. Piotra jak-

by nagły przebłysk myśli rozświetliły jego duszę słowa

(1) von Dobschütz: Die Bibel im Leben der Völker, str. 130.

(2) Schmidt: Luther und das Buch der Psalmen. Str. 20.

Jan Szeruda - REFORMACJA A BIBLJA.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: